Return to Video

Tranh cãi lớn trong ngữ pháp: Dấu phẩy Oxford - TED-Ed

  • 0:08 - 0:10
    Hãy tưởng tượng bạn đang lên kế hoạch
    tổ chức một buổi tiệc cho một người bạn
  • 0:10 - 0:11
    và anh ấy nhắn tin cho bạn
  • 0:11 - 0:14
    bảo rằng "Nhớ dẫn theo Bob,
    DJ và chú hề."
  • 0:14 - 0:15
    Bạn khá là ngạc nhiên
  • 0:15 - 0:18
    vì không hề biết rằng
    Bob có nhiều tài lẻ đến vậy
  • 0:18 - 0:19
    Nhưng khi đến buổi tiệc,
  • 0:19 - 0:21
    mọi chuyện không như bạn nghĩ.
    Bob không phải là người có nhiều tài lẻ
  • 0:21 - 0:25
    và lẽ ra bạn phải dẫn theo 3 người khác nhau.
  • 0:25 - 0:27
    Đến khi các bạn
    đã an toạ trong một buổi tiệc chán ngắt,
  • 0:27 - 0:30
    bạn mới chợt nhận ra rằng
    mình có thể tránh được sự nhầm lẫn tai hại này
  • 0:30 - 0:34
    đơn giản bằng cách
    dùng thêm một dấu phẩy sau từ DJ.
  • 0:34 - 0:36
    Dấu phẩy cuối cùng trong danh sách
  • 0:36 - 0:38
    được đặt trực tiếp trước liên từ chính
  • 0:38 - 0:41
    như là and, or, hoặc nor,
  • 0:41 - 0:43
    được gọi là dấu phẩy thứ tự
  • 0:43 - 0:45
    hay còn gọi là dấu phẩy Oxford.
  • 0:45 - 0:47
    Điều này đã khiến cho
    nhiều người kém ngữ pháp phát điên
  • 0:47 - 0:49
    bởi vì thậm chí ngay cả
    những viện ngôn ngữ lớn
  • 0:49 - 0:52
    cũng không đồng ý với việc
    dùng dấu phẩy Oxford này.
  • 0:52 - 0:53
    Mỉa mai thay, dấu phẩy Oxford
  • 0:53 - 0:55
    lại được sử dụng phổ biến ở Mỹ.
  • 0:55 - 0:56
    nơi mà nó được khuyên dùng bởi
  • 0:56 - 0:58
    MLA (Hiệp hội ngôn ngữ hiện đại),
    Chicago Style Manual,
  • 0:58 - 1:00
    và cả văn phòng in ấn của chính phủ.
  • 1:00 - 1:03
    ngoại trừ AP Style Book
    (hãng truyền thông nổi tiếng ở Mỹ)
  • 1:03 - 1:05
    Ở vương quốc Anh
    và các nước sử dụng tiếng Anh khác,
  • 1:05 - 1:07
    hầu hết các chỉ dẫn phong cách
    đều không ủng hộ việc sử dụng dấu phẩy
  • 1:07 - 1:09
    ngoại trừ một nơi trùng tên với nó,
  • 1:09 - 1:11
    nhà xuất bản đại học Oxford.
  • 1:11 - 1:14
    Tại sao lại không dùng dấu phẩy thứ tự?
  • 1:14 - 1:15
    Một trong những tranh cãi chính ở đây là
  • 1:15 - 1:17
    bản thân liên từ cũng đã đủ
  • 1:17 - 1:19
    để chỉ rõ phần tách biệt.
  • 1:19 - 1:20
    Và khi nó không đủ rõ ràng để chỉ ra điều đó
  • 1:20 - 1:21
    như trong danh sách khách mời xui xẻo của bạn,
  • 1:21 - 1:25
    thì việc thay đổi trật tự các danh mục
    vẫn sẽ làm tốt công việc.
  • 1:25 - 1:27
    Nhiều nhà báo
    cũng không thích dùng dấu phẩy
  • 1:27 - 1:28
    bởi vì nó làm choáng chỗ bài viết
  • 1:28 - 1:30
    và làm nó trông rất lộn xộn.
  • 1:30 - 1:33
    Thậm chí, đôi khi còn gây ra nhầm lẫn
  • 1:33 - 1:34
    Ví dụ như
  • 1:34 - 1:36
    nếu bạn của bạn đề nghị dẫn theo "Bob,
  • 1:36 - 1:37
    DJ và con chó,"
  • 1:37 - 1:39
    bạn có thể đoán ra rằng
  • 1:39 - 1:40
    chúng là 3 thực thể riêng biệt.
  • 1:40 - 1:41
    Chó con rất đáng yêu
  • 1:41 - 1:43
    nhưng chúng không thể
    trở thành những DJ giỏi.
  • 1:43 - 1:44
    Nhưng khi sử dụng dấu phẩy,
  • 1:44 - 1:45
    bạn có thể cho rằng
  • 1:45 - 1:46
    Bob chính là DJ,
  • 1:46 - 1:48
    và người bạn cần phải dẫn theo
    chính là Bob và con chó.
  • 1:48 - 1:50
    Việc tranh cãi về dấu phẩy Oxford
  • 1:50 - 1:53
    đã dấy lên nhiều dư luận quan tâm
