Η αναζήτηση της χαμένης ταυτότητας στην εποχή της παγκοσμιοποίησης | Γιώργος Πίττας | TEDxAthens

Η μνήμη και η προέλευση στην αναζήτηση της ταυτότητας στον σημερινό κόσμο. Ανακαλύψτε τον εαυτό σας, γίνετε αυτό που είστε, αγκαλιάστε αυτό που είναι μοναδικό για τον εαυτό σας. Απολαύστε το, μοιραστείτε το, και πάνω απ 'όλα να κάνετε κάτι με αυτό. Η περιπέτεια της ζωής.

Blogger γαστρονομίας – Συγγραφέας - Ιδιοκτήτης Ξενοδοχείου

Αυτή η ομιλία δόθηκε σε μια εκδήλωση TEDx, χρησιμοποιώντας τη μορφή των συνεδρίων TED αλλά με ανεξάρτητη παραγωγή από μια τοπική κοινότητα. Μάθετε περισσότερα στο http://ted.com/tedx

Κυρίες και κύριοι,
αγαπητοί φίλοι, καλησπέρα.

Χαίρομαι που είμαι μαζί σας,
με τον μαγικό κόσμο του TEDx

για να μοιράσουμε κάποιες σκέψεις,
κάποιες γνώσεις, κάποιες ανησυχίες,

για εμάς αλλά και για τον τόπο μας.

Εγώ θα καταθέσω κάποιες σκέψεις
σε σχέση με τις ταυτότητες,

με την αναζήτηση της ταυτότητας.

Είτε σε επίπεδο προσωπικό,

είτε επαγγελματικό,
είτε εθνικό, είτε συλλογικό.

Θα μιλήσω απλά για τα βιώματά μου,
για τις εμπειρίες μου, τα οράματα,

την περιπέτεια της ζωής, δηλαδή,

και ταυτόχρονα για τις μάχες που γίνονται,

ώστε να μετατραπούν
τα ονείρατα σε πραγματικότητα.

Από τα παιδικά μου χρόνια,
τρεις ήταν οι βασικότερες αναμνήσεις,

οι οποίες καθόρισαν τη ζωή μου,
την προσωπικότητά μου.

Δημιούργησαν ένα πεδίο αναφοράς,
κάποιες σταθερές ζωής

και βέβαια, καθόρισαν
και κάποιες επιλογές μου.

Ο πατέρας μου ήταν επιπλοποιός.

Σπουδαίος μάστορας.

Το σπίτι μας ήταν πάνω από τη βιοτεχνία.

Εγώ τον μεγαλύτερο χρόνο της ζωής μου,

δηλαδή τον ελεύθερο χρόνο,

κατέβαινα κι έμπαινα
στα πόδια των μαστόρων,

με αγαπούσαν και τους αγαπούσα,
και μάθαινα την τέχνη,

αλλά ταυτόχρονα, χάζευα και όλη τους
την προσπάθεια και να παράξουν,

αλλά ταυτόχρονα
και να οικειοποιηθούν τον χώρο.

Δηλαδή έξω από τον πάγκο
με τα μηχανήματα, με τα εργαλεία,

ο τοίχος στον οποίο μπροστά ήταν
ο χώρος της παρασκευής των επίπλων,

ήταν μια εικονογραφία.

Εκεί κολλούσαν τις φωτογραφίες
από τις ιδιαίτερες πατρίδες τους,

τα ινδάλματά τους,
ποδοσφαιρικά ή αθλητικά,

φωτογραφίες από την οικογένειά τους,

σε κάποιο σημείο βάζαν έναν βασιλικό -

δηλαδή, υπήρχε μια προσπάθεια
οικειοποίησης του χώρου.

Εκεί κατάλαβα, μάλλον,
περάσανε οι πρώτοι σπόροι,

όλης αυτής της ιστορίας,
να ζεις νοερά τις καταστάσεις,

αλλά ταυτόχρονα
να ζεις και τους μικροκόσμους.

Όλη αυτή η ιστορία
ήταν κάποιοι μικρόκοσμοι.

