Spontane beyin faaliyetleri sizi nasıl canlı tutuyor - Nathan S. Jacobs

Tün dersi izleyin: http://ed.ted.com/lessons/how-spontaneous-brain-activity-keeps-you-alive-nathan-s-jacobs
Beyninizdeki çarklar sürekli işliyor, uykudayken ya da hiç dikkat etmezken bile. Aslında, beyin aktivitilerinizin çoğu sizin farkında olmadıklarınız...birdenbire durmadıkları müddetçe. Nathan S.Jacobs bizi, sürekli aktif ve ilginç bir şekilde spontan olan beynin özüne götürüyor.

Beyninizin sizin için ne kadar önemli
olduğunun söylenmesine ihtiyacınız yok.

Sonuçta, düşünceleriniz, eylemleriniz,

algılarınız ve hafızanızla

tecrübe ettiğiniz her bir şey, burada,

vücudunuzun kontrol merkezinde
işlenmektedir.

Bunlar, sadece bir organ tarafından idare
edilmesi için fazla gibi gözükse de

aslında bunlar beynin yaptığı
işlerin küçük bir kısmı.

Aniden durmadıkları sürece, onun
aktitivetelerinin çok büyük bir kısmı

sizin asla haberdar olmadıklarınızdan
oluşur.

Beyin milyarlarca nöronlardan ve

trilyonlarca bağlantılardan oluşur.

Nöronlar spesifik uyarıcı ya da
düşüncelerle aktif hale getirilebilir,

fakat çoğu zaman kendiliğinden
aktiftirler.

Bazıları oluşturulmuş modellerde
döngüsel olarak ateşler.

Diğerleri, devreden çıkmadan önce kısa
patlamalarda hızlı ateşlerler

ya da diğer nöronlardan binlercesi

doğru şekilde sıraya girene kadar
uzun bir dönem hareketsiz kalırlar.

Geniş ölçekte

uykudayken veya uyanıkken ya da

hiçbir şey düşünmemeye çalışırken,

arka planda sessizce vınlayan
beyin aktivitelerinin

içten oluşturduğu düzenli
ritimlere neden olur.

Bu kendiliğinden oluşan
beyin fonksiyonları

üzerinde diğer beyin fonksiyonlarının
dayandığı temeli şekillendirir.

Otomatik olan bu aktivitelerin
en önemlileri

bizi hayatta tutanlarıdır.

Örnek olarak, siz bu videoya
dikkatinizi verirken

kendiliğinden oluşan aktiviteler sizin
nefes alıp vermenizi sağlayarak

dakikada 12 ila 16 solunum ile
sizin boğulmanızı önler.

Bilinçli hiçbir çaba olmadan

beyinsapınızın kısımlarından gelen
sinyaller, doğrudan omurilik vasıtasıyla

ciğerlerinizi şişiren kaslara gönderilir

ve siz dikkat etseniz de etmeseniz de
onların genişleyip büzülmelerini sağlar.

Kendiliğinden olan bu tür ritmik
faaliyetleri sağlayan sinirsel devreler

merkezi model üreticileri
olarak adlandırılır

ve solunum, yürüyüş ve yutma

gibi tekrarlayan

bir çok davranışı

kontrol eder.

Süregiden sinirsel faaliyet duygusal
algılayışımızın temelini oluşturur ayrıca.

Işığı sinirsel sinyallere

dönüştüren retinanızdaki nöronlar,
karanlıkta

hareketsiz gibi gözükür,

ama gerçekte,

retinada beyinle iletişimi sağlayan
gangliyon hücreleri

her zaman faaldir.

Gönderdikleri sinyaller de faaliyetin
sıklığına göre

ayrı patlamalardan ziyade
yükselir veya azalır.

Bu nedenle her seviyede, sinir sistemimiz
alabileceği her sinyali yorumlamasına

ya da karşılık vermesine yardım eden,
spontane faaliyetlerle doludur.

Beynimizin otomatik pilotu, temel
biyolojik faaliyetlerle sınırlı değildir.

Eve giderken, akşam yemeğinde

ne var diye düşünmeye başladıktan sonra

son beş dakikadır yürüdüğünüzü
hatırlamadığınızı fark ettiğiniz oldu mu?

Tüm detayları anlamadığımız halde,

beyninizin çeşitli kısımlarında
süregitmekte olan faaliyetler,

karmaşık olan ve zihinsel ve motorsal
fonksiyonları içeren görevleri bir

şekilde koordine etmekte ve siz akşam
yemeğini kafanızda oluştururken

sizin doğru yoldan gitmenizi ve
bacaklarınızı

hareket ettirmenizi sağladığını biliyoruz.

Fakat belki de kendiliğinden olan beyin
fonksiyonları hakkındaki en ilginci

vücudumuzun çok gizemli

ve çok az anlaşılan bir gerçeği: uyku

Siz gece durur ve inaktif
olabilirsiniz ama

beynizin durmaz.

Siz uyurken

süregitmekte olan spontane aktiviteler
derece derece daha senkronize hale gelir

ve sonunda beyninizi saran,
geniş ve ritmik

sinirsel titreşimlere dönüşürler.

Daha organize olmuş uyku
ritimlerine geçiş

küçük sinir kümelerinin hipotalamusa
sokulmasıyla başlar.

Sayılarının az olmasına rağmen

bu sinirlerin önemli etkileri vardır.

Normalde sizi uyanık ve dikkatli tutan
beyinsapı bölgesini kapatıp

korteks ve talamus gibi kısımların

yavaşça kendi varsayılan ritimlerine
dönmelerine izin verir.

Uykuya ne kadar derin dalarsak,

bu ritimler, büyük genişlikte ve düşük
frekansta delta dalgaları

tarafından yönlendirilen derin safhalarda
o kadar yavaş ve senkronize olur.

Fakat ilginç bir şekilde bu dalgalı yavaş
uykunun tam ortasında

beyinin tamamen uyanık
olduğumuzda gerçekleşen ve

tekrarlayan bir tür patlamalara
geçişi sağlayan

spontan faaliyetleri senkroniz eder.

Bu REM olarak bilinen ve

rüya görürken gözlerimizin sağa sola
hızla hareket ettiği uyku safhasıdır.

Nörologlar hala, uykuyla ilgili
zihinsel kapasiteyi yenileme,

hücresel dengeleme,

hafıza güçlendirme gibi bir çok

temel soruya cevap arıyor.

Daha kapsamlı olarak

beynin, araba kullanımı, hatta solunum
gibi farkında olmadığımız

böylesine önemli ve karmaşık işleri
nasıl başarabildiğini araştırıyor.

Şimdilik, onun içsel spontane

fonksiyonlarının çalışmalarını daha iyi
anlayana kadar

bizim olduğumuzdan daha zeki olması için

beynimize fırsat vermeliyiz.