Vắn tắt lịch sử tôn giáo trong nghệ thuật - TED-Ed

Xem bài học đầy đủ tại: http://ed.ted.com/lessons/a-brief-history-of-religion-in-art-ted-ed

Trước khi được đưa vào viện bảo tàng, nghệ thuật chủ yếu được xem là đối tác trực quan cho những câu chuyện tôn giáo. Liệu những bức tranh thần học, tác phẩm điêu khắc, họa tiết trên vải và đèn nến từ nhiều thế kỷ trước vẫn còn phù hợp với chúng ta? Jeremiah Dickey mô tả sự phát triển của nghệ thuật trong mắt công chúng và giải thích tại sao có thể xem lịch sử của nghệ thuật như một cuộc trò chuyện toàn cầu đang tiếp diễn.

Bài học và hoạt hình của TED-Ed.

Chỉ vài trăm năm trở lại đây

văn minh phương Tây đã đưa
nghệ thuật vào bảo tàng,

các bảo tàng này

mở cửa cho công chúng
như chúng ta biết ngày nay.

Trước đó, nghệ thuật
phục vụ cho các mục đích khác.

Những gì được gọi
là mỹ thuật hôm nay

trên thực tế, là cách
mà người ta nhận thức

về khía cạnh thẩm mỹ
của tôn giáo.

Hội họa, điêu khắc,
họa tiết trên vải và đèn nến

là phương tiện truyền thông
vào thời đó

mang đến hình ảnh sống động

cùng những câu chuyện
đương thời.

Với ý nghĩa này,
nghệ thuật phương Tây

có cùng một mục đích

với các nền văn hóa khác

một vài trong số đó, trong ngôn ngữ
không có từ chỉ nghệ thuật.

Vậy, ta định nghĩa
nghệ thuật như thế nào đây?

Nói chung, đó là

tác phẩm trực quan
bày tỏ ý nghĩa

vượt lên trên ngôn ngữ,

thông qua tượng trưng

hay sắp đặt những yếu tố
trực quan.

Rất nhiều bằng chứng về
sức mạnh của hình tượng,

hay khả năng truyền đạt
của hình ảnh

có thể được tìm thấy

nếu nhìn từ góc độ

lịch sử của các tôn giáo lớn
trên thế giới.

Hầu như tất cả tôn giáo,
trong lịch sử

đều trải qua giai đoạn
cấm tôn thờ hình tượng.

Người ta nghiêm cấm mô tả
hình ảnh của đấng thiêng liêng,

để tránh sự sùng bái thần tượng,

hoặc nhầm lẫn giữa thần thánh
và biểu tượng của thần thánh.

Để giữ tính chân thực,

trong mối quan hệ giữa cá nhân
và đấng Thiêng liêng.

Tuy nhiên, đây là việc khó làm,

nhu cầu mô tả và
giải thích bằng hình ảnh

về thế giới quanh ta,

là một sự thôi thúc
khó đè nén.

Cả đến hôm nay,

việc mô tả thánh Allah hay
nhà tiên tri Muhammad vẫn bị cấm,

sự ca ngợi đấng thiêng liêng
một cách trừu tượng

vẫn có thể được tìm thấy trong
họa tiết trên vải của người Hồi giáo Arab,

qua nét vẽ bay bướm bậc thầy

và thư pháp Ả Rập,

nơi mà lời nhà tiên tri

được thể hiện dưới hai góc độ,
văn học và nghệ thuật thị giác.

Tương tự như vậy,
trong nghệ thuật nguyên sơ

của Thiên Chúa giáo và Phật giáo,

sự hiện diện của Đức Chúa
và Đức Phật

không mang dáng dấp con người

mà thay vào đó là
các biểu tượng.

Trong mỗi trường hợp,

hình tượng được sử dụng

như một hình thức tôn kính.

Biểu tượng nhân học,

hoặc mô tả
trong hình hài con người,

chỉ mới trở nên phổ biến

các thế kỷ về sau,

dưới ảnh hưởng của các
truyền thống văn hóa lân bang.

Sự đánh giá cao của công chúng
dành cho nghệ thuật thị giác

ngoài việc thực hiện chức năng
truyền thống, tôn giáo, xã hội

vẫn là một khái niệm tương đối mới.

Có thể nói, ngày nay,
ta thần tượng hóa thần tượng.

Ta đến viện bảo tàng
để thưởng thức nghệ thuật,

nhưng cảm nhận của chúng ta
về nó

cơ bản đã bị tách khỏi bối cảnh

mà tác phẩm được tạo nên.

Có thể nói,
người xem hiện đại

thiếu đi sự nhiệt tình

mà họ có
với nghệ thuật đương đại,

nhờ vào mối liên quan về mặt thời gian
và ngôn ngữ văn hoá.

Cũng có thể nói rằng lịch sử
của cái ta gọi là nghệ thuật

là một cuộc trò chuyện
đang tiếp diễn,

khi hiện tại của ta

sẽ là quá khứ kinh điển
của thế hệ tương lai.

Đó là một cuộc trò chuyện

phản ánh ý thức hệ, thần thoại,
hệ thống niềm tin, điều cấm kỵ

và nhiều thứ khác của thế giới,
mà trong đó nó được tạo nên.

Thế không có nghĩa là
tác phẩm của một thời đại

phục vụ một chức năng
cụ thể thời đó đã chết

hoặc không còn cống hiến.

Ngay cả trong một bảo tàng,
các tác phẩm

từ không gian
và thời gian khác nhau

được trưng bày cùng nhau,

tách khỏi hoàn cảnh xuất xứ,

việc trưng bày chúng cạnh nhau
mang lại lợi ích.

Triển lãm được tổ chức
bởi người giám tuyển,

hoặc những người
có khả năng

tái tạo ngữ cảnh
hoặc pha trộn

những hiện vật văn hóa trong
một phần thuyết trình tập thể.

Là người xem, ta có thể
thưởng thức nghệ thuật

theo một chủ đề chung
có thể chưa rõ ràng

qua một tác phẩm

mà cần đến nhiều tác phẩm
đặt cạnh nhau,

từ đó, thu lượm và suy ngẫm
những ý nghĩa mới.

Nếu thích, ta thậm chí

có thể xem
mỗi tác phẩm nghệ thuật

như một phần của
tập thể không xác định,

trong trải nghiệm của con người
trong quá khứ,

con đường dẫn đến
cửa nhà chúng ta

và hành trình ấy
tiếp tục mở ra

cho bất kỳ ai
muốn khám phá nó.