Return to Video

Doceniaj niepełne zwycięstwa

  • 0:02 - 0:04
    Miałam szczęście, że moja pierwsza praca
  • 0:04 - 0:06
    była w Muzeum Sztuki Nowoczesnej,
  • 0:06 - 0:10
    przy wystawie malarstwa Elizabeth Murray.
  • 0:10 - 0:12
    Nauczyłam się od niej bardzo dużo.
  • 0:12 - 0:14
    Po tym, jak kurator Robert Storr
  • 0:14 - 0:15
    wybrał obrazy
  • 0:15 - 0:18
    z jej dorobku życia,
  • 0:18 - 0:22
    uwielbiałam patrzeć
    na obrazy z lat 70.
  • 0:22 - 0:24
    Pewne motywy i elementy tych prac
  • 0:24 - 0:28
    pojawiały się później w jej życiu.
  • 0:28 - 0:29
    Pamiętam, jak zapytałam ją,
  • 0:29 - 0:32
    co myśli o tych wczesnych dziełach.
  • 0:32 - 0:34
    Jeśli się nie wiedziało, że to jej prace,
  • 0:34 - 0:36
    czasem byłoby trudno zgadnąć.
  • 0:36 - 0:39
    Powiedziała mi, że kilka nie spełniło
  • 0:39 - 0:42
    jej własnych oczekiwań.
  • 0:42 - 0:44
    Jedna z jej prac
  • 0:44 - 0:45
    tak ją rozczarowała,
  • 0:45 - 0:48
    że wyrzuciła ją do śmieci w studio,
  • 0:48 - 0:50
    a sąsiadka zabrała obraz do siebie,
  • 0:50 - 0:53
    bo widziała jego wartość.
  • 0:53 - 0:57
    W tym momencie moje poglądy
    na sukces i kreatywność
  • 0:57 - 0:58
    zmieniły się.
  • 0:58 - 1:01
    Dotarło do mnie, że sukces to chwila,
  • 1:01 - 1:03
    ale tak naprawdę zawsze podziwiamy
  • 1:03 - 1:07
    pomysłowość i kunszt.
  • 1:07 - 1:11
    Zachodzi pytanie: co sprawia,
    że potrafimy zmienić sukces
  • 1:11 - 1:13
    w kunszt?
  • 1:13 - 1:16
    Zadawałam sobie to pytanie od dawna.
  • 1:16 - 1:18
    Myślę, że to przychodzi,
    kiedy zaczynamy cenić
  • 1:18 - 1:22
    dar bliskości zwycięstwa.
  • 1:22 - 1:24
    Zaczęłam to rozumieć, kiedy poszłam
  • 1:24 - 1:26
    pewnego zimnego majowego dnia
  • 1:26 - 1:29
    oglądać trening łuczniczy,
  • 1:29 - 1:31
    jak los chciał, samych kobiet,
  • 1:31 - 1:33
    na północnym krańcu Manhattanu,
  • 1:33 - 1:36
    w centrum sportowym Columbia Baker.
  • 1:36 - 1:40
    Chciałam zobaczyć to,
    co nazywają paradoksem łucznika.
  • 1:40 - 1:43
    Polega on na tym, że żeby trafić do celu,
  • 1:43 - 1:47
    trzeba celować w coś
    trochę od celu oddalonego.
  • 1:47 - 1:49
    Stałam i obserwowałam trenera,
  • 1:49 - 1:52
    który podwiózł kobiety szarym vanem,
  • 1:52 - 1:55
    a one wysiadły
    w zrelaksowanym skupieniu.
  • 1:55 - 1:58
    Jedna trzymała
    w jednej ręce nadjedzonego loda,
  • 1:58 - 2:01
    a w drugiej strzały z żółtym opierzeniem.
  • 2:01 - 2:03
    Przeszły obok mnie, uśmiechnęły się,
  • 2:03 - 2:07
    ale oceniły mnie po drodze
  • 2:07 - 2:08
    i porozumiały się nie słowami
  • 2:08 - 2:11
    tylko liczbami, stopniami.
  • 2:11 - 2:13
    Jak sądziłam, planowały swoją pozycję,
  • 2:13 - 2:15
    żeby trafić w cel.
  • 2:15 - 2:17
    Stałam za jedną z łuczniczek,
  • 2:17 - 2:19
    a jej trener stał pomiędzy nami,
  • 2:19 - 2:22
    żeby ocenić, komu trzeba pomóc.
