WEBVTT

00:00:06.822 --> 00:00:10.548
Năm 1997, một người phụ nữ
người Pháp tên Jeanne Calment

00:00:10.548 --> 00:00:16.981
chết sau khi đã sống 122 năm và 164 ngày,

00:00:16.981 --> 00:00:20.354
khiến bà trở thành người già nhất lịch sử.

00:00:20.354 --> 00:00:22.170
Tuổi của bà thật đáng kinh ngạc

00:00:22.170 --> 00:00:26.323
đến mức một triệu phú treo giải 1 triệu đô
cho bất kỳ ai sống thọ hơn bà.

00:00:28.163 --> 00:00:30.796
Nhưng trong thực tế,
sống được đến tuổi này hoặc hơn nữa

00:00:30.796 --> 00:00:34.169
là một thử thách mà rất ít,
thậm chí không có người nào

00:00:34.169 --> 00:00:36.179
có thể làm được.

00:00:36.179 --> 00:00:39.431
Cơ thể con người không được thiết kế
cho việc sống quá lâu.

00:00:40.011 --> 00:00:42.692
Cơ thể chúng ta được quy định
vào tầm 90 năm.

00:00:43.732 --> 00:00:46.352
Nhưng sự già đi thật sự có ý nghĩa gì

00:00:46.352 --> 00:00:50.132
và nó tương tác thế nào
với nỗ lực sống của cơ thể?

00:00:50.132 --> 00:00:53.162
Chúng ta hiểu theo bản năng
sự lão hóa là gì.

00:00:53.162 --> 00:00:55.725
Đối với một số người,
nó có nghĩa là lớn lên.

00:00:55.725 --> 00:00:57.648
với những người khác,
nó nghĩa là già đi.

00:00:58.858 --> 00:01:03.309
Tìm ra một định nghĩa khoa học chính xác
cho sự lão hóa là một thử thách.

00:01:04.199 --> 00:01:08.358
Điều chúng ta có thể nói là sự lão hóa
xảy ra khi những quá trình trong cơ thể

00:01:08.358 --> 00:01:11.898
và những trao đổi với ngoài môi trường,
như ánh sáng,

00:01:11.898 --> 00:01:15.663
và những chất độc trong không khí,
nước, và chế độ ăn uống của mình,

00:01:15.663 --> 00:01:17.754
gây nên những thay đổi về mặt cấu trúc

00:01:17.754 --> 00:01:20.272
và chức năng của những phân tử
và tế bào trong cơ thể.

00:01:20.982 --> 00:01:23.724
Những thay đổi đó
sẽ dẫn đến sự suy giảm chức năng,

00:01:23.724 --> 00:01:27.264
và theo đó, là sự chết dần của cả cơ thể.

00:01:27.984 --> 00:01:31.089
Không ai hiểu chính xác
cơ chế già đi của cơ thể.

00:01:31.439 --> 00:01:35.303
Nhưng gần đây, các nhà khoa học
đã xác định chín tính trạng sinh lý học,

00:01:35.923 --> 00:01:38.254
từ những thay đổi về mặt di truyền

00:01:38.254 --> 00:01:41.361
đến những thay đổi về
khả năng tự tái tạo của tế bào

00:01:41.971 --> 00:01:44.221
đóng góp chủ đạo trong sự lão hóa.

00:01:44.221 --> 00:01:48.629
Đầu tiên, qua thời gian, cơ thể chúng ta
tích tụ những tổn thương về mặt di truyền

00:01:48.629 --> 00:01:50.807
qua những tổn thương trên DNA.

00:01:51.127 --> 00:01:54.259
Quá trình này xảy ra tự nhiên
khi DNA tự nhân đôi,

00:01:54.259 --> 00:01:56.794
cũng như trong những tế bào
không phân chia.

00:01:57.174 --> 00:02:01.568
Những bào quan như ti thể
đặc biệt dễ bị loại tổn thương này.

00:02:02.098 --> 00:02:06.002
Ti thể sản sinh ra adenosine triphosphate,

00:02:06.002 --> 00:02:07.603
viết tắt là ATP,

00:02:07.603 --> 00:02:10.836
nguồn năng lượng chính
cho mọi quá trình trao đổi chất tế bào,

00:02:11.196 --> 00:02:14.662
hơn nữa, ti thể điều hòa
nhiều hoạt động khác của tế bào

00:02:14.662 --> 00:02:18.531
và đóng vai trò quan trọng
trong việc quy định tế bào chết.

00:02:18.531 --> 00:02:21.120
Nếu chức năng của ti thể suy giảm,

00:02:21.120 --> 00:02:25.269
thì tế bào và tiếp đến là
cả cơ quan nội tạng đó sẽ dần suy kiệt.

00:02:25.869 --> 00:02:29.902
Những thay đổi khác xảy ra
qua quá trình biểu hiện gen,

00:02:29.902 --> 00:02:32.370
còn được biết đến là
sự thay đổi trên di truyền.

00:02:32.370 --> 00:02:35.288
ảnh hưởng đến mô và tế bào của cơ thể.

