Return to Video

Fransız Devrimi'ne neden olan neydi? - Tom Mullaney

  • 0:07 - 0:11
    İnsanların ne hakları var ve
    bu haklar nereden geliyor?
  • 0:11 - 0:14
    Kim diğerleri için kararlar alır
    ve yetkili kim?
  • 0:14 - 0:19
    İnsanların ihtiyaçlarını karşılamak için
    toplumları nasıl organize ederiz ?
  • 0:19 - 0:22
    Bu sorular Fransız Devrimi’nin
    kargaşası sırasında
  • 0:22 - 0:25
    bütün bir ulusu sorguladı.
  • 0:25 - 0:27
    18. Yüzyılın sonunda,
  • 0:27 - 0:31
    Avrupa Aydınlanma olarak
    bilinen entelektüel
  • 0:31 - 0:34
    ve kültürel değişim geçirdi.
  • 0:34 - 0:37
    Filozoflar ve sanatçılar mantık
    ve insan özgürlüğünü
  • 0:37 - 0:40
    gelenek ve dinin yerine geliştirdi.
  • 0:40 - 0:43
    Orta sınıfın ve basılı malzemelerin
    ortaya çıkışı,
  • 0:43 - 0:45
    siyasi duyarlılığı teşvik etti
  • 0:45 - 0:49
    ve Amerikan Devrimi eski İngiliz
    sömürgesini
  • 0:49 - 0:51
    bağımsız bir cumhuriyete dönüştürdü.
  • 0:51 - 0:55
    Şimdiye kadar Avrupa’nın en büyük ve
    en zengin ülkelerinden biri olan Fransa,
  • 0:55 - 1:00
    hâlâ Zümre olarak adlandırılan
    3 katı sosyal sınıfı olan
  • 1:00 - 1:02
    eski bir düzen ile yönetiliyordu.
  • 1:02 - 1:07
    Kral Louis XVI ‘in yetkileri
    ilahi bir hakka dayanıyordu.
  • 1:07 - 1:11
    Birincil ve ikincil Zümre üyelerine
    Katolik din adamlarına
  • 1:11 - 1:14
    ve soylulara özel ayrıcalıklar verdi.
  • 1:14 - 1:17
    Üçüncül zümre üyeleri,
    orta sınıf tüccarlar ve esnaflar,
  • 1:17 - 1:21
    20 milyonun üzerinde olan
    köylülerden oluşuyordu, en az gücü olan
  • 1:21 - 1:24
    ve sadece vergi veren kişiler de onlardı,
  • 1:24 - 1:29
    bir tek krala değil aynı zamanda
    diğer üst zümrelere de verirlerdi.
  • 1:29 - 1:30
    Kötü hasat yıllarında
  • 1:30 - 1:33
    Kral ve soylular aşırı zenginlik
    içinde müsrifçe yaşarken,
  • 1:33 - 1:39
    vergiler köylülerin neredeyse
    her şeylerini ellerinden almaktaydı.
  • 1:39 - 1:43
    Ama Fransa, Amerikan Devrimi'ne destekleri
    yüzünden borç batağına saplandı
  • 1:43 - 1:46
    ve İngiltere ile uzun süren savaşta
  • 1:46 - 1:48
    değişim gerekli oldu.
  • 1:48 - 1:51
    Kral Louis, vergi reformlarını
    isteyen Jacques Necker’ı
  • 1:51 - 1:52
    maliye bakanlığına atadı
  • 1:52 - 1:57
    ve hükûmetin mali yayınları açıkça
    halk desteğini kazandı.
  • 1:57 - 2:01
    Ama kralın danışmanları bu girişimlere
    şiddetle karşı çıktı.
  • 2:01 - 2:05
    Bir çözüme umutsuz bakan kral,
    175 yıldır ilk defa
  • 2:05 - 2:12
    meclis toplantısı için Üçüncül
    Zümre'den temsilcileri çağırdı.
  • 2:12 - 2:17
    Üçüncül Zümre, Fransız nüfusunun %98’ini
    temsil ettiği hâlde
  • 2:17 - 2:20
    onların oyu diğer her bir zümrenin
    oyuna eşitti.
  • 2:20 - 2:25
    Şaşırtıcı olmayan bir şekilde iki üst
    sınıf kendi ayrıcalıklarını elinde tuttu.
  • 2:25 - 2:28
    Üçüncül Zümre onların adil
    olmadıklarını anlayınca,
  • 2:28 - 2:30
    bağını onlardan koparıp
  • 2:30 - 2:32
    kendi Ulusal Meclis'lerini ilan ettiler
  • 2:32 - 2:38
    ve diğer Zümreler olsun olmasın
    yeni bir anayasa hazırlamaya ant içtiler.
  • 2:38 - 2:40
    Kral Louis, Ulusal Meclis'le
    görüşmesi için Birincil
  • 2:40 - 2:42
    ve İkincil Zümrelere emir yolladı.
  • 2:42 - 2:46
    Ayrıca Kral, gözde maliye bakanını
    görevden aldı.
  • 2:46 - 2:49
    Bunun üzerine, binlerce öfkeli Parisli,
  • 2:49 - 2:53
    sempatizan askerlere katılıp
    kraliyet gücünün simgesi olan
  • 2:53 - 2:57
    ve büyük bir silah deposu olan
    Bastille hapishanesini bastı.
  • 2:57 - 3:00
    Devrim başlamıştı.
  • 3:00 - 3:02
    İsyan ülke geneline yayılırken
