Έχει σημασία η γραμματική; - Αντρέα Σ. Καλούντε

Δείτε το πλήρες μάθημα : http://ed.ted.com/lessons/does-grammar-matter-andreea-s-calude

Μερικές φορές είναι δύσκολο να θυμάσαι όλους τους κανόνες της γραμματικής καθώς μιλάς. Πότε είναι σωστό να πεις «τον σκύλο κι εμένα» και πότε θα έπρεπε να είναι «ο σκύλος κι εγώ» ; Έχει τελικά σημασία; Η Αντρέα Σ. Καλούντε εξερευνά την αέναη διαμάχη ανάμεσα σε γλωσσολόγους υποστηρικτές της κανονιστικής γραμματικής και υποστηρικτές της περιγραφικής γραμματικής - οι οποίοι ασπάζονται δύο πολύ διαφορετικές απόψεις επί του θέματος.

Μάθημα από την Αντρέα Σ. Καλούντε, σχεδιασμός από τον Μάικ Σελ

Αφηγείσαι σε ένα φίλο
μια φανταστική ιστορία

και μόλις φτάνεις στο καλύτερο σημείο,
ξαφνικά σε διακόπτει,

«Ο εξωγήινος κι εγώ»,
όχι «Ο εξωγήινος κι εμένα»

Οι περισσότεροι πιθανόν να ενοχλούμασταν,

αλλά πέρα από την αγενή διακοπή,

έχει δίκιο ο φίλος σας;

Ήταν η πρότασή σας πράγματι
γραμματικά λανθασμένη;

Κι αν παρόλα αυτά την κατάλαβε,
τι σημασία είχε;

Από την οπτική γωνία της γλωσσολογίας,

η γραμματική είναι ένα σύνολο δομών
για το πώς συνδυάζονται οι λέξεις

ώστε να σχηματίσουν φράσεις ή προτάσεις,

είτε στο γραπτό είτε στον προφορικό λόγο.

Διαφορετικές γλώσσες
έχουν διαφορετικές δομές.

Στα Αγγλικά, το υποκείμενο
συνήθως τοποθετείται πρώτο,

ακολουθούμενο από το ρήμα,

και κατόπιν το αντικείμενο,

ενώ στα Ιαπωνικά
και σε πολλές άλλες γλώσσες,

η σειρά είναι:
υποκείμενο, αντικείμενο, ρήμα.

Κάποιοι έχουν προσπαθήσει να αναγνωρίσουν
δομές κοινές σε όλες τις γλώσσες,

εκτός όμως από κάποια
βασικά χαρακτηριστικά,

όπως η ύπαρξη ουσιαστικών ή ρημάτων,

ελάχιστα από τα επονομαζόμενα καθολικά
χαρακτηριστικά της γλώσσας έχουν βρεθεί.

Καθώς κάθε γλώσσα χρειάζεται
σταθερές δομές για να λειτουργήσει,

η μελέτη αυτών των δομών πυροδοτεί
μια διαρκή διαμάχη ανάμεσα σε δυο θέσεις

γνωστές και ως κανονιστική και περιγραφική
προσέγγιση της γλώσσας.

Υπεραπλουστευμένα,

οι κανονιστές πιστεύουν ότι η γλώσσα
ακολουθεί σταθερούς κανόνες,

ενώ οι περιγραφιστές

αντιμετωπίζουν την ποικιλία
και την προσαρμογή ως φυσικό

και απαραίτητο κομμάτι της γλώσσας.

Για μια μεγάλη χρονική περίοδο
η γλώσσα ήταν κυρίως προφορική.

Αλλά καθώς οι άνθρωποι διασυνδέονταν

και η γραφή απέκτησε μεγαλύτερη σημασία

η γραπτή γλώσσα τυποποιήθηκε
για να επιτρέψει μια ευρύτερη επικοινωνία

και να εξασφαλίσει ότι άνθρωποι
από διαφορετικές περιοχές

θα μπορούν να συνεννοούνται.

