Return to Video

Çöp toplamayı keyifli hale getiren uygulama!

  • 0:01 - 0:04
    Bu hikaye şu ikisiyle başlıyor --
  • 0:04 - 0:05
    benim çocuklarımla.
  • 0:05 - 0:07
    Bir gün Oakland ormanında
    yürüyüş yaparken,
  • 0:07 - 0:11
    kızım derenin içinde, içi kedi kumu dolu
    plastik bir leğen fark etti.
  • 0:12 - 0:13
    Bana baktı ve dedi ki,
  • 0:13 - 0:16
    "Babacığım!
  • 0:16 - 0:18
    O şeyin derenin içinde ne işi var?"
  • 0:18 - 0:20
    Bu sözü, bana gittiğim
    bir yaz kampını hatırlattı.
  • 0:20 - 0:21
    Ziyaret günü sabahında,
  • 0:21 - 0:25
    heyecanlı ailelerimiz kampın
    kapısından içeri dalmadan hemen önce,
  • 0:25 - 0:26
    kamp amirimiz: "Çabuk olun!
  • 0:26 - 0:29
    Herkes hemen beş parça
    çöp toplasın." dedi.
  • 0:29 - 0:32
    Yüzlerce küçük çocuğun beşer parça
    çöp topladığını düşünsenize,
  • 0:32 - 0:35
    kampınız hemen tertemiz
    bir yer haline gelir.
  • 0:35 - 0:36
    Ben de düşündüm ki,
  • 0:36 - 0:40
    bu temizleme modelini neden
    tüm dünya üzerinde uygulamayalım ki?
  • 0:40 - 0:43
    Ve bu, Litterati için
    ilham kaynağı oldu.
  • 0:43 - 0:47
    Hayalim, çöpten arınmış bir
    dünya yaratmaktı.
  • 0:47 - 0:48
    Nasıl başladığını anlatayım.
  • 0:48 - 0:52
    İlk önce bir sigara fotoğrafı
    çekerek Instagram'a koydum.
  • 0:52 - 0:54
    Daha sonra bir başka fotoğraf çektim.
  • 0:54 - 0:56
    Ve sonra bir tane daha...
  • 0:56 - 0:57
    Derken bir tane daha.
  • 0:57 - 0:58
    Ve iki şey farkettim:
  • 0:58 - 1:02
    birincisi, çöp o anda sanatsal ve
    yaklaşılabilir bir şey haline gelmişti;
  • 1:02 - 1:04
    ve ikincisi de,
    birkaç günün sonunda
  • 1:04 - 1:06
    telefonumda 50 kadar
    fotoğraf birikmişti
  • 1:06 - 1:08
    ve her bir fotoğrafı kaydederken
  • 1:08 - 1:10
    farkettim ki, aslında evren üzerinde
  • 1:10 - 1:13
    yarattığım olumlu etkinin bir
    kaydını tutuyordum.
  • 1:13 - 1:15
    Bu, görebileceğiniz veya
    üzerine basabileceğiniz,
  • 1:15 - 1:17
    ya da kuşların yiyebileceği
  • 1:17 - 1:18
    50 daha az şey demek.
  • 1:19 - 1:21
    Böylece insanlara ne yaptığımı
    anlatmaya başladım
  • 1:21 - 1:24
    ve onlar da bana katılmaya başladılar.
  • 1:25 - 1:27
    Bir gün,
  • 1:27 - 1:29
    bu fotoğraf Çin'den gönderildi.
  • 1:30 - 1:32
    Ve o zaman Litterati'nin
  • 1:32 - 1:35
    sadece hoş fotoğraflardan
    çok daha fazlası olduğunu fark ettim;
  • 1:35 - 1:38
    çünkü biz zamanla bilgi biriktiren
    bir topluluk haline geliyorduk.
  • 1:39 - 1:41
    Her bir fotoğraf bir hikaye anlatıyor.
  • 1:41 - 1:43
    Fotoğraflar bize kimin neyi çektiğini,
  • 1:43 - 1:46
    coğrafi etiket nerede olduğunu,
  • 1:46 - 1:48
    tarih bilgisi de ne zaman
    çektiğini anlatıyor.
  • 1:48 - 1:50
    Böylece bir Google Haritalar
    uygulaması oluşturdum
  • 1:50 - 1:55
    ve çöplerin toplandığı noktaları
    haritada göstermeye başladım.
  • 1:55 - 1:58
    Ve bu süreç boyunca
    topluluk büyüdü,
  • 1:58 - 2:00
    ve veri de büyüdü.
  • 2:01 - 2:04
