Koelakant: Yaşayan balık fosili - Erin Eastwood
-
0:13 - 0:16Dirilme fikri hepimize korkunç gelse de
-
0:16 - 0:18bilim insanları bunun
-
0:18 - 0:20muazzam bir fırsat
olabileceğini düşünüyor. -
0:20 - 0:23Elbette zombilerden bahsetmiyoruz burada.
-
0:23 - 0:26Ancak bu fırsat,
"koelakant" olarak bilinen -
0:26 - 0:28büyük, yavaş hareket eden balıkların
-
0:28 - 0:30beklenmedik bir formu
olarak karşımıza çıkıyor. -
0:30 - 0:33Bu tuhaf tür,
360 milyon yıl önce yaşıyordu. -
0:33 - 0:37Ve neslinin, 65 milyon yıl
önce dinozorları yok eden -
0:37 - 0:40kütlesel yok oluş sırasında
tükendiğine inanılıyordu. -
0:40 - 0:45Biyologlar ve paleontolojistlere göre
bu canlı, oldukça antik ve büyüleyici -
0:45 - 0:50ancak soyu tükenmiş ve bir daha
rastlayamayacağımız bir balıktı. -
0:50 - 0:57Ancak 1938'de Güney Afrika müzesinden
küratör Marjorie Courtenay-Latimer -
0:57 - 1:00tarih öncesine ait görünümü olan
-
1:00 - 1:02pırıl pırıl mavi balıkları
rıhtımda görene dek. -
1:02 - 1:07Bu garip, 1,5 metre uzunluğundaki
balığın önemli olduğunu düşünse de -
1:07 - 1:11incelenmesi için onu
koruyamadı ama kuruttu. -
1:11 - 1:15Yerel bir balık uzmanı olan
J.L.B Smith'e gittiğinde -
1:15 - 1:20Smith ilk bakışta balığın,
gerçek bir koelakant olduğunu anladı. -
1:20 - 1:25Ancak tam 14 yıl önce Komor Adalarında
canlı bir örneğinin bulunması -
1:25 - 1:27bilim insanlarına 300 milyon yıl boyunca
-
1:27 - 1:30neredeyse hiç görülmemiş bir yaratığı
yakından inceleme fırsatı verdi. -
1:30 - 1:33Yani yaşayan bir fosil.
-
1:33 - 1:36Yıllar sonra Endonezya'ya yakın bir yerde
benzer bir tür bulundu. -
1:36 - 1:40Soyunun tükendiği sanılan
canlıların aslında halen yaşıyor olması -
1:40 - 1:43bunun, yüzyılın en büyük keşiflerinden
biri olduğunu kanıtlamış oldu. -
1:43 - 1:46Ancak aslında koelakantı ilginç kılan şey
-
1:46 - 1:48dirilmesi değil.
-
1:48 - 1:51Daha da ilginç olanı,
genetik ve morfolojik olarak, -
1:51 - 1:54balığın, dört bacaklı omurgalılarla
neredeyse diğer tüm balıklardan -
1:54 - 1:57daha fazla ortak noktasının olması
-
1:57 - 2:00ve üzerinde çalışması oldukça kolay olan
daha küçük genomunun olması. -
2:00 - 2:03Bu da, koelakantın su
ve kara omurgalıları ile -
2:03 - 2:05güçlü bir bağının olduğunu ortaya koyuyor.
-
2:05 - 2:10Milyonlarca yıl önce sudan
karaya geçişin canlı bir kanıtı. -
2:10 - 2:13Bu geçişin sırrı yüzgeçlerde.
-
2:13 - 2:17Okyanus balıklarının çoğu
ışınlı balıklar kategorisine girerken, -
2:17 - 2:20koelakant, daha kalın yüzgeçlere
sahip olup çok daha küçük, -
2:20 - 2:22evrimsel olarak farklı
bir grubun parçasıdır -
2:22 - 2:24ve et yüzgeçliler olarak bilinirler.
-
2:24 - 2:28Koelakant yüzgeçlerinin altısı
uzuvlarımıza çok benzeyen -
2:28 - 2:29kemiklerden oluşur.
