Co to jest białaczka? - Danilo Allegra i Dania Puggioni
-
0:07 - 0:09Mimo postępów w medycynie
-
0:09 - 0:13nowotwór to jedna z najgorszych
diagnoz, jaką może usłyszeć pacjent. -
0:14 - 0:18Trudność w leczeniu polega na tym,
że rak nie jest pojedynczą chorobą, -
0:18 - 0:22ale grupą ponad 100 chorób,
obejmującą różne rodzaje komórek. -
0:24 - 0:26Jeden z rodzajów raka
ma tę straszną cechę, -
0:26 - 0:29że częściej atakuje dzieci.
-
0:30 - 0:32To białaczka, rak, który powstaje
-
0:33 - 0:36w komórkach macierzystych
znajdujących się w szpiku kostnym. -
0:36 - 0:38Komórka macierzysta przypomina noworodka,
-
0:38 - 0:42ponieważ jest nierozwinięta,
ale obdarzona wielkim potencjałem. -
0:42 - 0:45Wiele z nich specjalizuje się,
tworząc komórki organów, -
0:45 - 0:48takich jak wątroba, mózg czy serce.
-
0:48 - 0:49W niektórych tkankach
-
0:49 - 0:53ulegają ciągłemu podziałowi na nowe
podczas naszego rozwoju. -
0:53 - 0:57Aż do dorosłości
stale tworzą nowe komórki, -
0:57 - 0:59zaspokajając tym samym
potrzeby organizmu. -
0:59 - 1:02Takim przykładem jest szpik kostny,
-
1:02 - 1:06gdzie komórki macierzyste różnicują się
w różne rodzaje komórek krwi. -
1:06 - 1:08Dotyczy to krwinek czerwonych,
-
1:08 - 1:10które transportują tlen
z płuc do wszystkich tkanek. -
1:10 - 1:12Płytek krwi, które hamują krwawienie,
-
1:12 - 1:14zalepiając uszkodzone naczynia krwionośne.
-
1:15 - 1:16Krwinek białych,
-
1:16 - 1:20które patrolują organizm,
niszcząc szkodliwe drobnoustroje. -
1:20 - 1:25Czasami pojawia się błąd
w procesie specjalizacji, -
1:25 - 1:29który prowadzi do szkodliwych mutacji
w DNA komórek macierzystych. -
1:29 - 1:32Komórki z uszkodzonym DNA
powinny ulec autodestrukcji, -
1:32 - 1:35ale niektóre z nich ignorują ten nakaz,
-
1:35 - 1:40dzieląc się na potęgę,
mimo utraty pierwotnej funkcji. -
1:40 - 1:42Takie są właśnie komórki nowotworowe.
-
1:42 - 1:47Nie wiadomo, dlaczego białaczka
najczęściej atakuje dzieci, -
1:47 - 1:49ale jedną z przyczyn
-
1:49 - 1:53może być jedna lub dwie zmiany w DNA,
-
1:53 - 1:56zamiast wielu zmian,
-
1:56 - 2:01przez co rozwija się szybciej
niż inne rodzaje raka. -
2:01 - 2:05Ponadto, niektóre zmiany w DNA
pojawiają się w krwinkach białych -
2:05 - 2:07podczas rozwoju płodowego,
-
2:07 - 2:09co zwiększa ryzyko wczesnej białaczki.
-
2:09 - 2:12Dzieci chorują na nią częściej
niż na inne rodzaje raka, -
2:12 - 2:16ale to dorośli stanowią większość
pacjentów z białaczką. -
2:16 - 2:21W białaczce uszkodzone komórki
namnażają się we krwi i szpiku kostnym, -
2:21 - 2:25aż wykorzystają całą przestrzeń i środki.
-
2:25 - 2:27Kiedy szpik kostny nie może wytworzyć
-
2:27 - 2:29odpowiedniej liczby
funkcjonalnych komórek, -
2:29 - 2:31wtedy zaczyna brakować krwi.
-
2:31 - 2:32Brak krwinek czerwonych oznacza,
-
2:32 - 2:35że mięśnie nie otrzymują
adekwatnej ilości tlenu, -
2:35 - 2:39a zmniejszona liczba płytek krwi
nie wystarcza do leczenia ran. -
2:39 - 2:43Niedobór funkcjonalnych krwinek białych
osłabia układ odpornościowy, -
2:43 - 2:45zwiększając ryzyko infekcji.
-
2:45 - 2:47Przywrócenie prawidłowej funkcji krwi
-
2:47 - 2:50wymaga usunięcia komórek rakowych.
-
2:50 - 2:52Ze względu na to,
że białaczki nie tworzą guzów, -
2:52 - 2:54nie można usunąć ich chirurgicznie.