  • 2:22 - 2:24
    Obserwowałam ją, nie wiedząc,
  • 2:24 - 2:27
    jak zamierza choć raz trafić w tarczę.
  • 2:27 - 2:29
    Tarcza ze standardowej
    odległości 70 metrów
  • 2:29 - 2:32
    wygląda jak łebek zapałki
  • 2:32 - 2:34
    trzymanej na długość ramienia.
  • 2:34 - 2:38
    Do tego dochodzi 20 kg siły naciągu
  • 2:38 - 2:40
    przy każdym strzale.
  • 2:40 - 2:43
    Pierwszy raz trafiła siódemkę,
    potem dziewiątkę
  • 2:43 - 2:44
    i potem dwie dziesiątki.
  • 2:44 - 2:46
    A po tym następna strzała
  • 2:46 - 2:48
    w ogóle nie trafiła w tarczę.
  • 2:48 - 2:50
    To ją zmobilizowało,
  • 2:50 - 2:53
    bo strzelała potem bez przerwy.
  • 2:53 - 2:56
    Trwało to trzy godziny.
  • 2:56 - 2:58
    Na koniec treningu jedna z łuczniczek
  • 2:58 - 3:01
    była tak wyczerpana,
    że położyła się na ziemi
  • 3:01 - 3:02
    z wyciągniętymi rękami,
  • 3:02 - 3:04
    patrzyła w niebo,
  • 3:04 - 3:07
    szukając czegoś,
    co T.S. Eliot mógłby nazwać
  • 3:07 - 3:11
    nieruchomym punktem wirującego świata.
  • 3:11 - 3:13
    W kulturze amerykańskiej to rzadkie,
  • 3:13 - 3:16
    tak mało zostało profesjonalizmu,
  • 3:16 - 3:19
    żeby widzieć jak wygląda zawziętość
  • 3:19 - 3:21
    z tym stopniem dokładności.
  • 3:21 - 3:23
    Co to znaczy, utrzymać postawę ciała
  • 3:23 - 3:26
    przez trzy godziny, żeby trafić do celu,
  • 3:26 - 3:30
    dążąc do niewidocznej doskonałości.
  • 3:30 - 3:32
    Zostałam, bo uświadomiłam sobie,
  • 3:32 - 3:35
    że jestem świadkiem
    czegoś rzadkiego do uchwycenia,
  • 3:35 - 3:39
    tej różnicy między
    sukcesem a mistrzostwem.
  • 3:39 - 3:41
    Sukces to trafienie w środek tarczy,
  • 3:41 - 3:44
    ale kunsztem jest wiedzieć,
    że to nic nie znaczy,
  • 3:44 - 3:47
    jeśli nie możesz tego powtórzyć.
  • 3:47 - 3:51
    Kunszt to nie to samo, co doskonałość.
  • 3:51 - 3:53
    To nie to samo, co sukces,
  • 3:53 - 3:55
    który uważam za wydarzenie,
  • 3:55 - 3:57
    chwilę w czasie
  • 3:57 - 4:00
    i etykietkę przyznawaną przez świat.
  • 4:00 - 4:03
    Mistrzostwo to nie przywiązanie do celu,
  • 4:03 - 4:06
    ale ciągłe dążenie.
  • 4:06 - 4:08
    Jak to zrobić,
  • 4:08 - 4:10
    co nas popchnie dalej
  • 4:10 - 4:14
    to wartość bliskiej wygranej.
  • 4:14 - 4:16
    Ile razy uznaliśmy coś
  • 4:16 - 4:19
    za klasykę, a nawet arcydzieło,
  • 4:19 - 4:23
    kiedy twórca uznał to
    za beznadziejne i niedokończone,
  • 4:23 - 4:25
    rozważając wszystkie wady.
  • 4:25 - 4:28
    Innymi słowy, nie całkiem wygrał?
  • 4:28 - 4:30
    Elizabeth Murray zaskoczyła mnie
  • 4:30 - 4:33
    swoim wyznaniem o wczesnych obrazach.
  • 4:33 - 4:37
    Malarz Paul Cézanne tak często uważał
    swoje obrazy za niekompletne,
  • 4:37 - 4:38
    że celowo je odstawiał
  • 4:38 - 4:41
    z zamiarem późniejszego dokończenia.
