Janine di Giovanni: Những gì tôi đã chứng kiến trong chiến tranh.
-
0:01 - 0:04Đây là cách cuộc chiến bắt đầu
-
0:04 - 0:07Vào một ngày bình thường,
-
0:07 - 0:09Bạn có kế hoạch tham dự một bữa tiệc
-
0:09 - 0:12Bạn đưa lũ trẻ đến trường
-
0:12 - 0:14bạn đến gặp nha sĩ
-
0:14 - 0:18Và điều tiếp theo, điện thoại mất tín hiệu
-
0:18 - 0:22TV mất tín hiệu, những người lính trên đường phố
-
0:22 - 0:24những ba-ri-e
-
0:24 - 0:29Cuộc sống náo nhiệt bạn biết đã bị ngừng lại
-
0:29 - 0:31Nó đã ngừng lại
-
0:31 - 0:34Đây là câu chuyện từ 1 người bạn của tôi,
-
0:34 - 0:36ở Bosnian, những gì xảy ra với cô ấy,
-
0:36 - 0:41vì tôi nghĩ câu chuyện sẽ cho bạn thấy chính xác những gì cô ấy đã cảm thấy.
-
0:41 - 0:45Tháng 4,1992, một ngày đi làm bình thường của cô,
-
0:45 - 0:48với chiếc váy ngắn và đôi giày cao gót.
Cô ấy làm việc ở 1 ngân hàng. -
0:48 - 0:52Cô là 1 người mẹ trẻ.Thích tiệc tùng.
-
0:52 - 0:53Một người tuyệt vời.
-
0:53 - 0:57Đột ngột, cô nhìn thấy 1 chiếc xe tăng
-
0:57 - 1:00đang di chuyển trên con phố chính của Sarajevo
-
1:00 - 1:04đánh bật mọi thứ ra khỏi đường đi của nó.
-
1:04 - 1:08Cô ấy nghĩ mình đang mơ, nhưng không.
-
1:08 - 1:10Và cô ấy chạy, như chúng ta vẫn thường làm
-
1:10 - 1:14và tìm 1 chỗ trốn, cô ấy trốn đằng sau 1 cái thùng cũ,
-
1:14 - 1:17với đôi giày cao gót và chiếc váy ngắn.
-
1:17 - 1:21Trong khi trốn ở đó, cô cảm thấy thật tức cười,
-
1:21 - 1:24nhưng rồi cô thấy chiếc xe tăng với những người lính,
-
1:24 - 1:26và mọi người xuất hiện khắp nơi cùng với sự hỗn loạn
-
1:26 - 1:31và cô nghĩ " Tôi cảm thấy mình như Alice trong xứ sở thần tiên"
-
1:31 - 1:33ngã xuống cái hang thỏ,
-
1:33 - 1:36chìm vào, chìm dần vào trong hỗn loạn,
-
1:36 - 1:42và cuộc sống của tôi không bao giờ được như trước nữa."
-
1:42 - 1:45Vài tuần sau đó, bạn tôi ở trong một đám đông người
-
1:45 - 1:50chen lấn với đứa đứa con trai ẵm trên tay
-
1:50 - 1:53để đưa cậu bé lên 1 chiếc xe bus,
-
1:53 - 1:56một trong những chiếc xe cuối cùng rời khỏi Sarajevo
-
1:56 - 1:59để đưa lũ trẻ ra ngoài, để chúng có thể an toàn.
-
1:59 - 2:03và cô ấy nhớ phải đấu tranh với mẹ cô ở phía trước,
-
2:03 - 2:07đám đông người, " Đưa con tôi đi!Hãy đưa con tôi đi!".
-
2:07 - 2:13và cô đưa con trai của cô ấy cho một ai đó qua cửa sổ chiếc xe.
-
2:13 - 2:16Và cô ấy đã không còn thấy cậu bé trong hàng năm sau đó
-
2:16 - 2:19Sự vây hãm diễn ra trong 3 năm rưỡi,
-
2:19 - 2:22đó là 1 thời kì khó khăn, không nước,
-
2:22 - 2:27không năng lượng, không điện, không thức ăn,
-
2:27 - 2:32ở ngay trung tâm Châu Âu, ngay giữa thế kỷ 20.
