Mózg podczas komunikacji

Neuronaukowiec Uri Hasson bada podstawy ludzkiej komunikacji, a eksperymenty prowadzone w jego laboratorium pokazują, że używając nawet bardzo odległych od siebie języków, mózgi wykazują podobną aktywność lub się „synchronizują" na dźwięk tej samej idei czy historii. Ten wspaniały mechanizm neuronalny pozwala na przekazywanie wzorców aktywności mózgu, przekazywanie wspomnień i wiedzy. „Możemy się porozumiewać, ponieważ mamy wspólny kod reprezentujący znaczenie" - powiedział Hasson.

Wyobraź sobie, że wynalazłeś maszynę,

która nagra moje wspomnienia,

moje sny i pomysły,

i przeniesie je do twojego mózgu

To byłaby przełomowa technologia, prawda?

Ale tak naprawdę już teraz
posiadamy taką maszynę.

To system komunikacji interpersonalnej

i skuteczne opowiadanie historii.

Aby zrozumieć, jak to działa,

trzeba zajrzeć w głąb mózgu.

Trzeba też sformułować pytanie
w nieco inny sposób.

Musimy zapytać,

jak wzorce aktywności neuronalnej w mózgu,

które są połączone z moimi
wspomnieniami i myślami,

są przekazywane do waszych mózgów.

Sądzimy, że istnieją dwa czynniki,
które pozwalają nam się komunikować.

Po pierwsze, mózg jest
fizycznie sprzężony z falą dźwiękową,

którą wam przekazuję.

Po drugie, rozwinęliśmy
wspólny protokół neuronalny,

który umożliwia nam porozumienie.

Skąd to wiemy?

W moim laboratorium w Princeton

kładziemy ludzi w skanerach fMRI
i skanujemy im mózgi,

podczas gdy oni opowiadają historie
lub ich słuchają.

Żeby dać wam pojęcie o tym,
jakiego bodźca używamy,

pozwólcie mi odegrać 20 sekund
historii, której użyliśmy,

opowiedzianej przez bardzo
utalentowanego gawędziarza,

Jima O'Grady'ego.

(Audio) Jim O'Grady: Wymyślam na
szybko historię i wiem, że jest dobra,

i wtedy właśnie zaczynam ją poprawiać...

(Śmiech)

dodając jakiś ekstra element.

Reporterzy nazywają to "zmyślaniem".

(Śmiech)

Polecają nie przekraczać tej granicy.

Ale właśnie to przekroczenie granicy
widziałem w historii wpływowego dziekana,

który dostał w twarz ciastem.

Poniekąd było to zabawne.

UH: Teraz spójrzmy w głąb mózgu

i zobaczmy, co się dzieje
podczas słuchania takich opowieści.

Zacznijmy od jednego słuchacza
i jednego obszaru mózgu:

od kory słuchowej, która przetwarza
dźwięki dochodzące do ucha.

Jak widać, w tym obszarze mózgu

reakcje idą w górę i w dół,
w miarę jak historia się rozwija.

Teraz weźmy te reakcje

i porównajmy je do reakcji

tego samego obszaru mózgu,
lecz u innego słuchacza.

Można zapytać:

jak podobne są reakcje słuchających?

Oto reakcje pięciu słuchaczy.

Zaczynaliśmy skanować ich mózgi
przed opowiadaniem,

kiedy po prostu czekali w ciemności.

Jak widać,

ten obszar mózgu zmienia się u każdego,

ale reakcje są bardzo różne

i nie są zsynchronizowane.

Gdy tylko zacznie się historia,

ma miejsce coś wspaniałego.

(Audio) JO: Wymyślam szybko historię
i wiem, że jest dobra,

i wtedy zaczynam ją poprawiać...

UH: Nagle wiadć,
że reakcje wszystkich badanych

wiążą się z historią

i idą w górę lub w dół
w bardzo podobny sposób

u wszystkich słuchaczy.

Coś takiego dzieje się właśnie
teraz w waszych mózgach,

kiedy mnie słuchacie.

Nazywamy ten efekt
"synchronizacją neuronalną".

