-
Ko te kōrero hītoria,
he kōrero tuku iho,
-
he kura huna kia whakapakari
i te tuakiri o te tamaiti,
-
o ngā tamariki, ki a aro atu
hoki ki tō rātou ahurea,
-
ā, ki tō tāua ahurea Māori.
-
Ahakoa nō hea te tamaiti, Māori mai,
Pākehā mai me mātua mōhio te tamaiti,
-
tuatahi, ki ngā kōrero o
tēnei takiwā, o tēnei rohe.
-
Ahakoa nō iwi kē atu, he pai
hoki tērā he oranga hoki kei roto mōnā.
-
Tērā pea, ko tērā kōrero
rā hei tomokanga mōnā,
-
kia hoki atū ra ki tōnā ake iwi
ki te whaiwhai atu ērā kōrero o tōna iwi.
-
Ka tika hoki, i te mea rā,
i te nuinga o te wā,
-
ko ngā kōrero hītoria
i ahu mai i tāwāhi,
-
mai i ngā pukapuka me wētahi
atu o ngā kōrero, arā, nā ngā Pākehā i tā.
-
Engari ki au nei, ko te kōrero
Māori me te kōrero ā-iwi,
-
nō roto mai i ngā
kōrero o ngā tūpuna.
-
Ahakoa, ka titiro nei, ka nohotahi
nei tāua ki roto i tēnei whare,
-
ā, taku titiro ki te
poutokomana o te whare
-
he rerekē ki tētahi
atu e noho ki tērā atu taha.
-
Ahakoa kei te titiro tahi māua ki tētahi
mea, arā, ki te poutokomanawa o te whare,
-
kei reira tonu he
tirohanga ki taua take,
-
ki taua kaupapa rā.
Nā reira, ki au nei he pai,
-
he nui hoki te kōrero
Māori me te kōrero ā-iwi.
-
Me mōhio rā ngā whakaaro o iwi kē atu,
pērā i ngā mahi o tauiwi mā me kī rā,
-
me ngā mea e aru ana e
rātou, me o rātou taputapu,
-
me kī ngā rākau a te Pākeha,
ērā momo mea rā o te colonisation rā,
-
ngā 3 C’s of colonisation.
-
E ai ki nga korero, Commerce,
Christianity and Civilisation.
-
Engari, wētahi o ērā tools
of colonisation rā kei te mahi
-
tonu ērā momo mea
i roto i tēnei ao,
-
engari ērā mahi
e āhua huna ana.
-
Me maranga te iwi, kia mataara,
ki ētehi o aua āhuatanga
-
e rere tonu ana
i roto i tēnei ao.
-
Rapu, nē. He kōrero a tā tēnā,
tā tēnā, tā tēnā, pērā hoki
-
i ngā kārangatanga e taiāwhio ana
i te Rotorua, te moana o Rotorua nei.
-
Ahakoa ko Mokoia
kei te pokapū o te moana,
-
he kōrero tō mātou o
Ngāti Whakaaue,
-
he kōrero nō ērā atu
kārangatanga ōku
-
Ngāti Uenukukōpako,
Rangiteaorere, a Rangiwewehi hoki.
-
Nā reira he kōrero anō tā tēnā,
tā tēnā, tā tēnā, he mea nui tērā.
-
Heoi, me ū, me mau
ki ngā kupu a ō mātua.
-
Heoi, kaua e whakahē
atu tētahi atu kōrero, nē,
-
me mōhio he kōrero
anō tā tēnā, tā tēnā.
-
Taku mōhio, kāre anō
te iwi kia āta wānanga
-
ko ēhea o ngā kōrero
me noho mō te iwi anake.
-
Mō wētahi, āe,
me puta atu, me whākī atu,
-
me whakamōhio atu ki tēnā,
-
ki tēnā, ā, tae noa
ki ngā general public.
-
Ā, ki au nei wētahi o
ngā mea, āe, pai ki te tuku atu.
-
Kāre i te mea hei tae māmā i aua kōrero rā,
engari me mōhio hoki te ia o te kōrero,
-
koirā te mea nui ki au, kia mārama
te tangata e pā ana ki aua kōrero rā.
-
He maha hoki ngā tangata
e mātau ana ki ngā kōrero
-
engari kāore anō kia hou o rātou rongo e
pā ana ki ō rātou mōhiotanga ki ērā kōrero.
-
Ngā kuia me ngā koroua, kei rātou
hoki ngā kōrero i te wā e noho ana rātou,
-
pērā i ngā mea e noho ana ki te
kāinga nei, ki te pā nei o Ōhinemutu.
-
Maumahara rātou i te wā i hoki mai
ngā hōia i te Pakanga Tuarua o te Ao,
-
i reira rātou i rongo ki ngā kōrero
me ērā momo mea katoa.
-
Nā reira, he pai rātou, ā, me kī,
he tohunga rātou ki o rātou nā ao.
-
He mea nui tērā, ka mate rātou
ka mate hoki ērā kōrero.
