-
მოდით, ვისწავლოთ გამრავლება.
-
გამ-რავ-ლე-ბა
-
და საუკეთესო გზა ამისთვის არის
მაგალითების მოყვანა,
-
მერე ამ მაგალითებზე მსჯელობა
-
და მათი გააზრება.
-
პირველ მაგალითში ვამრავლებ
ორს სამზე.
-
ამ დროისათვის თქვენ ალბათ უკვე იცით
-
რამდენი იქნება ორს პლუს სამი.
-
ეს უდრის ხუთს.
-
თუკი გჭირდებათ გამეორება, შეგიძლიათ
-
წარმოიდგინოთ , ვთქვათ, რომ მე მაქვს
ორი მეწამული ფერის ალუბალი
-
და მინდა დავუმატო მათ სამი მოცვი
-
რამდენი ცალი ხილი მექნება ჯამში?
-
თქვენ იტყვით, ერთი, ორი, სამი, ოთხი, ხუთი
-
მსგავსად, ჩვენი რიცხვები რიცხვით ღერძზე
რომ მომეთავსებინა...
-
თქვენ ამის გამეორება, ალბათ, არც გჭირდებათ
-
თუმცა ცოდნის განმტკიცება ურიგო არასდროსაა.
-
დავყოთ ღერძი:
ნული, ერთი, ორი, სამი, ოთხი, ხუთი
-
თუკი მოათავსებთ ორიანს ნულის მარჯვნივ
(საერთოდ დადებით რიცხვებს მარჯვნივ ვწერთ)
-
სამიანის დამატება რომ დაგჭირვებოდათ
-
სამი დანაყოფით მარჯვნივ გადაადგილდებოდით
-
ხოლო თუკი სამით მარჯვნივ
გადავაადგილდები, სად მოვხდები ბოლოს?
-
ერთი, ორი, სამი...
ჩვენ მოვხვდით რიცხვზე 5.
-
ნებისმიერ შემთხვევაში,
თქვენ გესმით, რომ 2-ს პლუს 3 არის 5
-
მაგრამ, რამდენია 2 გამრავლებული 3–ზე?
-
გამრავლება, მარტივად რომ წარმოვიდგინოთ,
თითქოს, უბრალოდ ისევ და ისევ მიმატებაა.
-
მაგრამ მას თავისი სირთულე ახლავს.
-
იმიტომ რომ თქვენ არ უმატებს ორს სამს.
-
ფაქტობრივად, მიმატების
-
ორი ხერხი არსებობს
-
ორს უნდა მიუმატოთ იგივე რიცხვი (ანუ ორი)
სამჯერ.
-
რას ნიშნავს ეს?
-
თქვენ იტყვით, ორს პლუს ორი პლუს ორი
-
სად წავიდა სამიანი?
-
რამდენი ორიანი გვაქვს აქ?
-
დავივთვალოთ: მე მაქვს ერთი ორიანი,
ორი ორიანი, სამი ორიანი.
-
აქ მე ვითვლი რიცხვებს ისევე,
როგორც აქ ვითვლიდი მოცვს.
-
მე მქონდა ერთი, ორი სამი მოცვი.
-
ახლა კი მაქვს ერთი, ორი, სამი ორიანი.
-
ანუ, ეს სამიანი მიმანიშნებს,
რამდენი ორიანი უნდა მქონდეს.
-
მოკლედ, რას უდრის 2 გამრავლებული 3–ზე?
-
მე ავიღე 2 და
დავუმატე საკუთარ თავს სამჯერ.
-
2-ს პლუს 2 არის 4. 4-ს პლუს 2 არის 6.
-
მაგრამ ეს ამოხსნის მხოლოდ ერთი გზაა.
-
ჩვენ შეგვეძლო, გვეთქვა, რომ მოდი,
-
იმის მაგივრად,
რომ ორიანი დავუმატოთ საკუთარ თავს 3–ჯერ
-
3 დავუმატოთ საკუთარ თავს 2–ჯერ.
-
მესმის,
რომ ახლა ეს, შეიძლება, დამაბნეველია,
-
მაგრამ პრაქტიკასთან ერთად
უფრო გასაგები გახდება.
-
მოდი, გადმოვწერ ამ დებულებას.
-
3 გამრავლებული 2–ზე.
-
ამის სხვაგვარად ჩაწერაც შეიძლება:
სამი, აღებული ორჯერ.
-
ანუ, 3-ს პლუს 3
-
და ისევ, გიკვირთ – სად წავიდა 2?
