Ρόμπερτ Γκούπτα: Ανάμεσα σε μουσική και θεραπεία

Όταν ο Ρόμπερτ Γκούπτα έπρεπε να επιλέξει ανάμεσα σε καριέρα γιατρού ή βιολιστή, συνειδητοποίησε ότι κατάλληλη γι' αυτόν ήταν η μέση οδός, έχοντας το δοξάρι του βιολιού στο χέρι και κοινωνική δικαιοσύνη στην καρδιά του. Αφηγείται μια συγκινητική ιστορία για την περιθωριοποίηση της κοινωνίας και τη δύναμη της μουσικοθεραπείας, η οποία μπορεί να πετύχει εκεί όπου η συμβατική θεραπεία αποτυγχάνει.

(Μουσική)

(Χειροκρότημα)

Σας ευχαριστώ πολύ. (Χειροκρότημα)

Ευχαριστώ. Είναι ξεχωριστό προνόμιο να είμαι εδώ.

Μερικές εβδομάδες πριν, είδα ένα βίντεο στο YouTube

για το μέλος του Κογκρέσσου Γκαμπριέλλε Γκίφορντς

στα πρώτα στάδια της ανάρρωσής της

από μια από αυτές τις απαίσιες σφαίρες.

Αυτή η συγκεκριμένη εισχώρησε στο αριστερό της ημισφαίριο,

και κατέστρεψε την περιοχή Μπροκά, το κέντρο ομιλίας του εγκεφάλου της.

Σε αυτή την ενότητα, η Γκάμπυ συνεργάζεται με έναν λογοθεραπευτή

και αγωνίζεται να προφέρει

μερικές από τις βασικές λέξεις, και μπορείτε να τη δείτε

να απογοητεύεται όλο και περισσότερο, μέχρι που τελικά

καταρρέει με λυγμούς δακρύων, και ξεκινά ένα σιωπηλό λυγμό,

στα χέρια του θεραπευτή.

Μετά από λίγο, ο θεραπευτής δοκιμάζει μια νέα μέθοδο

και ξεκινάνε να τραγουδάνε μαζί,

και η Γκάμπυ αρχίζει να τραγουδά δακρυσμένη

και μπορείτε να την ακούσετε καθαρά να προφέρει

τις λέξεις σε ένα τραγούδι που περιγράφει τα αισθήματά της,

και τραγουδά, όλο και πιο χαμηλόφωνα, τραγουδά:

«Αφήστε το να λάμψει, αφήστε το να λάμψει, αφήστε το να λάμψει».

Είναι μία πολύ ισχυρή και καυστική υπενθύμιση για το ότι

η ομορφιά της μουσικής έχει τη δυνατότητα να μιλήσει

όπου οι λέξεις αποτυγχάνουν, στην περίπτωση αυτή στην κυριολεξία.

Βλέποντας αυτό το βίντεο της Γκάμπυ Γκίφορντς θυμήθηκα

τη δουλειά του Δρ. Γκόντριντ Σλάουγκ,

ενός από τους διαπρεπείς νευρολόγους που μελέτησε τη μουσική και τον εγκέφαλο στο Χάρβαρντ,

και ο Σλάουγκ είναι υποστηρικτής μιας θεραπευτικής μεθόδου που λέγεται

Θεραπεία Μελοδικού Τονισμού, που εχει γίνει τώρα πολύ δημοφιλής στη μουσική θεραπεία.

Ο Σλάουγκ παρατήρησε ότι οι ασθενείς του με εγκεφαλικό που ήταν αφασικοί,

δεν μπορούσαν να σχηματίσουν προτάσεις των τριών ή τεσσάρων λέξεων

αλλά μπορούσαν να τραγουδήσουν τα λόγια ενός τραγουδιού

είτε αυτό ήταν το «Χρόνια Πολλά σε Σένα»

ή το αγαπημένο τους τραγούδι των 'Ιγκλς ή των Ρόλλινγκ Στόουνς.

Μετά από 70 ώρες εντατικών μαθημάτων τραγουδιού,

βρήκε ότι η μουσική είχε τη δυνατότητα να επανασυνδέσει

τον εγκέφαλο των ασθενών και να δημιουργήσει ένα ομόλογο

κέντρο ομιλίας στο δεξιό ημισφαίριο

ως αντιστάθμισμα στη βλάβη του αριστερού ημισφαιρίου.