-
2:32 - 2:36Tôi được vinh dự là 1 những phóng viên
-
2:36 - 2:38đã sống ở đó trong suốt cuộc vây hãm,
-
2:38 - 2:41Tôi có vinh dự và đặc ân khi được ở đó
-
2:41 - 2:44vì nó đã dạy rôi mọi thứ,
-
2:44 - 2:48không chỉ là 1 phóng viên, mà còn là cách làm người.
-
2:48 - 2:50Tôi đã học về lòng thương, sự cảm thông
-
2:50 - 2:54Tôi học về những con người rất bình thường, những người đã trở thành người hùng.
-
2:54 - 2:58Tôi học cách chia sẻ.Tôi học về tình bạn.
-
2:58 - 3:01Và hơn thế nữa, tôi học về tình yêu thương.
-
3:01 - 3:07Ngay cả giữa sự phá hủy ghê gớm, cái chết và sự hỗn loạn,
-
3:07 - 3:10Tôi học cái cách những người bình thường giúp đỡ hàng xóm của họ,
-
3:10 - 3:12chia sẻ thức ăn, chăm sóc lũ trẻ,
-
3:12 - 3:16kéo ai đó ra khỏi tầm bắn ở ngay giữa con đường
-
3:16 - 3:18ngay cả khi điều đó gây nguy hiểm cho chính cuộc sống của họ,
-
3:18 - 3:22giúp những người bị thương vào taxi
-
3:22 - 3:24cố gắng đưa họ đến bệnh viện.
-
3:24 - 3:27Tôi đã học được nhiều điều cho bản thân.
-
3:27 - 3:31Martha Gellhorn, một người hùng của tôi, đã từng nói,
-
3:31 - 3:36" Bạn chỉ có thể yêu chiến tranh.Những gì còn lại là trách nhiệm"
-
3:36 - 3:39Tôi đã trải qua rất nhiều, rất nhiều cuộc chiến sau đó,
-
3:39 - 3:42quá nhiều tôi không thể tính được,
-
3:42 - 3:45nhưng không có gì giống như ở Sarajevo.
-
3:45 - 3:49Cuối tháng tư, tôi quay lại và với điều là lùng
-
3:49 - 3:53những gì tôi gọi à cuộc tái ngộ
-
3:53 - 3:57Nó là ngày lễ kỉ niệm lần thứ 20 cuộc vây hãm,
-
3:57 - 4:00Ngày bắt đầu cuộc vây hãm ở Sarajevo,
-
4:00 - 4:04Tôi không thích từ " Lễ kỉ niệm", vì nghe có vẻ như là 1 bữa tiệc,
-
4:04 - 4:05và đó không phải là 1 bữa tiệc.
-
4:05 - 4:09Đó là 1 cuộc tụ họp ảm đạm của những phóng viên
-
4:09 - 4:13đã hoạt động trong suốt cuộc chiến, những người viện trợ nhân đạo,
-
4:13 - 4:17và đương nhiên cả những chiến sĩ, những người con Sarajevo dũng cảm.
-
4:17 - 4:20Điều làm tôi chú ý nhất,
-
4:20 - 4:21làm tan nát trái tim tôi,
-
4:21 - 4:24là khi đi dọc những con phố chính của Sarajevo,
-
4:24 - 4:28nơi mà bạn tôi Aida đã nhìn thấy chiếc xe tăng 20 năm trước,
-
4:28 - 4:34và con đường với hơn 12,000 chiếc ghế đỏ,
-
4:34 - 4:36trống trải,
-
4:36 - 4:38mỗi chiếc ghế tượng trưng cho
-
4:38 - 4:42một người đã chết trong cuộc vây hãm đó,
-
4:42 - 4:46chỉ ở Sarajevo, không phải cả Bosnia,
-
4:46 - 4:49và dãy ghế trải dài đến cuối thành phố
-
4:49 - 4:51chiến 1 diện tích rất lớn,
-
4:51 - 4:55và điều gây đau buồn nhất cho rôi là những chiếc ghế nhỏ
-
4:55 - 4:57cho những đứa trẻ.
