Strzeżcie się, bracia plutokraci, idą na was z widłami

Nick Hanauer to bogaty facet i niepokorny kapitalista – i chciałby coś przekazać kolegom plutokratom: obudźcie się! Narastające nierówności spowodują, że społeczeństwa znajdą się w sytuacji przedrewolucyjnej Francji. Posłuchajcie jego argumentacji za znaczną podwyżką stawki minimalnej, która pozwoli klasie średniej rozwinąć skrzydła, zapewni dobrobyt gospodarczy... i zapobiegnie rewolucji.

Prawdopodobnie mnie nie znacie,

ale to ja jestem tą jedną setną procenta,

o której słyszycie i czytacie

i jakby tego nie tłumaczyć,
jestem plutokratą.

Dzisiejszego wieczoru

zwracam się do innych plutokratów,

do moich ludzi,

bo myślę, że nadszedł czas,

aby porozmawiać.

Również jestem dumnym,

niepokornym kapitalistą.

Założyłem, współtworzyłem lub ufundowałem

ponad 30 firm z różnych branż.

Byłem pierwszym niezależnym
inwestorem Amazon.com.

Współtworzyłem firmę aQuantive,

którą sprzedaliśmy firmie Microsoft
za 6,4 miliardów dolarów.

Ja i moi znajomi mamy własny bank.

Mówię o tym... (Śmiech)

trudno uwierzyć, co?

Mówię o tym, by pokazać,

że przypominam większość plutokratów.

Patrzę na kapitalizm
i biznes perspektywicznie.

Jestem za to nieprzyzwoicie wynagradzany

życiem, którego większość z was

nie umie sobie nawet wyobrazić:

kilka domów, jacht,

własny samolot i tak dalej.

Ale bądźmy szczerzy.

Nie jestem najmądrzejszy na świecie

ani najbardziej zapracowany.

Byłem przeciętnym uczniem.

Nie mam zdolności technicznych,

nie potrafię napisać słowa kodu.

Mój sukces jest konsekwencją

spektakularnego szczęścia,

urodzenia, warunków i okoliczności.

Ale jestem dobry w kilku rzeczach.

Mam nieprzeciętną odporność na ryzyko,

a także zmysł i intuicję

na temat przyszłości.

Uważam, że taka intuicja

jest istotą sprawnej przedsiębiorczości.

Pytacie więc, co takiego widzę

w naszej przyszłości?

Widzę rewolucjonistów,

rozwścieczony tłum z widłami.

Bo choć ludzie tacy jak ja

są potwornie bogaci,

pozostałe 99% obywateli

zostaje coraz bardziej w tyle.

W 1980 roku 1% Amerykanów

miało do podziału 8% dochodu narodowego,

podczas gdy najbiedniejsze 50%

miało do podziału 18% dochodu narodowego.

Dziś, trzydzieści lat później,

dochody najlepiej zarabiającego 1%

to 20% dochodu narodowego,

a dochody najbiedniejszych 50%

to 12-13%.

Jeśli ten trend się utrzyma,

za 30 lat udział najbogatszego procenta

wyniesie 30%,

a udział najbiedniejszych tylko 6%.

Problem nie tkwi wcale

w samej nierówności.

Pewna nierówność jest potrzebna

dla dobrego funkcjonowania
demokracji kapitalistycznej.

Problemem jest to, że ta nierówność

jest najwyższa w historii

i z każdym dniem jest coraz gorzej.

Jeśli bogactwo, władza i dochód narodowy

dalej będą skupiać się

na samym wierzchołku,

nasze społeczeństwo zmieni się

z demokracji kapitalistycznej

w neo-feudalne, rentierskie społeczeństwo,

jak w XVIII-wiecznej Francji.

Taka była Francja

przed rewolucją

i tłumem z widłami.

Mam wiadomość dla kolegów plutokratów,

multimilionerów

i wszystkich, którzy żyją

w swoim własnym świecie:

obudźcie się.

Obudźcie się, to nie może dłużej trwać.

