Tại sao cơ thể của chúng ta già đi? - Monica Menesini
-
0:07 - 0:11Năm 1997, một người phụ nữ
người Pháp tên Jeanne Calment -
0:11 - 0:17chết sau khi đã sống 122 năm và 164 ngày,
-
0:17 - 0:20khiến bà trở thành người già nhất lịch sử.
-
0:20 - 0:22Tuổi của bà thật đáng kinh ngạc
-
0:22 - 0:26đến mức một triệu phú treo giải 1 triệu đô
cho bất kỳ ai sống thọ hơn bà. -
0:28 - 0:31Nhưng trong thực tế,
sống được đến tuổi này hoặc hơn nữa -
0:31 - 0:34là một thử thách mà rất ít,
thậm chí không có người nào -
0:34 - 0:36có thể làm được.
-
0:36 - 0:39Cơ thể con người không được thiết kế
cho việc sống quá lâu. -
0:40 - 0:43Cơ thể chúng ta được quy định
vào tầm 90 năm. -
0:44 - 0:46Nhưng sự già đi thật sự có ý nghĩa gì
-
0:46 - 0:50và nó tương tác thế nào
với nỗ lực sống của cơ thể? -
0:50 - 0:53Chúng ta hiểu theo bản năng
sự lão hóa là gì. -
0:53 - 0:56Đối với một số người,
nó có nghĩa là lớn lên. -
0:56 - 0:58với những người khác,
nó nghĩa là già đi. -
0:59 - 1:03Tìm ra một định nghĩa khoa học chính xác
cho sự lão hóa là một thử thách. -
1:04 - 1:08Điều chúng ta có thể nói là sự lão hóa
xảy ra khi những quá trình trong cơ thể -
1:08 - 1:12và những trao đổi với ngoài môi trường,
như ánh sáng, -
1:12 - 1:16và những chất độc trong không khí,
nước, và chế độ ăn uống của mình, -
1:16 - 1:18gây nên những thay đổi về mặt cấu trúc
-
1:18 - 1:20và chức năng của những phân tử
và tế bào trong cơ thể. -
1:21 - 1:24Những thay đổi đó
sẽ dẫn đến sự suy giảm chức năng, -
1:24 - 1:27và theo đó, là sự chết dần của cả cơ thể.
-
1:28 - 1:31Không ai hiểu chính xác
cơ chế già đi của cơ thể. -
1:31 - 1:35Nhưng gần đây, các nhà khoa học
đã xác định chín tính trạng sinh lý học, -
1:36 - 1:38từ những thay đổi về mặt di truyền
-
1:38 - 1:41đến những thay đổi về
khả năng tự tái tạo của tế bào -
1:42 - 1:44đóng góp chủ đạo trong sự lão hóa.
-
1:44 - 1:49Đầu tiên, qua thời gian, cơ thể chúng ta
tích tụ những tổn thương về mặt di truyền -
1:49 - 1:51qua những tổn thương trên DNA.
-
1:51 - 1:54Quá trình này xảy ra tự nhiên
khi DNA tự nhân đôi, -
1:54 - 1:57cũng như trong những tế bào
không phân chia. -
1:57 - 2:02Những bào quan như ti thể
đặc biệt dễ bị loại tổn thương này. -
2:02 - 2:06Ti thể sản sinh ra adenosine triphosphate,
-
2:06 - 2:08viết tắt là ATP,
-
2:08 - 2:11nguồn năng lượng chính
cho mọi quá trình trao đổi chất tế bào, -
2:11 - 2:15hơn nữa, ti thể điều hòa
nhiều hoạt động khác của tế bào -
2:15 - 2:19và đóng vai trò quan trọng
trong việc quy định tế bào chết. -
2:19 - 2:21Nếu chức năng của ti thể suy giảm,
-
2:21 - 2:25thì tế bào và tiếp đến là
cả cơ quan nội tạng đó sẽ dần suy kiệt. -
2:26 - 2:30Những thay đổi khác xảy ra
qua quá trình biểu hiện gen, -
2:30 - 2:32còn được biết đến là
sự thay đổi trên di truyền. -
2:32 - 2:35ảnh hưởng đến mô và tế bào của cơ thể.
-
2:35 - 2:39Những gen được biểu hiện hoặc im lặng
với tần suất thấp ở trẻ sơ sinh -
2:39 - 2:42sẽ hoạt động mạnh hơn ở người lớn tuổi,
-
2:42 - 2:45dẫn đến sự phát triển
của những bệnh thoái hóa, -
2:45 - 2:47như là Alzheimer,
phát triển dần theo tuổi tác. -
2:48 - 2:52Ngay cả khi ta có thể tránh tất cả
những sự biến đổi gen nguy hiểm này, -
2:53 - 2:55ngay cả những tế bào của ta
cũng không thể cứu được ta. -
2:55 - 2:58Sự thật là sự tái tạo tế bào,
-
2:58 - 3:00cái gốc của sự sống,
-
3:00 - 3:02suy giảm khi chúng ta già đi.