-
4:57 - 5:01Bây giờ tôi đang hoạt động ở Syria,
-
5:01 - 5:04và tôi đã bắt đầu viết về nó bởi vì tôi tin rằng
-
5:04 - 5:06nó cần phải kết thúc.
-
5:06 - 5:09Tôi tin rằng có một câu chuyện ở đó cần được kể
-
5:09 - 5:13Tôi thấy, một lần nữa, 1 cuộc chiến giống như ở Bosnia.
-
5:13 - 5:15Và lần đầu khi đến Damamascus,
-
5:15 - 5:18Tôi đã thấy khoảnh khắc kì lạ này nơi người dân
-
5:18 - 5:21dường như không tin rằng cuộc chiến đã bắt đầu,
-
5:21 - 5:23và đó là chính xác những gì đã xảy ra ở Bosnia.
-
5:23 - 5:26Và gần như mọi thành phố khác tôi đã thấy khi chiến tranh tới.
-
5:26 - 5:28Người dân không muốn tin nó đã tới,
-
5:28 - 5:32nên họ không không rời đi, họ không rời đi trước khi họ có thể.
-
5:32 - 5:34Họ không rút tiền.
-
5:34 - 5:37Họ ở lại vì họ muốn ở trong chính ngôi nhà của mình.
-
5:37 - 5:42Và khi chiến tranh và sự hỗn loạn giảm dần.
-
5:42 - 5:45Rwanda là khu vực ám ảnh tôi khá nhiều
-
5:45 - 5:51Năm 1994, tôi rời Sarajevo để làm phóng sự về nạn diệt chủng ở Rwanda.
-
5:51 - 5:56Giữa thàng 4 và tháng 8, 1994,
-
5:56 - 6:01Một triệu người đã bị tàn sát.
-
6:01 - 6:06Và 12,000 chiếc ghế đã làm tôi hoảng sợ
-
6:06 - 6:08với con số tuyệt đối,
-
6:08 - 6:11Tôi chỉ muốn bạn dành vài phút để nghĩ về hàng triệu người đó.
-
6:11 - 6:14Để tôi cho bạn 1 ví dụ, tôi nhớ rằng
-
6:14 - 6:19đứng yên và nhìn vào con đường với hết tầm nhìn của mình,
-
6:19 - 6:25ít nhất 1 dặm, những thi thể được chất đống cao gấp 2 lần tôi
-
6:25 - 6:27những xác chết.
-
6:27 - 6:30Và đó chỉ là 1 phần nhỏ.
-
6:30 - 6:32Những bà mẹ ôm những đứa trẻ
-
6:32 - 6:36cố gắng che chờ chúng khỏi sự đau đớn.
-
6:36 - 6:39Vậy nên chúng ta học được nhiều điều từ chiến tranh,
-
6:39 - 6:41Tôi kể về Rwanda
-
6:41 - 6:45bởi vì đó chỉ là 1 khu vực, giống như phía Nam Châu Phi,
-
6:45 - 6:49nơi mà gần 20 năm qua, đang được cứu chữa.
-
6:49 - 6:5356% đại biểu Quốc hội là nữ giới,
-
6:53 - 6:55thật là tuyệt vời,
-
6:55 - 6:59và hiện giờ đã có trong hiến pháp quốc gia,
-
6:59 - 7:02bạn hoàn toàn không được phép nói "Hutu" hay "tutsi"
-
7:02 - 7:06bạn không được phép định danh một ai đó bằng sắc tộc
-
7:06 - 7:11là những thứ, tất nhiên, là cái đã bắt đầu cuộc tàn sát
-
7:11 - 7:14Một người viện trợ, bạn tôi, đã cho tôi biết một câu chuyện ý nghĩa nhất
-
7:14 - 7:15hay tôi tìm thấy trong đó những gì tốt đẹp.
-
7:15 - 7:20Có 1 nhóm trẻ em, cả người tộc Hutu và Tutsy,
-
7:20 - 7:23Và 1 nhóm phụ nữa nhận chúng làm con nuôi,
-
7:23 - 7:27họ xếp hàng và đưa cho từng đứa trẻ.