Aby wytłumaczyć ten efekt,

trzeba zacząć od synchronizacji fizycznej.

Widzimy tutaj pięć metronomów.

Potraktujcie je jak pięć mózgów.

Tak jak słuchacze
przed rozpoczęciem historii,

metronomy klikają,

ale nie w unisonie.

(Klikanie)

Spójrzcie, co się stanie, gdy je połączę

przez ustawienie na dwóch cylindrach.

(Klikanie)

Cylindry zaczynają się obracać.

Wibracje powstałe z obrotu
przechodzą przez drewno

i sprawiają, że metronomy
zaczynają się synchronizować.

Posłuchajcie klikania.

(Zsynchronizowane klikanie)

Na tym polega synchronizacja fizyczna.

Teraz wróćmy do mózgu i zapytajmy:

co powoduje "synchronizację neuronalną"?

Czy są to po prostu dźwięki
produkowane przez mówiącego?

A może to słowa?

Lub treść, którą mówiący chce przekazać.

Aby to przetestować,
wykonaliśmy następujący eksperyment.

Po pierwsze, puściliśmy
to nagranie od tyłu.

Zachowało wiele cech dźwiękowych,

lecz straciło znaczenie.

A brzmiało to mniej więcej tak.

(Audio) JO: (Niezrozumiałe)

Pokolorowaliśmy te dwa mózgi,

by wskazać obszary odpowiadające podobnie.

Jak widać, dźwięki wywołały

"neuronalną synchronizację"
lub wyrównanie we wszystkich mózgach

w korach słuchowych
przetwarzających dźwięki,

ale nie trafiło to dalej w głąb mózgu.

Teraz możemy zbudować z dźwięków słowa.

Jeśli pomieszamy słowa
w historii Jima O'Grady'ego

to otrzymamy listę słów.

(Audio) JO: ... zwierzę...
różne fakty...

zaraz... ciastkowy człowiek...
potencjalnie... moje historie

UH: Słowa zaczęły powodować wyrównanie

w obszarach wczesnej nauki języka,
ale na tym koniec.

Teraz można zbudować z tych słów zdania.

(Audio) JO: Polecają
nie przekraczać tej granicy.

Powiedział: "Drogi Jimie,
Dobra historia. Niezłe detale.

Czy ona nie wie o nim tylko ode mnie?".

UH: Teraz widać, że odpowiedzi
we wszystkich obszarach językowych,

które przetwarzają słyszany język,

zsynchronizowały się lub upodobniły.

Jednak tylko kiedy użyjemy pełnej,
poruszającej, spójnej historii,

reakcje trafiają też w głąb mózgu,

do obszarów nadrzędnych,

które obejmują korę czołową
i korę ciemieniową,

przez co wszystkie zareagują podobnie.

Wydaje się, że te odpowiedzi
w obszarach wyższego rzędu są indukowane

lub stają się podobne
u wszystkich słuchaczy

dzięki przekazywanej treści,

a nie przez słowa i dźwięki.

Jeśli to prawda,
można z przekonaniem przewidywać,

że jeśli opowiem wam
o tych samych pomysłach,

używając dwóch różnych zestawów słów,

reakcje waszych mózgów będą identyczne.

Aby to przetestować,
wykonaliśmy następujący eksperyment.

Historię napisaną po angielsku

przetłumaczyliśmy na rosyjski.

Otrzymaliśmy dwa różne zestawy
dźwięków i systemów lingwistycznych,

które przekazują to samo znaczenie.

Puszczając angielską wersję
angielskim słuchaczom,

a rosyjską wersję rosyjskim słuchaczom,

można porównać reakcje grup.

Reakcje nie okazały się podobne

w korze słuchowej,

ponieważ język i dźwięk są bardzo różne.

Jednak reakcje w obszarach wyższego rzędu

były podobne w obu grupach.

Sądzimy, że badani rozumieli
te historie w podobny sposób,

co potwierdziły testy po eksperymencie.

Wydaje się, że ta synchronizacja
jest konieczna dla komunikacji.