    Ve çocuklarım da bu farkındalıkla
    okula gitmeye başladılar.
  • 2:05 - 2:06
    Çöp;
  • 2:06 - 2:09
    hayatımızın arka planında
    sürekli var olan bir şey.
  • 2:09 - 2:11
    Bunu hayatımızın
    ön planına alsak ne olur?
  • 2:11 - 2:15
    Caddelerimizde, kaldırımlarımızın
    üzerinde ve okul bahçelerindekilerin
  • 2:15 - 2:16
    ne olduğunu
  • 2:16 - 2:17
    tam olarak anlarsak ne olur?
  • 2:17 - 2:20
    Bu bilgiyi bir fark yaratmak
    için nasıl kullanabiliriz?
  • 2:21 - 2:22
    Size göstereyim.
  • 2:22 - 2:24
    İlk olarak bu, şehirler.
  • 2:24 - 2:29
    San Francisco, çöplerin yüzde kaçının
    sigara izmariti olduğunu öğrenmek istedi.
  • 2:29 - 2:30
    Peki neden?
  • 2:30 - 2:31
    Vergi almak için.
  • 2:32 - 2:34
    Bu yüzden sokaklara, ellerinde
    kalemler ve not defterleriyle
  • 2:34 - 2:36
    dolaşarak bilgi toplayan
  • 2:36 - 2:38
    bir kaç insan yerleştirdi,
  • 2:38 - 2:41
    ki bu da her bir paket sigara satışından
    20 sent vergi alınmasına neden oldu.
  • 2:42 - 2:44
    Ve sonra hükümete büyük bir tütün şirketi
  • 2:44 - 2:45
    tarafından dava açıldı.
  • 2:45 - 2:48
    İddiaları ise kalem
    ve defterle toplanan bilginin
  • 2:48 - 2:51
    kesin ve ispat edilebilir olmadığıydı.
  • 2:51 - 2:55
    Yetkililer beni aradı ve teknolojimizin
    yardımcı olup olamayacağını sordu.
  • 2:55 - 2:57
    Teknolojimizin Instagram
    hesabım olduğunun
  • 2:57 - 2:59
    farkındalar mıydı, emin değilim.
  • 2:59 - 3:00
    (Gülüşmeler)
  • 3:00 - 3:01
    Ama "Yapabiliriz." dedim.
  • 3:01 - 3:02
    (Gülüşmeler)
  • 3:02 - 3:06
    "Ve izmaritin Parliament mi yoksa
    Pall Mall mı olduğunu da öğrenebiliriz.
  • 3:06 - 3:09
    Ayrıca her bir fotoğraf konum
    ve zaman etiketine sahip,
  • 3:09 - 3:11
    bu da size kanıt sağlar."
  • 3:12 - 3:15
    Dört günlük bir çalışma ve
    5.000 sigara izmariti sonrası,
  • 3:15 - 3:20
    verilerimiz mahkemede hem kanıt oluşturdu
    hem de vergiyi iki katına çıkarttı.
  • 3:20 - 3:24
    ki bu da San Francisco'nun kendi kendini
    temizlemesi için yıllık dört milyon dolarlık
  • 3:24 - 3:27
    bir gelir vergisi ortaya çıkardı.
  • 3:28 - 3:30
    Bu süreç bana iki şeyi öğretti:
  • 3:30 - 3:33
    İlki, Instagram doğru bir araç değil --
  • 3:33 - 3:34
    (Gülüşmeler)
  • 3:34 - 3:35
    o yüzden bir uygulama geliştirdik.
  • 3:35 - 3:37
    Ve ikincisi, eğer düşünürseniz,
  • 3:37 - 3:41
    dünyadaki bütün şehirler çöple alakalı
    birbirinden farklı parmak izine sahip
  • 3:41 - 3:45
    ve bu parmak izi hem sorunun kaynağına
    inmek hem de çözüm yolu üretmek için
  • 3:45 - 3:47
    imkan sağlıyor.
  • 3:48 - 3:50
    Sadece sigara oranını anlayarak
  • 3:50 - 3:53
    bir gelir akışı oluşturabiliyorsanız,
  • 3:53 - 3:55
    bu, neden kahve bardakları,
  • 3:55 - 3:56
    gazlı içecek kutuları veya
  • 3:56 - 3:58
    plastik şişelerle yapılamasın?
  • 3:59 - 4:02
    Eğer San Francisco'nun parmak izini
    alabiliyorsanız, aynı şeyi Oakland,
  • 4:02 - 4:03
    Amsterdam
  • 4:03 - 4:06
