WEBVTT

00:00:06.792 --> 00:00:10.501
İnsanların ne hakları var ve
bu haklar nereden geliyor?

00:00:10.501 --> 00:00:14.310
Kim diğerleri için kararlar alır 
ve yetkili kim?

00:00:14.310 --> 00:00:19.209
İnsanların ihtiyaçlarını karşılamak için 
toplumları nasıl organize ederiz ?

00:00:19.209 --> 00:00:21.868
Bu sorular Fransız Devrimi’nin 
kargaşası sırasında

00:00:21.868 --> 00:00:25.019
bütün bir ulusu sorguladı.

00:00:25.019 --> 00:00:27.409
18. Yüzyılın sonunda,

00:00:27.409 --> 00:00:31.441
Avrupa Aydınlanma olarak
bilinen entelektüel

00:00:31.441 --> 00:00:33.800
ve kültürel değişim geçirdi.

00:00:33.800 --> 00:00:37.409
Filozoflar ve sanatçılar mantık
ve insan özgürlüğünü

00:00:37.409 --> 00:00:40.070
gelenek ve dinin yerine geliştirdi.

00:00:40.070 --> 00:00:42.830
Orta sınıfın ve basılı malzemelerin 
ortaya çıkışı,

00:00:42.830 --> 00:00:45.209
siyasi duyarlılığı teşvik etti

00:00:45.209 --> 00:00:48.749
ve Amerikan Devrimi eski İngiliz 
sömürgesini

00:00:48.749 --> 00:00:51.450
bağımsız bir cumhuriyete dönüştürdü.

00:00:51.450 --> 00:00:55.259
Şimdiye kadar Avrupa’nın en büyük ve
en zengin ülkelerinden biri olan Fransa,

00:00:55.259 --> 00:00:59.969
hâlâ Zümre olarak adlandırılan
3 katı sosyal sınıfı olan

00:00:59.969 --> 00:01:02.052
eski bir düzen ile yönetiliyordu.

00:01:02.052 --> 00:01:06.769
Kral Louis XVI ‘in yetkileri
ilahi bir hakka dayanıyordu.

00:01:06.769 --> 00:01:11.040
Birincil ve ikincil Zümre üyelerine
Katolik din adamlarına

00:01:11.040 --> 00:01:13.781
ve soylulara özel ayrıcalıklar verdi.

00:01:13.781 --> 00:01:17.021
Üçüncül zümre üyeleri, 
orta sınıf tüccarlar ve esnaflar,

00:01:17.021 --> 00:01:21.390
20 milyonun üzerinde olan 
köylülerden oluşuyordu, en az gücü olan

00:01:21.390 --> 00:01:24.461
ve sadece vergi veren kişiler de onlardı,

00:01:24.461 --> 00:01:28.632
bir tek krala değil aynı zamanda
diğer üst zümrelere de verirlerdi.

00:01:28.632 --> 00:01:30.013
Kötü hasat yıllarında

00:01:30.013 --> 00:01:33.370
Kral ve soylular aşırı zenginlik
içinde müsrifçe yaşarken,

00:01:33.370 --> 00:01:39.190
vergiler köylülerin neredeyse 
her şeylerini ellerinden almaktaydı.

00:01:39.190 --> 00:01:43.272
Ama Fransa, Amerikan Devrimi'ne destekleri
yüzünden borç batağına saplandı

00:01:43.272 --> 00:01:45.680
ve İngiltere ile uzun süren savaşta

00:01:45.680 --> 00:01:47.542
değişim gerekli oldu.

00:01:47.542 --> 00:01:50.767
Kral Louis, vergi reformlarını 
isteyen Jacques Necker’ı

00:01:50.767 --> 00:01:52.381
maliye bakanlığına atadı

00:01:52.381 --> 00:01:57.432
ve hükûmetin mali yayınları açıkça 
halk desteğini kazandı.

00:01:57.432 --> 00:02:00.713
Ama kralın danışmanları bu girişimlere
şiddetle karşı çıktı.

00:02:00.713 --> 00:02:05.132
Bir çözüme umutsuz bakan kral,
175 yıldır ilk defa

00:02:05.132 --> 00:02:11.982
meclis toplantısı için Üçüncül
Zümre'den temsilcileri çağırdı.

00:02:12.091 --> 00:02:16.583
Üçüncül Zümre, Fransız nüfusunun %98’ini
temsil ettiği hâlde

00:02:16.583 --> 00:02:20.102
onların oyu diğer her bir zümrenin 
oyuna eşitti.

00:02:20.102 --> 00:02:25.462
Şaşırtıcı olmayan bir şekilde iki üst
sınıf kendi ayrıcalıklarını elinde tuttu.

00:02:25.462 --> 00:02:28.021
Üçüncül Zümre onların adil 
olmadıklarını anlayınca,

00:02:28.021 --> 00:02:29.913
bağını onlardan koparıp

00:02:29.913 --> 00:02:32.003
kendi Ulusal Meclis'lerini ilan ettiler

00:02:32.003 --> 00:02:37.503
ve diğer Zümreler olsun olmasın 
yeni bir anayasa hazırlamaya ant içtiler.

00:02:37.503 --> 00:02:39.972
Kral Louis, Ulusal Meclis'le
görüşmesi için Birincil

00:02:39.972 --> 00:02:41.782
ve İkincil Zümrelere emir yolladı.

00:02:41.782 --> 00:02:45.912
Ayrıca Kral, gözde maliye bakanını
görevden aldı.