-
3:02 - 3:06DNA trong tế bào của chúng ta
cuộn lại trong những nhiễm sắc thể, -
3:06 - 3:11mỗi cái có hai vùng được bảo vệ ở đầu
được gọi là telomere. -
3:12 - 3:15Các đầu này ngắn lại
mỗi khi tế bào nhân đôi. -
3:15 - 3:17Khi telomere trở nên quá ngắn,
-
3:17 - 3:20tế bào sẽ ngừng nhân đôi và chết,
-
3:20 - 3:23làm chậm khả năng phục hồi của cơ thể.
-
3:23 - 3:27Theo tuổi tác,
các tế bào cũng dần trở nên già đi. -
3:27 - 3:30một quá trình làm ngưng
vòng đời của tế bào khi gặp nguy hiểm, -
3:30 - 3:33như khi các tế bào ung thư
phát triển quá mức. -
3:33 - 3:37Nhưng phản ứng này xảy ra nhiều hơn
khi chúng ta già đi, -
3:37 - 3:40làm ngăn sự phát triển của tế bào
và giảm khả năng nhân đôi của chúng. -
3:40 - 3:44Sự lão hóa cũng ảnh hưởng đến
những tế bào gốc nằm sâu trong các mô -
3:44 - 3:49và có khả năng nhân đôi không giới hạn
để thay thế cho các tế bào khác. -
3:49 - 3:53Khi chúng ta già đi,
số lượng tế bào gốc giảm dần -
3:53 - 3:55và mất dần khả năng tái tạo,
-
3:55 - 3:57ảnh hưởng đến quá trình tái tạo mô
-
3:57 - 4:00và bảo trì những chức năng nguyên thủy
của các cơ quan. -
4:00 - 4:04Những thay đổi khác xoay quanh
khả năng hoạt động bình thường của tế bào. -
4:04 - 4:08Khi chúng già đi, chúng mất dần
khả năng điều khiển protein, -
4:08 - 4:13dẫn đến việc tích tụ những dưỡng chất
bị tổn thương hoặc có nguy cơ độc hại, -
4:13 - 4:18dẫn đến dư thừa những hoạt động chuyển hóa
có thể gây nguy hiểm cho chúng. -
4:18 - 4:21Sự liên lạc giữa các tế bào
cũng bị chậm lại, -
4:21 - 4:24cuối cùng phá hủy hoàn toàn
chức năng của cơ thể. -
4:24 - 4:27Có rất nhiều thứ
chúng ta vẫn chưa hiểu rõ về sự lão hóa. -
4:27 - 4:32Cuối cùng thì liệu cuộc sống của chúng ta
được kéo dài do chế độ dinh dưỡng, -
4:32 - 4:33tập thể dục,
-
4:33 - 4:34thuốc men,
-
4:34 - 4:36hay là thứ gì khác?
-
4:36 - 4:39Liệu những công nghệ trong tương lai
như nanobot khắc phục tế bào, -
4:39 - 4:41hay là điều trị gen,
-
4:41 - 4:43sẽ giúp kéo dài cuộc sống của ta?
-
4:43 - 4:46Và liệu chúng ta có thật sự muốn
sống lâu hơn không? -
4:46 - 4:50Bắt đầu với cảm hứng là mốc 122 năm,
-
4:50 - 4:53không có gì nói trước được
trí tò mò của ta sẽ đưa ta đến đâu.
- Title:
- Tại sao cơ thể của chúng ta già đi? - Monica Menesini
- Speaker:
- Monica Menesini
- Description:
-
Xem toàn bộ bài học tại: http://ed.ted.com/lessons/why-do-our-bodies-age-monica-menesini
Cơ thể chúng ta không được thiết kế để sống quá lâu; cơ thể của chúng ta có thể sống được đến 90 năm. Nhưng sự già đi thật sự có ý nghĩa gì, và nó tương tác như thế nào với nỗ lực sống của cơ thể? Monia Menesini trình bày chín tính trạng sinh lý học đóng vai trò chủ đạo trong quá trình lão hóa.
Bài học được giảng bởi Monica Menesini, minh họa bởi Cinematic.
- Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TED-Ed
- Duration:
- 05:10
TED Translators admin approved Vietnamese subtitles for Why do our bodies age? | ||
Huong Nguyen accepted Vietnamese subtitles for Why do our bodies age? | ||
Thi Bui edited Vietnamese subtitles for Why do our bodies age? | ||
Thi Bui edited Vietnamese subtitles for Why do our bodies age? | ||
Thi Bui edited Vietnamese subtitles for Why do our bodies age? | ||
Thi Bui edited Vietnamese subtitles for Why do our bodies age? | ||
Thi Bui edited Vietnamese subtitles for Why do our bodies age? |