Όταν τα έπιπλα παρήγοντο,

ο πατέρας μου, επειδή εκείνη την εποχή
είχε αναλάβει τα Ξενία

του Κωνσταντινίδη του Άρη,
την εποχή 1962,

-που φτιάχτηκαν
στα ωραιότερα μέρη της Ελλάδας-

πήγαινα μαζί του ταξίδια.

Με έπαιρνε, 10 χρονών,
για να μη ζαλίζω τη μητέρα μου,

και ταξίδευα κι εγώ μαζί τους.

Εκεί λοιπόν συνάντησα
πάρα πολλούς νέους τόπους,

που με ξάφνιαζαν και με ικανοποιούσαν.

Θυμάμαι στην Έδεσσα,

εντυπωσιάστηκα με τα ζουμερά ροδάκινα
και με τις πανέμορφες ψηλές γυναίκες.

Εκείνη την εποχή,
τα μπόγια μας ήταν πολύ πιο μικρά.

Να φανταστείτε ότι εγώ έπαιζα μπάσκετ

κι ήμουν 1,94,
κι ήμουν ένας ψηλός σέντερ φορ,

τώρα με 1,94 δεν μπορείς να παίξεις
ούτε καν πλει μεικερ.

Λοιπόν, στο σημειωματάριό μου,
-είχα ένα τεφτεράκι-

έγραψα ότι για να γίνεις όμορφη γυναίκα
πρέπει να φας ζουμερά ροδάκινα.

Κάπως έτσι, άρχισα να ταξιδεύω,

και να κάνω έγκυρες
γαστρονομικές ανταποκρίσεις.

Η τρίτη ανάμνηση, ήταν η ανάμνηση
που είχε σχέση με την αρχοντιά.

Ο παππούς μου, πρόσφυγας στη Νέα Ιωνία,

σε ένα καμαράκι 2 επί 2,

με αγαπούσε πάρα πολύ και κάθε Κυριακή
πήγαινα κι έτρωγα μαζί του.

Τρώγαμε Αμερικάνικη βοήθεια -

ήταν κάτι φασόλια κι ένα τυρί κίτρινο.

Το μοναδικό αντικείμενο
πολυτελείας που είχαμε,

ήτανε τρία ζευγάρια επάργυρα
μαχαιροπήρουνα και τρεις κρίκους.

Εκεί βάζαμε τις λινές πετσέτες.

Οι κρίκοι αυτοί και τα μαχαιροπήρουνα

ήταν τα μόνα πράγματα
που μπόρεσαν να φέρουνε

από την Κωνστάντζα
όταν εξεδιώχθησαν το '47.

Εκεί λοιπόν, η τελετουργία
ήταν απίστευτα όμορφη,

φορούσε το κοστούμι του, τη γραβάτα του,

και ένιωθα μια απίστευτη πληρότητα.

Την αρχοντιά.

Εκεί έμαθα ότι η αρχοντιά είναι
να είσαι ευχαριστημένος με τον εαυτό σου,

κι όχι με τα αγαθά που έχεις.

Όταν πέθανε ο παππούς μου,
έκλαψα πάρα πολύ.

Και στο ίδιο τεφτέρι έγραψα

ότι τη χρονιά αυτή πέθαναν οι δύο
πιο σπουδαίοι άνθρωποι στον κόσμο -

ο παππούς μου και ο Κένεντι.

Το '63 ήταν αυτό.

Μάλιστα όταν αργότερα έμαθα
ότι ο παππούς μου

ήταν ένας από τους πιο πλούσιους
Έλληνες της Ρουμανίας,

-έμπορος στην Κωνστάντζα-

ανέβηκε ακόμα παραπάνω η εκτίμησή μου

γιατί ουδέποτε μου είχε μιλήσει
για τα πλούτη του.

Ενδεχομένως τα πλούτη του
να ήταν η Ρίτσα, η γιαγιά μου.

Από τότε, αποφάσισα
να κυνηγώ την αρχοντιά,

όπου υπάρχει αυτή στην Ελλάδα.