Όταν ήμουν 17, επισκέφθηκα το εργαστήριο του Δρ.Σλάουγκ, και σε ένα απόγευμα

με ξενάγησε σε μερικά από τα πρωτοπόρα ερευνητικά προγράμματα

μουσικής και εγκεφάλου -- πώς οι μουσικοί είχαν

ριζικά διαφορετική δομή εγκεφάλου από τους μη μουσικούς,

πώς ή μουσική και η ακρόαση μουσικής,

μπορεί να φωτίσει ολόκληρο τον εγκέφαλο,

από το πρωμετωπιαίο πλαίσιο μέχρι την παρεγκεφαλίδα,

πώς η μουσική έχει γίνει μια νευροψυχιατρική μέθοδος

για τη βοήθεια παιδιών με αυτισμό, ανθρώπων

με στρές, άγχος και κατάθλιψη,

πώς βαριά ασθενείς του Πάρκινσον βρίσκουν ότι το τρέμουλο

και το βάδισμα μπορούν να σταθεροποιηθούν όταν ακούν μουσική,

και πώς ασθενείς τελικού σταδίου Αλτσχάιμερ, με τόσο

προχωρημένη άνοια ώστε να μην αναγνωρίζουν τα μέλη της οικογένειάς τους,

μπορούν να θυμηθούν ένα κομμάτι του Σοπέν στο πιάνο

που έμαθαν όταν ήταν παιδιά.

Αλλά είχα ένα υπέρτατο κίνητρο για να επισκεφθώ τον Γκόντφριντ Σλάουγκ

και ήταν το εξής: βρισκόμουν σε ένα σταυροδρόμι της ζωής μου

προσπαθώντας να διαλέξω ανάμεσα στη μουσική και την ιατρική.

Είχα μόλις πάρει το πτυχίο μου και εργαζόμουν

ως βοηθός ερευνητής στο εργαστήριο του Ντένις Σέλκο

μελετώντας την ασθένεια του Πάρκινσον στο Χάρβαρντ, και ήμουν ερωτευμένος με

τη νευρολογία. 'Ηθελα να γίνω χειρουργός.

Ήθελα να γίνω γιατρός όπως ο Πωλ Φάρμερ ή ο Ρικ Χόντς

το είδος των ατρόμητων ανθρώπων που πηγαίνουν σε μέρη όπως η Αϊτή ή η Αιθιοπία

και ασχολούνται με ασθενείς του AIDS με φυματίωση

ή με παιδιά που πασχουν από παραμορφωτικούς καρκίνους.

Ήθελα να γίνω γιατρός του Ερυθρού Σταυρού,

γιατρός χωρίς σύνορα.

Από την άλλη μεριά, σε όλη μου τη ζωή έπαιζα βιολί.

Η μουσική για μένα ήταν παραπάνω από πάθος. Ήταν παράνοια.

Ήταν οξυγόνο. Ήμουν αρκετά τυχερός να έχω σπουδάσει στη

σχολή Τζούλλιαρντ στο Μανχάταν, και να έχω παίξει

με τον Ζούμπιν Μέτα και τη φιλαρμονική ορχήστρα στο Τελ Αβίβ

και αποδείχθηκε ότι ο Γκόντφριντ Σλάουγκ

είχε σπουδάσει ως οργανίστας στη Φιλαρμονική της Βιέννης,

αλλά άφησε την αγάπη του για τη μουσική για να κάνει καριέρα

στην ιατρική. Εκείνο το απόγευμα έπρεπε να τον ρωτήσω,

«Πώς πήρες αυτή την απόφαση»;

Είπε ότι υπάρχουν ακόμα φορές που ευχόταν

να γυρνούσε πίσω και να παίξει το όργανο όπως το είχε μάθει

και ότι για μένα, η ιατρική μπορεί να περιμένει,

αλλά το βιολί όχι.

Μετά από δυό ακόμα χρόνια μελέτης στη μουσική, αποφάσισα

να στοχεύσω στο ακατόρθωτο πριν να πάρω το MCAT

και γράφτηκα στην ιατρική όπως κάθε καλός Ινδός

για να γίνω ο επόμενος Δρ. Γκούπτα. (Γέλια)

Αποφάσισα να πετύχω το ακατόρθωτο και έκανα

οντισιόν στην περίφημη φιλαρμονική του Λος Άντζελες

Ήταν η πρώτη μου οντισιόν και μετά από τρεις μέρες μουσικής

πίσω από μια οθόνη στη δοκιμαστική εβδομάδα, κέρδισα τη θέση.

Ήταν ένα όνειρο. Ήταν ένα άπιαστο όνειρο να παίζω

σε μια ορχήστρα, να παίζω στη φημισμένη αίθουσα συναυλιών του Γουόλτ Ντίσνεϋ

σε μια ορχήστρα με μαέστρο το φημισμένο Γουστάβο Ντουνταμέλ

αλλά περισσότερο σημαντικό για μένα να είμαι γύρω

από μουσικούς και μέντορες που έγιναν η νέα μου οικογένεια,

το νέο μουσικό μου σπίτι.

