बालीमा प्लास्टिक ब्याग बन्द गर्ने हाम्रो अभियान

बास्तवमा प्लास्टिकहरु पूर्णतया नस्ट हुदैनन्, तैपनि इनिहरुको प्रयोग हुन्छ र यत्र तत्र छरिन्छ । धेरै जस्तो प्लास्टिकहरुको यात्रा समुद्रमा गएर टुंगिन्छ, र पानी प्रदुषण गरेर सामुन्द्रिक जीवहरु नस्ट गर्दछ । बाकी प्लास्टिकहरु बाल्ने गरिन्छ, जसले हानिकारक ग्याँसहरु उत्पादन गरेर प्रदुषणको मात्र बढाउँछ । मेलाती र इसाबेल विज्सेन आफ्नो सुन्दर घर बालीलाई प्लास्टिकको फोहरले निसास्सिन बाट बचाउन प्रयत्न गर्दैछन । उनीहरुले निबेदन लेख्ने, सामुद्रिक किनारा सफा गर्ने देखि लिएर भोक हड्ताल सम्म गरेर, बालीको गवर्नरसंग भेटेर सन् २०१८ सम्ममा बालीलाई प्लास्टिक मुक्त क्षेत्र बनाउन कठिन परिश्रम गर्दै छन । कुनै पनि मानिसलाइ - तिमी सानो छौ, तिमीले गर्न सक्दैनौ भन्ने अवसर नदिनु । उनीहरु भन्छन - यो सजिलो छैन, तर यस्तो कार्यको मूल्य धेरै छ ।

मेलाती विज्सेन: बाली . . .भगवानहरुको टापू

इसाबेल विज्सेन: हरियालीको स्वर्ग

मेला: अथवा.....

हराएको स्वर्ग ।

बाली:

फोहोर मैलाको टापू ।

इसा: बालीमा

हामी दैनिक ६८० क्युबिक मीटर
प्लास्टिकका फोहर उत्पन्न गर्छौं ।

झन्डै १४ तला अग्लो बिल्डिंग जत्रै ।

५% भन्दा कम प्लास्टिकका ब्यागहरु मात्रै

पुनः प्रयोगमा आउछन् ।

मेला: थाहा छ, हाम्रो टापूप्रतिको तपाईंको
धारणामा परिवर्तन आउने छ ।

यो कुरा जानेपछि हाम्रै सोच पनि
परिवर्तन भयो-

जब हामीले बुझ्यौं - लगभग सबै प्लास्टिक
ब्यागहरु ढलमा

ढल बाट नदिमा,

र नदिहुँदै समुद्रमा पुग्छन्।

समुद्रसम्म नपुग्नेहरु

या त पोलीन्छन् या जथाभावी छरिन्छन् ।

इसा: हामीले यो विषयमा केहि
गर्ने निर्णय गर्यौं

लगभग ३ बर्षदेखि, हामी टापुमा
प्लास्टिकका झोलाको

प्रयोग बन्द गराउन प्रयत्नरत छौं ।

यस क्रममा केहि महत्वपूर्ण सफलता
प्राप्त गरेका छौं ।

मेला: हामी दिदी बहिनी हौँ

र हामी पृथ्वीकै सबै भन्दा राम्रो स्कूल

ग्रीन स्कूल, बालीमा पढ़दछौँ ।

ग्रीन स्कूल बाँसले बनेको कारणले मात्रै
अरु भन्दा भिन्न भएको होइन,

शिक्षा दिने तरिकाको कारण भिन्न भएको हो ।

यहाँ हामीलाईआजको नेतृत्वकर्ता
बन्न सिकाइन्छ,

जून् अरु साधारण पाठ्यक्रमले सिकाउदैन ।

इसा: एकदिन क्लासमा महत्वपूर्ण

व्यक्तिहरुको बारेमा पढाई भयो, जस्तै:

नेल्सन मण्डेला,

लेडी डायना र

महात्मा गान्धी ।

त्यो दिन घर फर्किंदा,

हामीलाई पनि चर्चित व्यक्ति बन्ने
अभिलाषा पलायो ।

तर चर्चित व्यक्ति बन्न ठुलो

हुदासम्म किन कुर्ने ?