Περάσαν τα χρόνια -

μάλιστα η φωτογραφία αυτή εδώ,
είναι μια ένδειξη αρχοντιάς,

η οποία βέβαια υπάρχει στο αρχονταρίκι
της Παναγιάς της Χοζοβιώτισσας.

Όταν πηγαίνει εκεί κανείς
κι απολαμβάνει τη θέα και προσκυνά,

του σερβίρουν
αυτά τα λουκουμάκια και τη ρακή.

Αμέσως μετά, προχωρήσαμε, μεγάλωσα,

και μετά τις σπουδές
και όλα τα σχετικά ταξίδια αναζήτησης,

ξεκίνησα την επαγγελματική μου
δραστηριότητα.

Πάντα ήταν κόντρα στις κυρίαρχες τάσεις.

Το 1980,

-ήταν η εποχή που άρχισαν οι εισαγωγές,

να φέρνουν Ιταλικά προϊόντα

κι όλη αυτή η τάση-

εμείς δημιουργήσαμε το Νέο Κατοικείν,

όπου επιχειρήσαμε να παράξουμε έπιπλα
για την ελληνική κατοικία,

για τις ανάγκες των ελληνικών σπιτιών.

Αργότερα, το 1995 στην Πάρο,
σε ένα ξενοδοχείο,

ενώ όλοι οι ξενοδόχοι
χτίζαν ξενοδοχεία στην παραλία,

-τα γνωστά τουριστικά μοντέλα-

σε ένα χωριό, τις Λεύκες,
παραδοσιακό, χωρίς ίχνος τουρίστα,

με σκοπό να συνδέσω τον τουρισμό
με τον τοπικό πολιτισμό,

με τη φύση και με τους ανθρώπους,
με την καθημερινότητα.

Όλες αυτές οι δραστηριότητες,
είχαν τα πάνω τους, και τα κάτω τους -

πολύ πάνω τους, και πολύ κάτω τους.

Αλλά το βασικό σε όλα αυτά ήταν ότι υπήρχε
μια εμμονή στην αναζήτηση της ταυτότητας.

Είτε η ταυτότητα ήταν προσωπική,

είτε ήτανε επαγγελματική,
είτε ήτανε εθνική.

Ήτανε υπέροχες εμπειρίες,

και αγαπήσαμε και μας αγαπήσαν πολύ
γι' αυτό που κάναμε.

Παράλληλα, όλον αυτόν τον χρόνο,
εγώ συνέχιζα να 'χω το τεφτεράκι μου.

Ταξιδεύοντας στην Ελλάδα,
που όπως είπαμε,

με βάση τις τρεις βασικές μου
κατευθυντήριες γραμμές, να σημειώνω

-βέβαια το τεφτεράκι εμπλουτίστηκε
με ένα λάπτοπ και μια φωτογραφική μηχανή-

και άρχισα να ταξιδεύω,

και να φωτογραφίζω και να περιγράφω,
όχι τα αξιοθέατα τα γνωστά,

αλλά πήγαινα σε μέρη
όπου όπως λέει και ο ποιητής,

«τρύπωνε η ψυχή του κάθε τόπου»,

εκεί που κρυβόντουσαν
τα δαιμόνια του τόπου.

Το υλικό που μαζεύτηκε επί 30 χρόνια
ήταν πολύ μεγάλο,

και κάποια στιγμή
αυτό συγκεντρώθηκε σε έξι βιβλία.

Ήταν τα βιβλία «Αθηναϊκή Ταβέρνα»,
«Σημάδια του Αιγαίου»,

«Πάρος: Ταξίδι στον χρόνο και στον τόπο»,
«Τα Ελληνικά Καφενεία»,

«Πανηγύρια στο Αιγαίο»
όπως είναι αυτή η φωτογραφία -

η φωτογραφία δείχνει
την προετοιμασία που υπάρχει,

γιατί για τους περισσότερους
πανηγύρι είναι η εκδήλωση.

