David Brooks: Özgeçmişiniz için mi, kişiliğiniz için mi yaşamalısınız?

David Brooks, düşünmeye iten bu kısa konuşmasında herbirimizin içinde iki farklı benlik olduğundan bahsediyor. Başarı odaklı olan ve özgeçmişini güçlendirmeye çalışan benlik ile, bağlılık, toplumsal ilişki ve sevgi gibi kişiliği derinleştiren özelliklerin arayışında olan benlik. (Joseph Soloveitchik bu benlikleri Adem 1 ve Adem 2 olarak adlandırmıştır.)
Brooks soruyor: İçimizdeki bu iki "ben"i dengelememiz mümkün mü?

Bir süredir kişilerin öz geçmişlerinde belirtilen özellikler ve

övgüye değer kişilik özellikleri arasındaki fark hakkında düşünüyorum.

Öz geçmiş özellikleri, CV'nizde
bahsettiğiniz değerlerdir ve

bunlar, iş hayatına atılmanızı sağlayan unsurlardır.

Övgüyle bahsedilen kişilik özellikleriniz ise

sizinle ilgili tavsiye mektuplarında yazılmış olanlardır.

Bunlar daha derin bir anlam içerir,

aslında kim olduğunuzu, ilişkilerinizin yapısını,

cesur, sevecen, güvenilir, uyumlu
olup olmadığınızı anlatır.

Kendim de dahil birçoğumuz bu meziyetlerin

daha önemli değerler olduğunu düşünürüz.

En azından benim en çok üzerinde durduğum ve düşündüklerim bu değerler midir?

Cevabım: Hayır.

Evet, bu sorunla ilgili çok düşündüm ve

aslında beni bunu düşünmeye iten bir düşünür vardı.

Joseph Soloveitchik adında bir haham;

kendisi 1965'te "Yalnız Adam İnanç" adlı bir kitap yazdı.

İnsan doğasının iki yönü olduğunu söylüyordu,

bunlara Adem 1 ve Adem 2 adlarını vermişti.

Adem 1; insan doğasının maddeci ve hırslı olan

ve dışarıdan görünen tarafını temsil eder.

Yapmak ve yaratmak ister;

şirketler kurar, yeni şeyler yaratır.

Adem 2 ise insan doğasının daha basit ve sıradan olan kısmıdır.

Sadece iyi şeyler yapmak değil, iyi biri olmak ister,

içsel bir yaşam sürer,

Tanrı'ya, yaradılışa ve olasılıklara inanır.

Adem 1 Dünya'yı fethetmek ister.

Adem 2 ise bir mesleki ünvan sahibi olup Dünya'nın kurallarına uymak ister.

Adem 1 elde ettiği başarılardan zevk alırken

Adem 2 ise içsel uyum ve içsel kudretten keyif alır.

Adem 1 işlerin nasıl yürüdüğünü sorar.

Adem 2, "niçin buradayız" sorusuna cevap arar.

Adem 1 "başarı"yı ilke edinmiştir.

Adem 2'nin ilkesi ise "sevgi, günahlardan arınma ve
aldığının karşılığını verme"dir.

Soloveitchik insan doğasının bu
iki yönünün

birbiriyle savaş halinde olduğunu
iddia eder.

Dışsal başarı ile içsel değerler arasında

sürekli bir kendiyle çatışma halinde yaşıyoruz.

Burada önemli olan ince nokta ise

doğamızın bu farklı iki yönünün

farklı mantıklarla işliyor olmalarıdır.

Dışsal mantık iktisadi bir mantıktır:

girdi çıktı'ya yol açar; risk mükafatı getirir.

Doğamızın içsel yönü ise
manevi bir mantığa sahiptir

ve bu mantık genelde ters işler.

Almak için vermek zorundasınızdır.

İçsel bir güç kazanabilmeniz için

dışsal bir şeyden feragat etmeniz gerekir.

