Return to Video

Tại sao cơ thể của chúng ta già đi? - Monica Menesini

  • 0:07 - 0:11
    Năm 1997, một người phụ nữ
    người Pháp tên Jeanne Calment
  • 0:11 - 0:17
    chết sau khi đã sống 122 năm và 164 ngày,
  • 0:17 - 0:20
    khiến bà trở thành người già nhất lịch sử.
  • 0:20 - 0:22
    Tuổi của bà thật đáng kinh ngạc
  • 0:22 - 0:26
    đến mức một triệu phú treo giải 1 triệu đô
    cho bất kỳ ai sống thọ hơn bà.
  • 0:28 - 0:31
    Nhưng trong thực tế,
    sống được đến tuổi này hoặc hơn nữa
  • 0:31 - 0:34
    là một thử thách mà rất ít,
    thậm chí không có người nào
  • 0:34 - 0:36
    có thể làm được.
  • 0:36 - 0:39
    Cơ thể con người không được thiết kế
    cho việc sống quá lâu.
  • 0:40 - 0:43
    Cơ thể chúng ta được quy định
    vào tầm 90 năm.
  • 0:44 - 0:46
    Nhưng sự già đi thật sự có ý nghĩa gì
  • 0:46 - 0:50
    và nó tương tác thế nào
    với nỗ lực sống của cơ thể?
  • 0:50 - 0:53
    Chúng ta hiểu theo bản năng
    sự lão hóa là gì.
  • 0:53 - 0:56
    Đối với một số người,
    nó có nghĩa là lớn lên.
  • 0:56 - 0:58
    với những người khác,
    nó nghĩa là già đi.
  • 0:59 - 1:03
    Tìm ra một định nghĩa khoa học chính xác
    cho sự lão hóa là một thử thách.
  • 1:04 - 1:08
    Điều chúng ta có thể nói là sự lão hóa
    xảy ra khi những quá trình trong cơ thể
  • 1:08 - 1:12
    và những trao đổi với ngoài môi trường,
    như ánh sáng,
  • 1:12 - 1:16
    và những chất độc trong không khí,
    nước, và chế độ ăn uống của mình,
  • 1:16 - 1:18
    gây nên những thay đổi về mặt cấu trúc
  • 1:18 - 1:20
    và chức năng của những phân tử
    và tế bào trong cơ thể.
  • 1:21 - 1:24
    Những thay đổi đó
    sẽ dẫn đến sự suy giảm chức năng,
  • 1:24 - 1:27
    và theo đó, là sự chết dần của cả cơ thể.
  • 1:28 - 1:31
    Không ai hiểu chính xác
    cơ chế già đi của cơ thể.
  • 1:31 - 1:35
    Nhưng gần đây, các nhà khoa học
    đã xác định chín tính trạng sinh lý học,
  • 1:36 - 1:38
    từ những thay đổi về mặt di truyền
  • 1:38 - 1:41
    đến những thay đổi về
    khả năng tự tái tạo của tế bào
  • 1:42 - 1:44
    đóng góp chủ đạo trong sự lão hóa.
  • 1:44 - 1:49
    Đầu tiên, qua thời gian, cơ thể chúng ta
    tích tụ những tổn thương về mặt di truyền
  • 1:49 - 1:51
    qua những tổn thương trên DNA.
  • 1:51 - 1:54
    Quá trình này xảy ra tự nhiên
    khi DNA tự nhân đôi,
  • 1:54 - 1:57
    cũng như trong những tế bào
    không phân chia.
  • 1:57 - 2:02
    Những bào quan như ti thể
    đặc biệt dễ bị loại tổn thương này.
  • 2:02 - 2:06
    Ti thể sản sinh ra adenosine triphosphate,
  • 2:06 - 2:08
    viết tắt là ATP,
  • 2:08 - 2:11
    nguồn năng lượng chính
    cho mọi quá trình trao đổi chất tế bào,
  • 2:11 - 2:15
    hơn nữa, ti thể điều hòa
    nhiều hoạt động khác của tế bào
  • 2:15 - 2:19
    và đóng vai trò quan trọng
    trong việc quy định tế bào chết.
  • 2:19 - 2:21
    Nếu chức năng của ti thể suy giảm,
  • 2:21 - 2:25
    thì tế bào và tiếp đến là
    cả cơ quan nội tạng đó sẽ dần suy kiệt.
  • 2:26 - 2:30
    Những thay đổi khác xảy ra
    qua quá trình biểu hiện gen,
  • 2:30 - 2:32
    còn được biết đến là
    sự thay đổi trên di truyền.
  • 2:32 - 2:35
    ảnh hưởng đến mô và tế bào của cơ thể.
  • 2:35 - 2:39
    Những gen được biểu hiện hoặc im lặng
    với tần suất thấp ở trẻ sơ sinh
  • 2:39 - 2:42
    sẽ hoạt động mạnh hơn ở người lớn tuổi,
  • 2:42 - 2:45
    dẫn đến sự phát triển
    của những bệnh thoái hóa,
  • 2:45 - 2:47
    như là Alzheimer,