Το βασικό πανηγύρι είναι ο ένας μήνας
που δουλεύουν όλοι αυτοί οι άνθρωποι,

που συσφίγγονται οι σχέσεις τους,
που νιώθουν ότι είναι ένα κομμάτι,

κι αποτελούν ένα σύνολο,
μια συλλογικότητα.

Και το τελευταίο ήταν
«Οι Θησαυροί της Ελληνικής Γαστρονομίας».

Χάρηκα που αυτά τα βιβλία,
ενώ ήταν περιθωριακού ενδιαφέροντος,

είχαν την απήχηση,

κι έτσι ένιωσα να με συντροφεύουν αρκετοί
γύρω από αυτές τις περιπλανήσεις.

Ως ξενοδόχος, κάποια στιγμή
ασχολήθηκα με τα κοινά.

Ο τουρισμός επί μεγάλο χρονικό διάστημα
επικεντρωνόταν στις ποσότητες.

Δηλαδή πόσες αφίξεις,

πόσες αναχωρήσεις,
πόσες διανυκτερεύσεις,

και μέχρι μια εποχή δεν διερωτόμασταν ποτέ

πόση Ελλάδα παίρνουν αυτοί οι άνθρωποι,

αυτοί οι περιηγητές
που έρχονται και μας τιμούν.

Έτσι λοιπόν κατευθύνθηκα,
με διάφορες συνεργασίες,

στην προετοιμασία
του τουρισμού ενδιαφερόντων.

Ευτυχώς, γύρω στο 2000,
υπήρξε ένα κίνημα σ΄ όλη την Ευρώπη,

με την απελευθέρωση
από τα δεσμά των tour operators,

πάρα πολλοί ταξιδιώτες, νέοι,
ταξιδεύανε μόνοι τους,

μέσα από το διαδίκτυο,
και ψάχνανε να βρούνε

πίσω από τα all inclusive
και πίσω από τον οργανωμένο τουρισμό,

ψάχνανε να βρούνε τους τόπους
και τους πολιτισμούς κάθε τόπου.

Αυτό βοήθησε αυτές τις δράσεις.

Τώρα στη γαστρονομία,

που ήταν η δεύτερή μου ανάγκη -και αγάπη-

τα πράγματα ήταν εξίσου περίεργα,

κι αυτό οφείλεται σε πολλούς λόγους,
οι βασικότεροι όμως ήταν οι εξής:

μετά τον εμφύλιο ήρθε ο κόσμος
με άγριες συνθήκες στην Αθήνα

και διέγραψε όλες του τις αναμνήσεις,

όλες τις αναφορές
που είχαν σχέση με τον τόπο του.

Ένα από τα θύματα ήταν και η γαστρονομία.

Τεθήκαν κάποια στερεότυπα για τους ξένους
-μουσακάς και τζατζίκι-

αλλά η πραγματική γαστρονομία,
η περιφερειακή, εξαφανίστηκε.

Ντρεπόμασταν για τον τραχανά,
ντρεπόμασταν για την κασιόπιτα,

ντρεπόμασταν για τόσα πράγματα που είχαμε.

Και όταν ήρθε η εποχή
του εκσυγχρονισμού και της ευμάρειας,

θεωρήσαμε εκσυγχρονισμό
την κατανάλωση των δυτικών προτύπων,

δηλαδή, καταναλώναμε προϊόντα,
υπηρεσίες και σύμβολα,

ενώ εκσυγχρονισμός ήταν
να μπορέσουμε να δημιουργήσουμε τις δομές

ώστε να παράξουμε
τα δικά μας εθνικά προϊόντα,

τα δικά μας σύμβολα,
τις δικές μας υπηρεσίες.

Δυστυχώς αυτό δεν έγινε,

παρότι γίνονται προσπάθειες πολλές
από τις νέες γενιές,

και μάλιστα με κάποια κόλπα,
δηλαδή τον τραχανά,

για να τον περάσουμε στον κόσμο
τον λέμε τραχανότο,

το κριθαράκι το λέμε κριθαρότο.

(Γέλια)

Ντροπή ρε. Τραχανότο, ας πούμε.
Πάμε να φάμε τραχανότο.