İstediğinizi elde etme hırsını yenmeniz şarttır.

"Kendini gerçekleştirmek" için,
kendinizi unutmak zorundasınız.

Kendinizi bulabilmek için
kendinizi kaybetmelisiniz.

Bizler Adem 1'in kabul gördüğü
ve genellikle Adem 2'nin ihmal edildiği

bir toplumda yaşıyoruz.

Problem şudur:
Bu durum bizleri hayatı bir oyun olarak gören

kurnaz bir hayvana dönüştürür ve

soğuk, çıkarcı yaratıklar haline geliriz.

Olmasını arzu ettiğimiz "ben" ile gerçekte olduğumuz kişi

arasında bir fark olduğunu anladığımız noktada

bir şekilde orta yolu bulmaya çalışırız.

Arzu ettiğiniz şekilde bir övgüyü hak etmek yerine

bir başkasının size bunu bahşetmesini istiyorsunuz.

İnanç derinliğine sahip değilsiniz.

Duygusal bir zenginliğiniz yok.

Yerine getirilmesi bir ömürden fazla sürebilecek

görevlere olan bağlılığa sahip değilsiniz.

Bana yıllardır şu sorulur:

Sağlam ve eksiksiz bir Adem 2,
derin bir karakter

nasıl yaratılır?

Tarih boyunca insanlar kendi geçmişlerine

geri dönüp baktılar,

kimi zaman hayatlarındaki değerli bir zamana gittiler,

mesela çocukluklarına...

... ve genelde akıl geçmişte belli anlara giderek,

utanç duyulan bir zamana yöneldi;

işlenen bir günah, bencilce bir davranış,

ihmalkar ya da sığ bir hareket,

öfke suçu, kendine acıma günahı,

insanları memnun etme çabası, cesaret yoksunluğu gibi.

Adem 1, güçlü yanlarınızı geliştirerek yaratılır.

Adem 2 ise zayıf yönlerinizle savaşarak inşa edilir.

İçinize doğru bir yolculuk yaparak

hayatınız boyunca sürekli yaptığınız hatanın
ne olduğunu bulursunuz.

Bu artık sizin imzanız haline gelmiş ve

diğer hataları doğuran,
sürekli yaptığınız bir yanlıştır.

Ve siz bu hatanızla mücadele eder,
adeta onunla savaşırsınız.

Bu mücadelenin ve cefanın sonucunda,

bir karakter derinliği inşa edilmiş olur.

Bizlere genelde içimizdeki günahların

farkına varmamız öğretilmemiştir.

Bu sebeple kültürümüzde

bu günahlarla savaşmak, onlarla yüzleşip

mücadele etmek de bizlere öğretilmemiştir.

Bizler Adem 1 zihniyetine sahip bir kültürde yaşıyoruz

ve Adem 2 hakkında konuşma özürlüyüz.

Son olarak, Adem 1 ve Adem 2 yaşamını

bütünüyle yaşamış olan Reinhold Niebuhr

bu yüzleşmeyi şu şekilde özetlemiştir:

"Yapılmaya değer hiçbir şey bizim sağlığımızda başarılamaz;

bu sebeple bizleri kurtaracak olan şey umuttur.

Doğru, güzel ya da iyi olan hiçbir şey

geçmişin herhangi bir dolaysız bağlamında anlam taşımaz;

bu sebeple bizleri kurtaracak olan şey inançtır.

Ne kadar erdemli olursa olsun, yaptığımız hiçbir şey
tek başına başarılmış değildir;

bu sebeple bizi kurtaracak olan şey sevgidir.

Erdemli hiçbir hareket, dostumuzun veya düşmanımızın bakış açısına göre

kendi bakış açımızdan gördüğümüz kadar erdemli değildir.

Bu sebeple bizi kurtaracak olan şey

sevginin en nihai şekli olan affediciliktir."

Teşekkürler.

(Alkışlar)