Sherwin Nuland over hoop

Chirurg en schrijver Sherwin Nuland mediteert over het begrip hoop -- het verlangen om ons betere ik te worden en de wereld te verbeteren. 12 minuten van overpeinzing die je zullen helpen om je te richten op de weg die voor je ligt.

Ik ben zo slecht in techniek

dat ik mijn dochter, die nu 41 is,

op haar vijfde tegen een vriendinnetje van haar

hoorde zeggen:

"Als je ergens in snijdt en het bloedt niet,

begrijpt mijn papa het niet."

(Gelach)

Het kan dus zijn dat de taak die ik kreeg

een onoverkomelijk obstakel gaat worden,

maar ik ga het toch proberen.

Wat heb ik zoal gehoord

in deze afgelopen vier dagen?

Dit is de derde keer dat ik TED bijwoon.

Eerst een TEDMED en twee jaar geleden,

u hoorde het daarnet, een gewone TED.

Ik hoorde iets wat volgens mij uitzonderlijk is,

iets dat ik in de twee TED's daarvoor maar weinig gehoord had,

namelijk dat zo veel talks doorweven,

doorspekt en vermengd waren

met een gevoel van

sociale verantwoordelijkheid --

verantwoordelijkheid voor de wereld eigenlijk,

gericht op verlicht eigenbelang,

maar het gaat veel verder dan verlicht eigenbelang.

Een van de indrukwekkendste dingen

waarover zeker een stuk of 10

sprekers het hebben gehad,

is, als je ze goed beluistert, het besef dat ze niet zeggen:

"We zouden dit of dat moeten doen",

maar: "Dit heb ik gedaan,

omdat ik er enthousiast over ben,

omdat het iets geweldigs is, ik er iets aan gehad heb

en er natuurlijk veel mee bereikt is."

Het is het oude, Griekse concept

van filantropie in de oorspronkelijke betekenis:

fil-antropie, mens-lievendheid.

De enige verklaring die ik kan geven

voor een deel van wat in de afgelopen 4 dagen werd gehoord,

is dat het eigenlijk voortkomt uit een vorm van liefde.

Dat geeft me enorme hoop.

Hoop is het thema

waarover ik geacht word te spreken,

wat ik totaal vergeten was, tot ik hier aankwam.

Toen ik het me herinnerde,

leek het me beter om het woordenboek erbij te nemen.

Dus liep ik met mijn vrouw Sarah naar de bibliotheek,

4 straten verder, om de Oxford English Dictionary te halen.

We zochten het op en vonden 14 definities van hoop,

waarvan er niet één het schot in de roos was,

de meest geschikte.

Dat is verklaarbaar,

want hoop is een abstract fenomeen en begrip,

het is geen concreet woord.

Het doet me een beetje denken aan chirurgie.

Als er voor een ziekte één operatie is, weet je dat die werkt.

Als er 15 zijn, weet je dat er niet één werkt.

Zo is het ook met definities van woorden.

Als je blindedarm ontstoken is, halen ze die er uit en je bent genezen.

Bij slokdarmontsteking zijn er 15 behandelmethodes.

Jantje doet het zus

en Pietje doet het zo

en niets werkt. Zo zit het ook met het woord hoop.

Alles komt neer op het idee van een verwachting

van iets goeds dat zou moeten gebeuren.

Weet je waar ik achter kwam?

De Indo-Europese oorsprong van het woord hoop

is een woordstam, K-E-U --

gespeld als K-E-U, je spreekt het uit als koy

-- en het heeft dezelfde oorsprong als het woord bocht.

De betekenis in het oorspronkelijke Indo-Europees

is verandering van richting, een andere kant op gaan.

Ik vind dat heel interessant en uitdagend,

want wat hier de afgelopen dagen te horen was,

is het gevoel andere richtingen in te slaan,

bijzondere en unieke wegen naar problemen.

Er zijn verschillende paradigma's.

Je hebt dat woord al meermaals voorbij horen komen.

Iedereen kent de paradigma's van Kuhn.

Als we dus denken aan hoop in deze tijd

moeten we in andere richtingen kijken

dan we tot nu toe deden.

Een andere definitie, of liever beschrijving van hoop

die me altijd heeft aangesproken, is van Václav Havel

in zijn spectaculaire boek "[Disturbing] the Peace",

waarin hij zegt dat hoop

niet bestaat uit de verwachting dat de dingen

precies de juiste uitkomst hebben,

maar de verwachting dat ze zin zullen hebben,

ongeacht hun uitkomst.

Er ging een onbeschrijflijke geruststelling uit

van de allerlaatste zin

van die prachtige presentatie van Dean Kamen, een paar dagen terug.

Ik wist niet of ik het goed had gehoord

dus zocht ik hem op tijdens een pauze.

Hij was in gesprek met een boom van een man, maar

dat weerhield me niet. Ik zei: "Hebt u dit gezegd?"

Hij zei: "Ik geloof het wel."

Ik zal de zin herhalen:

"De wereld zal niet worden gered door Internet."

Geweldig. Weet je waardoor de wereld wel gered gaat worden?

Door menselijke bezieling.

Met bezieling bedoel ik niets goddelijks,

niets bovennatuurlijks --

dat zul je van mij als scepticus zeker niet horen.

Wat ik bedoel, is het vermogen

dat in ieder van ons schuilt,

om iets groters te zijn dan haarzelf of hemzelf,

om onze gewone persoonlijkheid te ontstijgen en iets te bereiken

waarvan we eerst dachten dat we er niet toe in staat waren.