Ένα χρόνο μετά, συνάντησα έναν άλλο μουσικό που είχε επίσης

σπουδάσει στη Τζούλλιαρντ, κάποιον που με βοήθησε να

βρώ το δρόμο μου και διαμόρφωσε τη μουσική μου ταυτότητα.

Ο Ναθαναήλ Άγιερς ήταν ένας μπασίστας στη Τζούλλιαρντ, αλλά

υπέφερε από πολλαπλά ψυχωτικά επεισόδια στα 20 του

και πήρε θεραπεία με θοραζίνη στο Μπελβί

και κατέληξε άστεγος στους δρόμους του Σκίντ Ρόου

στο κέντρο του Λος Άντζελες, 30 χρόνια μετά.

Η ιστορία του Ναθαναήλ, έγινε σύμβολο για τους άστεγους

και την υπεράσπιση των πνευματικά ασθενών στις ΗΠΑ

όπως γράφεται στο βιβλίο και την ταινία «Ο Σολίστας»

αλλά έγινα φίλος του και δάσκαλός του στο βιολί

και του είπα ότι όπου και αν είχε το βιολί του

και όπου και αν είχα το δικό μου, θα του έκανα μάθημα.

Όσες φορές είδα τον Ναθαναήλ στο Σκίντ Ρόου,

ήμουν μάρτυρας του τρόπου με τον οποίο η μουσική μπορούσε

να τον επαναφέρει από τις σκοτεινές του στιγμές, από αυτό

που φαινόταν σε μένα

το ξεκίνημα ενός σχιζοφρενικού επεισοδίου.

Παίζοντας για τον Ναθαναήλ, η μουσική απέκτησε ένα βαθύτερο νοημα

διότι τώρα αφορούσε την επικοινωνία,

μια επικοινωνία όπου οι λέξεις δεν είχαν νόημα,

όπου το μήνυμα έφτανε βαθύτερα από τις λέξεις,

γραφόταν σε ένα πρωταρχικό επίπεδο στην ψυχή του Ναθαναήλ,

και φαινόταν σε μένα σαν ένα αληθινό μουσικό δώρο.

Εξοργιζόμουν στην ιδέα ότι κάποιος

σαν τον Ναθαναήλ θα μπορούσε να είναι άστεγος στο Σκιντ Ρόου

λόγω της ψυχικής του ασθένειας, τη στιγμή που δεκάδες χιλιάδες

άλλοι που βρίσκονταν εκεί έξω στο Σκίντ Ρόου μόνοι

με ανάλογες τραγικές ιστορίες, αλλά δεν επρόκειτο ποτέ να γίνει

βιβλίο ή ταινία ο λόγος που βρέθηκαν στο δρόμο.

Στον πυρήνα αυτής της προσωπικής μου κρίσης, αισθάνθηκα

ότι η μουσική με επέλεξε, όταν κατά κάποιο τρόπο,

πιθανόν απλοϊκά σκεπτόμενος, αισθάνθηκα ότι το Σκίντ Ρόου

πραγματικά χρειαζόταν κάποιον σαν τον Πόλ Φάρμερ

και όχι έναν ακόμα κλασικό μουσκό που παίζει στο Μπάνκερ Χίλ.

Αλλά τελικά, ήταν ο Ναθαναήλ που μου έδειξε,

ότι αν ήμουν τόσο παθιασμένος για την αλλαγή,

αν ήθελα να κάνω τη διαφορά, είχα ήδη το καταλληλότερο εργαλείο,

η μουσική ήταν η γέφυρα ανάμεσα στον κόσμο του και τον δικό μου.

Υπάρχει μια όμορφη φράση

του Γερμανού ρομαντικού συνθέτη Ρόμπερτ Σούμαν

που είπε: «Το καθήκον του καλλιτέχνη είναι να φωτίζει το

σκοτάδι της ανθρώπινης ψυχής».

Αυτό είναι ένα ιδιαίτερα καυστικό σχόλιο

διότι ο ίδιος ο Σούμαν έπασχε από σχιζοφρένεια

και πέθανε σε άσυλο.