हामीले अहिले नै केहि गर्ने विचार गर्यौं ।

मेला: त्यो रात सोफामा बसेर हामीले,

बालीले झेलिरहेका समस्याका विषयमा
धेरै सोच विचार गर्यौं ।

बारम्बार मनमा एउटा विचार आयो-

प्लास्टिकका फोहरहरु ।

तर यो भयङ्कर ठुलो समस्या हो ।

हामीले सोच्यौं, केटाकेटीहरुको लागि
सम्भव लक्ष्य के होला:

जवाफ आयो-प्लास्टिक ब्याग

एउटा विचार उत्पन्न भयो ।

इसा: हामीले अनुसन्धान सुरु गर्यौं,

बास्तवमा, जति बढी बुझ्दै गयौं, उतिनै

प्लास्टिक ब्यागको सकारात्मक पक्ष भेटेनौं

तपाईंलाइ थाहा छ,

यो नभएर पनि फरक पर्दैन ।

मेला: प्लास्टिक ब्याग हटाउने बिभिन्न
ठाउंहरुको प्रयत्नले

हामीलाई प्रभावित गर्यो, जस्तै :

हवाईदेखि रुवान्डा

र अन्य कयौं शहरहरु जस्तै :
अक्ल्यांड र डब्लिन ।

इसा: हाम्रो विचार “बिदा प्लास्टिक ब्याग“
अभियानको रुपमा शुभारम्भ भयो ।

मेला: अभियानको क्रममा

हामीले निकै कुराहरु सिक्यौं ।

पाठ नम्बर १ :

सबै काम एक्लै गर्न सकिन्न ।

उस्तै विचार भएका साथीहरुको
समूह चाहिन्छ

त्यसैले हामीले
प्लास्टिक ब्याग बिदाई समूह बनायौं ।

स्वयंसेवकहरुको यो समूहमा टापुमा रहेका
राष्ट्रिय र अन्तर्रास्ट्रिय

स्कूलका केटाकेटिहरु सामेल भए ।

सबैसंग मिलेर हामीले

निवेदन दिनु पर्ने र नपर्ने

विभिन्न तहका योजना सुरु गर्यौं,

स्कूलहरुमा शैक्षिक र प्रेरणात्मक
प्रस्तुतिहरु,

र बजार, चाडपर्ब, सरसफाईआदि कार्यमा
सामूहिक जानकारी गराउन थाल्यौं ।

त्यस्तै अन्य कार्यहरु :

स्थानीय तहमै उत्पादन भएका बैकल्पिक ब्याग

जस्तै: जालीको ब्याग,

पत्रिकाबाट बनेको ब्याग

१००% जैविक सामग्रीबाट बनेका ब्याग,

वितरण गर्न थाल्यौं ।

इसा: हामीले ८०० घर भएको

नमूना गाउँ शुरु गर्यौं ।

गाउँ अध्यक्ष हाम्रो पहिलो साथी बने,

हाम्रो टी-शर्ट पनि मन पराए ।

हामी ग्राहकचेतना अभियानमा केन्द्रित भयौं,

किनकि त्यहींबाट नै परिवर्तनको
सुरुवात हुन सक्छ ।

छोटो अवधिमै २/३ गाउँ, प्लास्टिक ब्याग

मुक्त भैसकेको थियो ।

बालीको गवर्नरलाइ भेट्ने हाम्रो
पहिलो प्रयास असफल भयो ।

हामीले सोच्यौं -

१० लाख हस्ताक्षर सहितको निवेदन ।

पक्कै अस्वीकार गर्न सक्दैनन् । कि कसो ?

मेला: कुरा ठिक हो !!

इसा: कसले सोचेको थियो

१० लाख भनेको १००० गुणा १००० । थोरै हो त ?

(हाँसो)

हामी रोकियौं ---

जबसम्म हामीले पाठ नम्बर २ सिकेनौं :

“फरक ढंगले सोच“ ।

कसैले भन्यो -

बाली एअरपोर्टमा बार्षिक १ करोड ६० लाख
मानिस ओहर दोहर गर्छन् ।

मेला: तर एअरपोर्ट भित्र छिर्ने कसरी ?

यहां आउंछ पाठ नम्बर ३ :

अनुरोध ।

हामी लाग्यौं एअरपोर्ट तिर ।

सबैभन्दा पहिले कुचीकारलाइ भेट्यौं

तेस्पछि उसको हाकिमको पनि हाकिमलाइ ,

अनि, सहायक म्यानेजरलाइ

त्यसपछि अफिस म्यानेजरलाइ,

अनि फेरी,

२ तह तल झर्यौं र सोच्यौं

आयो फेरी कुचिकार ।

यसरी कयौं दिन ढोका ढक ढकाउन परेपनि

हामीले हरेस खाएनौं,

र अन्त्यमा बाली एअरपोर्टको
बजार व्यवस्थापकसंग भेट भयो ।

हामीले बालीको प्लास्टिक ब्यागको
बारेमा प्रवचन दियौं

उनले भने (आवाजको नक्कल गर्दै)
आफ्नो निर्णय प्रतिआफैं अचम्मित हुँदै

म तिमीहरुलाई भन्सार र आगमन कक्षको

पछाडी रहेर हस्ताक्षर बटुल्ने
अनुमति दिन्छु ।

(हाँसो)

(ताली)

इसा: हामीले लगभग डेड घन्टाको बिचमा

१००० हस्ताक्षर जम्मा गरीसकेका थियौं ।

गज्ज़ब होइन त ?