-
2:29 - 2:31Bir kemik, yüzgeci vücuda bağlar,
-
2:31 - 2:34diğer ikisi kemiği yüzgecin ucuna bağlar,
-
2:34 - 2:37ve bu uçta küçük, parmak
benzeri birçok kemik bulunur. -
2:37 - 2:39Bu yüzgeçler sadece çiftler halinde
-
2:39 - 2:42senkronize hareket edecek
şekilde yapılandırılmamış, -
2:42 - 2:44aynı zamanda Koelakant,
kara omurgalılarında -
2:44 - 2:48uzuv gelişimini sağlayan
aynı genetik diziyi bile paylaşır. -
2:48 - 2:50Yani koelakant karada
yürümese de yüzgeçleri, -
2:50 - 2:54sağlam, esnek uzantıların yardımıyla
bedenlerini karaya çıkaran -
2:54 - 2:56ve karada yürüyebilenler olarak
-
2:56 - 2:58evrimsel bir köprü olmuş
-
2:58 - 3:02yakın akrabalarının yüzgeçlerine benziyor.
-
3:02 - 3:05İşte bu tarih öncesi balık,
omurgalıların sudan karaya doğru olan -
3:05 - 3:09evrimsel hareketini
açıklığa kavuşturmamızı sağlıyor. -
3:09 - 3:11Milyonlarca yıl boyunca,
-
3:11 - 3:15bu geçiş amfibiler, kuşlar
ve hatta atalarımız olan memeliler gibi -
3:15 - 3:19tetrapod adı verilen dört ayaklı
hayvanların yayılmasına yol açtı. -
3:19 - 3:21Başka bir güçlü ipucu daha var.
-
3:21 - 3:24Çoğu balıktan farklı olarak,
koelakantlar yumurtlamıyor, -
3:24 - 3:28bunun yerine, tıpkı memeliler
gibi yavrularını doğuruyorlar. -
3:28 - 3:33Ve bu tarih öncesi balıklar,
300 milyon yıl önce omurgalıların, -
3:33 - 3:38okyanustan nasıl göç ettikleri hakkında
büyüleyici bilgiler sunmaya devam edecek. -
3:38 - 3:40Nihayetinde kendi evrimimizi,
hayatta kalmamızı -
3:40 - 3:42ve varlığımıza dayanan bir yolculuk.
-
3:42 - 3:46Bugün koelakant,
bilimin keşfettiği ve keşfedeceği -
3:46 - 3:49harika gizemlerin bir sembolü.
-
3:49 - 3:50Bu balıklar, okyanusun derinlikleri
-
3:50 - 3:53ve evrimle ilgili daha
öğrenilecek çok şey var. -
3:53 - 3:57Gelecekteki keşiflerin hangi gizli sırları
açığa çıkaracağını kim bilebilir ki?
- Title:
- Koelakant: Yaşayan balık fosili - Erin Eastwood
- Description:
-
Tüm ders için: http://ed.ted.com/lessons/the-coelacanth-a-living-fossil-of-a-fish-erin-eastwood
Yanlışlıkla dinozorlarla aynı anda soyu tükenmiş olduğu düşünülen tarih öncesi bir balık olan koelakant, 360 milyon yıldır denizlerimizde yaşamayaya devam ediyor. Erin Eastwood, koelakantın şaşırtıcı "dirilme" keşfini detaylandırıyor ve bu balıkların yüzgeçlerinin omurgalıların sudan karaya evrimsel hareketine nasıl ışık tuttuğunu açıklıyor.
Ders: Erin Eastwood, Animasyon: James Price for The Foreign Correspondents' Club.
- Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TED-Ed
- Duration:
- 04:17
Cihan Ekmekçi approved Turkish subtitles for The coelacanth: A living fossil of a fish - Erin Eastwood | ||
Cihan Ekmekçi edited Turkish subtitles for The coelacanth: A living fossil of a fish - Erin Eastwood | ||
Miraç Şendil accepted Turkish subtitles for The coelacanth: A living fossil of a fish - Erin Eastwood | ||
Miraç Şendil edited Turkish subtitles for The coelacanth: A living fossil of a fish - Erin Eastwood | ||
Gamze KORKMAZ edited Turkish subtitles for The coelacanth: A living fossil of a fish - Erin Eastwood | ||
Gamze KORKMAZ edited Turkish subtitles for The coelacanth: A living fossil of a fish - Erin Eastwood | ||
Gamze KORKMAZ edited Turkish subtitles for The coelacanth: A living fossil of a fish - Erin Eastwood | ||
Gamze KORKMAZ edited Turkish subtitles for The coelacanth: A living fossil of a fish - Erin Eastwood |