Phương cách những đổi mới kiến trúc du nhập qua biên giới
-
0:01 - 0:04Sự bùng nổ của quá trình đô thị hóa
-
0:04 - 0:08trong sự phát triển kinh tế
những năm qua -
0:08 - 0:11cũng gây ra những
hậu quả nghiêm trọng -
0:11 - 0:14như sự lan rộng của khu ổ chuột
-
0:14 - 0:16ở nhiều nơi trên thế giới
-
0:16 - 0:20Sự phân cực
ở những vùng siêu giàu -
0:20 - 0:22được bao quanh bởi các khu nghèo đói
-
0:22 - 0:26và bất bình đẳng kinh tế xã hội
-
0:26 - 0:29là trung tâm của
khủng hoảng đô thị ngày nay. -
0:29 - 0:32Nhưng tôi muốn bắt đầu bài nói
-
0:32 - 0:34bằng giả thuyết
rằng cuộc khủng hoảng này -
0:34 - 0:38không chỉ về kinh tế hay môi trường
-
0:38 - 0:41mà là cuộc khủng hoảng văn hóa
-
0:41 - 0:44một cuộc khủng hoảng các thể chế
-
0:44 - 0:48không thể nghĩ đến thay đổi
những cách ngu ngốc -
0:48 - 0:50mà ta đang theo đuổi,
-
0:50 - 0:53không thể ngăn chặn
tiến trình đô thị hóa ích kỷ -
0:53 - 0:57với cơn khát dầu mỏ
-
0:57 - 1:00đeo bám các thành phố tiêu dùng
-
1:00 - 1:05từ Nam California
cho đến New York, Dubai. -
1:05 - 1:09Tôi chỉ muốn chia sẻ
với các bạn suy nghĩ -
1:09 - 1:11về tương lai của thành phố ngày nay
-
1:11 - 1:14ít phụ thuộc vào
những tòa nhà cao tầng -
1:14 - 1:16mà trên thực tế, phụ thuộc nhiều hơn
-
1:16 - 1:21vào sự tái cấu trúc nền tảng
của những mối quan hệ kinh tế xã hội -
1:21 - 1:23và những ý tưởng hay nhất trong việc
-
1:23 - 1:25định hình thành phố tương lai
-
1:25 - 1:30sẽ không đến từ
những khu vực giàu có và thừa thãi, -
1:30 - 1:36mà từ những nơi
tranh chấp và thiếu thốn -
1:36 - 1:39Một sự sáng tạo lúc nguy cấp
có thể buộc ta -
1:39 - 1:43phải tái hình dung
về phát triển đô thị ngày nay. -
1:43 - 1:46Hãy để tôi minh họa điều đó
-
1:46 - 1:50bằng cách hiểu hoặc
nhìn nhận những mâu thuẫn -
1:50 - 1:54như một cách nuôi dưỡng sự sáng tạo,
khi tôi giới thiệu vắn tắt -
1:54 - 1:57về biên giới Tijuana-San Diego,
nơi thực nghiệm, -
1:59 - 2:01và suy xét lại
công việc kiến trúc sư của tôi. -
2:01 - 2:04Đây là bức tường, bức tường biên giới
-
2:04 - 2:06ngăn cách San Diego và Tijuana
-
2:06 - 2:09Châu Mỹ La tinh và nước Mỹ,
-
2:09 - 2:11một biểu tượng thực thể
-
2:11 - 2:14của chính sách loai trừ lẫn nhau,
-
2:14 - 2:16đã làm kéo dài sự phân chia
-
2:16 - 2:19các cộng đồng, khu phực pháp lý
-
2:19 - 2:22và nguồn tài nguyên trên toàn thế giới.