-
7:27 - 7:30Không có sự đền bù nào, bạn là người Tutsi
-
7:30 - 7:33bạn là người Hutu, bạn có thể đã giết mẹ tôi,
-
7:33 - 7:35bạn có thể đã giết cha tôi.
-
7:35 - 7:40Họ chỉ cùng nhau, trong sự hòa giải.
-
7:40 - 7:44Và tôi đã tìm thấy điều phi thường.
-
7:44 - 7:47Khi mọi người hỏi làm thế nào để tôi tiếp tục bù đắp những gì chiến tranh gây ra,
-
7:47 - 7:49và tại sao tôi lại tiếp tục làm việc đó,
-
7:49 - 7:50đây là lí do.
-
7:50 - 7:54Khi tôi quay lại Syria, thực tế là tuần sau,
-
7:54 - 7:58để thấy những con người đáng kinh ngạc, những người hùng
-
7:58 - 8:00họ đấu tranh cho sự dân chủ,
-
8:00 - 8:04cho những đồ trợ cấp mỗi ngày.
-
8:04 - 8:07Và đó là lí do tại sao tôi làm việc này.
-
8:07 - 8:12Năm 2004, Tôi đã có 1 bé trai,
-
8:12 - 8:15tôi gọi đó là đứa trẻ kì diệu,
-
8:15 - 8:18bời vì sau khi nhìn thấy quá nhiều sự chết chóc
-
8:18 - 8:22và sự phá hủy, hỗn loạn và bóng tối trong cuộc sống,
-
8:22 - 8:26tia sáng hy vọng đã được sinh ra.
-
8:26 - 8:30Tôi gọi bé là Luca, nghĩa là "Người mang ánh sáng"
-
8:30 - 8:35vì bé đã mang ánh sáng đến cuộc đời tôi.
-
8:35 - 8:39Nhưng tôi nói tới bé là bởi vì khi được 4 tháng tuổi,
-
8:39 - 8:43tổng biên tập bảo tôi quay lại Baghdad
-
8:43 - 8:47nơi mà tôi đã viết bài về chế độ Saddam
-
8:47 - 8:49trong suốt quá trình sụp đổ của Baghdad và sau đó nữa,
-
8:49 - 8:53và tôi nhớ rằng mình đã rơi nước mắt trên máy bay,
-
8:53 - 8:55khóc vì phải xa con trai,
-
8:55 - 8:58trong khi tôi ở đó,
-
8:58 - 9:00Một chính trị gia Irag khá nổi tiếng, bạn tôi, đã nói rằng
-
9:00 - 9:03" Chị làm gì ở đây vậy?"
-
9:03 - 9:05"Sao chị không ở nhà với Luca?"
-
9:05 - 9:09Tôi đã trả lời " Tôi cần phải chứng kiến chuyện này." Đó là năm 2004.
-
9:09 - 9:13đó là thời gian bắt đầu những cuộc tắm máu không thể tưởng tượng được ở Iraq,
-
9:13 - 9:16" Tôi cần phải xem, tôi phải xem những gì đã xảy ra ở đây.
-
9:16 - 9:17Tôi phải báo cáo lại những việc đó."
-
9:17 - 9:21Anh ấy nói: " Về nhà đi,
-
9:21 - 9:24bởi vì nếu cô lỡ lần đầu tiên cháu mọc răng,
-
9:24 - 9:27nếu cô lỡ những bước đi đầu tiên của cháu,
cô sẽ không bao giờ tha thứ cho bản thân. -
9:27 - 9:31Những luôn có những cuộc chiến khác."
-
9:31 - 9:35Và đó, đáng buồn, luôn có những cuộc chiến.
-
9:35 - 9:39Tôi đã tự đánh lừa bản thân nếu tôi nghĩ, như 1 nhà báo,
-
9:39 - 9:41như 1 phóng viên, 1 người viết bài,
-
9:41 - 9:46tôi có thể ngừng chúng lại.Tôi không thể.
