Return to Video

Niesamowita historia chińskiej Armii Terakotowej - Megan Campisi i Pen-Pen Chen

  • 0:10 - 0:12
    Co dzieje się po śmierci?
  • 0:12 - 0:14
    Czy istnieje beztroski raj?
  • 0:14 - 0:15
    Wieczne męki?
  • 0:15 - 0:17
    Powtórne narodzenie?
  • 0:17 - 0:20
    A może nic?
  • 0:20 - 0:24
    Jeden chiński cesarz uważał,
    że bez względu na wszystko,
  • 0:24 - 0:26
    zawsze lepiej mieć przy sobie armię.
  • 0:26 - 0:28
    Wiemy o tym, bo w 1974 roku
  • 0:28 - 0:30
    rolnicy, którzy kopali studnię
    nieopodal małej osady,
  • 0:30 - 0:35
    natknęli się na jedno z najważniejszych
    znalezisk w historii archeologii:
  • 0:35 - 0:38
    potężne podziemne komnaty,
    które otaczały grobowiec cesarza,
  • 0:38 - 0:44
    a w nich ponad 8000 naturalnych rozmiarów
    glinianych żołnierzy gotowych do walki.
  • 0:44 - 0:47
    Historia tej podziemnej armii
    zaczyna się od Ying Zhenga,
  • 0:47 - 0:51
    który w wieku 13 lat
    został królem państwa Qin
  • 0:51 - 0:53
    w 246 roku p.n.e.
  • 0:53 - 0:54
    Był ambitny i bezwzględny,
  • 0:54 - 0:57
    aż wreszcie został Qin Shi Huangiem,
  • 0:57 - 0:59
    czyli pierwszym cesarzem Chin,
  • 0:59 - 1:01
    po zjednoczeniu
    siedmiu walczących królestw.
  • 1:01 - 1:05
    36 lat jego rządów odznaczało się
    wieloma sukcesami.
  • 1:05 - 1:07
    Stworzono na przykład
    uniwersalny system miar i wag,
  • 1:07 - 1:11
    zunifikowano pismo dla całych Chin,
  • 1:11 - 1:16
    stworzono mur obronny, który potem
    otrzymał nazwę Wielki Mur Chiński.
  • 1:16 - 1:19
    Być może Qin Shi Huang włożył tyle wysiłku
  • 1:19 - 1:21
    w tworzenie historycznego dziedzictwa,
  • 1:21 - 1:24
    bo miał obsesję na punkcie śmiertelności.
  • 1:24 - 1:27
    U schyłku życia desperacko
    zatrudniał alchemików
  • 1:27 - 1:30
    i organizował wyprawy
    w poszukiwaniu eliksiru życia,
  • 1:30 - 1:33
    który pozwoliłby mu
    osiągnąć nieśmiertelność.
  • 1:33 - 1:35
    Już w pierwszym roku rządów
  • 1:35 - 1:38
    zaczął budowę ogromnej
    podziemnej nekropolii,
  • 1:38 - 1:41
    wypełnionej pomnikami, przedmiotami
  • 1:41 - 1:44
    i armią, które miały
    towarzyszyć mu na tamtym świecie
  • 1:44 - 1:46
    i pozwoliłyby mu
    na kontynuowanie rządów.
  • 1:46 - 1:50
    Oszałamiająca armia do dzisiaj
    stoi w precyzyjnej formacji
  • 1:50 - 1:52
    i jest rozmieszczona w kilku dołach.
  • 1:52 - 1:55
    W jednym dole główna siła
    skupia 6000 żołnierzy.
  • 1:55 - 1:58
    Każdy waży kilkaset kilogramów.
  • 1:58 - 2:03
    W drugim jest ponad
    130 wozów wojennych i 600 koni.
  • 2:03 - 2:06
    W trzecim mieści się naczelne dowództwo.
  • 2:06 - 2:09
    Pusty czwarty dół może wskazywać,
    że ambitny projekt
  • 2:09 - 2:11
    nie mógł zostać ukończony
    przed śmiercią cesarza.
  • 2:11 - 2:16
    Pobliskie komnaty zawierają figury
    muzyków i akrobatów,
  • 2:16 - 2:18
    robotników i urzędników państwowych
  • 2:18 - 2:20
    i różnorodnych egzotycznych zwierząt,
  • 2:20 - 2:23
    czyli cesarz Qin miał
    więcej planów na życie po śmierci
  • 2:23 - 2:25
    niż tylko prowadzenie wojny.
  • 2:25 - 2:29