    trong nhiều năm
  • 1:53 - 1:56
    cuối cùng dẫn đến 1 cuộc hưu chiến
  • 1:56 - 1:58
    Hướng giải quyết chung cho vấn đề này là
  • 1:58 - 1:59
    không bắt buộc sử dụng dấu phẩy,
  • 1:59 - 2:00
    và việc sử dụng nó
    tùy thuộc vào ngữ cảnh
  • 2:00 - 2:02
    cũng như tác dụng của nó
    trong việc tránh gây nhầm lẫn.
  • 2:02 - 2:04
    Thêm một điều nữa,
  • 2:04 - 2:06
    bạn phải sử dụng
    hoặc không sử dụng
  • 2:06 - 2:07
    dấu phẩy Oxford
  • 2:07 - 2:09
    một cách nhất quán trong toàn bài viết.
  • 2:09 - 2:11
    Vì vậy, việc sử dụng dấu phẩy chỉ khi nào cần thiết
  • 2:11 - 2:13
    không phải là một lựa chọn.
  • 2:13 - 2:14
    Và ý kiến cho rằng
  • 2:14 - 2:16
    có thể tùy ý tuân theo 1 quy tắc ngữ pháp
  • 2:16 - 2:17
    là rất kỳ cục.
  • 2:17 - 2:19
    Thử tưởng tượng
    bạn đã không làm hỏng kế hoạch buổi tiệc
  • 2:19 - 2:22
    và nhận được tin nhắn vào ngày hôm sau
    rằng "Mọi người đã có 1 khoảng thời gian tuyệt vời
  • 2:22 - 2:24
    với ninja, cướp biển, cướp biển Viking, già và trẻ."
  • 2:24 - 2:27
    Nếu dấu phẩy Oxford là chuẩn mực,
  • 2:27 - 2:28
    bạn sẽ nhận thấy rằng
    nó còn thiếu
  • 2:28 - 2:30
    và kết luận rằng già và trẻ ở đây
  • 2:30 - 2:33
    là tính từ miêu tả
    những nhân vật đã được liệt kê trước đó.
  • 2:33 - 2:34
    Nhưng khi không để ý tới dấu phẩy Oxford,
  • 2:34 - 2:35
    bạn sẽ luôn tự hỏi rằng
  • 2:35 - 2:36
    liệu có phải nó có nghĩa là
  • 2:36 - 2:39
    một đám nhóc quy củ,
    tẻ nhạt và cả những người già
  • 2:39 - 2:40
    cũng quy củ và tẻ nhạt như vậy không.
  • 2:40 - 2:44
    Về cơ bản, dấu phẩy thứ tự
    có thể trở nên hữu dụng hoặc phiền toái
  • 2:44 - 2:45
    nhưng quan điểm của bạn về nó
  • 2:45 - 2:46
    hay về nhiều điều không bắt buộc khác
  • 2:46 - 2:47
    có thể liên quan tới
  • 2:47 - 2:51
    bất kỳ một phong cách nào
    mà bạn đã được dạy.
  • 2:51 - 2:53
    Chẳng hạn như việc
    giáo viên cấp 3 của bạn thích nó,
  • 2:53 - 2:54
    nhiều khả năng bạn vẫn đang dùng nó.
  • 2:54 - 2:56
    Hay biên tập viên đầu tiên của bạn ghét nó,
  • 2:56 - 2:57
    thế là bạn cũng ghét nó theo.
  • 2:57 - 2:59
    Và cũng có thể việc quan trọng hóa vấn đề
  • 2:59 - 3:01
    giữa dùng hay không dùng
  • 3:01 - 3:02
    là rất ngớ ngẩn.
  • 3:02 - 3:03
    Rốt cuộc thì
  • 3:03 - 3:05
    có rất nhiều vấn đề to lớn hơn
  • 3:05 - 3:06
    cần được quan tâm.
  • 3:06 - 3:08
    Nhưng đôi khi, những điều nhỏ nhặt
    cũng có thể tạo ra một khác biệt lớn.
Title:
Tranh cãi lớn trong ngữ pháp: Dấu phẩy Oxford - TED-Ed
Description:

Xem bài học đầy đủ tại: http://ed.ted.com/lessons/grammar-s-great-divide-the-oxford-comma-ted-ed

Nếu bạn đọc thấy "Bob, DJ và chú hề" trên danh sách khách mời, vậy rốt cuộc, có ba người sẽ đến bên, hay chỉ có một ? Điều đó phụ thuộc vào việc bạn "ủng hộ" hay "chống lại" các dấu phẩy Oxford - có lẽ là dấu chấm câu gây ra nhiều tranh cãi nhất mọi thời đại. Khi nào chúng ta sử dụng dấu phẩy này ? Liệu việc sử dụng nó có thể là một tùy chọn, hay là một quy tắc bắt buộc? Cùng TED-Ed, khám phá hai mặt vấn đề xoay quanh dấu phẩy hóc búa này.

Bài học của TED-Ed, hoạt hình bởi Zedem Media.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
03:26

Vietnamese subtitles

Revisions Compare revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.