00:02:35.288 --> 00:02:38.683
Những gen được biểu hiện hoặc im lặng
với tần suất thấp ở trẻ sơ sinh

00:02:39.463 --> 00:02:41.812
sẽ hoạt động mạnh hơn ở người lớn tuổi,

00:02:41.812 --> 00:02:44.534
dẫn đến sự phát triển
của những bệnh thoái hóa,

00:02:44.534 --> 00:02:47.289
như là Alzheimer,
phát triển dần theo tuổi tác.

00:02:48.119 --> 00:02:52.292
Ngay cả khi ta có thể tránh tất cả
những sự biến đổi gen nguy hiểm này,

00:02:52.612 --> 00:02:55.184
ngay cả những tế bào của ta
cũng không thể cứu được ta.

00:02:55.404 --> 00:02:58.415
Sự thật là sự tái tạo tế bào,

00:02:58.415 --> 00:03:00.212
cái gốc của sự sống,

00:03:00.212 --> 00:03:02.400
suy giảm khi chúng ta già đi.

00:03:02.400 --> 00:03:06.093
DNA trong tế bào của chúng ta
cuộn lại trong những nhiễm sắc thể,

00:03:06.093 --> 00:03:11.292
mỗi cái có hai vùng được bảo vệ ở đầu
được gọi là telomere.

00:03:11.932 --> 00:03:14.931
Các đầu này ngắn lại
mỗi khi tế bào nhân đôi.

00:03:14.931 --> 00:03:17.462
Khi telomere trở nên quá ngắn,

00:03:17.462 --> 00:03:20.123
tế bào sẽ ngừng nhân đôi và chết,

00:03:20.123 --> 00:03:23.185
làm chậm khả năng phục hồi của cơ thể.

00:03:23.185 --> 00:03:26.935
Theo tuổi tác,
các tế bào cũng dần trở nên già đi.

00:03:26.935 --> 00:03:30.474
một quá trình làm ngưng
vòng đời của tế bào khi gặp nguy hiểm,

00:03:30.474 --> 00:03:33.385
như khi các tế bào ung thư
phát triển quá mức.

00:03:33.385 --> 00:03:36.620
Nhưng phản ứng này xảy ra nhiều hơn
khi chúng ta già đi,

00:03:36.620 --> 00:03:40.388
làm ngăn sự phát triển của tế bào
và giảm khả năng nhân đôi của chúng.

00:03:40.388 --> 00:03:44.475
Sự lão hóa cũng ảnh hưởng đến
những tế bào gốc nằm sâu trong các mô

00:03:44.475 --> 00:03:49.382
và có khả năng nhân đôi không giới hạn
để thay thế cho các tế bào khác.

00:03:49.382 --> 00:03:52.750
Khi chúng ta già đi,
số lượng tế bào gốc giảm dần

00:03:52.750 --> 00:03:55.147
và mất dần khả năng tái tạo,

00:03:55.147 --> 00:03:56.778
ảnh hưởng đến quá trình tái tạo mô

00:03:56.778 --> 00:03:59.728
và bảo trì những chức năng nguyên thủy
của các cơ quan.

00:03:59.728 --> 00:04:04.098
Những thay đổi khác xoay quanh
khả năng hoạt động bình thường của tế bào.

00:04:04.098 --> 00:04:08.498
Khi chúng già đi, chúng mất dần
khả năng điều khiển protein,

00:04:08.498 --> 00:04:12.851
dẫn đến việc tích tụ những dưỡng chất
bị tổn thương hoặc có nguy cơ độc hại,

00:04:12.851 --> 00:04:17.555
dẫn đến dư thừa những hoạt động chuyển hóa
có thể gây nguy hiểm cho chúng.

00:04:17.555 --> 00:04:20.597
Sự liên lạc giữa các tế bào
cũng bị chậm lại,

00:04:20.597 --> 00:04:24.009
cuối cùng phá hủy hoàn toàn
chức năng của cơ thể.

00:04:24.009 --> 00:04:27.105
Có rất nhiều thứ
chúng ta vẫn chưa hiểu rõ về sự lão hóa.

00:04:27.105 --> 00:04:32.193
Cuối cùng thì liệu cuộc sống của chúng ta
được kéo dài do chế độ dinh dưỡng,

00:04:32.193 --> 00:04:33.400
tập thể dục,

00:04:33.400 --> 00:04:34.405
thuốc men,

00:04:34.405 --> 00:04:35.965
hay là thứ gì khác?

00:04:35.965 --> 00:04:39.094
Liệu những công nghệ trong tương lai
như nanobot khắc phục tế bào,

00:04:39.094 --> 00:04:40.587
hay là điều trị gen,

00:04:40.587 --> 00:04:43.311
sẽ giúp kéo dài cuộc sống của ta?

00:04:43.311 --> 00:04:46.405
Và liệu chúng ta có thật sự muốn
sống lâu hơn không?

00:04:46.405 --> 00:04:50.375
Bắt đầu với cảm hứng là mốc 122 năm,

00:04:50.375 --> 00:04:53.434
không có gì nói trước được
trí tò mò của ta sẽ đưa ta đến đâu.