Dla przykładu, jak można zauważyć,

angielski nie jest moim
ojczystym językiem.

Wychowywałem się, używając innego języka,

może tak jak niektórzy widzowie.

A mimo to umiemy się porozumieć.

Dlaczego?

Sądzimy, że przyczyną jest wspólny kod,

który przekazuje znaczenie.

Dotąd opowiadałem jedynie o tym,
co dzieje się w mózgu słuchacza,

w waszych mózgach,
kiedy słuchacie prelekcji.

Ale co dzieje się w moim mózgu,
w mózgu mówiącego,

kiedy do was mówię?

Żeby spojrzeć w głąb mózgu mówiącego,

poddaliśmy go badaniu fMRI.

Skanujemy mózg

i porównujemy jego reakcje
do reakcji mózgów słuchaczy

przysłuchujących się historii.

Trzeba jednak pamiętać,
że mówienie i rozumienie mowy

to dwa bardzo różne procesy.

Tutaj pytamy: na ile są podobne?

Ku naszemu zaskoczeniu

spostrzegliśmy, że te wszystkie
złożone wzorce u słuchaczy

pochodziły tak naprawdę z mózgu mówiącego.

Produkcja mowy i zrozumienie
polegają na bardzo podobnych procesach.

Odkryliśmy także,

że im silniejsze podobieństwo
między mózgami słuchaczy

i mózgiem mówiącego,

tym lepsza komunikacja.

Gdybyście byli teraz
całkiem zdezorientowani,

a wierzę, że tak nie jest,

reakcje waszych mózgów
bardzo by się różniły od mojego.

ale wiem także, że jeśli
naprawdę mnie rozumiecie,

to wtedy twój, i twój i twój mózg

są bardzo podobne do mojego.

Zbierzmy teraz wszystkie
informacje i zapytajmy:

jak tego użyć do przeniesienia wspomnień

z jednego mózgu do drugiego?

Wykonaliśmy następujący eksperyment.

Podczas pierwszej projekcji odcinka
serialu "Sherlock" produkcji BBC

skanowaliśmy mózgi widzów.

Później poprosiliśmy ich
o powrót do skanera

i opowiedzenie odcinka osobie,
która nigdy nie oglądała serialu.

Doprecyzujmy.

Pomyślcie o tej właśnie scenie,

kiedy Sherlock wsiada
do londyńskiej taksówki,

którą kieruje szukany
przez niego morderca.

Kiedy jestem widzem

ta scena powoduje w moim mózgu
specyficzny wzorzec aktywności.

Ten sam wzorzec mogę u siebie indukować,

wypowiadając słowa:
Sherlock, Londyn, morderca.

Kiedy przekazuję wam teraz te słowa,

musicie to zrekonstruować w umyśle.

Otóż wiemy, że wzorzec ten
powstaje teraz w waszych mózgach.

Mocno nas zdziwiło,

że wzorzec, który pojawia
się w waszych mózgach,

kiedy opisuję wam tę scenę,

będzie bardzo podobny do wzorca,

który pojawił się u mnie
parę miesięcy temu,

podczas jej oglądania
wewnątrz skanera fMRI.

Zaczynamy rozumieć mechanizm,

dzięki któremu można opowiadać
i przekazywać informacje.

Na przykład teraz słuchacie uważnie,

co mam do powiedzenia.

A wiem, że to nie jest łatwe.

Mam jednak nadzieje, że w pewnej chwili
się zrozumieliśmy i wiecie, co mówię.

Myślę też, że za parę godzin,
dni lub miesięcy

spotkacie kogoś na przyjęciu

i opowiecie mu o tym wykładzie,

a wtedy nagle będzie tak,
jakby był tutaj z nami dzisiaj.

Teraz rozumiecie, jak można
wykorzystać ten mechanizm

do przekazywania wspomnień
i wiedzy między ludźmi,

co jest wspaniałe, prawda?

Ale umiejętność komunikacji
opiera się na zdolności posiadania

wspólnej płaszczyzny porozumienia.