Σε πολλές γλώσσες, η τυποποιημένη μορφή
θεωρήθηκε η μόνη σωστή,

παρά το γεγονός ότι προέκυψε μόνο από μία
από τις πολλές προφορικές ποικιλίες,

συνήθως αυτών που βρίσκονταν στην εξουσία.

Οι υποστηρικτές της γλωσσικής αγνότητας
φρόντισαν για την εδραίωσή της

περιγράφοντας ένα σύνολο κανόνων
για την έως τότε καθιερωμένη γραμματική.

Έτσι, οι γραμματικοί κανόνες εφαρμόστηκαν
και στον προφορικό λόγο.

Μορφές που απέκλιναν των γραπτών κανόνων
θεωρούνταν διαφθορά της γλώσσας,

ή σημάδια χαμηλής κοινωνικής τάξης.

Και πολλοί που μεγάλωσαν
μιλώντας κατ' αυτόν τον τρόπο

αναγκάστηκαν να υιοθετήσουν
την τυποποιημένη μορφή της γλώσσας.

Πρόσφατα όμως,

οι γλωσσολόγοι κατάλαβαν ότι η ομιλία
είναι ξεχωριστό φαινόμενο από τη γραφή

με τις δικές της ιδιομορφίες και μοτίβα.

Οι περισσότεροι μαθαίνουμε να μιλάμε
σε τόσο μικρή ηλικία, που το ξεχνάμε.

Διαμορφώνουμε τον προφορικό μας λόγο
ασυνείδητα μέσα από συνήθειες

κι όχι μέσα από απομνημόνευση κανόνων.

Επειδή η ομιλία αποκτά νόημα και μέσα
από τη διάθεση και τον επιτονισμό,

η δομή της είναι συχνά πιο ευέλικτη,

καθώς προσαρμόζεται στις ανάγκες
τόσο του ομιλητή όπως και του ακροατή.

Έτσι, αποφεύγονται πολύπλοκες δομές
που είναι δύσκολο να συνταχθούν προφορικά

και γίνονται αλλαγές
για να αποτραπεί μια χασμωδία,

ή παραλείπονται ήχοι για να γίνει
πιο γρήγορος ο λόγος.

Η γλωσσολογική προσέγγιση που επιχειρεί
να καταλάβει και να χαρτογραφήσει διαφορές

χωρίς να υπαγορεύει τις σωστές,
ονομάζεται περιγραφική γραμματική.

Αντί να αποφασίζει πώς η γλώσσα πρέπει
να χρησιμοποιείται,

περιγράφει πώς πραγματικά
την χρησιμοποιούν οι ομιλητές,

εντοπίζοντας τους νεωτερισμούς
που προκύπτουν στην πορεία.

Καθώς όμως η διαμάχη

μεταξύ κανονιστικής και περιγραφικής
συνεχίζεται,

αυτά τα δύο δεν αλληλοαποκλείονται.

Η κανονιστική προσέγγιση είναι χρήσιμη
για την ευρύτερη ενημέρωση

σχετικά με τις πιο κοινά καθιερωμένες
δομές σε ένα δοθέν χρονικό διάστημα.

Αυτό είναι σημαντικό,
όχι μόνο σε επίσημα πλαίσια

αλλά καθιστά την επικοινωνία ευκολότερη
ανάμεσα σε μη-φυσικούς ομιλητές

διαφορετικής προέλευσης.

Η περιγραφική προσέγγιση από την άλλη

μας υποδεικνύει
πώς λειτουργεί το μυαλό μας

και με ποιους ενστικτώδεις τρόπους
δομούμε την άποψή μας για τον κόσμο.

Τελικά, η γραμματική θεωρείται ευρέως
ως ένα σύνολο γλωσσικών συνηθειών

τις οποίες διαπραγματεύονται
και επανεφευρίσκουν συνεχώς

μία ολόκληρη ομάδα ομιλητών.

Η ίδια η γλώσσα,

είναι ένα υπέροχο, πολύπλοκο ύφασμα

που υφαίνεται με τη συνεισφορά
των ακροατών και των ομιλητών

των συγγραφέων και των αναγνωστών,

των υποστηρικτών των δύο προσεγγίσεων

σε όλο τον κόσμο.