-
2:22 - 2:25Trong khu vực biên giới này,
chúng tôi tìm thấy -
2:25 - 2:27những bất động sản
giá trị nhất thế giới -
2:27 - 2:29một số ở rìa San Diego,
-
2:29 - 2:32và chỉ cách đó 20 phút,
-
2:32 - 2:36là những dân cư
nghèo nhất châu Mỹ La tinh. -
2:36 - 2:39Mặc dù 2 thành phố này
có cùng dân số, -
2:39 - 2:43San Diego đã tăng trưởng
gấp 6 lần so với Tijuana -
2:43 - 2:45trong vài thập niên qua
-
2:45 - 2:48ngay lập tức, chúng tôi
phải đương đầu với -
2:48 - 2:50những căng thẳng và xung đột
-
2:50 - 2:52giữa sự mở rộng
và mật độ dân số, -
2:52 - 2:54là trọng tâm của
cuộc thảo luận ngày hôm nay -
2:54 - 2:57về tính bền vững của môi trường.
-
2:57 - 2:59Trong những năm qua,
tôi đã luôn cho rằng -
2:59 - 3:03những khu ổ chuột ở Tijuana
có thể ẩn chứa nhiều bài học -
3:03 - 3:05cho sự bành trướng của San Diego
-
3:05 - 3:08khi xét đến tính bền vững
của kinh tế xã hội, -
3:08 - 3:11nên chúng ta cần chú ý và học hỏi
-
3:11 - 3:13từ những cộng đồng người nhập cư
-
3:13 - 3:16ở cả 2 bên biên giới
-
3:16 - 3:19để có thể hiểu được
quy trình "không chính quy" -
3:19 - 3:21của đô thị hóa.
-
3:21 - 3:24"Không chính quy" nghĩa là gì?
-
3:24 - 3:26Tôi chỉ đang nói về
-
3:26 - 3:30tính tất yếu trong việc thích nghi
các tập tục xã hội -
3:30 - 3:32cho phép các cộng đồng nhập cư
-
3:32 - 3:37vượt lên những công thức áp đặt
của chính trị và kinh tế -
3:37 - 3:39trong quá trình đô thị hóa.
-
3:39 - 3:42Tôi đang nói về
sự thông minh sáng tạo -
3:42 - 3:44của quá trình
đảo ngược từ dưới lên, -
3:44 - 3:47được thể hiện trong
những khu ổ chuột ở Tijuana, -
3:47 - 3:51tự xây nên mình,
từ rác thải của San Diego, -
3:51 - 3:54hoặc trong những cộng đồng
nhập cư ở Nam California, -
3:54 - 3:57đang có những cải tiến
-
3:57 - 3:59trong vài thập kỷ qua.
-
3:59 - 4:01Tôi cảm thấy thích thú
như một người nghệ sĩ -
4:01 - 4:03trong việc đo lường, quan sát
-
4:03 - 4:06những dòng di chuyển qua biên giới
-
4:06 - 4:07ở khu vực này,
-
4:07 - 4:10một hướng từ nam ra bắc
-
4:10 - 4:12là dòng nhập cư vào nước Mỹ,
-
4:12 - 4:15và từ bắc vào nam,
dòng chảy của rác thải, -
4:15 - 4:18từ nam California vào Tijuana.
-
4:18 - 4:21Tôi đang nói đến việc tái sử dụng
-
4:21 - 4:24những ngôi nhà gỗ hậu chiến
-
4:24 - 4:28được những nhà thầu Mexcio
mang đến biên giới -
4:28 - 4:30khi những chủ xây dựng Mỹ
loại bỏ chúng -
4:30 - 4:33để xây những tòa nhà cao hơn
-
4:33 - 4:35ở khu ngoại ô
trong vài thập niên qua. -
4:35 - 4:38Đây là những ngội nhà
chờ được vượt biên. -
4:38 - 4:40Không chỉ có người vượt biên
-
4:40 - 4:44mà cả một phần thành phố cũng thế,
-
4:44 - 4:48khi những ngôi nhà này
được đặt trên những khung thép, -
4:48 - 4:50làm tầng một trở thành tầng hai,
-
4:50 - 4:52chứa được nhiều người hơn,
-
4:52 - 4:54cùng với một việc kinh doanh nhỏ.
-
4:54 - 4:57Các lớp không gian và kinh tế này
-
4:57 - 4:59rất đáng chú ý.
