Τι μαθαίνουμε από την πρωτότυπη σεξουαλική ζωή των εντόμων

Η Μαρλέν Ζουκ μελετά τα έντομα με διάθεση ευχάριστη και ερμηνευτική. Σε αυτή τη διαφωτιστική, διασκεδαστική ομιλία εξηγεί μόνο μερικούς από τους πραγματικά θαυμαστούς για τη δημιουργικότητα τους τρόπους που κάνουν σεξ.

Οι άνθρωποι φοβούνται περισσότερο
τα έντομα από ότι τον θάνατο.

(Γέλια)

Τουλάχιστον σύμφωνα με έρευνα του 1973
με τίτλο «Κατάλογος με λίστες»

που προϋπήρξε απ' όλες τις λίστες
που βλέπουμε σήμερα στο διαδίκτυο.

Μόνο τα ύψη και η ομιλία δημοσίως

ξεπέρασαν τα εξάποδα ως πηγές φόβου.

Και υποψιάζομαι ότι εάν λάβουμε
υπόψη και τις αράχνες,

οι συνδυασμοί έντομα και αράχνες
θα ήταν στην κορυφή του καταλόγου.

Εγώ δεν είμαι τέτοιου είδους άνθρωπος.

Πραγματικά αγαπώ τα έντομα.

Θεωρώ ότι είναι ενδιαφέροντα και όμορφα,

ενίοτε ακόμη και χαριτωμένα.

(Γέλια)

Και δεν είμαι η μόνη.

Για αιώνες, μερικά από τα μεγαλύτερα
μυαλά στην επιστήμη,

από τον Κάρολο Δαρβίνο έως τον Γουίλσον,

έχουν εμπνευστεί μελετώντας κάποια
από τα μικρότερα μυαλά στη Γη.

Καλά, πώς συμβαίνει αυτό;

Τι είναι αυτό που μας ελκύει στα έντομα;

Σίγουρα έχει εν μέρει σχέση με το μεγαλείο
σχεδόν όλων των χαρακτηριστικών τους.

Είναι από τα πλέον πολυπληθή είδη
ανάμεσα σε όλα τα ζώα.

Δεν γνωρίζουμε καλά καλά,
ούτε πόσα είδη εντόμων υπάρχουν,

διότι καινούργια είδη
ανακαλύπτονται κάθε τόσο.

Υπάρχουν τουλάχιστον 1 εκατομμύριο,
ίσως έως και 10 εκατομμύρια.

Αυτό σημαίνει ότι αν είχαμε ένα ημερολόγιο
με ένα έντομο ανά μήνα,

δεν θα χρειαζόταν να επαναλάβουμε
ένα είδος για 80.000 χρόνια.

(Γέλια)

Έτσι για να σκάσουν
αρκουδάκια πάντα και γατάκια!

(Γέλια)

Πιο σοβαρά, τα έντομα είναι απαραίτητα.

Τα χρειαζόμαστε.

Εκτιμάται ότι μία
στις τρεις μπουκιές τροφής

υπάρχει λόγω ενός επικονιαστή.

ΟΙ επιστήμονες χρησιμοποιούν τα έντομα
για να κάνουν θεμελιώδεις ανακαλύψεις

σχετικά με το κάθε τι, από τη δομή
του νευρικού μας συστήματος

έως το πως λειτουργούν
τα γονίδια και το DNA.

Αλλά αυτό που αγαπώ κυρίως στα έντομα

είναι όσα μπορούν να μας πουν
για τη δική μας συμπεριφορά.

Φαίνεται ότι τα έντομα κάνουν
σχεδόν ό,τι και ο άνθρωπος.

Συναντιούνται, ζευγαρώνουν,
πολεμούν, χωρίζουν.

Και το κάνουν με κάτι
που φαίνεται ως αγάπη ή έχθρα.

Αλλά η συμπεριφορά τους
διαφέρει σημαντικά από την δική μας,

και αυτή η διαφορά
μπορεί να είναι διαφωτιστική.

Πουθενά αλλού αυτό δεν είναι τόσο αληθές,

όσο όταν φτάσουμε σε ένα από
τα πιο βασικά μας ενδιαφέροντα, το σεξ.

Ισχυρίζομαι και νομίζω
μπορώ να στηρίξω με επιχειρήματα

μια εκ πρώτης όψεως απίστευτη άποψη.

Νομίζω ότι το σεξ στα έντομα είναι πιο
ενδιαφέρον από το σεξ στους ανθρώπους.

