Return to Video

Lịch sử nhân loại có bao nhiêu phần trăm là nằm dưới đáy đại dương? - Peter Campbell

  • 0:07 - 0:08
    Các di tích bị chìm,
  • 0:08 - 0:10
    các vụ đắm tàu ma quái,
  • 0:10 - 0:11
    và những thành phố biến mất.
  • 0:11 - 0:15
    Không phải điều kỳ diệu được tìm thấy
    trong cuộc phiêu lưu giả tưởng
  • 0:15 - 0:16
    Bên dưới bề mặt của đại dương
  • 0:16 - 0:19
    có những tàn tích nơi mà con người
    đã một lần rong ruổi
  • 0:19 - 0:23
    và những vụ đắm tàu chở cổ vật
    từ một thời điểm khác.
  • 0:23 - 0:26
    Đây là tên gọi của ngành khảo cổ học
    dưới nước,
  • 0:26 - 0:32
    nơi các nhà nghiên cứu khám phá và tìm
    hiểu đồ tạo tác của con người dưới biển.
  • 0:32 - 0:34
    Chúng không phải là kho báu để săn
  • 0:34 - 0:37
    Ngành khảo cổ học dưới nước
    tiết lộ thông tin quan trọng
  • 0:37 - 0:40
    về khí hậu và đường bờ biển cổ đại,
  • 0:40 - 0:42
    nó cho ta biết về cách con
    người giong buồm ra khơi
  • 0:42 - 0:46
    và những gì diễn ra trong cuộc sống
    hàng thiên niên kỷ trước.
  • 0:46 - 0:48
    Vậy chính xác là chúng ta
    có thể tìm thấy gì?
  • 0:48 - 0:51
    Ở nơi nước nông ,pha lẫn với
    các vật dụng hiện đại ngày nay,
  • 0:51 - 0:54
    chúng ta phát hiện ra tất cả các loại
    hiện vật cổ đại.
  • 0:54 - 0:57
    Vùng này chứa bằng chứng về cách
    tổ tiên chúng ta đánh bắt,
  • 0:57 - 0:59
    cách họ sửa chữa tàu,
  • 0:59 - 1:01
    cách xử lý rác
  • 1:01 - 1:06
    và thậm chí là những tên cướp biển bị buộc
    tội đã bị chôn vùi dưới dòng thủy triều.
  • 1:06 - 1:08
    Và nó không chỉ là lịch sử cận đại
  • 1:08 - 1:15
    dấu chân cũ 800.000 năm tuổi đã được tìm
    thấy dọc theo bờ biển ở Norfolk, Anh.
  • 1:15 - 1:16
    Trong những vùng nước nông này
  • 1:16 - 1:20
    phần còn lại của thành phố chìm cũng
    hiện ra từ xa từ đáy biển,
  • 1:20 - 1:22
    đọng lại do những trận động đất
  • 1:22 - 1:23
    sóng thần
  • 1:23 - 1:26
    và những rung chuyển của Trái Đất
  • 1:26 - 1:30
    Hầu hết các thành phố bị chìm có thể
    được tìm thấy ở nơi nước nông
  • 1:30 - 1:34
    vì mực nước biển đã bị thay đổi ít
    nhiều trong nhiều ngàn năm
  • 1:34 - 1:37
    mà nền văn minh xây dựng thành phố
    đã tồn tại.
  • 1:37 - 1:42
    Ví dụ, ở các vùng nước nông ngoài khơi
    bờ biển của Ý nằm ở Baia,
  • 1:42 - 1:46
    một thị trấn ven biển Roman
    hơn 2.000 năm tuổi.
  • 1:46 - 1:49
    Ở đó, chúng ta có thể bơi giữa
    những tàn tích cổ
  • 1:49 - 1:54
    được xây dựng bởi các đại gia tộc của
    Rome, thượng nghị sĩ, và hoàng đế.
  • 1:54 - 1:56
    Và ngoài ra còn có các vụ đắm tàu.
  • 1:56 - 2:00
    Khi tàu trở nên quá cũ để sử dụng,
    chúng thường bị bỏ rơi gần bờ
  • 2:00 - 2:05
    ở những nơi ngoài rìa như cửa sông,
    sông và vịnh cạn.
  • 2:05 - 2:10
    Các nhà khảo cổ dùng mốc thời gian từ
    điểm cao nhất trên bản đồ và lùi xuống
  • 2:10 - 2:14
    để có được manh mối về nghệ thuật
    đóng tàu trong lịch sử
  • 2:14 - 2:18
    Tại Roskilde ở Đan Mạch, ví dụ, có
    năm con tàu bị đắm
  • 2:18 - 2:24
    đã tiết lộ cách người Viking chế tác
    con tàu của họ 1000 năm về trước.
  • 2:24 - 2:26
    Khi chúng tôi xuống sâu chút nữa
  • 2:26 - 2:29
    đến khu vực nơi sâu nhất có các
    công trình của con người tọa lạc
  • 2:29 - 2:32
    như các bức tường bến cảng cổ kính và