-
4:59 - 5:02Nhưng không chỉ nhà, cả gạch vụn
-
5:02 - 5:04cũng di chuyển
từ San Diego đến Tijuana. -
5:04 - 5:06Có lẽ nhiều người ở đây
đã nhìn thấy lốp cao su -
5:06 - 5:09sử dụng ở khu ổ chuột
để xây tường chắn. -
5:09 - 5:11Nhưng hãy nhìn vào
những gì người ta đã làm -
5:11 - 5:13trong tình hình
kinh tế xã hội khó khăn. -
5:13 - 5:17Họ đã tìm ra cách bóc lốp xe,
-
5:17 - 5:19xâu chúng và khâu lại với nhau,
-
5:19 - 5:23để xây một tường chắn hiệu quả hơn.
-
5:23 - 5:26Hoặc những cửa gara
được mang đến -
5:26 - 5:29từ San Diego bằng xe tải
-
5:29 - 5:34để trở thành tường bao
của những nhà cấp cứu -
5:34 - 5:35trong nhiều khu ổ chuột
-
5:35 - 5:38xung quanh các rìa Tijuana.
-
5:38 - 5:39Là một kiến trúc sư,
-
5:39 - 5:41tôi rất thích thú khi chứng kiến
-
5:41 - 5:43sự thông minh sáng tạo này,
-
5:43 - 5:45Tôi cũng muốn mình thực tế,
-
5:45 - 5:46không lãng mạn hóa đói nghèo.
-
5:47 - 5:49Tôi chỉ muốn nói rằng
-
5:49 - 5:51quá trình đô thị hóa
"không chính quy" này -
5:51 - 5:55không phải chỉ là
hình ảnh của tạm thời, -
5:55 - 5:58mà sự không chính quy ở đây
-
5:58 - 6:02thực sự là tập hợp các quy trình
chính trị và kinh tế xã hội -
6:02 - 6:05mà chúng ta, những nghệ sĩ
có thể diễn giải là -
6:05 - 6:07quá trình đô thị hóa đảo ngược
-
6:07 - 6:09đã xảy ra.
-
6:09 - 6:12Nhìn ở đây, các tòa nhà
không quan trọng -
6:12 - 6:14vẻ bề ngoài,
-
6:14 - 6:17mà thực tế, quan trọng vì
mục đích sử dụng của chúng. -
6:17 - 6:20Chúng được trình hiện
khi biến đổi qua thời gian -
6:20 - 6:22khi các cộng đồng thương thảo
-
6:22 - 6:26về không gian, ranh giới
và các nguồn tài nguyên. -
6:26 - 6:29Vậy khi dòng chất thải
đi về phương Nam, -
6:29 - 6:31con người đi về
phương Bắc để kiếm tiền, -
6:31 - 6:34và hầu hết nghiên cứu của tôi là về
-
6:34 - 6:38ảnh hưởng của nhập cư
-
6:38 - 6:40đến sự thay đổi trong tính đồng nhất
-
6:40 - 6:43của các khu dân cư ở Mỹ,
-
6:43 - 6:45đặc biệt là ở San Diego.
-
6:45 - 6:47Tôi đang nói về cách
điều này bắt đầu cho thấy -
6:47 - 6:50rằng tương lai của Nam California
-
6:50 - 6:52phụ thuộc vào sự thay đổi
-
6:52 - 6:55của đô thị hóa trên diện rộng
-
6:55 - 6:58với những chương trình nhỏ
-
6:58 - 7:00về kinh tế và xã hội.
-
7:00 - 7:02Tôi đang đề cập đến
cách dân nhập cư -
7:02 - 7:04lúc đến những khu dân cư,
-
7:04 - 7:07họ bắt đầu thay đổi một chiều
-
7:07 - 7:09của đất đai và tài sản
-
7:09 - 7:13vào nhiều hệ thống tổ hợp
mang tính kinh tế, xã hội hơn, -
7:13 - 7:17khi họ bắt đầu mở một ga-ra
với mô hình kinh tế tự phát, -
7:17 - 7:19hoặc khi xây nhà dưỡng lão "chui"
-
7:19 - 7:21nhằm hỗ trợ gia đình đông người.