  • 3:02 - 3:05
    feodal sistem yıkıldı.
  • 3:05 - 3:08
    İnsan ve Yurttaş Hakları Bildirisi,
  • 3:08 - 3:11
    kısa bir süreliğine bireysel haklar
    ve özgürlükler
  • 3:11 - 3:16
    insan doğası için temel bir
    radikal fikir olarak yayınlandı
  • 3:16 - 3:19
    ve hükûmet sadece onları
    korumak için varlığını sürdürdü.
  • 3:19 - 3:23
    Ayrıcalıklarını kaybeden birçok
    soylu yurtdışına kaçtı ve Fransa'yı
  • 3:23 - 3:27
    fethetmek ve düzenlerini tekrar tahsis
    etmek için diğer krallara yalvardılar.
  • 3:27 - 3:31
    Louis meşruti monarşinin
    temsili lideri olarak kaldı
  • 3:31 - 3:33
    ve geleceği için korkmaya başladı.
  • 3:33 - 3:37
    1791’de ülkeden kaçmayı denedi
    fakat yakalandı.
  • 3:37 - 3:41
    Kaçış teşebbüsü halkın
    krala olan güvenini yıktı.
  • 3:41 - 3:45
    Kraliyet ailesi tutuklandı ve
    kral vatan hainliği ile itham edildi.
  • 3:45 - 3:47
    Duruşma sonrası,
  • 3:47 - 3:50
    bir zamanlar saygı duyulan kral
    halk önünde giyotine vuruldu,
  • 3:50 - 3:53
    bin yıllık monarşinin sonunun
    geldiğinin sinyallerini vererek
  • 3:53 - 3:59
    ve Eylül 21'deki ilk Fransız Cumhuriyeti
    deklarasyonunu sonuçlandırarak
  • 3:59 - 4:03
    şu sloganla yönetildi
    ”Özgürlük, Eşitlik, Kardeşlik”.
  • 4:03 - 4:05
    Dokuz ay sonra,
  • 4:05 - 4:06
    bir yabancı tarafından,
  • 4:06 - 4:09
    kötü ünü yüzünden
    "Bayan Zarar " diye alaya alınan
  • 4:09 - 4:11
    Kraliçe Marie Antoinette de
  • 4:11 - 4:13
    infaz edildi.
  • 4:13 - 4:16
    Fakat Devrim burada bitmeyecekti.
  • 4:16 - 4:19
    Sadece hükûmetin değişmesinden tatmin
    olmayan bazı liderler,
  • 4:19 - 4:22
    Fransız toplumunu tamamen
    dönüştürmek için uğraştılar -
  • 4:22 - 4:24
    dinlerini,
  • 4:24 - 4:25
    sokak isimlerini,
  • 4:25 - 4:26
    hatta takvimlerini.
  • 4:26 - 4:28
    Çeşitli gruplar oluştukça,
  • 4:28 - 4:32
    bir terör dönemi başlatan Maximilien
    Robespierre tarafından yönetilen
  • 4:32 - 4:35
    aşırı radikal parti Jakobenler
    çökmeden önce,
  • 4:35 - 4:39
    en ufak karşıt görüşü
    bile ortadan kaldırmak için
  • 4:39 - 4:42
    20.000 üzerinde insanı infaz etti.
  • 4:42 - 4:46
    Bu sırada Fransa kendini Devrim'in
    yayılmasını engel olma arayışında
  • 4:46 - 4:50
    olan komşu kraliyetlerle savaşta buldu.
  • 4:50 - 4:54
    Kaosun arasında Napolyon Bonapart adlı bir
    general Devrim’in demokratik değerlerini
  • 4:54 - 4:59
    savunmak adı altında imparator
    olmak için idareyi ele aldı.
  • 4:59 - 5:03
    Neticesinde, Devrim on yıl içerisinde,
    3 anayasa,
  • 5:03 - 5:06
    5 hükûmet gördü.
  • 5:06 - 5:09
    1871’de bir sonraki Cumhuriyet
    oluşana kadar yıllarca,
  • 5:09 - 5:13
    monarşi ve isyan arasında gidip geldiler.
  • 5:13 - 5:16
    Fransız Devrimi’nin ideallerini anarken,
  • 5:16 - 5:19
    hâlâ daha 200 yıl önce ortaya çıkan
  • 5:19 - 5:21
    birçok benzer sorularla uğraşıyoruz.
Title:
Fransız Devrimi'ne neden olan neydi? - Tom Mullaney
Description:

Tüm dersi izleyin : http://ed.ted.com/lessons/what-caused-the-french-revolution-tom-mullaney

İnsanların ne hakları var ve bu haklar nereden geliyor? Kim diğerleri için kararlar alır ve yetkili kim ? Kim diğerleri için karar alıyor, yetkili kim? İnsanların ihtiyaçlarını karşılamak için toplumları nasıl organize ederiz ? Tom Mullaney bu soruların Fransız devrimin kargaşası sırasında bütün bir ulusu nasıl sorguladığını bize gösteriyor.

Ders : Tom Mullaney Animasyon : Sashko Danylenko.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
05:33

Turkish subtitles

Revisions Compare revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.