    Wszystkie rzeźby wykonano z terakoty
    albo pieczonej ziemi,
  • 2:29 - 2:32
    rodzaju czerwonobrązowej gliny.
  • 2:32 - 2:37
    Wiele warsztatów i rzekomo ponad 720 000
    robotników dostało od cesarza rozkaz
  • 2:37 - 2:39
    na ich stworzenie.
  • 2:39 - 2:43
    W tym grupy rzemieślników,
    którzy formowali osobno każdą część ciała,
  • 2:43 - 2:48
    by każda rzeźba była wyjątkowa,
    tam samo jak prawdziwi żołnierze cesarza.
  • 2:48 - 2:50
    Stoją zgodnie ze swoją rangą,
  • 2:50 - 2:53
    mają różną broń i mundury,
  • 2:53 - 2:54
    rozmaite fryzury i wyrazy twarzy,
  • 2:54 - 2:57
    a nawet niepowtarzalne uszy.
  • 2:57 - 3:00
    Początkowo każdy wojownik
    był pomalowany na jaskrawe kolory,
  • 3:00 - 3:03
    ale dostęp powietrza sprawił,
    że farba schła i odchodziła płatami,
  • 3:03 - 3:06
    więc pozostała tylko terakota.
  • 3:06 - 3:10
    Dlatego innej komnaty,
    niecały kilometr dalej,
  • 3:10 - 3:11
    nie odkopano.
  • 3:11 - 3:15
    Oto właściwy grobowiec Qin Shi Huanga.
  • 3:15 - 3:18
    Podobno zawiera pałace, cenne kamienie
    i wyroby rąk ludzkich,
  • 3:18 - 3:23
    a nawet rzeki rtęci, które płyną
    przez góry z brązu.
  • 3:23 - 3:27
    Dopóki nie wymyśli się sposobu, jak ukazać
    grobowiec bez niszczenia skarbów,
  • 3:27 - 3:30
    dopóty będzie on zamknięty.
  • 3:30 - 3:34
    Nie tylko cesarz Qin pragnął towarzysza
    na ostatniej drodze życia.
  • 3:34 - 3:39
    Starożytne egipskie groby kryją rzeźby
    z gliny ukazujące idealne życie wieczne,
  • 3:39 - 3:42
    a zmarłych z okresu Kofun
    w historii Japonii chowano
  • 3:42 - 3:44
    z rzeźbami koni i domów.
  • 3:44 - 3:47
    Mogiły na wyspie Jaina u wybrzeża Meksyku
  • 3:47 - 3:49
    są pełne ceramicznych figurek.
  • 3:49 - 3:51
    Całe szczęście mimo bezwzględności
  • 3:51 - 3:55
    cesarz Qin kazał w tym celu
    tworzyć figury służących i żołnierzy,
  • 3:55 - 3:58
    a nie domagał się od żyjących,
    by mu towarzyszyli,
  • 3:58 - 4:02
    jak to robiono w Egipcie,
    Zachodniej Afryce, Anatolii,
  • 4:02 - 4:04
    częściowo w Ameryce Północnej,
  • 4:04 - 4:08
    a nawet w Chinach w okresie rządów
    poprzednich dynastii Shang i Zhou.
  • 4:08 - 4:12
    Dzisiaj ludzie z całego świata podróżują,
    by ujrzeć niewzruszonych żołnierzy,
  • 4:12 - 4:16
    którzy na wieki w ciszy będą czekać
    na bojowe rozkazy.
Title:
Niesamowita historia chińskiej Armii Terakotowej - Megan Campisi i Pen-Pen Chen
Description:

Obejrzyj pełną lekcję na: http://ed.ted.com/lessons/the-incredible-history-of-china-s-terracotta-warriors-megan-campisi-and-pen-pen-chen

W 1974 roku rolnicy kopiący studnię nieopodal niewielkiej wioski natknęli się na jedno z najważniejszych znalezisk w historii archeologii: potężne podziemne komnaty otaczające grobowiec chińskiego cesarza, które zawierają ponad 8000 naturalnej wielkości glinianych żołnierzy gotowych do boju. Megan Campisi i Pen-Pen Chen opowiadają fascynującą historię cesarza Qin Shi Huanga.

Lekcja: Megan Campisi i Pen-Pen Chen, animacja: Zedem Media.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
04:32

Polish subtitles

Revisions