WEBVTT

00:00:06.938 --> 00:00:09.008
Mimo postępów w medycynie

00:00:09.008 --> 00:00:13.038
nowotwór to jedna z najgorszych
diagnoz, jaką może usłyszeć pacjent.

00:00:14.018 --> 00:00:17.638
Trudność w leczeniu polega na tym,
że rak nie jest pojedynczą chorobą,

00:00:18.188 --> 00:00:22.259
ale grupą ponad 100 chorób, 
obejmującą różne rodzaje komórek.

00:00:23.779 --> 00:00:26.449
Jeden z rodzajów raka
ma tę straszną cechę,

00:00:26.452 --> 00:00:28.792
że częściej atakuje dzieci.

00:00:29.810 --> 00:00:32.390
To białaczka, rak, który powstaje

00:00:32.530 --> 00:00:35.600
w komórkach macierzystych
znajdujących się w szpiku kostnym.

00:00:35.705 --> 00:00:38.342
Komórka macierzysta przypomina noworodka,

00:00:38.342 --> 00:00:41.651
ponieważ jest nierozwinięta,
ale obdarzona wielkim potencjałem.

00:00:41.651 --> 00:00:44.830
Wiele z nich specjalizuje się,
tworząc komórki organów,

00:00:44.830 --> 00:00:47.719
takich jak wątroba, mózg czy serce.

00:00:47.719 --> 00:00:49.033
W niektórych tkankach

00:00:49.033 --> 00:00:52.993
ulegają ciągłemu podziałowi na nowe
podczas naszego rozwoju.

00:00:52.993 --> 00:00:57.189
Aż do dorosłości
stale tworzą nowe komórki,

00:00:57.189 --> 00:00:59.342
zaspokajając tym samym
potrzeby organizmu.

00:00:59.342 --> 00:01:01.694
Takim przykładem jest szpik kostny,

00:01:01.694 --> 00:01:05.576
gdzie komórki macierzyste różnicują się
w różne rodzaje komórek krwi.

00:01:05.576 --> 00:01:07.698
Dotyczy to krwinek czerwonych,

00:01:07.698 --> 00:01:10.491
które transportują tlen
z płuc do wszystkich tkanek.

00:01:10.491 --> 00:01:12.278
Płytek krwi, które hamują krwawienie,


00:01:12.278 --> 00:01:14.315
zalepiając uszkodzone naczynia krwionośne.

00:01:14.532 --> 00:01:16.139
Krwinek białych,

00:01:16.139 --> 00:01:20.240
które patrolują organizm,
niszcząc szkodliwe drobnoustroje.

00:01:20.250 --> 00:01:25.146
Czasami pojawia się błąd 
w procesie specjalizacji,

00:01:25.196 --> 00:01:28.528
który prowadzi do szkodliwych mutacji
w DNA komórek macierzystych.

00:01:28.528 --> 00:01:32.421
Komórki z uszkodzonym DNA
powinny ulec autodestrukcji,

00:01:32.421 --> 00:01:34.962
ale niektóre z nich ignorują ten nakaz,

00:01:34.962 --> 00:01:39.778
dzieląc się na potęgę,
mimo utraty pierwotnej funkcji.

00:01:39.778 --> 00:01:42.344
Takie są właśnie komórki nowotworowe.

00:01:42.344 --> 00:01:46.847
Nie wiadomo, dlaczego białaczka
najczęściej atakuje dzieci,

00:01:46.847 --> 00:01:48.668
ale jedną z przyczyn

00:01:48.668 --> 00:01:53.486
może być jedna lub dwie zmiany w DNA,

00:01:53.486 --> 00:01:56.377
zamiast wielu zmian,

00:01:56.377 --> 00:02:00.611
przez co rozwija się szybciej
niż inne rodzaje raka.

00:02:00.611 --> 00:02:04.815
Ponadto, niektóre zmiany w DNA
pojawiają się w krwinkach białych

00:02:04.815 --> 00:02:06.625
podczas rozwoju płodowego,

00:02:06.625 --> 00:02:09.331
co zwiększa ryzyko wczesnej białaczki.

00:02:09.331 --> 00:02:12.110
Dzieci chorują na nią częściej
niż na inne rodzaje raka,

00:02:12.110 --> 00:02:16.037
ale to dorośli stanowią większość
pacjentów z białaczką.