Jeśli nie zrobimy czegoś,

aby zlikwidować ciągle narastające

nierówności w społeczeństwie,

rewolucjoniści przyjdą po nas,

bo żadne wolne i otwarte

społeczeństwo nie przetrwa

tego typu ekonomicznych nierówności.

To się nigdy nie udało,

nie ma takich przykładów.

Pokażcie mi podzielone społeczeństwo,

a ja pokażę wam
państwo policyjne lub powstanie.

Rewolucjoniści przyjdą po nas,

jeśli nie zajmiemy się tym problemem.

Pytanie nie brzmi czy przyjdą,
tylko kiedy przyjdą.

A skutki będą opłakane

dla wszystkich,

ale szczególnie dla ludzi
takich jak my, plutokratów.

Pewnie brzmię jak jakiś liberał

uszczęśliwiający wszystkich na siłę,

ale to nie tak.

Nie wysuwam argumentu moralnego,

że nierówności ekonomiczne są złe.

Dowodzę,

że dalsze narastanie nierówności

jest głupie i prowadzi do samozniszczenia.

Rosnące nierówności nie tylko

zwiększają ryzyko rewolucji,

ale również psują biznes.

Dlatego odpowiednim
modelem dla nas, bogatych,

powinien być Henry Ford.

Jego słynna 5-dolarowa dniówka,

która była dwukrotnością ówczesnej stawki,

nie tylko zwiększyła

wydajność fabryk,

ale również zmieniła wyzyskiwanych,

biednych pracowników

w rozkwitającą klasę średnią,
która mogła sobie pozwolić

na zakup produktów,
które sami wytwarzali.

Ford domyślał się tego, co wiemy dzisiaj,

że gospodarkę najlepiej
rozumieć jako ekosystem,

w którym działają takie same

sprzężenia zwrotne,

jak w naturalnym ekosystemie.

Sprzężenie zwrotne
między klientami a biznesem.

Podniesienie płac zwiększa popyt,

który zwiększa zatrudnienie,

które z kolei zwiększa płace,

zapotrzebowanie i zyski.

Takiego szlachetnego cyklu

zwiększania dobrobytu

brakuje w dzisiejszej naprawie gospodarki.

Dlatego należy skończyć z polityką

skapującego dobrobytu,

która dominuje wśród partii politycznych

i wdrożyć coś co nazywam

gospodarką: od środka na zewnątrz.

Gospodarka od środka na zewnątrz odrzuca

neoklasyczną ideę,

w której gospodarki są wydajne,

liniowe, mechanistyczne,

że dążą do równowagi i sprawiedliwości.

Zamiast tego należy
wdrożyć XXI-wieczną ideę,

w której gospodarka
jest złożona, adaptacyjna,

ekosystemowa,

że odbiega od równowagi
i dąży do nierówności,

że w ogóle nie jest wydajna,

ale może być przy dobrym zarządzaniu.

XXI-wieczna perspektywa

pozwala zobaczyć, że kapitalizm

nie działa w oparciu o wydajną dystrybucję

istniejących zasobów.

Działa poprzez wydajne
tworzenie nowych rozwiązań

ludzkich problemów.

Geniusz kapitalizmu polega na tym,

że to system, który ewoluuje,
żeby rozwiązywać problemy

Nagradza za rozwiązywanie
problemów innych ludzi.

Różnica między biednym społeczeństwem,

a bogatym społeczeństwem sprowadza się

do stopnia, w jakim to społeczeństwo

stworzyło rozwiązania

pod postacią produktów dla obywateli.

Suma rozwiązań,

jakie mamy w społeczeństwie,

stanowi właśnie nasz dobrobyt,

co tłumaczy, dlaczego
firmy takie jak Google,

Amazon, Microsoft lub Apple

oraz przedsiębiorcy, którzy je stworzyli,

wnieśli tak dużo

do narodowego dobrobytu.

Dzięki tej XXI-wiecznej perspektywie

od razu staje się jasne,

że to, co nazywamy rozwojem gospodarczym,

najlepiej rozumieć jako tempo,

w jakim potrafimy rozwiązywać problemy.