Op elementair niveau hebben we die spiritualiteit

allemaal gevoeld, bij de geboorte van een kind.

Sommigen hebben het gevoeld in laboratoria,

sommigen aan de werkbank.

We voelen het tijdens concerten.

Ik heb het gevoeld in de operatiekamer, aan het ziekbed.

Het verheft ons boven onszelf.

Daar zal het mettertijd om gaan,

om de elementen van bezieling, waar zoveel sprekers

het stuk voor stuk de afgelopen dagen over hebben gehad.

Als er iets is wat tot deze ruimte is doorgedrongen,

dan is het dat wel.

Ik ben geïntrigeerd door

een concept dat het levenslicht zag

aan het begin van de 19e eeuw

-- eigenlijk tussen 1910 en 1920 --

door een 27- jarige dichter,

genaamd Percy Shelley.

We denken allemaal

dat Shelley een groot romantisch dichter was,

maar men lijkt te vergeten dat hij ook

enkele prachtige essays heeft geschreven.

Het meest bekende daarvan

heet "Een verdediging van de poëzie".

Het is ongeveer 5 tot 8 pagina's lang

en het wordt nogal zwaarwichtig, ergens na pagina 3,

maar ergens op de tweede pagina

begint hij te praten over een begrip

dat hij "morele verbeeldingskracht" noemt.

Vrij vertaald zegt hij dit:

"De mens -- in het algemeen -- moet,

om grotendeels goed te zijn,

een heldere verbeelding hebben.

Hij moet zichzelf en de wereld zien

door de ogen van een ander,

van vele anderen."

Zichzelf en de wereld zien -- niet alleen de wereld, maar ook zichzelf.

Wat wordt er van ons verwacht

door de miljarden mensen

die leven in wat Laurie Garrett pas nog

zo adequaat

wanhoop en ongelijkheid noemde?

Wat mogen zij met het volste recht

van ons vragen?

Wat mogen wij met het volste recht van onszelf vragen,

vanuit onze medemenselijkheid en bezieling?

Jullie weten precies wat dat is.

Er is nogal wat discussie

over de vraag of wij, als supermacht,

de politie-agent van de wereld moeten zijn,

de politiemacht van de wereld,

maar er zou in praktijk geen discussie moeten zijn

over onze taak van heelmeester van de wereld.

Daar is hier in de laatste vier dagen

bepaald geen discussie over geweest.

Als wij dus de heelmeester van de wereld moeten worden,

wordt iedere minderbedeelde in deze wereld,

de VS inbegrepen, onze patiënt.

Iedere minderbedeelde natie, misschien ook onze eigen natie,

wordt onze patiënt.

Het is leuk om naar de etymologie van het woord "patiënt" te kijken.

Oorspronkelijk komt het van het Latijnse patior - verdragen, lijden.

Als je teruggaat naar de oude Indo-Europese oorsprong

zie je dat de stam wordt uitgesproken als "payen" --

wij zouden het spellen als P-A-E-N -- en ziedaar, mirabile dictu,

het heeft dezelfde oorsprong als het woord compassie, P-A-E-N.

De les is duidelijk. Die is, dat onze patiënt

de wereld en de minderbedeelden van deze wereld --

dat die patiënt onze compassie verdient.

Maar in het verlengde van onze compassie ligt iets groters,

onze morele verbeeldingskracht

en onze vereenzelviging met ieder individu

dat in die wereld leeft,

dat je ze niet beschouwt als een reusachtig bos,

maar als afzonderlijke bomen.

Alleen is het tegenwoordig wel oppassen dat de bomen

niet overschaduwd worden door die "Bush" in Washington,

die nogal in de weg kan staan.

(Gelach)

Kortom,

we zijn, of zouden dat moeten zijn,

moreel verplicht om

de heelmeester van de wereld te zijn.

We hebben voorbeelden te over gehad,

je hebt er het afgelopen kwartier nog een gehoord,

van mensen die niet alleen die toewijding,

maar ook het charisma, het intellect hadden

-- en God, wat is het woord intellect hier op zijn plaats --

het intellect om in ieder geval het begin

van hun zoektocht te doen slagen.

Ze zullen daar ongetwijfeld mee doorgaan,

zolang steeds meer van ons zich bij hen aansluiten.

Als we het nu hebben

over medicijnen,

aangezien het hier gaat over genezen,

dan zou ik graag iemand citeren die nog niet geciteerd is.

Het lijkt wel of iedereen hier al geciteerd is,

Pogo is geciteerd,

Shakespeare is binnenstebuiten gekeerd.

Ik wil een van mijn favoriete goden citeren.

Waarschijnlijk heeft hij dit nooit echt gezegd,

want we weten niet wat Hippocrates echt zei,

maar we weten wel zeker dat een grote Griekse dokter

het volgende heeft gezegd,

vastgelegd in een aan Hippocrates toegeschreven boek,

getiteld "Voorschriften".

Ik zal het jullie voorlezen.

Denk eraan dat ik het heb gehad over

fil-antropie:

liefde voor de mensheid, de individuele mens

en de individuele mens,

die dat soort liefde

kan omzetten in actie,

soms zelfs in verlicht eigenbelang.

Zo zei hij het, 2400 jaar geleden:

"Waar liefde voor de mensheid is,

is liefde voor genezing."

Dat hebben we hier vandaag gezien

met het gevoel,

de gevoeligheid

en in de afgelopen 3 dagen

de kracht van de onverzettelijke menselijke geest.

Dank jullie wel.

(Applaus)