00:02:45.912 --> 00:02:48.833
Bunun üzerine, binlerce öfkeli Parisli,

00:02:48.833 --> 00:02:53.183
sempatizan askerlere katılıp
kraliyet gücünün simgesi olan

00:02:53.183 --> 00:02:57.447
ve büyük bir silah deposu olan
Bastille hapishanesini bastı.

00:02:57.447 --> 00:03:00.103
Devrim başlamıştı.

00:03:00.103 --> 00:03:02.385
İsyan ülke geneline yayılırken

00:03:02.385 --> 00:03:04.724
feodal sistem yıkıldı.

00:03:04.724 --> 00:03:07.994
İnsan ve Yurttaş Hakları Bildirisi,

00:03:07.994 --> 00:03:10.614
kısa bir süreliğine bireysel haklar
ve özgürlükler

00:03:10.614 --> 00:03:15.675
insan doğası için temel bir
radikal fikir olarak yayınlandı

00:03:15.675 --> 00:03:19.494
ve hükûmet sadece onları
korumak için varlığını sürdürdü.

00:03:19.494 --> 00:03:22.775
Ayrıcalıklarını kaybeden birçok 
soylu yurtdışına kaçtı ve Fransa'yı

00:03:22.775 --> 00:03:26.864
fethetmek ve düzenlerini tekrar tahsis
etmek için diğer krallara yalvardılar.

00:03:26.864 --> 00:03:30.694
Louis meşruti monarşinin
temsili lideri olarak kaldı

00:03:30.694 --> 00:03:32.984
ve geleceği için korkmaya başladı.

00:03:32.984 --> 00:03:37.135
1791’de ülkeden kaçmayı denedi
fakat yakalandı.

00:03:37.135 --> 00:03:41.126
Kaçış teşebbüsü halkın
krala olan güvenini yıktı.

00:03:41.126 --> 00:03:45.405
Kraliyet ailesi tutuklandı ve
kral vatan hainliği ile itham edildi.

00:03:45.405 --> 00:03:46.561
Duruşma sonrası,

00:03:46.593 --> 00:03:49.889
bir zamanlar saygı duyulan kral 
halk önünde giyotine vuruldu,

00:03:49.921 --> 00:03:53.389
bin yıllık monarşinin sonunun 
geldiğinin sinyallerini vererek

00:03:53.421 --> 00:03:59.131
ve Eylül 21'deki ilk Fransız Cumhuriyeti 
deklarasyonunu sonuçlandırarak

00:03:59.179 --> 00:04:02.921
şu sloganla yönetildi
”Özgürlük, Eşitlik, Kardeşlik”.

00:04:03.414 --> 00:04:04.614
Dokuz ay sonra,

00:04:04.640 --> 00:04:06.174
bir yabancı tarafından, 


00:04:06.188 --> 00:04:09.121
kötü ünü yüzünden 
"Bayan Zarar " diye alaya alınan

00:04:09.219 --> 00:04:11.219
Kraliçe Marie Antoinette de

00:04:11.352 --> 00:04:12.906
infaz edildi.

00:04:13.415 --> 00:04:15.767
Fakat Devrim burada bitmeyecekti.

00:04:15.767 --> 00:04:18.889
Sadece hükûmetin değişmesinden tatmin
olmayan bazı liderler,

00:04:18.889 --> 00:04:22.186
Fransız toplumunu tamamen
dönüştürmek için uğraştılar -

00:04:22.186 --> 00:04:23.586
dinlerini,

00:04:23.586 --> 00:04:24.699
sokak isimlerini,

00:04:24.699 --> 00:04:26.146
hatta takvimlerini.

00:04:26.146 --> 00:04:28.016
Çeşitli gruplar oluştukça,

00:04:28.016 --> 00:04:32.206
bir terör dönemi başlatan Maximilien 
Robespierre tarafından yönetilen

00:04:32.206 --> 00:04:34.516
aşırı radikal parti Jakobenler
çökmeden önce,

00:04:34.516 --> 00:04:39.016
en ufak karşıt görüşü 
bile ortadan kaldırmak için

00:04:39.016 --> 00:04:41.816
20.000 üzerinde insanı infaz etti.

00:04:41.816 --> 00:04:45.607
Bu sırada Fransa kendini Devrim'in
yayılmasını engel olma arayışında

00:04:45.607 --> 00:04:49.516
olan komşu kraliyetlerle savaşta buldu.

00:04:49.516 --> 00:04:54.027
Kaosun arasında Napolyon Bonapart adlı bir
general Devrim’in demokratik değerlerini

00:04:54.027 --> 00:04:59.327
savunmak adı altında imparator
olmak için idareyi ele aldı.

00:04:59.327 --> 00:05:02.647
Neticesinde, Devrim on yıl içerisinde,
3 anayasa,

00:05:02.647 --> 00:05:05.666
5 hükûmet gördü.

00:05:05.666 --> 00:05:09.447
1871’de bir sonraki Cumhuriyet
oluşana kadar yıllarca,

00:05:09.447 --> 00:05:12.717
monarşi ve isyan arasında gidip geldiler.

00:05:12.717 --> 00:05:15.506
Fransız Devrimi’nin ideallerini anarken,

00:05:15.506 --> 00:05:18.767
hâlâ daha 200 yıl önce ortaya çıkan

00:05:18.767 --> 00:05:21.288
birçok benzer sorularla uğraşıyoruz.