Ale to tempo jest w pełni zależne

od ilości osób rozwiązujących problemy,

od ich zróżnicowania i utalentowania.

Tempo zależy więc od tego,
jak wielu współobywateli

jest aktywnych,

zarówno jako przedsiębiorcy
oferujący rozwiązania,

a także jako i klienci,
którzy z nich korzystają.

Zmaksymalizowane uczestnictwo

nie jest dziełem przypadku.

Nie pojawia się samo z siebie.

Wymaga wysiłku i inwestycji.

Dlatego dobrze prosperująca

demokracja kapitalistyczna

charakteryzuje się ogromnymi inwestycjami

w klasę średnią i infrastrukturę,

które są niezbędne
do funkcjonowania demokracji.

My plutokraci musimy pozostawić

ekonomię skapującego dobrobytu za sobą,

ideę, że im lepiej się powodzi nam,

tym lepiej powodzi się pozostałym.

To się nie sprawdza, bo niby jak?

Zarabiam tysiąckrotność mediany płacy,

ale nie kupuję tysiąc razy więcej rzeczy,

prawda?

W zasadzie to kupiłem
dwie pary tych spodni,

które mój partner Mike nazywa

spodniami menedżerskimi.

Mogłem kupić 2000 par,

ale co bym z nimi zrobił? (Śmiech)

Ile razy mogę pójść do fryzjera?

Jak często mogę pójść na obiad?

Nieważne, jak bogaty jest plutokrata,

nie potrafimy sami napędzić
ogromnej gospodarki krajowej.

Tylko rozwijająca się
klasa średnia może to zrobić.

"Nic nie da się zrobić",

mogą powiedzieć inni plutokraci.

"Henry Ford żył w innych czasach".

Może pewnych rzeczy nie możemy zrobić.

A może możemy.

19 lipca 2013 roku

agencja Bloomberg opublikowała
mój artykuł zatytułowany

"Argumenty kapitalisty
za 15-dolarową stawką minimalną".

Dobrzy ludzie z magazynu Forbes,

których szczerze podziwiam,

nazwali artykuł:

"Niemal szalona
propozycja Nicka Hanauera".

A zaledwie 350 dni

po opublikowaniu artykułu

burmistrz Seattle, Ed Murray, podpisał

rozporządzenie zwiększające
minimalną stawkę w Seattle

do 15 dolarów za godzinę.

Ponad dwukrotnie więcej

od dotychczasowej wynoszącej 7,25 dolarów.

"Jak to się stało?"

- zapyta ktoś rozsądny.

Stało się, bo część z nas

przypomniała klasie średniej,

że jest źródłem

rozwoju i dobrobytu
gospodarki kapitalistycznej.

Przypomnieliśmy im, że jeśli
pracownicy mają więcej pieniędzy,

firmy mają więcej klientów

i potrzebują więcej pracowników.

Przypomnieliśmy im,

że kiedy zarobki są przyzwoite,

z pracowników spada ciężar

opłacania programów dla ubogich,

takich jak bony żywnościowe,
pomoc medyczna

i dodatki mieszkaniowe,

których inaczej by potrzebowali.

Przypomnieliśmy im, że pracownicy,

którzy mało zarabiają,
to fatalni podatnicy,

a zwiększając minimalną stawkę

we wszystkich przedsiębiorstwach,

wszystkie przedsiębiorstwa
na tym korzystają

i wciąż mogą ze sobą rywalizować.

Oczywiście konserwatyści powiedzą,

że zwiększenie minimalnej płacy

powoduje spadek zatrudnienia, prawda?

Wasi politycy zawsze powtarzają

teorię skapującego dobrobytu, mówiąc:

"jeśli zwiększysz koszt zatrudnienia,
to zgadnij, co się stanie?

Będzie go mniej".

Czy aby na pewno?

Bo są dowody, które temu przeczą.

Od 1980 roku stawki
dyrektorów generalnych w naszym kraju

wzrosły z 30-krotności mediany stawek

do 500-krotności.

To zwiększanie kosztu zatrudnienia.