  • 4:41 - 4:43
    Jednak pod koniec życia
  • 4:43 - 4:45
    okazało się, że podpisał tylko
  • 4:45 - 4:48
    10% swoich dzieł.
  • 4:48 - 4:52
    Jego ulubioną powieścią było
    "Nieznane arcydzieło" Honoriusza Balzaka,
  • 4:52 - 4:57
    bo czuł, że jej bohater to on sam.
  • 4:57 - 4:59
    Franz Kafka widział niekompletność,
  • 4:59 - 5:03
    kiedy inni widzieli dzieło do wielbienia,
  • 5:03 - 5:05
    tak dalece, że wszystkie dzienniki,
  • 5:05 - 5:07
    manuskrypty, listy, a nawet szkice
  • 5:07 - 5:10
    kazał spalić zaraz po swojej śmierci.
  • 5:10 - 5:12
    Przyjaciel nie uszanował tej prośby,
  • 5:12 - 5:16
    dlatego mamy teraz wszystkie prace Kafki:
  • 5:16 - 5:19
    "Amerykę", "Proces", "Zamek",
  • 5:19 - 5:23
    na tyle niekompletny,
    że urywa się w pół zdania.
  • 5:23 - 5:25
    Dążenie do mistrzostwa
  • 5:25 - 5:30
    to zawsze i ciągle "prawie".
  • 5:30 - 5:32
    "Panie, pozwól mi pragnąć
  • 5:32 - 5:34
    dokonać więcej, niż potrafię"
  • 5:34 - 5:36
    Michał Anioł błagał
  • 5:36 - 5:39
    Boga ze Starego Testamentu
    w Kaplicy Sykstyńskiej,
  • 5:39 - 5:41
    jakby sam był Adamem,
  • 5:41 - 5:42
    z palcem wyciągniętym,
  • 5:42 - 5:47
    jednak nie do końca
    dotykającym ręki bożej.
  • 5:47 - 5:52
    Mistrzostwo jest w zmierzaniu,
    nie w osiągnięciu celu.
  • 5:52 - 5:55
    To ciągła chęć zamknięcia luki
  • 5:55 - 5:59
    między tym, gdzie jesteś,
    a gdzie chciałbyś być.
  • 5:59 - 6:03
    Mistrzostwo leży
    w poświęceniu się dla rzemiosła,
  • 6:03 - 6:07
    a nie w rzeźbieniu kariery.
  • 6:07 - 6:10
    Jak wielu wynalazców i przedsiębiorców
  • 6:10 - 6:12
    przeżywa ten fenomen?
  • 6:12 - 6:14
    Widzimy to nawet w życiu
  • 6:14 - 6:17
    nieustraszonego badacza Arktyki,
    Bena Saundersa,
  • 6:17 - 6:18
    który uważa, że jego zwycięstwa
  • 6:18 - 6:20
    nie są nawet wynikiem
  • 6:20 - 6:22
    wielkich osiągnięć,
  • 6:22 - 6:27
    ale ciągiem niepełnych zwycięstw.
  • 6:27 - 6:31
    Rozwój to stanie na własnej granicy.
  • 6:31 - 6:33
    Tę mądrość rozumiał Duke Ellington,
  • 6:33 - 6:37
    który powiedział, że ze swego repertuaru
    zawsze najbardziej lubi
  • 6:37 - 6:39
    następną piosenkę,
  • 6:39 - 6:42
    tę, którą musi dopiero napisać.
  • 6:42 - 6:44
    Częściową przyczyną tego,
  • 6:44 - 6:47
    że niepełne zwycięstwo
    prowadzi do mistrzostwa,
  • 6:47 - 6:49
    jest to, że z nabieraniem wprawy
  • 6:49 - 6:51
    coraz jaśniej widzimy,
  • 6:51 - 6:54
    że nie wiemy wszystkiego,
    co się nam zdawało.
  • 6:54 - 6:57
    Nazywamy to efektem Dunning-Krugera.
  • 6:57 - 7:00
    "Paryski Przegląd" wziął to
    od Jamesa Baldwina.
  • 7:00 - 7:01
    Kiedy zapytali go:
  • 7:01 - 7:04
    "Jak uważasz, co zwiększa się z wiedzą?",
  • 7:04 - 7:08
    odpowiedział: "Dowiadujemy się,
    jak mało wiemy."