(Γέλια)

Και η άγρια ποικιλία που βλέπουμε

μας κάνει να αμφισβητούμε
κάποιες από τις υποθέσεις μας

σχετικά με το τι σημαίνει
να είσαι αρσενικό και τι θηλυκό.

Φυσικά, για να ξεκινήσω,

πολλά από τα έντομα δεν χρειάζονται
το σεξ για να αναπαραχθούν.

Οι θηλυκές αφίδες φτιάχνουν μικρούς
κλώνους τους, χωρίς ποτέ να ζευγαρώσουν.

Παρθενογένεση, είναι γεγονός.

Πάνω στις τριανταφυλλιές σας.

(Γέλια)

Κι όταν πράγματι κάνουν σεξ,

ακόμα και το σπέρμα τους είναι
πιο ενδιαφέρον από του ανθρώπου.

Υπάρχουν ορισμένα είδη μυγών φρούτων

στα οποία το σπέρμα είναι μακρύτερο
από το σώμα του αρσενικού.

Τα αρσενικά χρησιμοποιούν το σπέρμα τους
για να ανταγωνίζονται.

Τα αρσενικά πολεμούν με όπλα,
όπως τα κέρατα σε αυτά τα σκαθάρια .

Αλλά επίσης ανταγωνίζονται μετά
το ζευγάρωμα με το σπέρμα τους.

Οι λιβελλούλες έχουν πέη
που μοιάζουν με τους ελβετικούς σουγιάδες

με όλα τα εργαλεία τους τραβηγμένα έξω.

(Γέλια)

Χρησιμοποιούν αυτές τις τρομερές
συσκευές σαν κουτάλες,

για να απομακρύνουν το σπέρμα των
προηγούμενων αρσενικών που ζευγάρωσαν.

(Γέλια)

Άρα, τι μπορούμε να μάθουμε από αυτό?

(Γέλια)

Εντάξει, δεν είναι είναι ένα μάθημα
με την έννοια ότι πρέπει να τα μιμηθούμε,

ή ότι τα θεωρούμε ως παράδειγμα.

Δεδομένων όμως όλων των παραπάνω,
είναι καλό μάθημα.

Ανέφερα ότι ο κανιβαλισμός
είναι αχαλίνωτος στα έντομα;

Αλλά δεν είναι αυτό το θέμα μας.

Αυτό που νομίζω ότι κάνουν τα έντομα,

είναι ότι σπάνε πολλούς κανόνες που έχουν
οι άνθρωποι για τους ρόλους στο σεξ.

Οι άνθρωποι έχουν την ιδέα ότι η φύση
είναι κάτι σαν κωμική σειρά του 1950

για το πώς είναι
τα αρσενικά και τα θηλυκά.

Έτσι υποτίθεται ότι οι άνδρες
είναι πάντα κυρίαρχοι και επιθετικοί,

και οι γυναίκες είναι
παθητικές και ντροπαλές.

Αλλά δεν είναι έτσι τα πράματα!

Για παράδειγμα, ας πάρουμε
τους γρύλους των θάμνων,

που είναι συγγενείς
με τα τριζόνια και τις ακρίδες.

Τα αρσενικά επιλέγουν
προσεκτικά το ταίρι τους,

διότι κατά το ζευγάρωμα
δεν μεταφέρουν μόνο το σπέρμα,

δίνουν επίσης στο θηλυκό
το επονομαζόμενο «γαμήλιο δώρο».

Μπορείτε να δείτε δύο γρύλους
να ζευγαρώνουν σε αυτές τις φωτογραφίες.

Και στις δύο το αρσενικό είναι στα δεξιά,

και αυτό το εξάρτημα σαν σπαθί,
είναι το όργανο ωοτοκίας του θηλυκού.

Η λευκή κηλίδα είναι το σπέρμα,

η πράσινη κηλίδα είναι το γαμήλιο δώρο,

και το αρσενικό το φτιάχνει
από το ίδιο το σώμα του

και είναι εξαιρετικά δαπανηρή
η παραγωγή του.

Μπορεί να ζυγίζει μέχρι
και το 1/3 της μάζας του σώματος του.

Θα διακόψω λίγο τώρα
να σας αφήσω να σκεφτείτε

πώς θα ήταν εάν οι άνδρες,
κάθε φορά που έκαναν σεξ,

χρειαζόταν να παράγουν κάτι
με βάρος 20, 25 ή 30 κιλά.

(Γέλια)

Εντάξει, δεν θα ήταν σε θέση
να το κάνουν αυτό πολύ συχνά.