A zgodnie z moją wiedzą,

nigdy nie widziałem firmy zlecającej

wykonawcom zewnętrznym
pracy dyrektora generalnego,

automatyzującej jego pracę,

przenoszącą stanowisko do Chin.

W zasadzie zatrudniamy

więcej dyrektorów generalnych
i starszych menedżerów niż kiedykolwiek.

Podobnie jest z pracownikami technicznymi

i pracownikami sektora usług finansowych,

którzy zarabiają
wielokrotności mediany płac,

a jednak zatrudniamy ich coraz więcej,

dlatego da się podnieść koszt zatrudnienia

i na tym zyskać.

Rozumiem, że większość ludzi myśli,

że stawka minimalna 15 dolarów

jest szalonym, ryzykownym
eksperymentem gospodarczym.

Nie zgadzamy się.

Wierzymy, że minimalna stawka,

15 dolarów w Seattle,

jest właściwie kontynuacją

logicznej polityki gospodarczej.

Pozwala naszemu miastu

skopać tyłek waszemu miastu.

Bo wiecie,

stan Waszyngton ma

najwyższą stawkę minimalną

ze wszystkich stanów.

Płacimy pracownikom 9,32 dolarów,

prawie 30 procent więcej

niż federalna stawka
minimalna 7,25 dolarów,

ale co najważniejsze:
to o 427 procent więcej

niż federalna stawka
minimalna napiwków - 2,13 dolarów.

Jeśli zwolennicy skapującego
dobrobytu mieliby rację,

to stan Waszyngton zmagałby się
z ogromnym bezrobociem,

a Seattle tonęłoby w oceanie.

Tymczasem Seattle

jest najszybciej rozwijającym się
dużym miastem w kraju.

W stanie Waszyngton
nowe, małe przedsiębiorstwa

powstają szybciej

niż w jakimkolwiek innym stanie.

Restauracje w Seattle? Rozkwitają.

Dlaczego? Bo fundamentalne
prawo kapitalizmu mówi,

że jeśli pracownicy mają pieniądze,

firmy mają więcej klientów

i potrzebują więcej pracowników.

Jeśli restauracje płacą pracownikom tyle,

że nawet oni mogą sobie pozwolić
na jadanie w restauracjach,

to przecież nie szkodzi
branży restauracyjnej.

To jej pomaga, wbrew temu,

co mówią niektórzy restauratorzy.

To nie takie proste?

Oczywiście, że nie.

W grę wchodzi sporo dynamiki.

Ale przestańmy, proszę, upierać się,

że jeśli niewiele zarabiający
dostaną trochę więcej,

bezrobocie natychmiast wzrośnie,

a gospodarka się zawali.

Nic na to nie wskazuje.

Najbardziej podstępnym elementem

ekonomii skapującego dobrobytu

nie jest twierdzenie,

że jeśli bogaci staną się bogatsi,

to wszystkim się polepszy.

Najgorsze jest twierdzenie tych,
którzy sprzeciwiają się

jakimkolwiek podwyżkom minimalnej stawki.

Czyli, że jeśli biedni staną się bogatsi,

to będzie złe dla gospodarki.

To nonsens.

Pozbądźmy się, proszę, tej retoryki,

że bogacze tacy jak ja

i mi podobni

stworzyli nasz kraj.

My plutokraci wiemy,

nawet jeśli nie lubimy
mówić tego publicznie,

że jeśli urodzilibyśmy się gdzie indziej,

nie w USA,

moglibyśmy być równie dobrze gościem

sprzedającym na bosaka owoce przy drodze.

Nie dlatego, że gdzie indziej
nie mają dobrych przedsiębiorców,

nawet w bardzo biednych miejscach.

Po prostu klienci tych przedsiębiorców

tylko na to mogą sobie pozwolić.

Oto pomysł na nowy rodzaj gospodarki,

nowej polityki,

którą nazywam nowym kapitalizmem.

Uznajmy, że kapitalizm

nie ma rywali.

A także, że im więcej
ludzi w nim uczestniczy,

tak przedsiębiorców jak i klientów,

tym lepiej ten system działa.