    cầu cảng.
  • 2:32 - 2:37
    Chúng tôi cũng thấy nhiều con tàu đắm
    chìm bởi cơn bão, chiến tranh, xung đột.
  • 2:37 - 2:40
    Chúng tôi vẫn hiện đang tiến hành
    khai quật các xác tàu
  • 2:40 - 2:41
    như tàu của Râu Đen,
  • 2:41 - 2:46
    tiết lộ bí mật về cuộc sống
    của cướp biển vào thế kỷ 18.
  • 2:46 - 2:51
    Lùi hơn 15m và sâu hơn, con tàu đắm
    được bảo quản tốt hơn
  • 2:51 - 2:53
    như xác tàu tại Antikythera,
  • 2:53 - 2:56
    bị chìm trong thế kỷ thứ 1 trước
    Công nguyên.
  • 2:56 - 2:58
    Khi được phát hiện, nó chứa
    các bức tượng,
  • 2:58 - 2:59
    hàng thương mại
  • 2:59 - 3:02
    và được xem là
    chiếc máy tính được biết đến sớm nhất,
  • 3:02 - 3:05
    một thiết bị bí ẩn được gọi là
    cơ cấu Antikythera
  • 3:05 - 3:10
    để theo dõi các thay đổi thiên văn
    và nhật thực.
  • 3:10 - 3:12
    Ngày nay, nó mang lại cho các nhà
    khảo cổ các thông tin
  • 3:12 - 3:16
    quan trọng về kiến thức sở hữu bởi
    những người Hy Lạp cổ đại
  • 3:16 - 3:20
    Nó ở trong vùng mà chúng tôi bắt đầu
    tìm máy bay và tàu ngầm,
  • 3:20 - 3:23
    ví dụ từ các cuộc Chiến tranh Thế giới
  • 3:23 - 3:26
    Xuống sâu đến gần 61 mét,
  • 3:26 - 3:29
    chúng tôi tìm được những dấu hiệu
    sớm và hiếm nhất của lịch sử nhân loại
  • 3:29 - 3:33
    Trước đó 5.000 năm, đã từng có những
    vùng đất khô hơn rất nhiều
  • 3:34 - 3:39
    vì các dòng sông băng bị mắc kẹt nhiều
    nên bây giờ tạo thành biển cà,
  • 3:39 - 3:42
    tổ tiên của chúng ta trải rộng trên
    những vùng đất này,
  • 3:42 - 3:44
    và dưới đáy biển, chúng ta tìm thấy
    trại của họ
  • 3:44 - 3:46
    những công cụ bằng đá và xương của
  • 3:46 - 3:48
    động vật bị họ săn bắn
  • 3:48 - 3:52
    Những địa điểm này cung cấp cho
    chúng ta sự hiểu biết vô giá
  • 3:52 - 3:55
    về mô hình các phương pháp
    săn bắn
  • 3:55 - 3:57
    và công nghệ.
  • 3:57 - 4:00
    Trong khu vực sâu nhất, nơi con người
    chưa từng đặt chân đến
  • 4:00 - 4:05
    Khu vực này đã bị nhấn chìm
    trước khi loài người tiến hóa.
  • 4:05 - 4:09
    Các hiện vật duy nhất được tìm thấy là
    những thứ đã trôi dạt từ trên xuống
  • 4:09 - 4:14
    như động cơ tên lửa Saturn V của
    NASA 4.2672 m,
  • 4:14 - 4:17
    và các con tàu đắm sâu nhất.
  • 4:17 - 4:20
    Các đại dương giống như bảo tàng
    khổng lồ dưới nước
  • 4:20 - 4:23
    mà liên tục làm tăng hiểu biết
    của chúng ta về nhân loại.
  • 4:23 - 4:33
    Mới chỉ là một phần nhỏ của cuộc tìm tòi,
    những cuộc phát kiến sẽ còn tiếp tục.
Title:
Lịch sử nhân loại có bao nhiêu phần trăm là nằm dưới đáy đại dương? - Peter Campbell
Description:

Xem bài đầy đủ tại: http://ed.ted.com/lessons/how-much-of-human-history-is-on-the-bottom-of-the-ocean-peter-campbell
Các di tích bị chìm, các vụ đắm tàu ma quái, và những thành phố bị mất không phải là những điều kỳ diệu trong các cuộc phiêu lưu giả tưởng. Bên dưới bề mặt của đại dương, có những tàn tích nơi mà mọi người một lần đi lang thang và những vụ đắm tàu chở cổ vật từ một thời điểm khác. Peter Campbell sẽ đưa chúng ta vào bảo tàng khổng lồ dưới nước nơi mà các hiện vật dưới đại dương có thể cho chúng ta biết thêm kiến thức về nhân loại.
Bài giảng bởi Peter Campbell, minh họa bởi Blind Pig

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
04:46

Vietnamese subtitles

Revisions