  • 7:08 - 7:11
    Sukces nas motywuje, ale bliska wygrana
  • 7:11 - 7:14
    może popchnąć nas do stałego wysiłku.
  • 7:14 - 7:16
    Jednym z najlepszych przykładów
  • 7:16 - 7:18
    jest różnica, jaką widać na Olimpiadzie
  • 7:18 - 7:19
    między srebrnymi medalistami
  • 7:19 - 7:22
    i medalistami brązowymi.
  • 7:22 - 7:25
    Thomas Gilovich i jego zespół z Cornell
  • 7:25 - 7:27
    badali tę różnicę i odkryli,
  • 7:27 - 7:30
    że widoczna frustracja
    srebrnych medalistów,
  • 7:30 - 7:32
    w porównaniu z brązowymi,
  • 7:32 - 7:35
    którzy zwykle bardziej się cieszą,
    że nie zajęli czwartego miejsca,
  • 7:35 - 7:36
    bez żadnego medalu,
  • 7:36 - 7:38
    daje srebrnym medalistom skupienie
  • 7:38 - 7:40
    w kolejnych wyścigach.
  • 7:40 - 7:42
    Widać to nawet w branży hazardowej,
  • 7:42 - 7:44
    gdzie ktoś połapał się w tym fenomenie
  • 7:44 - 7:46
    bliskiej wygranej
  • 7:46 - 7:48
    i stworzył zdrapki,
  • 7:48 - 7:51
    które częściej wydają się blisko wygranej,
  • 7:51 - 7:54
    naciągając graczy na kupowanie
    kolejnych zdrapek.
  • 7:54 - 7:56
    Nazywano je "zdrapki-zawał"
  • 7:56 - 7:59
    i spowodowały serię nadużyć
  • 7:59 - 8:03
    w latach 70. w Wielkiej Brytanii.
  • 8:03 - 8:05
    Bliskość wygranej daje impuls,
  • 8:05 - 8:08
    bo zmienia nam perspektywę
  • 8:08 - 8:12
    i przesuwa odległy cel
  • 8:12 - 8:14
    dużo bliżej miejsca,
  • 8:14 - 8:15
    w którym stoimy.
  • 8:15 - 8:18
    Jeśli poproszę was o opisanie
    świetnego dnia w przyszłym tygodniu,
  • 8:18 - 8:22
    pewnie użyjecie ogólników.
  • 8:22 - 8:25
    Ale jeśli poproszę o opisanie
    świetnego dnia na jutrzejszym TED,
  • 8:25 - 8:29
    podalibyście pewnie szczegóły
    z praktyczną dokładnością.
  • 8:29 - 8:31
    Tak działa bliskość wygranej.
  • 8:31 - 8:33
    Skupia uwagę na tym, co jest teraz,
  • 8:33 - 8:38
    na górze, przed którą stoimy.
  • 8:38 - 8:41
    Jackie Joyner-Kersee w 1984 roku
  • 8:41 - 8:43
    przegrała złoty medal w siedmioboju
  • 8:43 - 8:45
    o jedną trzecią sekundy,
  • 8:45 - 8:47
    a jej mąż przewidział, że da jej to
  • 8:47 - 8:51
    skupienie potrzebne
    do wygrania kolejnych zawodów.
  • 8:51 - 8:55
    W 1988 roku wygrała
    złoty medal w siedmioboju
  • 8:55 - 8:59
    i ustanowiła rekord na 7,291 punktów.
  • 8:59 - 9:04
    Rekord, do którego dotąd
    żaden sportowiec się nie zbliżył.
  • 9:04 - 9:07
    Kwitniemy nie wtedy,
    gdy wszystko jest skończone,
  • 9:07 - 9:10
    ale wtedy, gdy mamy
    jeszcze coś do zrobienia.
  • 9:10 - 9:12
    Stoję tutaj, myśląc i zastanawiając się
  • 9:12 - 9:14
    nad różnymi sposobami
  • 9:14 - 9:16
    wyprodukowania bliskości zwycięstwa
  • 9:16 - 9:17
    na tej sali.
  • 9:17 - 9:19
    Jak odbiłoby się to na waszym życiu,
  • 9:19 - 9:24
    bo chyba gdzieś głęboko
    każdy z nas to wie.
  • 9:24 - 9:26
    Wiemy, że rozkwitamy,
  • 9:26 - 9:27
    stojąc na krańcach możliwości.
