Bài học từ 31 ngày dưới đáy biển

Năm 1936, Jacques Cousteau đã sống sót 30 ngày trong một phòng thí nghiệm dưới đáy biển Đỏ, lập nên một kỷ lục thế giới mới. Mùa hè này, cháu trai ông, Fabien Cousteau đã phá vỡ kỷ lục đó. Couteau cháu đã sống hơn ông mình một ngày ở Aquarius, phòng nghiên cứu cách bờ biển Florida hơn 14 km. Trong bài nói chuyện say mê của mình, ông thuật lại chuyến thám hiểm trên cả tuyệt vời của mình.

Tôi muốn thú nhận một điều.

Tôi ghiền phiêu lưu.

và khi còn bé,

tôi thích nhìn ra ngoài cửa sổ

nhìn lũ chim trên cây và trên bầu trời.

hơn là nhìn bảng đen phấn trắng

vẻn vẹn hai chiều
và bất động

thậm chí đôi lúc
như là đã chết.

Thầy cô giáo nghĩ rằng

tôi có vấn đề vì
không bao giờ chú ý nghe giảng.

Họ chẳng tìm ra
điều gì khác thường ở tôi

ngoài chứng chứng khó đọc viết
bởi tôi thuận tay trái.

Nhưng họ đã không
tìm ra sự tò mò.

Sự tò mò, với tôi

là mối liên hệ giữa chúng ta

với thế giới và vũ trụ.

Quan sát xem có gì trong
rạn san hô đó,

hoặc trên cái cây đó,

và tìm hiểu thêm về
không chỉ môi trường

mà còn cả chính bản thân mình.

Hiện tại, ước mơ vĩ đại nhất trong đời tôi

là được đi khám phá đại dương ở sao Hỏa,

nhưng cho đến khi có thể đặt chân lên đó,

tôi nghĩ đại dương này vẫn còn chứa đựng

khá nhiều bí mật.

Thật ra thì,

nếu coi hành tinh này như
một ốc đảo trong không gian

và gói ghém nó vào một ô vuông

đại dương sẽ chiếm dung tích
hơn 3.4 tỷ ki lô mét khối

trong đó,

ta chỉ mới khám phá
chưa tới năm phần trăm.

Tôi quan sát và thấy, ồ,

có những công cụ hỗ trợ
lặn xuống sâu hơn, lâu hơn và sâu hơn:

tàu ngầm, các ROV, và cả đồ lặn.

Nhưng nếu muốn thăm dò
đến giới hạn sâu nhất,

chúng ta phải sống dưới đó,

phải xây một cái chòi sắt,

tận sâu đáy biển.

Và sự tò mò ngày một
lớn thêm trong tôi

khi đến thăm một buổi TED

của tiến sỹ Sylvia Earle.

Có lẽ các bạn biết bà ấy.

Hai năm trước, bà ấy đã nhận

phòng thí nghiệm cuối cùng dưới biển

cố gắng cứu nó,

ra sức thỉnh cầu

chúng ta không phá hủy

và đưa nó trở về mặt đất.

Chúng ta chỉ có khoảng
chừng một chục

phòng thí nghiệm dưới đáy biển.

Chỉ còn một cái trên thế giới:
Hơn 14km ngoài khơi, và sâu gần 20m,

được gọi là Aquarius.

Aquarius, về khía cạnh nào đó,

là một con khủng long,

một con rô bốt cổ đại
bị xích dưới đáy biển,

quái vật Leviathan này đây.

Nói cách khác, nó là một di sản.

Sau chuyến thăm đó, tôi nhận ra
thời gian của tôi quá ngắn ngủi

nếu muốn trải nghiệm

cảm giác của một nhà thám hiểm
dưới đại dương.

Khi chúng tôi bơi tới nơi này
sau hàng tháng trời bị tra tấn

và hai năm chuẩn bị,

khối sắt này đã mở rộng vòng tay
chào đón chúng tôi

như một ngôi nhà mới vậy.

Ý nghĩa việc lặn xuống

và sống trong ngôi nhà này không chỉ là,
sống bên trong nó.

Không phải chuyện sinh tồn trong
không gian chật hẹp

mà là khoảng thời gian quý báu
để ra ngoài lang thang và khám phá,

để hiểu nhiều hơn về biên giới
chiều sâu của biển cả.

Các loài động vật biển khổng lồ
hay đến chơi nhà chúng tôi.