(Γέλια)

Εν πάση περιπτώσει,

η παρμεζάνα και το προσούτο
γινήκανε τα σύμβολα,

ενώ εμείς έπρεπε να φτιάξουμε
τα δικά μας τυράκια,

να κάνουμε την κοπανιστή,
να πάρουμε το σκοτύρι,

και με ποιοτικές επεμβάσεις και μάρκετινγκ
να τα κάνουμε ισότιμα.

Το 2010,

ως μέλος του Δ.Σ. του Ξενοδοχειακού
Επιμελητηρίου Ελλάδος,

αποφασίσαμε να αλλάξουμε
την κατάσταση στα ξενοδοχεία,

και να φτιάξουμε το «Ελληνικό Πρωινό»,
το Greek Breakfast.

Ήταν μια προσπάθεια που ήθελε να συνδυάσει

την ξενοδοχία με τον γαστρονομικό
πλούτο κάθε περιοχής,

προσφέροντας έτσι μια τόνωση στην αγροτική

και τη μεταποιητική,
ας πούμε, δραστηριότητα,

και ταυτόχρονα να αναβαθμίσουμε
το εθνικό τουριστικό προϊόν

και να δώσουμε και ταυτότητα
σε κάθε προορισμό.

Δεν ήταν πολύ εύκολο.

Χρησιμοποιήσαμε κάποια τεχνικά εργαλεία

-διαδικασία εντάξεων, νόρμες-
όλο το κομμάτι το τεχνικό.

Μάλιστα τώρα προχωράμε
και σε πιστοποιήσεις.

Μια σημαντική δουλειά.

Αλλά το βασικότερο ήταν
το κομμάτι της αυτοπεποίθησης.

Έπρεπε να πειστεί αυτός ο κόσμος ότι δεν
πρέπει να ντρέπεται για τα προϊόντα του.

Εκεί έγινε πάρα πολύ μεγάλη μάχη.

Χαρακτηριστικά θα σας πω
ότι σε μια περιοχή στην Αιγιάλεια,

ένας ξενοδόχος τα είχε όλα
-και του πουλιού το γάλα-

αλλά δεν είχε σταφίδα.

Όταν του λέω, «Δεν περνάει έτσι η αίτηση»
μου λέει «Μα, σταφίδα θα βάλω;»

Βρε παλικάρι μου, η σταφίδα ήταν το προϊόν

που επί δύο αιώνες
ήταν η ταυτότητα της Ελλάδος.

Τον 19ο αιώνα η σταφίδα
ήταν το 80% των ελληνικών εξαγωγών.

Κι εμείς ντρεπόμασταν
να βάλουμε τη σταφίδα,

και τη θεωρούσαμε ότι ήταν
κάτι που δεν χρειαζότανε.

Εν πάση περιπτώσει,
το Ελληνικό Πρωινό πάει πολύ καλά,

έχουμε κάνει 30 τοπικά πρωινά
σε όλη την Ελλάδα,

δηλαδή, πρωινά που το καθένα
έχει τα χαρακτηριστικά του τόπου του.

Εξακόσια ξενοδοχεία έχουν ενταχθεί,

και πάμε πάρα πολύ καλά
και θα πάμε ακόμα καλύτερα.

Τώρα, όλη αυτή μου η εμπειρία
με οδήγησε να κάνω το τελευταίο εγχείρημα,

-που ξεκίνησα πέρσι-

να φτιάξω έναν οδηγό, μια ιστοσελίδα,
το Greek Gastronomy Guide.

Απ' ότι βλέπετε είναι ένα ψηφιδωτό.

Προσπαθώ την Ελλάδα να την προσεγγίσω
μέσα από τη γαστρονομία της.

Δηλαδή μέσα από κάποιες ενότητες
που είναι τόπος και τοπίο,

ήθη και έθιμα, προϊόντα και παραγωγή,

ταβέρνες και εστιατόρια,
αγορές και πανηγύρια,

εδέσματα και τοπικές κουζίνες,

να φτιαχτεί έτσι ένα παζλ με το οποίο,

αυτό που λέμε μέχρι τώρα γαστρονομία

και την είχαμε περιορίσει
σε κάποιες γαστριμαργικές απολαύσεις,

να διευρυνθεί και να γίνει
ένας κόσμος ολόκληρος.