-
7:21 - 7:27Doanh nghiệp kinh tế xã hội này
-
7:27 - 7:30nằm trong các khu dân cư này
-
7:30 - 7:33thực sự bắt đầu
cho ta cách diễn giải -
7:33 - 7:37mới mẻ, toàn diện và hợp tình hơn.
-
7:37 - 7:39về các chính sách sử dụng đất.
-
7:39 - 7:42Vì thế nhiều câu chuyện
sinh ra từ những động lực -
7:42 - 7:45trong thay đổi không gian này,
-
7:45 - 7:47như "Đức Phật đại chúng"
-
7:47 - 7:49kể câu chuyện về
một ngôi nhà nhỏ, -
7:49 - 7:52tự cứu lấy mình,
nó không đi đến Mexico, -
7:52 - 7:54nhưng cuối cùng được thay đổi
-
7:54 - 7:57thành ngôi đền Phật giáo
-
7:57 - 7:58và trong việc làm này,
-
7:58 - 8:01ngôi nhà nhỏ thay đổi hay lột xác
-
8:01 - 8:03từ một cá thể đơn độc
-
8:03 - 8:06thành một nền tảng nhỏ hay vi mô
-
8:06 - 8:10mang tính kinh tế, xã hội và văn hóa
bên trong khu dân cư. -
8:10 - 8:12Vì thế, khu dân cư hành động,
tôi gọi chúng như thế, -
8:12 - 8:14thực sự trở thành nguồn cảm hứng
-
8:14 - 8:18để hình dung
cách hiểu khác về công dân, -
8:18 - 8:20không mấy thuộc về
-
8:20 - 8:22nhà nước sở tại,
-
8:22 - 8:26nhưng lại duy trì
các khái niệm về công dân -
8:26 - 8:28như một hành động sáng tạo
-
8:28 - 8:31tái tổ chức lại phương thức
mang tính thể chế -
8:31 - 8:33trong các nơi của thành phố.
-
8:33 - 8:36Là một nghệ sĩ, tôi yêu thích
-
8:36 - 8:38hình ảnh thị giác
về quyền công dân, -
8:38 - 8:42quy tụ nhiều giai thoại,
các câu chuyện đô thị, -
8:42 - 8:45để diễn giải về mối quan hệ
-
8:45 - 8:48giữa tiến bộ xã hội và không gian.
-
8:48 - 8:51Đây là câu chuyện
về một nhóm vị thành niên -
8:51 - 8:54vào một đêm cách đây mấy tháng,
-
8:54 - 8:57đã quyết định xâm lấn
không gian này dưới đường cao tốc -
8:57 - 9:00để bắt đầu xây dựng
công viên trượt băng của riêng mình. -
9:00 - 9:04Với xẻng trong tay, họ bắt đầu đào.
-
9:04 - 9:06Hai tuần sau,
cảnh sát bắt họ ngừng lại. -
9:06 - 9:08Họ rào khu ấy,
-
9:08 - 9:10và những đứa trẻ ấy bị đuổi ra,
-
9:10 - 9:13nhưng chúng quyết định đấu tranh
-
9:13 - 9:15không phải bằng
các biển hiệu hay khẩu hiệu -
9:15 - 9:18mà bằng cách chỉ trích.
-
9:18 - 9:21Đầu tiên, chúng thừa nhận
-
9:21 - 9:24thẩm quyền chính trị
-
9:24 - 9:26được ghi trên khu đất trống ấy.
-
9:26 - 9:28Chúng nhận ra mình đã may mắn
-
9:28 - 9:30vì không đào
-
9:30 - 9:33trong lãnh thổ Caltrans.
-
9:33 - 9:36Caltrans là cơ quan nhà nước
cai quản đường cao tốc, -
9:36 - 9:38vì rất khó để đàm phán với họ.
-
9:38 - 9:40Chúng nói mình may mắn vì bắt đầu
-
9:40 - 9:43đào dưới đường cao tốc
-
9:43 - 9:45của thành phố tự trị.
-
9:45 - 9:47Chúng cũng may mắn, như chúng nói
-
9:47 - 9:49vì chúng bắt đầu đào
-
9:49 - 9:51trong thẩm quyền
của Tam giác Bermuda -
9:51 - 9:54nằm giữa nhà chức trách
cảng biển, cảng hàng không -
9:54 - 9:57hai thành phố và hội đồng xét duyệt.