Εμπνευσμένος από αυτό που έμαθα από τον Ναθάνιελ,

έφτιαξα στο Σκίντ Ρόου έναν οργανισμό από μουσικούς,

που λέγεται Συμφωνία του Δρόμου, φέρνοντας το φως της μουσικής

στα περισσότερο σκοτεινά μέρη, παίζοντας για

τους άστεγους και τους ψυχικά άρρωστους σε καταφύγια και κλινικές

στο Σκίντ Ρόου, παίζοντας για βετεράνους του πολέμου

με προβλήματα μετατραυματικού άγχους, για τους φυλακισμένους

και αυτούς που έχουν χαρακτηρισθεί εγκληματικά παράφρονες.

Ύστερα από μια εκδήλωση στο Νοσοκομείο Πάτον Στέιτ

στο Σαν Μπερναρντίνο, μια γυναίκα μας πλησίασε

με δάκρυα στο πρόσωπό της,

είχε παραλυσία και έτρεμε,

είχε ένα διάπλατο χαμόγελο και είπε

ότι δεν είχε ακούσει ποτέ πριν κλασική μουσική,

και δεν πίστευε ότι θα της αρέσει, δεν είχε ακούσει ποτέ πριν βιολί,

αλλά ακούγοντας αυτή τη μουσική νόμισε ότι είδε το φως του ήλιου,

και ότι κανείς ποτέ δεν τους επισκέφθηκε, και ότι για πρώτη φορά σε έξι χρόνια,

που όταν μας άκουσε να παίζουμε, σταμάτησε να τρέμει χωρις να παίρνει φάρμακα.

Ξαφνικά, αυτό που βρίσκουμε σε αυτές τις συναυλίες,

μακριά από τη σκηνή και τα φώτα,

πέρα από τις επίσημες ενδυμασίες γίνεται ο αγωγός

για τη μεταφορά των καταπληκτικών θεραπευτικών πλεονεκτημάτων

της μουσικής στον εγκέφαλο ενός ακροατηρίου που

δεν θα είχε ποτέ πρόσβαση σε αυτό το χώρο,

και σε αυτή τη μουσική που παίζουμε.

Όπως η ιατρική θεραπεύει περισσότερο

από τα δομικά στοιχεία του σώματος,

η δύναμη και η ομορφιά της μουσικής υπερβαίνουν το «Ε»

στο μέσο του αγαπημένου μας ακρώνυμου.

Η μουσική υπερβαίνει την αιθητική ομορφιά.

Ο συγχρονισμός των αισθημάτων που αισθανόμαστε όταν

ακούμε μια όπερα του Βάγκνερ ή μια συμφωνία του Μπράμς

ή μουσική δωματίου του Μπετόβεν, μας υποχρεώνει να θυμηθούμε

την μοιρασμένη, κοινή ανθρωπιά, τη βαθιά διασυνδεδεμένη

κοινωνική συνείδηση, την ενσυναίσθηση

που ο νευροψυχίατρος ΜακΓκίλχριστ λέει ότι είναι γραμμένη

ατο δεξί ημισφαίριο του εγκεφάλου μας.

Για αυτούς που ζουν στις πιο απάνθρωπες συνθήκες

της ψυχικής ασθένειας και είναι άστεγοι

και φυλακισμένοι, η μουσική και η ομορφιά της,

τους προσφέρει τη δυνατότητα να υπερπηδήσουν τον κόσμο γύρω τους,

και να θυμηθούν ότι έχουν ακόμα την ικανότητα να αισθανθούν

κάτι όμορφο και ότι η ανθρωπότητα δεν τους έχει ξεχάσει.

Η σπίθα αυτής της ομορφιάς, η σπίθα αυτής της ανθρωπιάς,

μετασχηματίζεται σε ελπίδα,

και γνωρίζουμε, είτε διαλέξουμε το δρόμο της μουσικής είτε της ιατρικής,

αυτό είναι το πρώτο πράγμα που πρέπει να ενσταλλάξουμε

μέσα στις κοινότητές μας, στα ακροατήριά μας,

αν θέλουμε να εμπνεύσουμε τη θεραπεία από μέσα.

Θα ήθελα να κλείσω με ένα στίχο του Τζον Κίατς,

του ρομαντικού Άγγλου ποιητή,

ένα πολύ διάσημο στίχο που είμαι σίγουρος ότι όλοι σας γνωρίζετε.

Ο ίδιος ο Κίατς είχε επίσης εγκαταλείψει μια ιατρική καριέρα

για να υπηρετήσει την ποίηση, αλλά πέθανε όταν ήταν ένα χρόνο μεγαλύτερος από μένα.

Ο Κίατς είχε είπε: «Η ομορφιά είναι αλήθεια και η αλήθεια ομορφιά.

Αυτό είναι ό,τι γνωρίζουμε στη γη και ό,τι χρειάζεται να γνωρίζουμε».

(Μουσική)

(Χειροκρότημα)