Return to Video

Bal arıları neden altıgenleri sever? - Zack Patterson ve Andy Peterson

  • 0:07 - 0:11
    Bal arıları çeşitli nedenlerden
    dolayı büyüleyici yaratıklardır:
  • 0:11 - 0:12
    inanılmaz iş ahlakları
  • 0:12 - 0:14
    ürettikleri tatlı şerbet
  • 0:14 - 0:16
    ve anlaşılması güç sosyal yapıları.
  • 0:16 - 0:20
    Öte yandan diğer bir sebep ise, aslında
  • 0:20 - 0:22
    inanılmaz matematikçi olmalarıdır.
  • 0:22 - 0:25
    Bilim insanları bu küçük böceklerin
    açıları hesaplayabildiğini
  • 0:25 - 0:29
    hatta dünyanın yuvarlaklığını
    algılayabildiğini iddia ediyor.
  • 0:29 - 0:31
    Ancak bal arısı yaşamının
    en önemli yönünün ardında
  • 0:31 - 0:35
    belirli bir matematik
    dehası vardır: kovan.
  • 0:35 - 0:39
    İnsanlar gibi, arıların da yaşamak için
    yemeğe ve barınağa ihtiyaçları vardır.
  • 0:39 - 0:41
    Kovan, arıların sadece evi değil,
  • 0:41 - 0:44
    aynı zamanda balı koydukları depolarıdır.
  • 0:44 - 0:46
    Hayati önemi olduğundan
  • 0:46 - 0:50
    arılar kovanı muazzam bir
    mimari zekayla kurmak zorundalar.
  • 0:50 - 0:53
    Herhangi bir peteği incelediğinizde
  • 0:53 - 0:54
    iç içe geçmiş altıgen veya
  • 0:54 - 0:57
    altı kenardan oluştuğunu görebilirsiniz.
  • 0:58 - 1:00
    O kadar çeşit içinde,
  • 1:00 - 1:02
    neden bu şekli seçmişler?
  • 1:02 - 1:05
    Anlamak için arı gibi düşünmelisiniz.
  • 1:05 - 1:08
    Arılar, kolonilerinin yaşaması için
    güvenli yere ihtiyaç duyar.
  • 1:08 - 1:10
    Benzer şekilde, toplanan nektarı
  • 1:10 - 1:13
    olgunlaşıp bal olana kadar
  • 1:13 - 1:15
    tutabilecekleri yer de lazım.
  • 1:15 - 1:18
    Bu da büyük bir alan ihtiyacı doğuruyor.
  • 1:19 - 1:22
    İyi bir çözüm, bir arının sığması
    için yeterince büyük olan
  • 1:22 - 1:25
    küçük depolama birimleri
    veya hücreler inşa etmektir,
  • 1:25 - 1:28
    bu da nektarın depolandığı
    kaplar olarak ikiye katlanabilir:
  • 1:28 - 1:31
    Arıların kendi bal kavanozları.
  • 1:31 - 1:35
    Sonra bu hücrelerin neyden
    yapılacağına karar vermek gerek.
  • 1:35 - 1:37
    Arıların bir şeyleri tutabilecekleri
    gagaları veya kolları yok
  • 1:37 - 1:40
    ancak balmumu üretebilirler.
  • 1:40 - 1:43
    Olay şu ki, bunu üretmeleri
    için çok çalışmaları gerek.
  • 1:43 - 1:46
    Arıların, 28 gram balmumu için
  • 1:46 - 1:49
    226 gram bal tüketmeleri gerek.
  • 1:49 - 1:50
    Bunun boşa gitmesini istemiyorlar.
  • 1:50 - 1:53
    Yani, öyle bir dizayna ihtiyaçları var ki
  • 1:53 - 1:55
    az miktarda balmumu kullanarak
  • 1:55 - 1:58
    çok miktarda bal saklayabilsinler.
  • 1:58 - 1:59
    Hangi şekil iş görür?
  • 1:59 - 2:01
    Bütün arıların mimarlık okuduğunu
  • 2:01 - 2:04
    ve matematik dersine
    girdiklerini düşünün.
  • 2:04 - 2:07
    Diyelim ki şöyle bir soru sorsunlar;
  • 2:07 - 2:10
    "Hangi şekil en az miktarda
    balmumu kullanarak