-
9:57 - 10:00Tất cả những dòng đỏ đều là
-
10:00 - 10:03các thể chế chính trị vô hình được ghi
-
10:03 - 10:06trên chỗ trống còn lại đó.
-
10:06 - 10:09Với hiểu biết này, bọn trẻ
-
10:09 - 10:11những tay trượt ván,
đối đấu với thành phố. -
10:11 - 10:13Chúng đến
văn phòng luật sư thành phố. -
10:13 - 10:15Vị luật sư nói
-
10:15 - 10:17nhằm tiếp tục dàn xếp,
-
10:17 - 10:19phải lập tổ chức phi chính phủ (NGO),
-
10:19 - 10:22và dĩ nhiên,
chúng không biết NGO là gì -
10:22 - 10:24nên phải nói chuyện
với bạn bè ở Seattle, -
10:24 - 10:26những người có
kinh nghiệm tương tự. -
10:26 - 10:29Và chúng bắt đầu
nhận ra sự cần thiết -
10:29 - 10:31của việc tự thành lập,
thậm chí sâu rộng hơn, -
10:31 - 10:35và bắt đầu gây quỹ,
tổ chức ngân sách, -
10:35 - 10:37để ý thức được
tất cả các kiến thức -
10:37 - 10:41được nhúng vào trong
mã đô thị ở San Diego -
10:41 - 10:43để họ có thể bắt đầu định nghĩa lại
-
10:43 - 10:47ý nghĩa của
không gian công cộng trong thành phố, -
10:47 - 10:49mở rộng tới các lĩnh vực khác.
-
10:49 - 10:52Cuối cùng, bọn trẻ đã thắng
-
10:52 - 10:54bằng chứng cớ đó
và chúng có thể -
10:54 - 10:57xây dựng công viên trượt ván của mình
-
10:57 - 10:58dưới đường cao tốc.
-
10:58 - 11:01Với nhiều người, câu chuyện này
-
11:01 - 11:03có vẻ tầm thường hoặc ngây thơ.
-
11:03 - 11:05Nhưng với tôi, một kiến trúc sư,
-
11:05 - 11:07nó là câu chuyện nền tảng,
-
11:07 - 11:09dạy tôi rằng,
-
11:09 - 11:11cộng đồng vi mô này
-
11:11 - 11:15– không chỉ thiết kế nên
loại không gian công cộng khác -
11:15 - 11:19mà còn thiết kế nên
phương thức kinh tế xã hội, -
11:19 - 11:22một điều cần được
in vào không gian ấy -
11:22 - 11:25vì sự bền vững lâu dài của nó.
-
11:25 - 11:26Chúng cũng dạy tôi
-
11:26 - 11:28cũng giống như
các cộng đồng nhập cư -
11:28 - 11:30ở hai bên biên giới,
-
11:30 - 11:33chúng tham gia vào cuộc xung đột
bằng một công cụ sáng tạo -
11:33 - 11:35vì chúng phải tạo ra
một phương pháp -
11:35 - 11:39cho phép tái tổ chức lại tài nguyên
-
11:39 - 11:41và chính sách của thành phố.
-
11:41 - 11:43Trong đó, hành động
-
11:43 - 11:45phi chính thống
-
11:45 - 11:48dội ngược từ dưới rồi vọt lên
-
11:48 - 11:51đã biến đổi chính sách
từ trên xuống dưới. -
11:51 - 11:55Bây giờ từ hành trình từ dưới lên
-
11:55 - 11:57đến sự biến đổi từ trên xuống
-
11:57 - 12:00chính là nơi mang đến
tia hy vọng cho hôm nay. -
12:00 - 12:04Và tôi đang nghĩ làm thế nào
những sự thay đổi khiêm tốn này -
12:04 - 12:07với không gian, với chính sách
-
12:07 - 12:09ở nhiều nơi trên thế giới
-
12:09 - 12:12chủ yếu là nhờ sự nhanh chóng
-
12:12 - 12:14của trí tưởng tượng tập thế
-
12:14 - 12:16như các cộng đồng này
-
12:16 - 12:18tái hình dung mô hình chính quyền,
-
12:18 - 12:21tổ chức xã hội, và cở sở hạ tầng
-
12:21 - 12:23thực sự là trung tâm
-
12:23 - 12:25của sự hình thành
-
12:25 - 12:28chính sách dân chủ mới của đô thị.