Να γίνει μια ενότητα ζωής.

Σε αυτή την προσπάθεια,
θεωρώ ότι μεγάλη ενθάρρυνση

μου έδωσαν όλοι αυτοί οι άνθρωποι

οι οποίοι είναι οι νέοι δημιουργοί
της ελληνικής υπαίθρου,

και οι φορείς της ελληνικής γαστρονομίας,

δηλαδή, οι παραγωγοί,
οι εστιάτορες, οι ξενοδόχοι,

όλοι αυτοί οι οποίοι
ασχολούνται με τη γαστρονομία.

Πατούν γερά στα πόδια
της ελληνικής παράδοσης,

είναι μορφωμένοι, ταξιδεμένοι,

γνωρίζουν τις νέες τεχνολογίες,
τις καινοτόμες δράσεις,

και κτίζουν τη δικιά τους ταυτότητα

σε όλη αυτή την αγορά

η οποία πραγματικά
προσανατολίζεται προς τα έξω,

-γιατί οι Έλληνες αυτή τη στιγμή
έχουμε μια δυσχέρεια να ταξιδεύουμε-

αλλά όλη αυτή τους η εξωστρέφεια
βοηθάει πάρα πολύ.

Ήδη σε διαγωνισμούς που γίνονται

χιλιάδες δικά μας διατροφικά προϊόντα
παίρνουνε βραβεία -

και χαίρομαι πάρα πολύ
που το Greek Gastronomy Guide

είναι ένας υποδοχέας που φιλοξενεί
όλους αυτούς τους νέους παραγωγούς.

Φτάνουμε στο τέλος και στο ηθικό δίδαγμα.

Εδώ βλέπετε ένα καταπληκτικό καλντερίμι,

είναι ο δρόμος της ζωής.

Δύσκολος και μοναχικός.

Αυτό που θέλω να σας συμβουλέψω

είναι να παλέψετε να βρείτε τον εαυτό σας,

να γίνετε αυτό που είστε.

Να ξεσκαλίσετε τις αναμνήσεις σας,
τα βιώματά σας, τις συλλογικές μνήμες,

να ανακαλύψετε την ιδιαιτερότητά σας.

Να υπερασπίσετε τη διαφορετικότητά σας.

Όλη αυτή την ιστορία να την απολαύσετε,
και ταυτόχρονα να τη μοιράσετε.

Κι αφού συμβούν όλα αυτά,
επιχειρήστε να την αξιοποιήσετε.

Γιατί η ταυτότητα είναι -
μάλλον, η διαφορετικότητα,

η αυθεντική διαφορετικότητα
είναι και ταυτότητα,

κι η ταυτότητα
είναι το μεγαλύτερο κεφάλαιο

που μπορεί να έχει ένας άνθρωπος
για να προχωρήσει.

Είμαστε εδώ στο άνδρο της καινοτομίας,
και ήθελα να κάνω μια παρένθεση,

ότι καινοτομία είναι το καινούργιο,

αλλά πολλές φορές

καινοτομία είναι να βλέπουμε
το παρελθόν με μια φρέσκια ματιά.

Εδώ ανέβασα αυτή τη φωτογραφία
με αυτά που λέει,

η ζωή μαζί με τους άλλους,

γιατί εδώ σε αυτό τον χώρο
που βρισκόμουνα τόσον καιρό

και στην προετοιμασία και τώρα,

έχω την αίσθηση ότι ζω σε ένα πανηγύρι

όπου όλοι μαζί εμείς προσπαθούμε
με τις σκέψεις μας και τις δράσεις μας,

παρόλα τα παράπονα που έχουμε,
να φτιάξουμε τη νέα Ελλάδα,

και να το γλεντήσουμε κιόλας.

Ευχαριστώ πολύ.

(Χειροκρότημα)