(Γέλια)

Και πράγματι, ούτε οι γρύλοι μπορούν.

Και αυτό σημαίνει,

ότι οι αρσενικοί γρύλοι
είναι πολύ επιλεκτικοί

σε ποια θηλυκά θα προσφέρουν
το γαμήλιο δώρο τους.

Το δώρο είναι πολύ θρεπτικό,

και το θηλυκό το τρώει κατά την διάρκεια
του ζευγαρώματος και μετά.

Άρα, όσο μεγαλύτερο,
τόσο καλύτερα για το αρσενικό,

διότι αυτό σημαίνει περισσότερο χρόνο

να εγχυθεί το σπέρμα του
και να γονιμοποιηθούν τα αυγά της.

Σημαίνει όμως επίσης
ότι τα αρσενικά είναι παθητικά,

ενώ τα θηλυκά είναι πολύ επιθετικά
και ανταγωνιστικά,

σε μια προσπάθεια να πάρουν
περισσότερα γαμήλια δώρα.

Έτσι, δεν είναι ακριβώς
στερεότυποι οι ρόλοι.

Ακόμα γενικότερα όμως,

τα αρσενικά δεν είναι τόσο σημαντικά
στη ζωή πολλών εντόμων.

Στα κοινωνικά έντομα
-μέλισσες, σφήκες και μυρμήγκια-

τα άτομα που βλέπετε κάθε μέρα,

τα μυρμήγκια να πηγαινοέρχονται
στο μπολ με τη ζάχαρη,

οι μέλισσες να πετάνε
από λουλούδι σε λουλούδι -

όλα αυτά είναι πάντοτε θηλυκά.

Οι άνθρωποι δυσκολεύονταν να πιστέψουν
αυτή την ιδέα για χιλιετίες.

Οι αρχαίοι Έλληνες γνώριζαν ότι υπήρχε
μια κατηγορία των μελισσών, οι κηφήνες,

που είναι μεγαλύτεροι από τις εργάτριες,

παρόλο που απέρριπταν
την τεμπελιά των κηφήνων

επειδή τους έβλεπαν απλά
να τριγυρίζουν στην κυψέλη

μέχρι την πτήση ζευγαρώματος -

Έτσι είναι τα αρσενικά.

Είναι εκεί μέχρι την πτήση ζευγαρώματος

αλλά δεν συλλέγουν νέκταρ ή γύρη.

Οι Έλληνες δεν καταλάβαιναν
το φύλο των κηφήνων,

και μέρος της σύγχυσης ήταν ότι γνώριζαν
το τσίμπημα των μελισσών

αλλά ήταν δύσκολο να πιστέψουν

ότι τα ζώα που έφεραν ένα τέτοιο όπλο
θα μπορούσαν να είναι θηλυκά.

Ο Αριστοτέλης προβληματίστηκε επίσης.

Υπέθεσε, «αφού υπάρχει τσίμπημα,
οι μέλισσες μάλλον είναι οι αρσενικά».

Στη συνέχεια μπερδεύτηκε,
γιατί αυτό θα σήμαινε,

ότι οι άνδρες επίσης φρόντιζαν
τα παιδιά σε μια αποικία,

και μάλλον πίστευε ότι αυτό
θα ήταν εντελώς αδύνατον.

Στη συνέχεια, υπέθεσε ότι
οι μέλισσες είχαν και τα δύο φύλλα

στο ίδιο άτομο,

το οποίο δεν είναι και τόσο τραβηγμένο,
μερικά ζώα το κάνουν αυτό,

αλλά ποτέ πραγματικά δεν το βρήκε τελικά.

Και ξέρετε, ακόμα και σήμερα,
οι φοιτητές μου, για παράδειγμα,

θεωρούν κάθε ζώο που βλέπουν,
μαζί και τα έντομα, ως αρσενικό.

Και όταν τους λέω ότι οι άγριοι στρατιώτες
του στρατού των μυρμηγκιών

με τα γιγαντιαία σαγόνια τους,
που υπερασπίζονται την αποικία,

είναι πάντοτε θηλυκά,

φαίνονται να μην με πολυπιστεύουν.

(Γέλια)

Και βεβαίως όλες οι ταινίες

παρουσιάζουν τον κύριο χαρακτήρα
στα κοινωνικά έντομα ως αρσενικό.

Λοιπόν, ποια είναι η διαφορά;

Είναι ταινίες, φαντασία.

Σ' αυτές τις ταινίες τα ζώα μιλάνε.