-
არადა, ნახეთ – მე მაქვს ორჯერ სამი
-
და როცა მიმატებას აკეთებთ, ხედავთ, რომ
მაქვს 2... ჰმ, არ ვიცი ეს რომელია...
-
ვთქვათ, ალუბალი, თუმცა შეიძლება სხვა კენკრაც იყოს.
-
მოკლედ, მაქვს ორი საგანი, სამი საგანი
-
არც ორი და არც სამი არსად არ ქრება.
-
როცა მათ ერთმანეთს ვუმატებ, ვიღებ ხუთს.
-
ამ შემთხვევაში
მე ვამბობ, რომ ოჯერ სამი
-
იგივეა, რაც სამს პლუს სამი.
სად წავიდა ორი?
-
ორი ამ შემთხვევაში მეუბნება,
რამდენჯერ უნდა დავუმატო სამი საკუთარ თავს.
-
მაგრამ აი, რა არის საინტერესო: მნიშვნელობა
არა აქვს, როგორ წარმომიდგენია 3–ჯერ 2
-
როგორც 2-ს პლუს 2 პლუს 2
ანუ, ორის სამჯერ დამატება
-
თუ მეორენაირად, როგორც
3-ს პლუს 3
-
მაინც იგივე პასუხს მივიღებ.
-
რას უდრის 3 პლუს 3?
ესეც 6–ს უდრის.
-
ალბათ, ეს პირველი შემთხვევაა თქვენთვის,
-
როცა ნამდვილად რაღაც საინტერესოს შეეხეთ
მათემატიკაში.
-
ხანდახან
მნიშნველობა არ აქვს, რა მეთოდს ირჩევთ
-
თუ მეთოდი სწორია,
თქვენ იმავე პასუხს მიიღებთ.
-
ორმა ადამიანმა შეიძლება გამოხატოს...
-
...თუ სწორად გამოხატავენ...
-
ერთი ამოცანა როგორც ორი მაგალითი, მაგრამ
ერთი და იგივე პასუხი მიიღონ.
-
თქვენ, ალბათ, ფიქრობთ...
-
სალ, და როდის შეიძლება საერთოდ
დამჭირდეს გამრავლების გამოყენება?
-
და აი, პასუხი:
ხანდახან ეს ამარტივებს დათვლას.
-
დავუშვათ, მე მაქვს...
ისევ ხილის ანალოგია გამოვიყენოთ...
-
ძალიან შორს არ წავალ და
არ დავიწყებ ანალოგიის ახსნას.
-
დავუშავათ, მე მაქვს ლიმონები.
-
დავხატოთ რამდენიმე ლიმონი.
-
სამ–სამად დავხატავ.
-
მოკლედ, მე მაქვს ერთი, ორი, სამი – არა,
მე არ ვაპირებ დავთავლო ლიმონები,
-
იმიტომ რომ ეს აზრს დაუკარგავდა
ჩვენს პასუხს.
-
მე უბრალოდ დავხატავ ლიმონებს.
-
ახლა კი, თუ გკითხავთ, რამდენი ლიმონი
არის აქ,
-
თქვენ დაიწყებთ ამ ლიმონების დათვლას
-
და პრინციპში, დიდი დრო არ დაგჭირდებათ, რომ
დათვალოთ:
-
აქ არის 1,2,3,4,5,6,7,8,9,10,11,12 ლიმონი.
-
ოჰ, უკვე გითხარით პასუხი.
ახლა ვიცით, რომ აქ 12 ლიმონია.
-
მაგრამ უფრო მარტივი და სწრაფი
გზაც არსებობდა.
-
მიაქციეთ ყურადღება: რამდენი ლიმონია
თითო რიგში?
-
რიგი არის გვერდიგვერდ განლაგებული ლიმონები
-
ვფიქრობ, იცით, რა არის რიგი.
-
თავს არ შეგაწყენთ.
-
მოკლედ, რამდენი ლიმონია ერთ რიგში?
-
თითო რიგში სამი ლიმონია.
-
ახლა კი მეორე კითხვას დაგისვამთ.
-
რამდენი რიგი გვაქვს აქ?
-
ჰმ, ეს არის პირველი რიგი, ეს მეორე,
ეს მესამე, ეს კი მეოთხე.
-
მარტივად რომ ვთქვათ,
მე მაქვს სამ-სამი ლიმონი თითო რიგში
-
და ოთხი რიგი.
-
მოკლედ, დავუშვათ მაქვს
სამ-სამი ლიმონი თითო რიგში...
-
იმედია, არ გაბნევთ და მოგწონთ ეს
პროცესი...
-
და მაქვს ოთხი რიგი.
-
ანუ, მე მაქვს ოთხჯერ სამი ლიმონი.