पाठ नम्बर ४:

बिद्यार्थीदेखि ब्यापारिक म्यानेजर सम्म
समाजका हरेक तहका

चर्चित व्यक्तित्वहरुसंगको चिनापर्चीको
आवश्यकता पर्दछ ।

ग्रीन स्कूलको आकर्षणलाइ धन्यवाद,

हामीले सेलिब्रेटीहरुको साथ् पाईराख्यौं ।

बान की मुनले सिकाउनुभयो

संयुक्त राष्ट्रसंघका महासचिबले

निबेदनमा हस्तक्षर गर्दैनन्,

(हाँसो)

चाहे केटाकेटी जति नै नम्र बनुन् ।

तर हाम्रो प्रचारगरिदिने बचन दिनुभयो

र अहिले हामी संयुक्त राष्ट्रसंघसँग
सहकार्य गर्दै छौं

मेला: जेन गोड्लबाट हामीले नेटवर्किंगको
शक्तिबारेमा जान्यौं

उनले रुट्स एंड शुट्सको एउटा समूहबाट
शुरु गरेकीहुन्,

र अहिले संसारभरी गरेर उनको ४०००
भन्दा बढी समूह छन ।

जसमा हामी पनि एक हौँ ।

उनी प्रेरणाकी श्रोत हुन् ।

यदि तपाईं रोटरीको सदस्य हो भने,

भेटेर खुशी लाग्यो ।

हामी रोटरीको सबैभन्दा

यूवा समूह हौँ ।

इसा: हामीले धैर्यताको बारेमा पनि
धेरै नै सिकेका छौं

मेला: निराशाबाट कसरी बच्ने,

इसा: नेतृत्व,

मेला: सामुहिककार्य,

इसा: मित्रता,

मेला: हामीले बाली र बालीको संस्कारको
बारेमा अझ जान्यौं

इसा: प्रतिबद्धताको महत्व जान्यौं ।

मेला: यो सधैं सहज थिएन ।

कहिले कहीं आफ्नो कुरा सम्झाउन
निकै कठिन हुन्छ ।

इसा: गत बर्ष ठ्याक्कै त्यस्तै भयो ।

हामी इंडिया गएका थियौं

हाम्रा अविभावकहरुले हामीलाई

म. गान्धीको पुरानो घर देखाउन लग्नुभो

आफ्नो लक्ष्य प्राप्तिको लागि, भोक हड्तालको

शक्ति हामीले बुझ्यौं ।

यात्राको अन्तिमतिर जब हामीले

अभिभावकलाइ फेरी भेट्यौं,

हामीले एउटा निर्णय गर्यौं र भन्यौं

"हामी भोक हड्ताल गर्दै छौं"

(हाँसो)

मेला: वहाँहरुको अनुहार कस्तो भो होला,

हाम्रो अविभावक मात्र होइन,

साथीहरु र शिक्षकहरु समेतलाइ

सम्झाउन गार्हो भयो

इसाबेल र मैंले भने यसको मनस्थिति
बनाईसकेका थियौं ।

हामीसबैले पोषणबिज्ञसंग छलफल गरेर

एउटा सम्झौतामा पुग्यौं -

जबसम्म, बालीको गवर्नर हामीलाइ भेटेर
प्लास्टिकको ब्याग

रोक्ने बिषयमा छलफल गर्न तयार हुँदैनन्,

तबसम्म हामी सूर्योदय देखि सूर्यास्तसम्म
केहि खादैनौं ।

इसा: इन्डोनेसियन भाषामा "मोगा माकान" भनिने

भोक हड्ताल शुरु भयो ।

यो कुरा सामाजिक संजालहरुमा फैलियो,

दोश्रो दिनमै,

पुलिसहरु हाम्रो घर र स्कुलमा आएर

हाम्रो सोध खोज गर्न थाले ।

हामीलाई थाहा थियो, यसरी भोक हड्ताल गरेर

गवर्नर खुशी हुने वाला छैनन् --

बरु हामी जेल चलान हुन सक्थ्यौं

तर अचम्मै भयो,

२४ घन्टा पछि,

हामीलाई स्कूलबाट

गवर्नरको अफिस लगियो ।

मेला: र गवर्नरसंग भेट भयो

(ताली)

