Return to Video

Het bloemvormige sterrenscherm dat ons Aarde-achtige planeten laat ontdekken

  • 0:01 - 0:04
    Het heelal krioelt van de planeten.
  • 0:04 - 0:06
    Ik wil dat we in het volgende decennium
  • 0:06 - 0:08
    een ruimtetelescoop bouwen
    die beelden kan maken
  • 0:08 - 0:11
    van een Aarde in de buurt
    van een andere ster
  • 0:11 - 0:13
    en erachter komen
    of er leven zou kunnen zijn.
  • 0:13 - 0:16
    Mijn collega's van het NASA
    Jet Propulsion Laboratorium
  • 0:16 - 0:18
    in Princeton en ik werken aan technologie
  • 0:18 - 0:22
    die net dat in de komende jaren
    kan gaan doen.
  • 0:22 - 0:24
    Astronomen geloven nu dat elke ster
  • 0:24 - 0:26
    in de Melkweg een planeet heeft,
  • 0:26 - 0:28
    en ze speculeren dat tot een vijfde ervan
  • 0:28 - 0:29
    een Aarde-achtige planeet heeft
  • 0:29 - 0:31
    die leven zou kunnen herbergen,
  • 0:31 - 0:33
    maar zo hebben we er nog geen gezien.
  • 0:33 - 0:35
    We hebben ze alleen
    indirect waargenomen.
  • 0:35 - 0:38
    Dit is NASA's beroemde beeld
    van de bleekblauwe stip.
  • 0:38 - 0:41
    Het is in 1990 gemaakt
    door de Voyager ruimtesonde.
  • 0:41 - 0:44
    Ze keerde zich om bij het verlaten
    van het zonnestelsel
  • 0:44 - 0:46
    om een foto van de Aarde te nemen
  • 0:46 - 0:48
    op zes miljard kilometer afstand.
  • 0:48 - 0:50
    Ik wil zo’n foto maken
  • 0:50 - 0:52
    van een Aarde-achtige planeet
    bij een andere ster.
  • 0:52 - 0:55
    Waarom deden we dat niet?
    Waarom is dat zo moeilijk?
  • 0:55 - 0:56
    Stel je voor dat we
  • 0:56 - 0:58
    de Hubble Ruimtetelescoop
  • 0:58 - 1:00
    omdraaien en verplaatsen
  • 1:00 - 1:01
    naar de baan van Mars.
  • 1:01 - 1:04
    Dan kregen we
    een wat wazig beeld van de Aarde,
  • 1:05 - 1:08
    want het is een vrij kleine telescoop
    in de buurt van Mars.
  • 1:08 - 1:10
    Nu gaan we tien keer verder weg.
  • 1:10 - 1:12
    Hier zitten we op de baan van Uranus.
  • 1:12 - 1:15
    Het is kleiner geworden,
    met minder detail, minder resolutie.
  • 1:15 - 1:17
    We zien nog steeds een kleine maan.
  • 1:17 - 1:18
    Nog tien keer verder weg
  • 1:18 - 1:20
    staan we aan de rand
    van het zonnestelsel,
  • 1:20 - 1:21
    bij de Kuipergordel.
  • 1:21 - 1:24
    Maan en Aarde
    zijn niet meer te onderscheiden.
  • 1:24 - 1:26
    Het bleekblauwe stipje
    van Carl Sagan.
  • 1:26 - 1:28
    Maar laten we nog maar eens
    tien keer verder weg gaan.
  • 1:28 - 1:30
    Hier zijn we bij de Oortwolk,
  • 1:30 - 1:31
    buiten het zonnestelsel,
  • 1:31 - 1:33
    en we zien de zon
  • 1:33 - 1:36
    nu veel dichter bij de planeet
  • 1:36 - 1:38
    Nog eens tien keer verder weg
  • 1:38 - 1:40
    zijn we bij Alpha Centauri,
  • 1:40 - 1:41
    de dichtstbijzijnde ster,
  • 1:41 - 1:42
    en de planeet is verdwenen.
  • 1:42 - 1:45
    We zien alleen nog
    een grote stralende ster
  • 1:45 - 1:48
    die tien miljard keer helderder is
    dan de planeet,
  • 1:48 - 1:50
    in dat kleine rode cirkeltje.
  • 1:50 - 1:52
    Dat willen we zien.
    Daarom is het moeilijk.
  • 1:52 - 1:54
    Het licht van de ster
    ondergaat diffractie.
  • 1:54 - 1:56
    Het wordt verstrooid
    in de telescoop,
  • 1:56 - 1:58
    vandaar dat lichtsterk beeld
  • 1:58 - 1:59
    dat de planeet overspoelt.
  • 1:59 - 2:00
    Om de planeet te kunnen zien,
  • 2:00 - 2:03
    moeten we iets aan dat licht doen.
  • 2:03 - 2:04
    Dat moeten we kwijt.