-
ოთხჯერ სამი ლიმონი.
-
და ეს უნდა უდრიდეს ლიმონების რაოდენობას...
ანუ, თორმეტს.
-
დავფიქრდეთ:
-
რას ნიშნავს სიტყვა–სიტყვით ოთხჯერ სამი?
-
გამოვსახოთ
-
გამოვსახოთ ოთხჯერ სამი.
-
3-ს პლუს 3 პლუს3 პლუს 3
-
ეს რომ გვექნა, ამას მივიღებდით
-
3-ს პლუს 3 არის 6, 6-ს პლუს 3 არის 9,
9-ს პლუს 3 არის 12.
-
ვიდეოს ამ ნაწილში ხომ ვისწავლეთ,
რომ იგივე გამრავლება
-
შეიძლება გამოვსახოთ, როგორც 3–ჯერ 4.
-
შეგიძლიათ, შეცვალოთ თანმიმდევრობა.
-
ეს გამრავლების საინტერესო და სასარგებლო
თვისებაა.
-
ანუ, ამის ჩაწერა შეიძლება, როგორც
სამჯერ აღებული ოთხის.
-
4-ს პლუს 4 პლუს 4
-
თავისთავს სამჯერ ვუმატებ.
-
4-ს პლუს 4 არის 8, 8-ს პლუს 4 არის 12.
-
ამერიკაში ყოველთვის ვამბობთ ოთხჯერ სამი,
-
მაგრამ შემხვედრია ხალხი
-
რომლებსაც აქვთ ნასწავლი...
-
დავარქვათ ამას ინგლისური სისტემა...
-
და რომლებიც ამბობენ ოთხი სამიანი
ან სამი ოთხიანი.
-
რაღაც მხრივ, ეს ინტუიციური მეთოდია.
-
შეიძლება, პირველად ასეთი ცხადი არ იყოს
-
მაგრამ, როცა ისინი ჩაწერენ ამ მაგალითს
-
ან წაიკითხავენ მას
-
და იკითხავენ: რამდენია ოთხი სამიანი?
-
და აი, ერთი, ორი, სამი, ოთხი სამიანი.
-
და რას უდრის ოთხი სამიანი,
როცა მათ ვაჯამებთ?
-
თორმეტს.
-
ასევე, შეგიძლიათ, იკითხოთ, რას უდრის
სამი ოთხიანი?
-
მოდით, ჩავწეროთ
განსხვავებული ფერით.
-
ეს არის ოთხი სამიანი.
-
პირდაპირი მნიშვნელობით.
-
რომ მეთქვა თქვენთვის, დაწერეთ ოთხი სამიანი
და შეკრიბეთ-მეთქი,
-
ამას გააკეთებდით.
-
და ეს არის ოთხჯერ სამი,
-
ან სამჯერ ოთხი.
-
და ეს – ესეც სხვა ფერით ჩავწეროთ –
-
არის სამი ოთხიანი.
-
რაც ასევე შეიძლება, ჩავწეროთ,
როგორც სამჯერ ოთხი.
-
და ყველა ამ მაგალითის პასუხია 12.
-
შეიძლება, თქვათ:
-
კარგი, სალ, ძალიან საინტერესო ხრიკია,
-
მაგრამ შენ უფრო სწრაფად დათვალე ეს ლიმონები
-
ვიდრე ეს მაგალითები ამოხსენი.
-
მაგრამ ეს სწორია მხოლოდ იმიტომ, რომ
თქვენ ახლახან ისწავლეთ გამრავლება.
-
მაგრამ მერე შეამჩნევთ, რომ ხშირად
-
ლიმონების თითო რიგი შეიძლება
-
შეიცავდეს არა სამ,
-
არამედ ას ლიმონს!
-
ან, შეიძლება, ასი რიგი გვაქვს!
-
ყველა ლიმონის დათვლაზე
დიდი დრო წავა.
-
და სწორედ ასეთ დროს არის გამრავლება
სასარგებლო.
-
მაგრამ ახლა არ ვაპირებთ, ვისწავლოთ,
როგორ გავამრავლოთ ასი ასზე.
-
ახლა რაც მინდა, რომ დაიმახსოვროთ
-
არის რაღაც ხრიკი.
-
მახსოვს, ჩემი და იყო მესამე კლასში,
მე კი ბაღში
-
მას უნდოდა ეჩვენებინა, რამდენად უფრო
ჭკვიანია, ვიდრე მე.
-
და მან მკიხა: "სალ, რამდენია სამჯერ ერთი?"
