Return to Video

Jak począć dziecko (w laboratorium) - Nassim Assefi i Brian A. Levine

  • 0:07 - 0:09
    W 1978 Louise Brown została
    pierwszym dzieckiem
  • 0:09 - 0:14
    urodzonym za pomocą metody
    in vitro, w skrócie IVF.
  • 0:14 - 0:18
    Jej narodziny zrewolucjonizowały
    medycynę rozrodczą.
  • 0:18 - 0:21
    Zakładając, że jedna na osiem
    par heteroseksualnych
  • 0:21 - 0:23
    ma problemy z zajściem w ciążę,
  • 0:23 - 0:25
    oraz, że pary homoseksualne
    i samotni rodzice
  • 0:25 - 0:28
    często potrzebują pomocy,
    żeby począć dziecko,
  • 0:28 - 0:31
    zapotrzebowanie na in vitro rośnie.
  • 0:31 - 0:37
    Dzięki tej popularnej metodzie
    urodziło się ponad 5 milionów dzieci.
  • 0:37 - 0:43
    IVF działa przez imitację doskonałego,
    naturalnego sposobu reprodukcji.
  • 0:43 - 0:45
    Żeby zrozumieć in vitro,
  • 0:45 - 0:50
    musimy najpierw prześledzić ten proces.
  • 0:50 - 0:54
    Wierzcie lub nie,
    wszystko zaczyna się w mózgu.
  • 0:54 - 0:57
    Około 15 dni przed możliwym zapłodnieniem,
  • 0:57 - 1:03
    przedni płat przysadki mózgowej
    wydziela hormon folikulotropowy FSH,
  • 1:03 - 1:05
    który pobudza dojrzewanie
    pęcherzyków jajnikowych,
  • 1:05 - 1:08
    a następnie wydzielanie estrogenów.
  • 1:08 - 1:10
    Każdy pęcherzyk
    zawiera komórkę jajową
  • 1:10 - 1:14
    i średnio tylko jeden z nich
    w pełni dojrzewa.
  • 1:14 - 1:17
    W miarę jego wzrostu
    wydzielany jest estrogen,
  • 1:17 - 1:22
    który nie tylko koordynuje
    wzrost i przygotowanie macicy,
  • 1:22 - 1:27
    ale przekazuje też informacje do mózgu,
    w jakim stadium rozwoju jest pęcherzyk.
  • 1:27 - 1:29
    Gdy poziom estrogenu
    jest odpowiednio wysoki,
  • 1:29 - 1:35
    przednia cześć przysadki
    wydziela hormon luteinizujący LH,
  • 1:35 - 1:37
    który doprowadza do owulacji,
  • 1:37 - 1:42
    powodując pęknięcie pęcherzyka
    i uwolnienie komórki jajowej.
  • 1:42 - 1:44
    Gdy komórka opuści jajnik,
  • 1:44 - 1:49
    kieruje się w stronę jajowodu
    poprzez palczaste strzępki.
  • 1:49 - 1:53
    Jeśli komórka jajowa nie jest zapłodniona
    przez spermę w czasie 24 godzin,
  • 1:53 - 1:55
    niezapłodniona obumiera
  • 1:55 - 1:57
    i cały cykl zaczyna się od początku,
  • 1:57 - 2:02
    przygotowując uwolnienie nowej komórki
    oraz wyściółkę macicy na kolejny miesiąc.
  • 2:02 - 2:05
    Komórka jajowa
    jest największą komórką w organizmie.
  • 2:05 - 2:08
    Chroni ją gruba
    zewnętrzna warstwa cukru i białka,
  • 2:08 - 2:12
    zwana osłoną przejrzystą.
  • 2:12 - 2:17
    Stanowi ona barierę przed przeniknięciem
    więcej niż jednego plemnika,
  • 2:17 - 2:20
    który jest najmniejszą komórka ciała.
  • 2:20 - 2:23
    Wyprodukowanie spermy
    zajmuje mężczyźnie od 2 do 3 miesięcy
  • 2:23 - 2:26
    i jest to proces ciągły.
  • 2:26 - 2:32
    Każdy wytrysk podczas stosunku
    uwalnia ponad 100 milionów plemników.