  • 2:04 - 2:05
    Ik heb veel collega’s die werken
  • 2:05 - 2:07
    aan geweldige technologieën,
  • 2:07 - 2:09
    maar vandaag wil ik
    het hebben over een
  • 2:09 - 2:11
    die ik de coolste vind,
  • 2:11 - 2:13
    en met waarschijnlijk de meeste kans
  • 2:13 - 2:15
    om binnen 10 jaar
    een Aarde te vinden.
  • 2:15 - 2:16
    Het idee komt
    van Lyman Spitzer,
  • 2:16 - 2:20
    die in 1962 de ruimtetelescoop bedacht.
  • 2:20 - 2:22
    Hij liet zich inspireren
    door een eclips.
  • 2:22 - 2:24
    Jullie hebben allemaal ooit
    een zonsverduistering gezien.
  • 2:24 - 2:26
    De maan komt dan voor de zon.
  • 2:26 - 2:28
    Ze blokkeert het meeste licht
  • 2:28 - 2:30
    zodat we de lichtzwakke corona
    kunnen zien.
  • 2:30 - 2:32
    Als ik mijn duim omhoog houd
  • 2:32 - 2:34
    en die spot
    recht voor mijn oog blokkeer,
  • 2:34 - 2:36
    zie ik de achterste rij.
  • 2:36 - 2:38
    Hoe komt dat?
  • 2:38 - 2:40
    Nou, de maan
  • 2:40 - 2:42
    werpt een schaduw op de aarde.
  • 2:42 - 2:45
    We zetten een telescoop
    of een camera in die schaduw,
  • 2:45 - 2:47
    en kijken naar de zon.
  • 2:47 - 2:48
    Het meeste licht is nu weg
  • 2:48 - 2:52
    en we kunnen de lichtzwakke,
    fijne structuur in de corona zien.
  • 2:52 - 2:54
    Spitzer stelde voor dat we dit
    in de ruimte zouden doen.
  • 2:54 - 2:57
    We bouwen een groot scherm,
    we sturen het de ruimte in,
  • 2:57 - 2:59
    we zetten het voor de ster
  • 2:59 - 3:01
    en blokkeren
    het grootste deel van het licht.
  • 3:01 - 3:04
    Dan plaatsen we een ruimtetelescoop
    in de schaduw,
  • 3:04 - 3:06
    en hopla, daar zien we de planeten.
  • 3:06 - 3:08
    Zo zou het er ongeveer uitzien.
  • 3:08 - 3:10
    Daar is dat grote scherm,
  • 3:10 - 3:11
    en er zijn geen planeten,
  • 3:11 - 3:13
    want helaas werkt het niet
    bijster goed,
  • 3:13 - 3:16
    omdat licht golft,
  • 3:16 - 3:18
    en golven diffracteren
    rond dat scherm
  • 3:18 - 3:20
    net zoals in de telescoop.
  • 3:20 - 3:23
    Net als water in een stroom
    om een rots buigt,
  • 3:23 - 3:25
    zo verknoeit al dat licht de schaduw.
  • 3:25 - 3:27
    Het is geen goede schaduw.
    We zien geen planeten.
  • 3:27 - 3:29
    Spitzer kende de oplossing.
  • 3:29 - 3:32
    Door 'veerachtige' structuren
    verzachten de randen
  • 3:32 - 3:34
    en controleren we
    de diffractie.
  • 3:34 - 3:35
    Dan kunnen we planeten zien.
  • 3:35 - 3:37
    In de laatste 10 jaar hebben we daarvoor
  • 3:37 - 3:39
    de optimale oplossingen gevonden.
  • 3:39 - 3:43
    Het ziet er een beetje zo uit.
  • 3:43 - 3:45
    We noemen dat ons
    bloemblaadjes-sterrenscherm.
  • 3:45 - 3:48
    Als we de randen van de bloemblaadjes
    precies goed maken,
  • 3:48 - 3:49
    als we hun vorm controleren,
  • 3:49 - 3:51
    kunnen we diffractie controleren,
  • 3:51 - 3:53
    en krijgen we een geweldige schaduw.
  • 3:53 - 3:55
    die 10 miljard keer
    donkerder is dan eerst.
  • 3:55 - 3:58
    Dan kunnen we de planeten
    duidelijk onderscheiden.
  • 3:58 - 4:00
    Het moet natuurlijk groter worden
    dan mijn duim.
  • 4:00 - 4:02
    Dat sterrenscherm is ongeveer
  • 4:02 - 4:03
    een half voetbalveld groot
  • 4:03 - 4:07
    en moet zich op 50.000 kilometer afstand
    van de telescoop bevinden.
  • 4:07 - 4:09
    Die moet precies in die schaduw
    worden gehouden,
  • 4:09 - 4:11
    en dan kunnen we die planeten zien.
  • 4:11 - 4:12
    Dit klinkt formidabel,
  • 4:12 - 4:15
    maar briljante ingenieurs,
    collega's van mij bij JPL,
  • 4:15 - 4:18
    kwamen met een fantastisch ontwerp.
  • 4:18 - 4:19
    Zo ziet het eruit.
  • 4:19 - 4:21
    Het begint rond een hub.