Con cá đuối đốm này là quan cảnh
khá quen thuộc trong đại dương.

Tại sao nó lại quan trọng thế,

sao tấm hình này được đưa lên,

bởi vì sinh vật đặc biệt này
thường mang theo bạn bè,

và thay vì làm một sinh vật biển
như vốn dĩ,

chúng trở nên tò mò về chúng tôi,

những người lạ mặt cứ
qua lại trong "khu phố" của chúng,

làm quái gì đó với mấy loài phù du.

Trong quá trình nghiên cứu
các loài sinh vật sống,

chúng lại càng thân thiết
với chúng tôi hơn.

Trong khoảng thời gian quý báu đó,

những động vật này,
cư dân của rạn san hô

bắt đầu quen với chúng tôi

và các sinh vật biển
thường di chuyển cũng dừng lại.

Con vật đặc biệt này bơi vòng quanh

trong suốt 31 ngày nhiệm vụ của chúng tôi.

Vậy nên, nhiệm vụ 31 ngày

không hẳn là để phá vỡ kỷ lục.

Mà là để kết nối
con người và đại dương.

Nhờ nó, chúng tôi có thể

nghiên cứu các loài động vật
như cá mập và cá mú

sống hòa thuận một cách
không tưởng.

Giống như nhìn thấy chó và mèo
chung sống hòa bình với nhau vậy.

Thậm chí có thể kết thân với
những loài to hơn ta gấp nhiều lần.

Như với con cá mú khổng lồ
sắp tuyệt chủng

chỉ sống ở quần đảo Florida này.

Tất nhiên, giống như
những người hàng xóm,

sau vài chập, nếu thấy mệt mỏi,
nó sẽ táp lại,

cú táp này uy lực đến nỗi

khiến con mồi chết lặng
trước khi nó hít hơi vào

chỉ trong một giây.

Còn ta cần hiểu là
cần quay trở lại

ngôi nhà sắt
và để chúng yên.

Giờ thì, đây không chỉ là thám hiểm.

Có một ghi chú quan trọng.

Nghiên cứu nhiều rồi nhưng
phải cám ơn khoảng thời gian này

đã giúp chúng tôi làm những công trình
phải mất hơn 3 năm

chỉ trong 31 ngày.

Trong trường hợp đặc biệt này,
chúng tôi sử dụng PAM,

hoặc chính xác hơn là,

một máy điều chế biên độ xung.
(Pulse Amplitude Modulated Fluorometer)

Các nhà khoa học của chúng tôi
từ FIU, MIT, và vùng Đông Bắc

có thể quan sát hoạt động của
quần thể quanh rặng san hô

khi chúng tôi vắng mặt.

Thiết bị điều biến biên độ xung, PAM

đo mức độ phát huỳnh quang của san hô

khi phản ứng với các
chất ô nhiễm trong nước

cũng như những vấn đề liên quan
đến thay đổi khí hậu.

Chúng tôi sử dụng nhiều loại
công cụ tiên tiến nhất

như cái máy dò này,
à, tôi thích gọi nó là

Bác sỹ nội soi Bọt biển,
nó có thể tự kiểm tra

tỉ lệ trao đổi chất

trong trường hợp này là một ống bọt biển

hay còn gọi là gỗ đỏ của đại dương.

Và cho số liệu đo chính xác hơn

về mọi hoạt động dưới biển

đối với những vấn đề
về thay đổi khí hậu

và những vận động này

ảnh hưởng tới chúng ta trên mặt đất.

Cuối cùng, chúng tôi quan sát hành vi
của kẻ săn mồi và con mồi.

Một điều rất thú vị,

bởi vì khi chúng tôi lôi kéo
một vài loài săn mồi

trong quần thể san hô này
đi khắp thế giới

con mồi, hay là cá mồi, có biểu hiện
rất khác thường.

Chúng tôi nhận ra rằng

chúng không chỉ dừng chăm sóc
đám san hô

mà lao vút đi, mang theo một đám tảo
trở về nhà.

Chúng bắt đầu tản ra và biến mất

khỏi những bãi san hô đặc biệt đó.

Chỉ trong vòng 31 ngày,

chúng tôi đã tạo ra
hơn 10 tài liệu khoa học

trên từng chủ đề một.

Nhưng ý nghĩa của cuộc thám hiểm
không chỉ để nghiên cứu

mà còn là chia sẻ
những kiến thức đó với thế giới.