Τι και αν μιλάνε σαν τον Τζέρι Σάινφελντ;

Νομίζω ότι έχει σημασία,

και αποτελεί μέρος
ενός πολύ βαθύτερου προβλήματος

που έχει επιπτώσεις
στην ιατρική και την υγεία

και σε πολλές άλλες πτυχές της ζωής μας.

Γνωρίζετε ότι οι επιστήμονες χρησιμοποιούν
αυτά που λέμε μοντέλα συστήματος,

που είναι πλάσματα
-λευκοί αρουραίοι ή μύγες των φρούτων-

που έχουν ένα είδος προδιαγραφών για όλα
τα ζώα, συμπεριλαμβανομένων των ανθρώπων.

Και η παραδοχή είναι πως,
ό,τι ισχύει για έναν άνθρωπο,

θα ισχύει επίσης για τον λευκό αρουραίο.

Και σε γενικές γραμμές,
αποδεικνύεται ότι έτσι είναι.

Αλλά μπορείτε να επεκτείνετε την ιδέα
ενός μοντέλου πολύ μακριά.

Και αυτό που νομίζω ότι έχουμε κάνει,

είναι ότι χρησιμοποιούμε τα αρσενικά,
σε κάθε είδος, ως το μοντέλο συστήματος.

Τον κανόνα.

Τον τρόπο που τα πράγματα πρέπει να είναι.

Και τις γυναίκες ως ένα είδος παραλλαγής -

κάτι το ιδιαίτερο που μελετάτε
μόνο αφού έχετε εμπεδώσει τα βασικά.

Και τώρα, πίσω στα έντομα.

Νομίζω ότι αυτό σημαίνει

ότι οι άνθρωποι απλά δεν μπορούσαν
να δουν κάτι που ήταν μπροστά τους.

Επειδή θεώρησαν ότι η παγκόσμια σκηνή
έχει καταληφθεί από αρσενικούς παίκτες

και τα θηλυκά θα είχαν μόνο
ήσσονος σημασίας ρόλους.

Αλλά κάνοντας αυτό, μας διαφεύγουν
πολλά από αυτά που είναι η φύση.

Και μπορεί επίσης να μας διαφύγει ο τρόπος
που η φύση, τα έμβια, μαζί κι οι άνθρωποι,

μπορεί να διαφέρουν.

Γι' αυτό νομίζω χρησιμοποιούμε τους άνδρες
ως μοντέλα σε πολλές ιατρικές έρευνες,

κάτι που ξέρουμε πλέον ότι είναι πρόβλημα

αν θέλουμε να εφαρμόσουμε
τα αποτελέσματα σε άνδρες και γυναίκες.

Και το τελευταίο
που μου αρέσει πολύ στα έντομα

είναι κάτι που πολλοί άνθρωποι
βρίσκουν αποτρεπτικό.

Έχουν μικροσκοπικούς εγκεφάλους

με πολύ μικρή γνωστική ικανότητα,
έτσι συνήθως σκεφτόμαστε για αυτά.

Έχουν περίπλοκη συμπεριφορά,
αλλά δεν έχουν πολύπλοκο εγκέφαλο.

Και έτσι, δεν μπορούμε απλά
να τα θεωρήσουμε μικρούς ανθρώπους

επειδή δεν κάνουν τα πράγματα
με τον τρόπο που εμείς τα κάνουμε.

Μου αρέσει πραγματικά το ότι είναι δύσκολο
να ανθρωπομορφήσουμε τα έντομα,

να τα βλέπουμε και να τα σκεφτόμαστε
σαν να είναι μικροί άνθρωποι

σε εξάποδους εξωσκελετούς.

(Γέλια)

Αντί αυτού, πρέπει να τα αποδεχθούμε
με τους δικούς τους όρους,

γιατί τα έντομα μας κάνουν να αναρωτηθούμε
τι είναι φυσιολογικό και φυσικό.

Τώρα ξέρετε, οι άνθρωποι γράφουν ιστορίες
και μιλούν για παράλληλα σύμπαντα.

Κάνουν εικασίες για το υπερφυσικό,

όπως ότι τα πνεύματα όσων έφυγαν
περπατούν μεταξύ μας.

Η γοητεία ενός άλλου κόσμου

είναι ο λόγος που οι άνθρωποι
θέλουν να διερευνούν το εξωπραγματικό.

Αλλά από την πλευρά μου,

ποιος χρειάζεται να μπορεί
να βλέπει νεκρούς ανθρώπους,

όταν μπορεί να βλέπει ζωντανά έντομα;

Ευχαριστώ.

(Χειροκρότημα )