    veya size yakın başka bir ülke için
    neden yapamayasınız?
  • 4:07 - 4:09
    Peki ya markalar?
  • 4:09 - 4:11
    Acaba onlar bu bilgileri,
  • 4:11 - 4:15
    çevresel ve ekonomik çıkarları
    doğrultusunda nasıl kullanabilirler?
  • 4:16 - 4:19
    Oakland şehir merkezinde
    çöplerle dolu bir arsa var.
  • 4:19 - 4:23
    Litterati topluluğu orada bir araya geldi
    ve 1.500 parça çöp topladı.
  • 4:24 - 4:25
    Ve şunu öğrendik:
  • 4:25 - 4:28
    Bu 1.500 çöpün çoğu çok bilinen
    bir dürüm markasına aitti.
  • 4:30 - 4:33
    Bu markanın çöplerinin çoğu da
    acı sos paketleriydi
  • 4:34 - 4:38
    ve paketlerin birçoğu
    hiç açılmadan atılmıştı.
  • 4:40 - 4:43
    Bu probleme çözüm yolu şunlar olabilir:
  • 4:43 - 4:47
    Belki bu marka acı sosları
    yalnızca isteyen kişilere verebilir
  • 4:47 - 4:49
    veya soslar için bir otomat kurabilir
  • 4:49 - 4:51
    veya doğa dostu paketler kullanabilir.
  • 4:51 - 4:54
    Bir marka, çevresel bir tehdidi
    nasıl ekonomik bir
  • 4:54 - 4:56
    avantaja dönüştürüp
  • 4:56 - 4:58
    bir sanayi devi haline gelebilir?
  • 4:59 - 5:01
    Eğer gerçekten bir değişim
    yaratmak istiyorsanız,
  • 5:02 - 5:04
    bunun en iyi yolu,
    kendi çocuklarımızdan başlamaktır.
  • 5:04 - 5:08
    Bir grup beşinci sınıf öğrencisi,
    yalnızca kendi okul bahçelerinde
  • 5:08 - 5:10
    1.247 adet çöp topladı.
  • 5:10 - 5:12
    Ve topladıkları çöplerin çoğunun,
  • 5:12 - 5:16
    okul kantinlerinden alınan
    pipetlerin kağıdı olduğunu öğrendiler.
  • 5:16 - 5:18
    Daha sonra okul müdürüne gidip
    ona şu soruyu sordular:
  • 5:18 - 5:20
    "Neden hâlâ pipet alıyoruz?"
  • 5:21 - 5:23
    Ve almayı bıraktılar.
  • 5:23 - 5:27
    Bu olay onlara şunu öğretti: bireysel
    olarak her biri bir fark yaratabilirlerdi
  • 5:27 - 5:29
    fakat bir araya gelerek bir etki yarattılar.
  • 5:30 - 5:34
    Bir öğrenci veya bir bilim adamı
    olmanız önemli değil,
  • 5:34 - 5:37
    Honolulu veya Hanoi'de
    yaşamanız da farketmez.
  • 5:37 - 5:39
    Sonuç olarak bu topluluk hepimiz için var.
  • 5:40 - 5:45
    Bu hareket Kuzey Kaliforniya ormanlarında
    iki küçük çocukla birlikte başladı
  • 5:45 - 5:47
    ve bugün tüm dünyaya yayılmış durumda.
  • 5:48 - 5:50
    Ve bu noktaya nasıl geldik,
    biliyor musunuz?
  • 5:50 - 5:52
    Her seferinde bir parçayla.
  • 5:53 - 5:54
    Teşekkürler.
  • 5:54 - 5:57
    (Alkışlar)
Title:
Çöp toplamayı keyifli hale getiren uygulama!
Speaker:
Jeff Kirschner
Description:

Dünya temiz kalmak için aşırı büyük. Kullanıcıların dünyadaki çöpü tanımlamasına, toplamasına, ve yerini belirlemesine imkan sağlayan Litterati uygulaması ile Jeff Kirschner, gezegenimizi kitlesel olarak temizlemeyi amaçlayan bir topluluk kurdu. 100'den fazla ülkede çöpün izini sürerek, çöp toprağa düşmeden önce onu durdurmak amacıyla, Kirschner topladığı bilgileri markalarla ve kurumlarla çalışmak için kullanmayı amaçlıyor.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
06:10

Turkish subtitles

Revisions