00:02:16.037 --> 00:02:21.001
W białaczce uszkodzone komórki
namnażają się we krwi i szpiku kostnym,

00:02:21.001 --> 00:02:24.531
aż wykorzystają całą przestrzeń i środki.

00:02:24.531 --> 00:02:26.622
Kiedy szpik kostny nie może wytworzyć

00:02:26.622 --> 00:02:28.898
odpowiedniej liczby 
funkcjonalnych komórek,

00:02:28.898 --> 00:02:30.671
wtedy zaczyna brakować krwi.

00:02:30.671 --> 00:02:32.412
Brak krwinek czerwonych oznacza,

00:02:32.412 --> 00:02:34.841
że mięśnie nie otrzymują 
adekwatnej ilości tlenu,

00:02:34.841 --> 00:02:38.661
a zmniejszona liczba płytek krwi
nie wystarcza do leczenia ran.

00:02:38.661 --> 00:02:42.930
Niedobór funkcjonalnych krwinek białych
osłabia układ odpornościowy,

00:02:42.930 --> 00:02:45.332
zwiększając ryzyko infekcji.

00:02:45.332 --> 00:02:47.484
Przywrócenie prawidłowej funkcji krwi

00:02:47.484 --> 00:02:49.739
wymaga usunięcia komórek rakowych.

00:02:49.739 --> 00:02:52.111
Ze względu na to,
że białaczki nie tworzą guzów,

00:02:52.111 --> 00:02:54.458
nie można usunąć ich chirurgicznie.

00:02:54.458 --> 00:02:58.506
Komórki są zabijane wewnątrz organizmu
przy użyciu różnych metod,

00:02:58.506 --> 00:03:00.490
łącznie z chemioterapią,

00:03:00.490 --> 00:03:04.666
łączącą leki, które niszczą
szybko dzielące się komórki.

00:03:04.666 --> 00:03:07.972
Niestety, w efekcie ubocznym
giną zdrowe komórki,

00:03:07.972 --> 00:03:11.412
występujące w jelitach 
czy w mieszkach włosowych.

00:03:11.412 --> 00:03:14.463
Czasami wymagana dawka jest tak wysoka,

00:03:14.463 --> 00:03:16.683
że zabija wszystkie komórki
w szpiku kostnym,

00:03:16.683 --> 00:03:19.047
w tym komórki macierzyste.

00:03:19.047 --> 00:03:24.285
Wtedy organizm nie produkuje
nowych komórek krwi.

00:03:24.285 --> 00:03:28.269
Na szczęście z pomocą przychodzą
komórki macierzyste

00:03:28.269 --> 00:03:30.354
ze szpiku kostnego dawcy.

00:03:30.354 --> 00:03:32.993
U pacjenta po przeszczepie

00:03:32.993 --> 00:03:35.915
te komórki natychmiast "zaludniają"
szpik kostny i krew.

00:03:35.915 --> 00:03:38.997
Niestety, przeszczep szpiku
jest skomplikowanym procesem,

00:03:38.997 --> 00:03:43.041
który wymaga zgodności antygenowej
między dawcą a biorcą,

00:03:43.041 --> 00:03:46.512
aby przeszczepione komórki
nie zaatakowały komórek pacjenta,

00:03:46.512 --> 00:03:48.002
uznając je za ciała obce.

00:03:48.002 --> 00:03:49.836
W przeciwieństwie do transfuzji krwi,

00:03:49.836 --> 00:03:51.964
tutaj występują tysiące typów HLA

00:03:51.964 --> 00:03:56.529
i nawet u rodzeństwa lub krewnych
może nie być zgodności antygenowej.

00:03:56.529 --> 00:04:00.245
Wtedy poszukuje się w bazie danych,

00:04:00.245 --> 00:04:05.057
która zawiera genotypy
wielu honorowych dawców szpiku.

00:04:05.057 --> 00:04:07.153
Im więcej potencjalnych dawców,

00:04:07.153 --> 00:04:11.652
tym więcej jest pacjentów
uratowanych dzięki przeszczepom.

00:04:11.652 --> 00:04:16.912
Białaczka to przerażająca choroba,
ale nadzieję i siłę dają liczby.