-
ჩემს ტვინს კი ეგონა, რომ მეკითხებოდა
რამდენია სამს პლუს ერთი
-
და მე ვპასუხობდი – ოთხი.
-
მართლა, ასე ვპასუხობდი:
-
იცი, სამჯერ ერთი..ესეც ოთხი უნდა იყოს.
-
და ის მპასუხობდა "არა, შტერო, ეს სამია!"
-
მიკვირდა, როგორაა ეს შესაძლებელი
-
როგორ შეიძლება, რომ სამი და რაღაც სხვა რიცხვი
ისევ სამი გამოდიოდეს ბოლოს?
-
დაფიქრდით ამაზე.
-
შეხედეთ ამ მაგალითს, როგორც
სამ ერთიანს.
-
და რას უდრის სამი ერთიანი?
-
ერთს პლუს ერთი პლუს ერთი
უდრის სამს.
-
ან წარმოიდგინეთ, როგორც ერთხელ სამი.
-
რას უდრის ეს?
-
თითქმის წარმოუდგენლად მარიტივია...
-
ესეც ხომ უბრალოდ სამია.
-
ერთი სამიანი
-
აი, რატომაა, რომ ნებისმიერი რიცხვი
გამრეავლებული 1-ზე
-
ან 1 გამრავლებული ნებისმიერ რიცხვზე
-
უდრის ამ რაღაც რიცხვს!
-
ნახეთ: სამჯერ ერთი არის სამი.
-
ერთხელ სამი არის ისევ სამი.
-
და იცით, რა? ასჯერ ერთიც არის ასი.
-
ოცდაცხრამეტჯერ ერთი არის ოცდაცხრამეტი.
-
ვფიქრობ, ასეთი დიდი რიცხვები უკვე იცით.
-
გამრავლებისას კიდე ერთი საინტერესო რაღაც
ხდება: ვგულისხმობ 0-ზე გამრავლებას.
-
დავიწყოთ ისევ მიმატებასთან შედარებით.
-
სამს პლუს ნული, იმედია, უკვე იცით,
არის სამი.
-
რადგან სამს არაფერს არ ვუმატებ.
-
თუ გაქვს სამი ვაშლი,
-
და მე ნულით მეტ ვაშლს მოგცემ,
შენ ისევ სამი ვაშლი გაქვს.
-
და რამდენია სამ...
-
თუმცა, მგონი
ზედმეტად ხშირად ვიყენებ რიცხვს სამი...
-
ჩავანაცვლოდ...
-
რამდენია, ოთხჯერ ნული?
-
ანუ, ოთხჯერ აღებული ნული?
-
რამდენია
ნულს პლუს ნული, პლუს ნული, პლუს ნული?
-
ცხადია, ნული!
-
ხომ სწორია? მე მაქვს არაფერი, პლუს არაფერი
პლუს კიდევ არაფერი და პლუს კიდევ არაფერი.
-
არაფერი არ მაქვს!
-
სხვანაირადაც შევხედოთ:
-
შემეძლო, მეთქვა, ოთხი ნულჯერ.
-
როგორ ჩავწერო ოთხი ნულჯერ?
-
არც არაფერი არ უნდა დავწერო,
ხომ სწორია?
-
იმიტომ, რომ რამე თუ დავწერე
-
თუ დავწერ ერთ ოთხიანს, აღარ
გამოდვა, რომ ნული ოთხი მაქვს
-
ჩავწეროთ:
-
ეს არის ოთხი ნული.
-
სიტყვიერად ასევე შემიძლია ჩავწერო
ნული ოთხიანი.
-
როგორ გამოვსახო?
-
ჰმ, უბრალოდ ცარიელ ადგილს დავტოვებ.
-
აი, ასე გამოვსახე
-
აქ არ არის ოთხიანები!
-
უბრალოდ ცარიელი ადგილია.
-
ესეც საკმაოდ სახალისოა.
-
ნებისმიერი რიცხვი გამრავლებული ნულზე
ნულია!
-
შემიძლია, დავწერო დიდი რიცხვი
-
დავუშვათ, ხუთი მილიონ ოთხას ოთხმოცდაცამეტი
ათასი ექვსას ოთხმოცდათორმეტი
-
გამრავლებული ნულზე.
-
რას უდრის ეს?
-
ნულს.
-
რა იქნება ეს რიცხვი
-
გამრავლებული 1-ზე?
-
ისევ ეს რიცხვი.
-
რამდენია ნულჯერ ჩვიდმეტი?
-
კიდევ ერთხელ. ნული.
-
მოკლედ, მგონი საკმარისად ბევრი ვილაპარაკე.
შეხვედრამდე!