  • 4:21 - 4:23
    Het scheidt van de telescoop.
  • 4:23 - 4:25
    De bladen ontrollen zich,
    gaan open,
  • 4:25 - 4:27
    en de telescoop draait zich om.
  • 4:27 - 4:29
    Je ziet het omkeren en wegvliegen
  • 4:29 - 4:32
    tot 50.000 kilometer
    uit de buurt van de telescoop.
  • 4:32 - 4:35
    Het plaatst zich voor een ster
  • 4:35 - 4:38
    en zorgt voor een prachtige schaduw.
  • 4:38 - 4:42
    Ziezo, en we zien
    de planeten eromheen.
  • 4:42 - 4:44
    (Applaus)
  • 4:44 - 4:46
    Dank u.
  • 4:46 - 4:48
    Dat is geen sciencefiction.
  • 4:48 - 4:51
    We werken hier al vijf of zes jaar aan.
  • 4:51 - 4:53
    Afgelopen zomer
    deden we een echt coole test
  • 4:53 - 4:55
    in Californië bij Northrop Grumman.
  • 4:55 - 4:57
    Dat zijn vier bloemblaadjes.
  • 4:57 - 4:59
    Dit is een verkleind model
    van de sterschaduw.
  • 4:59 - 5:01
    Het is ongeveer half zo groot
    als die van daarnet.
  • 5:01 - 5:03
    De blaadjes ontrollen zich.
  • 5:03 - 5:05
    Ze werden gebouwd
    door vier studenten
  • 5:05 - 5:07
    tijdens een zomerstage bij JPL.
  • 5:07 - 5:08
    Nu zie je ze zich ontplooien.
  • 5:08 - 5:11
    Die blaadjes moeten zich
    op hun plaats draaien.
  • 5:11 - 5:12
    De basis van deze bloemblaadjes
  • 5:12 - 5:14
    moet elke keer naar dezelfde plaats
  • 5:14 - 5:16
    tot op een tiende van een millimeter.
  • 5:16 - 5:17
    We deden deze test 16 keer,
  • 5:17 - 5:20
    en 16 keer kwam ze
    op exact dezelfde plaats
  • 5:20 - 5:22
    tot een tiende van een millimeter.
  • 5:22 - 5:23
    Dit moet zeer precies,
  • 5:23 - 5:26
    maar als we deze technologie
    kunnen bouwen,
  • 5:26 - 5:28
    en we ze in de ruimte krijgen,
  • 5:28 - 5:29
    zou je zoiets zien.
  • 5:29 - 5:32
    Dat is een foto van een
    van onze naaste buursterren
  • 5:32 - 5:34
    genomen met de Hubble Ruimtetelescoop.
  • 5:34 - 5:37
    Als we een soortgelijke ruimtetelescoop,
  • 5:37 - 5:38
    maar iets groter,
  • 5:38 - 5:39
    daar kunnen plaatsen,
  • 5:39 - 5:41
    maar met een scherm ervoor,
  • 5:41 - 5:43
    zouden we zoiets kunnen zien -
  • 5:43 - 5:46
    een familieportret van ons
    zonnestelsel - maar niet het onze.
  • 5:46 - 5:49
    We hopen dat het
    iemand anders zonnestelsel zal zijn
  • 5:49 - 5:50
    gezien door een afschermer,
  • 5:50 - 5:51
    door een sterrenscherm.
  • 5:51 - 5:53
    Je ziet Jupiter, Saturnus,
  • 5:53 - 5:56
    Uranus, Neptunus, en daar in het centrum,
  • 5:56 - 5:57
    naast het resterende licht
  • 5:57 - 5:59
    die bleekblauwe stip.
    Dat is de Aarde.
  • 5:59 - 6:01
    Dat willen we zien, zien of er water is,
  • 6:01 - 6:02
    zuurstof, ozon,
  • 6:02 - 6:05
    dingen die ons vertellen
    dat er leven zou kunnen zijn.
  • 6:05 - 6:08
    Ik vind dit de coolste wetenschap.
  • 6:08 - 6:09
    Daarom wilde ik dit doen,
  • 6:09 - 6:12
    omdat ik denk dat
    het de wereld zal veranderen.
  • 6:12 - 6:14
    Dat zien, gaat alles veranderen.
  • 6:14 - 6:15
    Dank u.
  • 6:15 - 6:19
    (Applaus)
Title:
Het bloemvormige sterrenscherm dat ons Aarde-achtige planeten laat ontdekken
Speaker:
Jeremy Kasdin
Description:

Astronomen geloven dat elke ster in de melkweg een planeet heeft. Een op vijf zou leven kunnen herbergen. Alleen hebben we er nog geen gezien. Jeremy Kasdin en zijn team willen dat veranderen door middel van een uitzonderlijk stuk gereedschap: een bloemvormig 'sterrenscherm' dat 50.000 kilometer verderop een telescoop planeten laat fotograferen. Het is, in zijn woorden, de 'coolst mogelijke wetenschap'.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
06:38

Dutch subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.