छलफलको क्रममा गवर्नरले ,

बालीको सुन्दरता र वातावरणप्रतिको हाम्रो

लगन र अठोट देखेर आभार व्यक्त गर्नुभयो ।

र बालीबाट प्लास्टिकहटाउन

मद्धत गर्ने पत्रमा हस्ताक्षर गर्नुभयो

अहिले हामी साथी भएकाछौं,

बेला बेलामा वहांको र

वहांको समूहको प्रतिज्ञाको बारेमा
झक झकाउछौँ

खुशीको कुरा, वहांले

प्रतिज्ञापत्रमा हस्ताक्षर गर्नुभएको छ-

सन् २०१८ सम्ममा बाली प्लास्टिक ब्याग
मुक्त हुनेछ

(ताली)

इसा: त्यस्तै बाली अन्तर्रास्ट्रिय एअरपोर्ट

सन् २०१६ सम्ममा प्लास्टिक मुक्त क्षेत्र
बन्ने तयारीमा छ

मेला: हाम्रो अबको संदेश छ -

प्लास्टिक ब्याग दिने नगरौं,

पुन: प्रयोग गर्न मिल्ने ब्याग बोक्ने गरौँ

इसा: हाम्रो अल्पकालीन अभियान-

"एक टापू, एक आवाज"

यहि नै योजना हो ।

हामी, प्लास्टिक मुक्त घोषणा गरेका

पसल र रेस्टुरेन्टहरुमा जांच गर्छौं र

प्रवेश द्वारमा गएर यस्तो स्टिकर टास्छौँ र

उनीहरुको नाम सामाजिक संजाल

र बालीका मुख्य पत्रिकाहरुमा प्रचार गर्छौं

यस्तो स्टिकर नहुनेलाई

ठिक बिपरित गर्छौं ।

(हाँसो)

मेला: हामी तपाईंहरुलाई यो कथा किन
सुनाईरहेका छौं ?

एउटा कारण त, हामी गौरवान्नित छौं,

हामी र हाम्रो समूहले संयुक्तरुपमा

प्राप्त गरेको उपलब्धि सुनाउन

अर्को कारण, यो परियोजनाको क्रममा

हामीले बुझ्यौं, समूहमा मिलेर केटाकेटीले

पनि गरेर देखाउन सक्छौं

जतिखेर हामीले यो काम सुरु गर्यौं,

इसाबेल र म १० र १२ बर्षका थियौं

हामीसंग कुनै व्यापारको योजना थिएन,

न योजना र नीति थिए,

न त कुनै अदृश्य कार्यक्रम नै थिए--

केवल अगाडी विचार थियो--

र केहि गरौँ भन्ने साथीहरुको समूह ।

हाम्रो प्रयाश, हाम्रो घरको
सुन्दरतालाइ बाँधेर

उकुस मुकुस बनाउने प्लास्टिक
ब्यागको प्रयोग रोक्नु हो

केटाकेटीहरु संग, अथाह शक्ति र

संसारले चाहेको परिवर्तन गर्न
सक्ने सामर्थ्य हुन्छ ।

इसा: सुन्दर तर चुनौतिपूर्ण यस संसारका
सबै यूवावर्गलाइ हामी भन्न चाहन्छौं -

प्रयास गर्नुहोस !!

आफूलाई भिन्न प्रमाणित गर्नुहोस !!

हामी भन्दैनौं यो बाटो सजिलो छ ।

तर भन्न चाहन्छौं, यसको धेरै महत्व छ ।

हामी केटा केटि कुल जनसंख्याको
केवल २५% मात्रै हौला,

तर भविष्यको १००%, हामी नै हौँ ।

मेला: अझै धेरै काम गर्न बाँकि छ

तर हामी रोकिनेवाला छैनौं ,

तब सम्म, जबसम्म बाली एअरपोर्टमा उत्रने
हरेक यात्रुलाई सोधिने पहिलो प्रश्न हुनेछ:

दुवै: बालीमा स्वागत छ,

तपाईंसंग कुनै प्लास्टिकका ब्याग त छैनन् ?

(हाँसो)

ऊं शान्ति शान्ति शान्ति ऊं

धन्यवाद

(ताली)