-
9:46 - 9:48Tôi không phải Kofi Annan.Ông ấy không thể ngừng chiến tranh.
-
9:48 - 9:51Ông cố gắng thường lượng với Syria và không thể thành công.
-
9:51 - 9:55Tôi không phải U.N. một tổ chứ hòa giải những mâu thuẩn
-
9:55 - 9:57Tôi thậm chỉ không phải là bác sĩ cứu trợ,
-
9:57 - 10:00và tôi không thể tả với bạn thời gian tôi càm thấy mình vô dụng đến nhường nào
-
10:00 - 10:03chứng kiến những người chết trước mặt mình, và tôi không thể cứu họ.
-
10:03 - 10:07Tôi chỉ là một nhân chứng.
-
10:07 - 10:12Vai trò của tôi là đem lại tiếng nói cho những người bị áp bức.
-
10:12 - 10:16Một đồng nghiệp của tôi miêu tả việc làm đã đem ánh sáng
-
10:16 - 10:18đến những góc tối tăm của thế giới.
-
10:18 - 10:21Và đó là những gì tôi cố gắng làm.
-
10:21 - 10:24Không phải tôi luôn luôn thành công,
-
10:24 - 10:27và thỉnh thoảng có những sự chán nản,
-
10:27 - 10:29và cảm thấy bạn thực sự trống rỗng
-
10:29 - 10:31cảm thấy không một ai quan tâm.
-
10:31 - 10:33Ai quan tâm đến Syria?Ai quan tâm đến Bosnia?
-
10:33 - 10:35Ai quan tâm về Congo,
-
10:35 - 10:38Ivory Coast, Liberia, Sierra Leone,
-
10:38 - 10:40và những nơi khác nữa.
-
10:40 - 10:44Tôi sẽ nhớ mãi trong suốt phần đời còn lại của mình?
-
10:44 - 10:47nhiệm vụ của tôi là làm nhân chứng
-
10:47 - 10:50và đó là vấn đề nan giải, vấn đề của trái tim,
-
10:50 - 10:53với chúng tôi, những phóng viên chiến tranh.
-
10:53 - 10:56Tôi có thể hy vọng,
-
10:56 - 10:59không phải những nhà chính trị, nhà chính khách,
-
10:59 - 11:01vì tôi đã tin tưởng quá nhiều
-
11:01 - 11:04họ đọc những gì tôi viết và làm gì đó.
-
11:04 - 11:07Tôi không đánh lừa bản thân.
-
11:07 - 11:11Nhưng tôi hy vọng nếu các bạn nhớ những gì tôi đã nói
-
11:11 - 11:15hoặc bất kì câu chuyện nào và bữa sáng ngày mai,
-
11:15 - 11:17nếu các bạn có thể nhớ câu chuyện về Sarajevo,
-
11:17 - 11:21hay câu chuyện về Rwanda,
-
11:21 - 11:23nghĩa là tôi đã xong việc của mình.
-
11:23 - 11:25Cảm ơn rất nhiều!
-
11:25 - 11:33(tiếng vỗ tay)
- Title:
- Janine di Giovanni: Những gì tôi đã chứng kiến trong chiến tranh.
- Speaker:
- Janine di Giovanni
- Description:
-
Phóng viên Janine di Giovanni đã đến những nơi tồi tệ nhất trên thế giới để mang về những câu chuyện ở Bosnia, Sierra Leone và gần đây nhất là Syria.Cô kể những câu chuyện về con người trong những cuộc xung đột và những cú shock khi một thành phố, gia đình biến thành bãi chiến trường...
- Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TEDTalks
- Duration:
- 11:53
Dimitra Papageorgiou approved Vietnamese subtitles for What I saw in the war | ||
Phuong Nguyen accepted Vietnamese subtitles for What I saw in the war | ||
Phuong Nguyen edited Vietnamese subtitles for What I saw in the war | ||
Phuong Nguyen edited Vietnamese subtitles for What I saw in the war | ||
Daniel Ngo edited Vietnamese subtitles for What I saw in the war | ||
Daniel Ngo edited Vietnamese subtitles for What I saw in the war | ||
Daniel Ngo added a translation |