Zmniejszajmy rozmiar
instytucji rządowych,

ale nie wyrzucajmy programów
zwalczających ubóstwo,

tylko zagwarantujmy wyższe płace

żeby nie potrzebowali
tych programów.

Zainwestujmy w klasę średnią,

aby uczynić naszą gospodarkę
sprawiedliwszą i bardziej przychylną.

Sprawiedliwszą, a więc
bardziej konkurencyjną.

Konkurencyjną,

a więc sprawniej tworzącą rozwiązania

ludzkich problemów,

które są motorem napędowym koniunktury.

Kapitalizm to najlepsza
technologia społeczna

jaka kiedykolwiek powstała.

Pozwala odnosić sukcesy,

jeśli jest dobrze zarządzana.

Jednak kapitalizm,

z powodu dynamicznie
narastającego skomplikowania

dąży nieubłaganie do nierówności,

nasycenia i upadku.

Zadaniem demokracji

jest maksymalizowanie udziału populacji,

aby generować dobrobyt,

a nie pomnażanie zysków nielicznych.

Działania rządu mogą
kreować dobrobyt i rozwój

przez stwarzanie warunków pozwalających

zarówno przedsiębiorcom jak i ich klientom

prosperować.

Zrównoważenie roli
kapitalistów takich jak ja

i pracowników, nie jest
złe dla kapitalizmu.

Jest jego esencją.

Programy takie jak
przyzwoita minimalna stawka,

przystępna opieka zdrowotna,

płatne urlopy zdrowotne

oraz progresywne podatki

są niezbędne do opłacenia
potrzebnej infrastruktury,

takiej jak edukacja, rozwój i badania

- to narzędzia niezbędne klasie średniej.

Bystrzy kapitaliście powinni zrozumieć,

że to napędza rozwój,

a my zyskujemy na tym najwięcej.

Wielu ekonomistów chciałoby was przekonać,

że ich dziedzina jest obiektywna.

Nie zgadzam się.

Uważam, że to także narzędzie,

którego ludzie używają

do wmuszania i wpajania nam

społecznych i moralnych upodobań

oraz uprzedzeń na temat
pozycji społecznej i władzy.

Dlatego plutokraci tacy jak ja

od zawsze potrzebowali
wiarygodnych historyjek,

aby przekonać innych o tym,

że wzajemne pozycje społeczne

są moralnie zasadne
i dobre dla wszystkich.

Jak na przykład:

jesteśmy niezbędni jako pracodawcy,

a wy nie;

Mniejsze podatki dla nas
powodują wzrost gospodarczy,

ale inwestycja w was

napompuje nasz dług

i doprowadzi do bankructwa
naszego wspaniałego kraju.

My jesteśmy ważni,

a wy nie.

Przez tysiące lat te historyjki

nazywano prawem boskim.

Dziś to ekonomia skapującego dobrobytu.

Taki jawny egoizm.

My, plutokraci, musimy zrozumieć,

że to Stany Zjednoczone Ameryki

stworzyły nas, a nie na odwrót;

że kwitnąca klasa średnia

jest źródłem dobrobytu
w demokracji kapitalistycznej,

a nie jej konsekwencją.

I nie powinniśmy nigdy zapominać,

że nawet najlepsi z nas

w niesprzyjających okolicznościach

są nędzarzami stojącymi przy drodze

i sprzedającymi owoce.

Drodzy plutokraci, najwyższy czas

odnowić zobowiązanie wobec kraju,

wdrożyć nowy rodzaj kapitalizmu,

który jest zarówno przychylniejszy
jak i skuteczniejszy.

Kapitalizm, który zapewni,

że amerykańska gospodarka

pozostanie najbardziej dynamiczną

i najszybciej rozwijającą się
gospodarką w świecie.

Zabezpieczmy przyszłość,

swoją, naszych dzieci i ich dzieci.

Możemy też nic nie robić.

Zamknąć się na naszych

odgrodzonych osiedlach

i w prywatnych szkołach.

Cieszyć się odrzutowcami i jachtami,

- to przyjemne -

i czekać na rewolucjonistów.

Dziękuję.

(Brawa)