Na przykład

gdybym mówił "taryfa" zamiast "taksówka",

dla większość widzów
brzmiałoby to niestandardowo.

Dopasowanie zależy
nie tylko od umiejętności

rozumienia podstawowych pojęć,

ale od umiejętności rozwijania
wspólnej płaszczyzny porozumienia

i wspólnych systemów przekonań.

Wiadomo, że często ta sama historia

może znaczyć co innego dla innych ludzi.

Testując to w laboratorium,
wykonaliśmy następujący eksperyment.

W opowiadaniu J. D. Salingera

mąż traci żonę z oczu podczas przyjęcia,

dzwoni do przyjaciela i pyta:
"Widziałeś moją żonę?".

Połowie badanych powiedzieliśmy,

że żona ma romans z przyjacielem.

Drugiej połowie powiedzieliśmy,

że żona jest wierna,
a mąż jest zbyt zazdrosny.

To jedno zdanie wypowiedziane
przed rozpoczęciem historii

wystarczyło, by reakcje mózgów

osób z grupy wierzącej w romans żony

były bardzo podobne
w obszarach wyższego rzędu,

i różne od drugiej grupy.

Jeśli jedno zdanie wystarczy,
żeby mózg upodobnił się

do mózgów ludzi myślących podobnie

i bardzo odróżnił się od ludzi
myślących inaczej,

pomyślimy, jak ten efekt
zwiększy się w realnym życiu,

jeśli wszyscy słuchamy
tych samych wiadomości,

po codziennej dawce tak różnych mediów

jak Fox News czy The New York Times,

które podają bardzo odmienną
perspektywę rzeczywistości.

Pozwólcie mi podsumować.

Jeśli wszystko poszło zgodnie z planem,

użyłem mowy do sprzężenia się
z waszymi mózgami.

Za jego pomocą przekazałem

moje wzorce aktywności mózgu
związane wspomnieniami i pomysłami

do waszych mózgów.

Dzięki temu ujawniłem
ukryty mechanizm neuronalny,

dzięki któremu się porozumiewamy.

Wiemy także, że w przyszłości
pozwoli nam to ulepszyć

i ułatwić komunikację.

Badania te pokazały także,

że komunikacja opiera się
na wspólnej płaszczyźnie porozumienia.

Jako społeczeństwo
powinniśmy się martwić ryzykiem

utraty porozumienia
i zdolności rozmawiania z ludźmi

trochę odmiennymi od nas,

przez to, że pozwalamy
kilku silnym kanałom informacyjnym

przejąć kontrolę nad mikrofonem,

manipulować i kontrolować sposób myślenia.

Nie jestem pewien, jak to naprawić,
bo jestem tylko naukowcem.

Może jedna metoda

to powrót do bardziej
naturalnych metod komunikacji,

czyli do dialogu,

w którym to nie tylko ja mówię do was,

ale, co bardziej naturalne,

mówię, ale jednocześnie słucham,

i razem próbujemy stworzyć
wspólny grunt i nowe pomysły.

Ostatecznie to ludzie,

z którymi coś nas łączy,
definiują to, kim jesteśmy,

a pragnienie połączenia z innym mózgiem

jest czymś bardzo podstawowym,
co zaczyna się już w bardzo młodym wieku.

Zakończę przykładem z własnego życia.

To dobry przykład tego,
jak łączenie się z innymi ludźmi

definiuje nas samych i to, kim jesteśmy.

To mój syn Jonathan, kiedy był mały.

Rozwinął wokalną grę z moją żoną

z pragnienia czystej radości,

jaką niesie sprzężenie
z drugim człowiekiem.

(Oboje wokalizują)

(Śmiech)

Pomyślcie, jak umiejętność dziecka

nawiązywania kontaktu z nami
i innymi napotkanymi ludźmi

ukształtuje potem dorosłego człowieka.

Pomyślcie, jak zmieniacie się codziennie

przez interakcje z ludźmi.

Łączcie się dalej z innymi,

dzielcie się swoimi ideami,

bo połączeni znaczymy więcej

niż suma naszych części.

Dziękuję

(Brawa)