  • 9:27 - 9:30
    dlatego też celowa niekompletność
  • 9:30 - 9:32
    jest wpisana w mit stworzenia.
  • 9:32 - 9:35
    W kulturze Navajo niektórzy rzemieślnicy
  • 9:35 - 9:37
    celowo tworzą skazy
  • 9:37 - 9:39
    na tkaninach i ceramice.
  • 9:39 - 9:42
    To nazywa się linią duszy,
  • 9:42 - 9:44
    celowa skaza we wzorze
  • 9:44 - 9:47
    daje tkaczce albo twórcy wyjście,
  • 9:47 - 9:52
    a także powód do kontynuacji pracy.
  • 9:52 - 9:53
    Mistrzowie nie dlatego są ekspertami,
  • 9:53 - 9:56
    że doprowadzają przedmiot końca.
  • 9:56 - 9:58
    Są mistrzami, bo mają świadomość,
  • 9:58 - 10:00
    że nie ma takiego końca.
  • 10:00 - 10:03
    Teraz uświadomiłam sobie,
  • 10:03 - 10:05
    dlaczego trener łuczniczek
  • 10:05 - 10:07
    powiedział mi na koniec tamtego treningu,
  • 10:07 - 10:10
    kiedy go nie słyszały,
  • 10:10 - 10:12
    że on i inni trenerzy nigdy nie czują,
  • 10:12 - 10:14
    że zrobili dosyć dla swoich drużyn.
  • 10:14 - 10:17
    Nigdy nie dość im technik wizualizacji,
  • 10:17 - 10:20
    ani treningów postawy,
    żeby pomóc im przezwyciężyć
  • 10:20 - 10:22
    te stałe niepełne zwycięstwa.
  • 10:22 - 10:24
    Brzmiało to nie tyle jak skarga,
  • 10:24 - 10:27
    ile jak zilustrowanie
  • 10:27 - 10:28
    rodzaju rzewnego wyznania,
  • 10:28 - 10:32
    przypomnienia, że on wie,
    że poświęca się
  • 10:32 - 10:35
    nienasyconej, niedokończonej drodze,
  • 10:35 - 10:38
    która zawsze wymaga więcej.
  • 10:38 - 10:41
    Bazujemy na niedokończonej idei,
  • 10:41 - 10:45
    nawet chodzi o nasze dawne "ja".
  • 10:45 - 10:48
    Oto dynamika mistrzostwa.
  • 10:48 - 10:51
    Zbliżanie się do pożądanego celu
  • 10:51 - 10:55
    może pomóc przewyższyć marzenia.
  • 10:56 - 10:59
    Wyobrażam sobie, że tak Elizabeth Murray
  • 10:59 - 11:01
    myślała, kiedy widziałam jej uśmiech
  • 11:01 - 11:03
    na widok pierwszych obrazów
  • 11:03 - 11:06
    w galerii.
  • 11:06 - 11:08
    Nawet w tworzeniu utopii
  • 11:08 - 11:12
    też pewnie zachowalibyśmy niepełność.
  • 11:12 - 11:14
    Kończenie jest celem,
  • 11:14 - 11:18
    ale mamy nadzieję, że nigdy końcem.
  • 11:18 - 11:21
    Dziękuję.
  • 11:21 - 11:24
    (Brawa)
Title:
Doceniaj niepełne zwycięstwa
Speaker:
Sara Lewis
Description:

Podczas pierwszej pracy w muzeum historyczka sztuki Sara Lewis zauważyła coś ważnego na temat artystki, którą badała. Nie każda praca była arcydziełem. Prosi nas o rozważenie roli prawie-przegranej i niepełnego zwycięstwa w naszym życiu. Może w dążeniu do sukcesu i mistrzostwa to właśnie bliskie zwycięstwa pchają nas do przodu?

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
11:41
Rysia Wand approved Polish subtitles for Embrace the near win
Rysia Wand accepted Polish subtitles for Embrace the near win
Rysia Wand edited Polish subtitles for Embrace the near win
Rysia Wand edited Polish subtitles for Embrace the near win
Rysia Wand edited Polish subtitles for Embrace the near win
Rysia Wand edited Polish subtitles for Embrace the near win
Weronika Nagórska-Wołłejszo edited Polish subtitles for Embrace the near win
Weronika Nagórska-Wołłejszo edited Polish subtitles for Embrace the near win
Show all

Polish subtitles

Revisions