    phát triển dần theo tuổi tác.
  • 2:48 - 2:52
    Ngay cả khi ta có thể tránh tất cả
    những sự biến đổi gen nguy hiểm này,
  • 2:53 - 2:55
    ngay cả những tế bào của ta
    cũng không thể cứu được ta.
  • 2:55 - 2:58
    Sự thật là sự tái tạo tế bào,
  • 2:58 - 3:00
    cái gốc của sự sống,
  • 3:00 - 3:02
    suy giảm khi chúng ta già đi.
  • 3:02 - 3:06
    DNA trong tế bào của chúng ta
    cuộn lại trong những nhiễm sắc thể,
  • 3:06 - 3:11
    mỗi cái có hai vùng được bảo vệ ở đầu
    được gọi là telomere.
  • 3:12 - 3:15
    Các đầu này ngắn lại
    mỗi khi tế bào nhân đôi.
  • 3:15 - 3:17
    Khi telomere trở nên quá ngắn,
  • 3:17 - 3:20
    tế bào sẽ ngừng nhân đôi và chết,
  • 3:20 - 3:23
    làm chậm khả năng phục hồi của cơ thể.
  • 3:23 - 3:27
    Theo tuổi tác,
    các tế bào cũng dần trở nên già đi.
  • 3:27 - 3:30
    một quá trình làm ngưng
    vòng đời của tế bào khi gặp nguy hiểm,
  • 3:30 - 3:33
    như khi các tế bào ung thư
    phát triển quá mức.
  • 3:33 - 3:37
    Nhưng phản ứng này xảy ra nhiều hơn
    khi chúng ta già đi,
  • 3:37 - 3:40
    làm ngăn sự phát triển của tế bào
    và giảm khả năng nhân đôi của chúng.
  • 3:40 - 3:44
    Sự lão hóa cũng ảnh hưởng đến
    những tế bào gốc nằm sâu trong các mô
  • 3:44 - 3:49
    và có khả năng nhân đôi không giới hạn
    để thay thế cho các tế bào khác.
  • 3:49 - 3:53
    Khi chúng ta già đi,
    số lượng tế bào gốc giảm dần
  • 3:53 - 3:55
    và mất dần khả năng tái tạo,
  • 3:55 - 3:57
    ảnh hưởng đến quá trình tái tạo mô
  • 3:57 - 4:00
    và bảo trì những chức năng nguyên thủy
    của các cơ quan.
  • 4:00 - 4:04
    Những thay đổi khác xoay quanh
    khả năng hoạt động bình thường của tế bào.
  • 4:04 - 4:08
    Khi chúng già đi, chúng mất dần
    khả năng điều khiển protein,
  • 4:08 - 4:13
    dẫn đến việc tích tụ những dưỡng chất
    bị tổn thương hoặc có nguy cơ độc hại,
  • 4:13 - 4:18
    dẫn đến dư thừa những hoạt động chuyển hóa
    có thể gây nguy hiểm cho chúng.
  • 4:18 - 4:21
    Sự liên lạc giữa các tế bào
    cũng bị chậm lại,
  • 4:21 - 4:24
    cuối cùng phá hủy hoàn toàn
    chức năng của cơ thể.
  • 4:24 - 4:27
    Có rất nhiều thứ
    chúng ta vẫn chưa hiểu rõ về sự lão hóa.
  • 4:27 - 4:32
    Cuối cùng thì liệu cuộc sống của chúng ta
    được kéo dài do chế độ dinh dưỡng,
  • 4:32 - 4:33
    tập thể dục,
  • 4:33 - 4:34
    thuốc men,
  • 4:34 - 4:36
    hay là thứ gì khác?
  • 4:36 - 4:39
    Liệu những công nghệ trong tương lai
    như nanobot khắc phục tế bào,
  • 4:39 - 4:41
    hay là điều trị gen,
  • 4:41 - 4:43
    sẽ giúp kéo dài cuộc sống của ta?
  • 4:43 - 4:46
    Và liệu chúng ta có thật sự muốn
    sống lâu hơn không?
  • 4:46 - 4:50
    Bắt đầu với cảm hứng là mốc 122 năm,
  • 4:50 - 4:53
    không có gì nói trước được
    trí tò mò của ta sẽ đưa ta đến đâu.
Title:
Tại sao cơ thể của chúng ta già đi? - Monica Menesini
Speaker:
Monica Menesini
Description:

Xem toàn bộ bài học tại: http://ed.ted.com/lessons/why-do-our-bodies-age-monica-menesini

Cơ thể chúng ta không được thiết kế để sống quá lâu; cơ thể của chúng ta có thể sống được đến 90 năm. Nhưng sự già đi thật sự có ý nghĩa gì, và nó tương tác như thế nào với nỗ lực sống của cơ thể? Monia Menesini trình bày chín tính trạng sinh lý học đóng vai trò chủ đạo trong quá trình lão hóa.

Bài học được giảng bởi Monica Menesini, minh họa bởi Cinematic.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
05:10

Vietnamese subtitles

Revisions