-
2:54 - 2:59Komórki są zabijane wewnątrz organizmu
przy użyciu różnych metod, -
2:59 - 3:00łącznie z chemioterapią,
-
3:00 - 3:05łączącą leki, które niszczą
szybko dzielące się komórki. -
3:05 - 3:08Niestety, w efekcie ubocznym
giną zdrowe komórki, -
3:08 - 3:11występujące w jelitach
czy w mieszkach włosowych. -
3:11 - 3:14Czasami wymagana dawka jest tak wysoka,
-
3:14 - 3:17że zabija wszystkie komórki
w szpiku kostnym, -
3:17 - 3:19w tym komórki macierzyste.
-
3:19 - 3:24Wtedy organizm nie produkuje
nowych komórek krwi. -
3:24 - 3:28Na szczęście z pomocą przychodzą
komórki macierzyste -
3:28 - 3:30ze szpiku kostnego dawcy.
-
3:30 - 3:33U pacjenta po przeszczepie
-
3:33 - 3:36te komórki natychmiast "zaludniają"
szpik kostny i krew. -
3:36 - 3:39Niestety, przeszczep szpiku
jest skomplikowanym procesem, -
3:39 - 3:43który wymaga zgodności antygenowej
między dawcą a biorcą, -
3:43 - 3:47aby przeszczepione komórki
nie zaatakowały komórek pacjenta, -
3:47 - 3:48uznając je za ciała obce.
-
3:48 - 3:50W przeciwieństwie do transfuzji krwi,
-
3:50 - 3:52tutaj występują tysiące typów HLA
-
3:52 - 3:57i nawet u rodzeństwa lub krewnych
może nie być zgodności antygenowej. -
3:57 - 4:00Wtedy poszukuje się w bazie danych,
-
4:00 - 4:05która zawiera genotypy
wielu honorowych dawców szpiku. -
4:05 - 4:07Im więcej potencjalnych dawców,
-
4:07 - 4:12tym więcej jest pacjentów
uratowanych dzięki przeszczepom. -
4:12 - 4:17Białaczka to przerażająca choroba,
ale nadzieję i siłę dają liczby.
- Title:
- Co to jest białaczka? - Danilo Allegra i Dania Puggioni
- Description:
-
Obejrzyj całą lekcję: http://ed.ted.com/lessons/what-is-leukemia-danilo-allegra-and-dania-puggioni
Komórki macierzyste znajdujące się w szpiku kostnym są ważne dla naszego zdrowia, ponieważ tworzą nowe komórki krwi, które utrzymują i chronią organizm. Kiedy proces podziału się nie udaje, powstają szkodliwe mutacje, które zmuszają komórki do niekontrolowanego podziału. Tak powstaje jeden z rodzajów raka - białaczka. Danilo Allegra i Dania Puggioni wyjaśniają jej przyczyny i sposoby leczenia, które dają nadzieję osobom cierpiącym na tę chorobę.
Lekcja: Danilo Allegra i Dania Puggioni. Animacja: Zedem Media.
- Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TED-Ed
- Duration:
- 04:33
Rysia Wand approved Polish subtitles for What is leukemia? - Danilo Allegra and Dania Puggioni | ||
Rysia Wand edited Polish subtitles for What is leukemia? - Danilo Allegra and Dania Puggioni | ||
Rysia Wand edited Polish subtitles for What is leukemia? - Danilo Allegra and Dania Puggioni | ||
Rysia Wand edited Polish subtitles for What is leukemia? - Danilo Allegra and Dania Puggioni | ||
Marta Konieczna commented on Polish subtitles for What is leukemia? - Danilo Allegra and Dania Puggioni | ||
Marta Konieczna accepted Polish subtitles for What is leukemia? - Danilo Allegra and Dania Puggioni | ||
Marta Konieczna edited Polish subtitles for What is leukemia? - Danilo Allegra and Dania Puggioni | ||
Marta Konieczna edited Polish subtitles for What is leukemia? - Danilo Allegra and Dania Puggioni |
Sylwia Gliniewicz
Co to jest białaczka?
Obejrzyj całą lekcję: http://ed.ted.com/lessons/what-is-leukemia-danilo-allegra-and-dania-puggioni
Komórki macierzyste znajdujące się w szpiki kostnym są ważne dla naszego zrowia, ponieważ tworzą nowe komórki krwi, które utrzymują i chronią nasz organizm. Kiedy proces podziału się nie uda, prowadzi to do powstania szkodliwych mutacji, które zmuszają komórki do niekotrolowanego podziału, tak jak to ma miejce w jednym z rodzajów raka, czyli białaczce. Danilo Allegra i Dania Puggioni wyjaśniają jej przyczyny i sposoby leczenia, które dają nadzieję osobą cierpiącym na białaczkę.
Lekcja: Danilo Allegra i Dania Puggioni. Animacja: Zedem Media.
Marta Konieczna
1.łamanie linijek - 0:35 - poniżej 42 znaków nie trzeba rozbijać na 2 linijki
2. należy zachować językowa całość na końcu linijki, np:
"brak krwinek czerwonych<br>
oznacza, że mięśnie.. <br>"
"oznacza" powinno być przeniesione do linijki wyżej, nawet jeśli w oryginale jest inaczej
3. pamiętaj o tłumaczeniu tytułu i opisu przed zatwierdzeniem napisów:)