Nhờ hai kỹ sư ở MIT,

chúng tôi có thể sử dụng
máy ảnh nguyên mẫu gọi là Edgertronic

để quay được những đoạn phim quay chậm

tới tận 20000 hình một giây

trong một chiếc hộp nhỏ xíu

có giá 3000 đô la.

Chúng tôi được trang bị
mỗi người một cái.

Chiếc máy ảnh đặc biệt này cho phép

nhìn cận cảnh hoạt động
của các sinh vật thông thường

mà mắt thường
không thể nhìn kịp.

Cho phép tôi trình chiếu
một đoạn phim ngắn

về khả năng của chiếc máy ảnh này.

Các bạn có thể thấy
bong bóng nước thoát ra

từ mũ phòng hộ của chúng tôi.

Cho chúng tôi cái nhìn cận cảnh

về những loài động vật
mà chúng tôi kề bên suốt 31 ngày

mà thường chẳng bao giờ để ý đến,

ví dụ như con ốc mượn hồn này.

Tuy nhiên, sử dụng những
công nghệ hàng đầu

vốn không dành cho đại dương

không phải lúc nào cũng dễ dàng.

Chúng tôi thỉnh thoảng phải
đặt ngược máy quay xuống,

điều khiển nó từ phòng thí nghiệm

và để một người cắm chốt

trong phòng thí nghiệm

Nhưng cái chúng đem lại

là cái nhìn xa hơn để
định hướng và phân tích

về khía cạnh khoa học và công nghệ,

những hình ảnh tuyệt vời nhất

mà mắt thường không thể nhìn thấy

chẳng hạn như con tôm Manta này

đột nhiên phóng lên bắt con mồi

trong chưa đầy 0.3 giây.

Cú đớp này mạnh bằng viên đạn nòng 22 li

việc nhìn thấy đường bay của viên đạn
bằng mắt thường là hoàn toàn không thể.

Nhưng giờ, ta đang được chứng kiến

những con trùng biển
giống cây giáng sinh này

hút vào và tỏa ra

trên phương thức mà
mắt thường không bắt kịp,

hoặc trong trường hợp này,

một con cá phun ra một nhúm cát.

Đây là chuyển động vẫy vây
của một chú cá bống

và việc nhìn bằng mắt thường
gần như là không thể

bởi vì quá nhanh.

Một trong những món quà quý giá nhất
chúng tôi nhận được

dưới biển, là Wifi,

trong suốt 31 ngày,
chúng tôi có thể

kết nối với thế giới thực
từ sâu dưới đáy biển

và chia sẻ tất cả
những trải nghiệm này.

Ngay đằng kia,
tôi đang Skype trong lớp học

với một trong sáu lục địa

và chia sẻ với vài
trong số 70000 học sinh

mỗi ngày về từng trải nghiệm này.

Thực tế là, tôi đang
khoe bức ảnh tôi chụp

bằng chiếc smartphone ở dưới nước

một con cái mú khổng lồ
nằm lăn dưới đáy biển.

Chúng tôi chưa bao giờ nhìn thấy nó.

Và tôi mơ đến ngày ta có được
một thành phố dưới đại dương

và có lẽ, chỉ có lẽ thôi,
nếu thúc đẩy ranh giới

giữa thám hiểm và tri thức

và chia sẻ những kiến thức đó với
những người khác ngoài kia,

chúng ta có thể giải quyết
tất thảy mọi vấn đề.

Ông ngoại tôi từng nói:
"Con người bảo vệ những gì họ yêu quý."

Còn cha tôi thì: "Làm sao có thể bảo vệ
những gì chúng ta không hiểu?"

Và tôi nghĩ về điều này
suốt cuộc đời mình.

Không gì là không thể.

Chúng ta cần phải biết mơ ước,
cần phải sáng tạo

và chúng ta đều cần
một chuyến thám hiểm

để tạo ra kỳ tích
vào những lúc đen tối nhất.

Có thể là về thay đổi khí hậu

hay xóa đói giảm nghèo

hay trả lại cho thế hệ tương lai

những gì chúng ta đã chiếm đoạt -

Đó là về mặt mạo hiểm.

Ai mà biết được, có lẽ
sẽ có một thành phố dưới biển

và các bạn đây sẽ trở thành
một nhà thám hiểm đại dương.

Xin cảm ơn!

(Vỗ tay)