Return to Video

Wat veroorzaakt een economische zeepbel? - Prateek Singh

  • 0:07 - 0:10
    Hoeveel ben je bereid te betalen
    voor een bosje tulpen?
  • 0:10 - 0:12
    Een paar euro? Honderd euro?
  • 0:12 - 0:15
    Wat zou je zeggen van een miljoen euro?
  • 0:15 - 0:16
    Waarschijnlijk niet.
  • 0:16 - 0:19
    Hoeveel ben je bereid
    voor dit huis te betalen
  • 0:19 - 0:23
    of voor een aandeel in een website
    die huisdierartikelen verkoopt?
  • 0:23 - 0:25
    Op verschillende punten in de geschiedenis
  • 0:25 - 0:29
    zijn tulpen, onroerend goed
    en aandelen in huisdier.nl
  • 0:29 - 0:33
    voor veel meer verkocht
    dan wat ze werkelijk waard waren.
  • 0:33 - 0:38
    In elk van die gevallen bleef de prijs
    alsmaar stijgen, tot ze plots instortte.
  • 0:38 - 0:41
    Economen spreken hierbij
    van een 'zeepbel'.
  • 0:41 - 0:43
    Wat gebeurt er precies in zo'n zeepbel?
  • 0:43 - 0:47
    Laten we de tulpen als voorbeeld nemen.
  • 0:47 - 0:52
    In de 17e eeuw beleefden
    de Nederlanden haar Gouden Eeuw.
  • 0:52 - 0:57
    In de jaren 1630 was Amsterdam belangrijk
    als haven en als handelscentrum.
  • 0:57 - 1:01
    Nederlandse schepen importeerden
    grote hoeveelheden kruiden vanuit Azië
  • 1:01 - 1:03
    om in Europa grote winsten te behalen.
  • 1:03 - 1:08
    Hierdoor woelde het in Amsterdam van
    rijke, kundige kooplieden en handelaren,
  • 1:08 - 1:11
    die hun welvaart toonden
    met hun grote herenhuizen
  • 1:11 - 1:14
    omringd door bloemperken.
  • 1:14 - 1:17
    Er was in het bijzonder
    grote vraag naar één bloemsoort:
  • 1:17 - 1:19
    de tulp.
  • 1:19 - 1:22
    De tulp werd door handelsschepen
    naar Europa gebracht
  • 1:22 - 1:23
    die vanuit het Oosten waren vertrokken.
  • 1:23 - 1:26
    Zodoende werd de tulp
    als exotische bloem beschouwd
  • 1:26 - 1:28
    die nog lastig groeide ook,
  • 1:28 - 1:32
    omdat het jaren kon duren voordat
    een bloembol een bloem zou voortbrengen.
  • 1:32 - 1:36
    In de jaren 1630 zorgde de uitbraak
    van een tulpenvirus ervoor
  • 1:36 - 1:39
    dat bepaalde bloemen nog mooier werden
  • 1:39 - 1:43
    door de bloemblaadjes van kleurrijke
    en vlammige contouren te voorzien.
  • 1:43 - 1:47
    Een dergelijke tulp was schaarser
    dan een normale tulp
  • 1:47 - 1:51
    en de prijzen van deze tulpen
    begonnen als gevolg hiervan te stijgen
  • 1:51 - 1:54
    en hiermee ook
    de populariteit van de tulp.
  • 1:54 - 1:58
    Het duurde niet lang voordat de tulp
    een nationale sensatie werd
  • 1:58 - 2:01
    en de tulpengekte was begonnen.
  • 2:01 - 2:04
    Een manie doet zich voor
    bij opwaartse prijstrends
  • 2:04 - 2:07
    in combinatie met de bereidheid
    grote sommen geld te betalen
  • 2:07 - 2:12
    voor iets dat een veel lagere
    intrinsieke waarde heeft.
  • 2:12 - 2:16
    Een recentelijk voorbeeld is
    de dotcomgekte van de jaren 90.
  • 2:16 - 2:21
    Aandelen in nieuwe, veelbelovende websites
    waren als de tulpen van de 17e eeuw.
  • 2:21 - 2:24
    Iedereen wilde ze.
  • 2:24 - 2:27
    Des te meer mensen de tulp wilden,
    des te hoger de prijs.
  • 2:27 - 2:30
    Op een bepaald moment
    werd één enkele tulpenbol verkocht
  • 2:30 - 2:36
    voor meer dan 10 keer het jaarsalaris
    van een kundig handwerker.
  • 2:36 - 2:37
    Op de aandelenmarkt
