Return to Video

Co to jest białaczka? - Danilo Allegra i Dania Puggioni

  • 0:07 - 0:09
    Mimo postępów w medycynie
  • 0:09 - 0:13
    nowotwór to jedna z najgorszych
    diagnoz, jaką może usłyszeć pacjent.
  • 0:14 - 0:18
    Trudność w leczeniu polega na tym,
    że rak nie jest pojedynczą chorobą,
  • 0:18 - 0:22
    ale grupą ponad 100 chorób,
    obejmującą różne rodzaje komórek.
  • 0:24 - 0:26
    Jeden z rodzajów raka
    ma tę straszną cechę,
  • 0:26 - 0:29
    że częściej atakuje dzieci.
  • 0:30 - 0:32
    To białaczka, rak, który powstaje
  • 0:33 - 0:36
    w komórkach macierzystych
    znajdujących się w szpiku kostnym.
  • 0:36 - 0:38
    Komórka macierzysta przypomina noworodka,
  • 0:38 - 0:42
    ponieważ jest nierozwinięta,
    ale obdarzona wielkim potencjałem.
  • 0:42 - 0:45
    Wiele z nich specjalizuje się,
    tworząc komórki organów,
  • 0:45 - 0:48
    takich jak wątroba, mózg czy serce.
  • 0:48 - 0:49
    W niektórych tkankach
  • 0:49 - 0:53
    ulegają ciągłemu podziałowi na nowe
    podczas naszego rozwoju.
  • 0:53 - 0:57
    Aż do dorosłości
    stale tworzą nowe komórki,
  • 0:57 - 0:59
    zaspokajając tym samym
    potrzeby organizmu.
  • 0:59 - 1:02
    Takim przykładem jest szpik kostny,
  • 1:02 - 1:06
    gdzie komórki macierzyste różnicują się
    w różne rodzaje komórek krwi.
  • 1:06 - 1:08
    Dotyczy to krwinek czerwonych,
  • 1:08 - 1:10
    które transportują tlen
    z płuc do wszystkich tkanek.
  • 1:10 - 1:12
    Płytek krwi, które hamują krwawienie,
  • 1:12 - 1:14
    zalepiając uszkodzone naczynia krwionośne.
  • 1:15 - 1:16
    Krwinek białych,
  • 1:16 - 1:20
    które patrolują organizm,
    niszcząc szkodliwe drobnoustroje.
  • 1:20 - 1:25
    Czasami pojawia się błąd
    w procesie specjalizacji,
  • 1:25 - 1:29
    który prowadzi do szkodliwych mutacji
    w DNA komórek macierzystych.
  • 1:29 - 1:32
    Komórki z uszkodzonym DNA
    powinny ulec autodestrukcji,
  • 1:32 - 1:35
    ale niektóre z nich ignorują ten nakaz,
  • 1:35 - 1:40
    dzieląc się na potęgę,
    mimo utraty pierwotnej funkcji.
  • 1:40 - 1:42
    Takie są właśnie komórki nowotworowe.
  • 1:42 - 1:47
    Nie wiadomo, dlaczego białaczka
    najczęściej atakuje dzieci,
  • 1:47 - 1:49
    ale jedną z przyczyn
  • 1:49 - 1:53
    może być jedna lub dwie zmiany w DNA,
  • 1:53 - 1:56
    zamiast wielu zmian,
  • 1:56 - 2:01
    przez co rozwija się szybciej
    niż inne rodzaje raka.
  • 2:01 - 2:05
    Ponadto, niektóre zmiany w DNA
    pojawiają się w krwinkach białych
  • 2:05 - 2:07
    podczas rozwoju płodowego,
  • 2:07 - 2:09
    co zwiększa ryzyko wczesnej białaczki.
  • 2:09 - 2:12
    Dzieci chorują na nią częściej
    niż na inne rodzaje raka,
  • 2:12 - 2:16
    ale to dorośli stanowią większość
    pacjentów z białaczką.
  • 2:16 - 2:21
    W białaczce uszkodzone komórki
    namnażają się we krwi i szpiku kostnym,
  • 2:21 - 2:25
    aż wykorzystają całą przestrzeń i środki.
  • 2:25 - 2:27
    Kiedy szpik kostny nie może wytworzyć
  • 2:27 - 2:29
    odpowiedniej liczby
    funkcjonalnych komórek,
  • 2:29 - 2:31
    wtedy zaczyna brakować krwi.
  • 2:31 - 2:32
    Brak krwinek czerwonych oznacza,
  • 2:32 - 2:35
    że mięśnie nie otrzymują
    adekwatnej ilości tlenu,
  • 2:35 - 2:39
    a zmniejszona liczba płytek krwi
    nie wystarcza do leczenia ran.
  • 2:39 - 2:43
    Niedobór funkcjonalnych krwinek białych
    osłabia układ odpornościowy,
  • 2:43 - 2:45
    zwiększając ryzyko infekcji.
  • 2:45 - 2:47
    Przywrócenie prawidłowej funkcji krwi
  • 2:47 - 2:50
    wymaga usunięcia komórek rakowych.
  • 2:50 - 2:52
    Ze względu na to,
    że białaczki nie tworzą guzów,
  • 2:52 - 2:54
    nie można usunąć ich chirurgicznie.
  • 2:54 - 2:59
    Komórki są zabijane wewnątrz organizmu
    przy użyciu różnych metod,
  • 2:59 - 3:00
    łącznie z chemioterapią,
  • 3:00 - 3:05
    łączącą leki, które niszczą
    szybko dzielące się komórki.
  • 3:05 - 3:08
    Niestety, w efekcie ubocznym
    giną zdrowe komórki,
  • 3:08 - 3:11
    występujące w jelitach
    czy w mieszkach włosowych.
  • 3:11 - 3:14
    Czasami wymagana dawka jest tak wysoka,
  • 3:14 - 3:17
    że zabija wszystkie komórki
    w szpiku kostnym,
  • 3:17 - 3:19
    w tym komórki macierzyste.
  • 3:19 - 3:24
    Wtedy organizm nie produkuje
    nowych komórek krwi.
  • 3:24 - 3:28
    Na szczęście z pomocą przychodzą
    komórki macierzyste
  • 3:28 - 3:30
    ze szpiku kostnego dawcy.
  • 3:30 - 3:33
    U pacjenta po przeszczepie
  • 3:33 - 3:36
    te komórki natychmiast "zaludniają"
    szpik kostny i krew.
  • 3:36 - 3:39
    Niestety, przeszczep szpiku
    jest skomplikowanym procesem,
  • 3:39 - 3:43
    który wymaga zgodności antygenowej
    między dawcą a biorcą,
  • 3:43 - 3:47
    aby przeszczepione komórki
    nie zaatakowały komórek pacjenta,
  • 3:47 - 3:48
    uznając je za ciała obce.
  • 3:48 - 3:50
    W przeciwieństwie do transfuzji krwi,
  • 3:50 - 3:52
    tutaj występują tysiące typów HLA
  • 3:52 - 3:57
    i nawet u rodzeństwa lub krewnych
    może nie być zgodności antygenowej.
  • 3:57 - 4:00
    Wtedy poszukuje się w bazie danych,
  • 4:00 - 4:05
    która zawiera genotypy
    wielu honorowych dawców szpiku.
  • 4:05 - 4:07
    Im więcej potencjalnych dawców,
  • 4:07 - 4:12
    tym więcej jest pacjentów
    uratowanych dzięki przeszczepom.
  • 4:12 - 4:17
    Białaczka to przerażająca choroba,
    ale nadzieję i siłę dają liczby.
Title:
Co to jest białaczka? - Danilo Allegra i Dania Puggioni
Description:

Obejrzyj całą lekcję: http://ed.ted.com/lessons/what-is-leukemia-danilo-allegra-and-dania-puggioni

Komórki macierzyste znajdujące się w szpiku kostnym są ważne dla naszego zdrowia, ponieważ tworzą nowe komórki krwi, które utrzymują i chronią organizm. Kiedy proces podziału się nie udaje, powstają szkodliwe mutacje, które zmuszają komórki do niekontrolowanego podziału. Tak powstaje jeden z rodzajów raka - białaczka. Danilo Allegra i Dania Puggioni wyjaśniają jej przyczyny i sposoby leczenia, które dają nadzieję osobom cierpiącym na tę chorobę.

Lekcja: Danilo Allegra i Dania Puggioni. Animacja: Zedem Media.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
04:33

  • Sylwia Gliniewicz

    Co to jest białaczka?

    Obejrzyj całą lekcję: http://ed.ted.com/lessons/what-is-leukemia-danilo-allegra-and-dania-puggioni

    Komórki macierzyste znajdujące się w szpiki kostnym są ważne dla naszego zrowia, ponieważ tworzą nowe komórki krwi, które utrzymują i chronią nasz organizm. Kiedy proces podziału się nie uda, prowadzi to do powstania szkodliwych mutacji, które zmuszają komórki do niekotrolowanego podziału, tak jak to ma miejce w jednym z rodzajów raka, czyli białaczce. Danilo Allegra i Dania Puggioni wyjaśniają jej przyczyny i sposoby leczenia, które dają nadzieję osobą cierpiącym na białaczkę.

    Lekcja: Danilo Allegra i Dania Puggioni. Animacja: Zedem Media.

  • Marta Konieczna

    1.łamanie linijek - 0:35 - poniżej 42 znaków nie trzeba rozbijać na 2 linijki

    2. należy zachować językowa całość na końcu linijki, np:

    "brak krwinek czerwonych<br>
    oznacza, że mięśnie.. <br>"

    "oznacza" powinno być przeniesione do linijki wyżej, nawet jeśli w oryginale jest inaczej

    3. pamiętaj o tłumaczeniu tytułu i opisu przed zatwierdzeniem napisów:)

Polish subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.