  • 2:10 - 2:12
    en çok bal saklamamızı sağlar?"
  • 2:12 - 2:14
    Hocaları da cevap verir,
  • 2:14 - 2:17
    "Aradığınız şekil daire."
  • 2:17 - 2:19
    Arılar da deneme şantiyelerine dönerler
  • 2:19 - 2:23
    ve dairesel hücreler kullanarak
    peteklerini inşa etmeye başlarlar.
  • 2:23 - 2:26
    Bir süre sonra, bazıları dizaynlarında
  • 2:26 - 2:27
    bir sorun olduğunu düşünebilir:
  • 2:27 - 2:30
    hücreler arasında oluşan küçük boşluklar.
  • 2:30 - 2:33
    "Oraya sığamayız bile!
    Alan boşa gitti!"
  • 2:33 - 2:34
    diye düşünebilirler.
  • 2:34 - 2:36
    Geometri dersini umursamayarak
  • 2:36 - 2:38
    ve olayı kendileri hallederek,
  • 2:38 - 2:40
    kovan dizaynını tekrar çizmek için
  • 2:40 - 2:42
    arılar düşünmeye başlar.
  • 2:42 - 2:44
    Biri üçgeni önerir,
  • 2:44 - 2:47
    "Üçgeni kullanabiliriz. Bakın!
    Birlikte çok iyi duruyorlar."
  • 2:47 - 2:50
    Başka biri kare önerir.
  • 2:50 - 2:52
    Sonunda, üçüncü bir arı çıkar ve der ki,
  • 2:52 - 2:55
    "Beşgen işe yaramaz gibi
    ama altıgen iyi duruyor!"
  • 2:55 - 2:58
    En az balmumu kullanarak en çok balı
  • 2:58 - 3:01
    saklayabileceğimiz şekli istiyoruz.
  • 3:01 - 3:03
    Evet, bence o şekil altıgen."
  • 3:03 - 3:04
    "Neden?"
  • 3:04 - 3:06
    "Diğerlerinden daha çok daireye benziyor."
  • 3:06 - 3:08
    "Nasıl emin olabiliriz?"
  • 3:08 - 3:11
    Bunun için, çalışkan
    mimar böcekler üçgen,
  • 3:11 - 3:15
    kare ve altıgenin alanlarını hesapladılar
  • 3:15 - 3:17
    ve altıgenin aslında onlara en fazla
  • 3:17 - 3:20
    depolama alanını veren
    şekil olduğunu buldular.
  • 3:20 - 3:23
    İdeal boyutu kararlaştırıp işe koyuldular.
  • 3:23 - 3:26
    Günümüzde arıların kendi
    markası olan petekler,
  • 3:26 - 3:29
    muhtemelen evrensel tarihin
  • 3:29 - 3:32
    uzun dönemleri boyu süren
    bu deneme yanılmanın sonucudur.
  • 3:32 - 3:33
    Neyse ki, bunlara değdi.
  • 3:33 - 3:35
    İstediğiniz kovana bakın --
  • 3:35 - 3:37
    koruyucu gözlükler ve kıyafetle tabii --
  • 3:37 - 3:41
    sonucu siz de göreceksiniz:
    derli toplu bir bal peteği,
  • 3:41 - 3:44
    her mimarın hayali.
Title:
Bal arıları neden altıgenleri sever? - Zack Patterson ve Andy Peterson
Description:

Bütün ders için: http://ed.ted.com/lessons/why-do-honeybees-love-hexagons-zack-patterson-and-andy-peterson

Bal arıları doğanın en başarılı matematikçileridir. Sadece açıları hesaplamakla ve dünyanın yuvarlaklığını kavramakla kalmazlar, aynı zamanda bu akıllı böcekler, matematiksel olarak en verimli mimari tasarımlardan biri olan arı kovanını inşa eder ve içinde yaşarlar. Zack Patterson ve Andy Peterson, bal arısının evinin ardındaki akıl dolu geometriyi araştırıyor.

Ders: Zack Patterson ve Andy Peterson, Animasyon: TED-Ed
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
03:59

Turkish subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.