  • 2:37 - 2:41
    is de prijs van een aandeel gebaseerd
    op de vraag en het aanbod van beleggers.
  • 2:41 - 2:43
    De prijs van een aandeel stijgt vaak
  • 2:43 - 2:47
    wanneer het erop lijkt dat een bedrijf
    in de toekomst meer gaat verdienen.
  • 2:47 - 2:49
    Beleggers kopen dan meer van die aandelen,
  • 2:49 - 2:53
    waardoor de prijs van het aandeel verder
    toeneemt als gevolg van gestegen vraag.
  • 2:53 - 2:58
    Dit kan resulteren in een vicieuze cirkel
    waar beleggers in verstrikt raken
  • 2:58 - 3:02
    en ervoor zorgen dat prijzen
    ver boven de intrinsieke waarde stijgen.
  • 3:02 - 3:04
    Op deze manier vormen zij de zeepbel.
  • 3:04 - 3:08
    Het enige wat nodig is om een einde
    aan de gekte en de zeepbel te maken,
  • 3:08 - 3:11
    is het gemeenschappelijk besef
    dat de prijs van het aandeel of de tulp
  • 3:11 - 3:14
    ver boven de werkelijke waarde ligt.
  • 3:14 - 3:17
    Dit gebeurde in het geval
    van beide gektes.
  • 3:17 - 3:19
    Plotseling stagneerde de vraag.
  • 3:19 - 3:22
    De prijzen stortten naar beneden
  • 3:22 - 3:23
    en plop!
  • 3:23 - 3:26
    De zeepbellen spatten uit elkaar
    en de markten stortten ineen.
  • 3:26 - 3:31
    Vandaag de dag proberen geleerden ijverig
    de oorzaak van een zeepbel te voorspellen
  • 3:31 - 3:33
    opdat ze vermeden kunnen worden.
  • 3:33 - 3:36
    De tulpengekte
    is een doeltreffend voorbeeld
  • 3:36 - 3:39
    van de onderliggende
    mechanismen in een zeepbel
  • 3:39 - 3:42
    en kan ons helpen
    meer recente voorbeelden te begrijpen
  • 3:42 - 3:46
    zoals de vastgoedzeepbel
    in het vorige decennium.
  • 3:46 - 3:48
    De economie zal zich altijd
    door fases bewegen
  • 3:48 - 3:51
    van hoog- en laagconjunctuur.
  • 3:51 - 3:53
    Dus terwijl je wacht
    op de volgende gekte,
  • 3:53 - 3:55
    de volgende zeepbel
    om uiteen te spatten,
  • 3:55 - 3:57
    doe jezelf dan een bosje bloemen cadeau
  • 3:57 - 4:01
    en wees blij dat het
    geen financiële aderlating was.
Title:
Wat veroorzaakt een economische zeepbel? - Prateek Singh
Speaker:
Prateek Singh
Description:

Bekijk de gehele les: http://ed.ted.com/lessons/what-causes-economic-bubbles-prateek-singh

In de 17e eeuw werd de tulp een nationale sensatie. Bepaalde tulpenbollen werden voor meer dan tien keer het jaarsalaris van een kundig handwerker verkocht. Plotseling stortte de vraag echter volledig in, waardoor de tulpenmarkt in een depressie terechtkwam. Wat was er gebeurd? Prateek Singh legt de piek van een productkringloop uit, ook wel een 'gekte' genoemd.

Les door Prateek Singh, animatie door Simon Ampel.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
04:17
Peter van de Ven approved Dutch subtitles for What causes economic bubbles?
Peter van de Ven accepted Dutch subtitles for What causes economic bubbles?
Xander de Vries edited Dutch subtitles for What causes economic bubbles?
Peter van de Ven declined Dutch subtitles for What causes economic bubbles?
Peter van de Ven edited Dutch subtitles for What causes economic bubbles?
Peter van de Ven edited Dutch subtitles for What causes economic bubbles?
Xander de Vries edited Dutch subtitles for What causes economic bubbles?
Xander de Vries edited Dutch subtitles for What causes economic bubbles?
Show all

Dutch subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.