-
12:28 - 12:31Chính nó có thể trở thành khuôn khổ
-
12:31 - 12:34cho việc sinh ra
-
12:34 - 12:37công bằng kinh tế xã hội
trong thành phố. -
12:37 - 12:39Tôi muốn nói điều này
và nhấn mạnh nó -
12:39 - 12:43bởi vì đây là cách duy nhất tôi thấy,
-
12:43 - 12:45có thể cho phép chúng ta di chuyển
-
12:45 - 12:48từ đô thị hóa tiêu dùng
-
12:48 - 12:51sang các vùng dân cư sản xuất.
-
12:51 - 12:53Xin cảm ơn.
-
12:53 - 12:57(Vỗ tay)
- Title:
- Phương cách những đổi mới kiến trúc du nhập qua biên giới
- Speaker:
- Teddy Cruz
- Description:
-
Khi các thành phố của thế giới trải qua tăng trưởng bùng nổ, bất bình đẳng lại dâng cao. Các khu dân cư giàu có và các khu ổ chuột nghèo nàn tăng trưởng song hành gần nhau, khoảng cách giữa giàu nghèo ngày càng mở rộng. Trong bài nói chuyện ấn tượng này, kiến trúc sư Teddy Cruz đòi hỏi chúng ta suy nghĩ lại về phát triển đô thị từ dưới lên trên, Chia sẻ bài học từ các khu ổ chuột của Tijuanna, Cruz khám phá ra sự thông minh sáng tạo của các cư dân thành phố và đưa ra một viễn cảnh tươi sáng từ những gì chúng ta học được từ những nơi thiếu thốn.
- Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TEDTalks
- Duration:
- 13:14
Thanh Nguyen Cong approved Vietnamese subtitles for How architectural innovations migrate across borders | ||
Thanh Nguyen Cong commented on Vietnamese subtitles for How architectural innovations migrate across borders | ||
Thanh Nguyen Cong edited Vietnamese subtitles for How architectural innovations migrate across borders | ||
Thanh Nguyen Cong edited Vietnamese subtitles for How architectural innovations migrate across borders | ||
Thanh Nguyen Cong edited Vietnamese subtitles for How architectural innovations migrate across borders | ||
Son Huy Vu accepted Vietnamese subtitles for How architectural innovations migrate across borders | ||
Nguyen Trang commented on Vietnamese subtitles for How architectural innovations migrate across borders | ||
Nhu PHAM commented on Vietnamese subtitles for How architectural innovations migrate across borders |
Nhu PHAM
Bạn ơi,
Xem lại dùm mình bài dịch và lưu ý những điều sau đây:
-Dịch thoáng nghĩa, hiện giờ nhiều câu trong bài dịch rất tối nghĩa
-Câu dài quá 42 ký tự thì xuống dòng để người xem dễ theo dõi.
Best,
Như
Nguyen Trang
Cảm ơn lời khuyên của Như,
Về câu dài, mình thạo trình biên tập mới nên chưa biết làm thế nào để xuống dòng.
Nội dung dịch thì mình dịch còn kém. Sau khi bạn review hệ thống có thông báo cho mình tiếp tục chỉnh sửa nhưng khi mình click vào "Perform this task" thì hệ thống lại thông báo mình không được phép làm nhiệm vụ này.
Thanh Nguyen Cong
Cảm ơn bạn về bài dịch và bài review. Trước mình không biết cũng không lưu tâm lắm đến length của câu nhưng team mình đang cố gắng làm theo hướng dẫn này để tiện theo dõi nhất cho người xem.Làm sao để 1 line <42 ký tự và 1 sub< 21chars/sec. Mình gửi link để bạn tham khảo nhé. Mến.
https://www.youtube.com/watch?v=yvNQoD32Qqo