  • 2:32 - 2:37
    Ale jedynie około stu uda się przedostać
    w pobliże komórki jajowej
  • 2:37 - 2:43
    i tylko jeden z powodzeniem przejdzie
    przez zaporę osłony przejrzystej.
  • 2:43 - 2:46
    Po zapłodnieniu
  • 2:46 - 2:49
    zygota od razu dzieli się,
    rozwijając się w zarodek,
  • 2:49 - 2:52
    jednocześnie wędruje do macicy,
    co zajmuje około 3 dni.
  • 2:52 - 2:54
    Tam około kolejne 3 dni
  • 2:54 - 3:00
    trwa zagnieżdżenie się w endometrium,
    błonie śluzowej macicy.
  • 3:00 - 3:03
    Kiedy to nastąpi,
    komórki przekształcające się w łożysko,
  • 3:03 - 3:06
    wydzielają hormony
    do owulującego pęcherzyka,
  • 3:06 - 3:09
    że w macicy jest ciąża.
  • 3:09 - 3:12
    Ta informacja pozwala uratować
    pęcherzyk, zwany teraz ciałem żółtym,
  • 3:12 - 3:18
    przed zmianami, które nastąpiłyby,
    w następstwie cyklu menstruacyjnego.
  • 3:18 - 3:21
    Ciałko żółte
    odpowiada za produkcję progesteronu
  • 3:21 - 3:26
    potrzebnego do utrzymania ciąży
    przez sześć do siedmiu tygodni,
  • 3:26 - 3:28
    do czasu rozwoju łożyska,
    które przejmie to zadanie
  • 3:28 - 3:32
    aż do urodzin dziecka,
    około 40 tygodni później.
  • 3:32 - 3:36
    A jak powstaje dziecko w laboratorium?
  • 3:36 - 3:38
    U pacjentek poddającym się in vitro
  • 3:38 - 3:42
    poziom FSH zostaje zwiększony
    do poziomu wyższego niż naturalny,
  • 3:42 - 3:46
    by wywołać kontrolowaną,
    większą aktywność jajników,
  • 3:46 - 3:50
    aby wyprodukowały
    większą ilość komórek jajowych.
  • 3:50 - 3:53
    Następnie są one pobierane
    tuż przed owulacją,
  • 3:53 - 3:56
    kiedy kobieta jest pod narkozą,
  • 3:56 - 4:00
    przy pomocy specjalnej igły
    pod kontrolą USG.
  • 4:00 - 4:04
    Próbki spermy uzyskuje się
    przeważnie przez masturbację.
  • 4:05 - 4:10
    W laboratorium komórki jajowe
    oddziela się od innych komórek
  • 4:10 - 4:14
    i przygotowuje do zapłodnienia
    w naczyniu zwanym szalką Petriego.
  • 4:14 - 4:17
    Do zapłodnienia
    używa się dwóch technik.
  • 4:17 - 4:20
    W pierwszej komórki jajowe
    umieszcza się razem z tysiącami plemników
  • 4:20 - 4:25
    i zapłodnienie następuje naturalnie
    w ciągu kilku godzin.
  • 4:25 - 4:28
    Druga technika zwiększa
    prawdopodobieństwo zapłodnienia
  • 4:28 - 4:32
    przez wprowadzenie do komórki jajowej
    pojedynczego plemnika przy pomocy igły.
  • 4:32 - 4:37
    Ten sposób jest używany zwłaszcza,
    gdy plemniki są słabej jakości.
  • 4:37 - 4:42
    Po zapłodnieniu zarodki mogą być zbadane
    na wypadek chorób genetycznych,
  • 4:42 - 4:44
    zamrażane w razie kolejnych prób,
  • 4:44 - 4:49
    lub przeniesione do macicy
    za pomocą specjalnej rurki.
  • 4:49 - 4:54
    Z reguły transfer zarodka następuje
    trzy dni po zapłodnieniu,
  • 4:54 - 4:57
    gdy embrion składa się z ośmiu komórek,
  • 4:57 - 5:01
    lub dnia piątego, gdy zarodek
    zwany jest blastocystą
  • 5:01 - 5:03
    i posiada setki komórek.
  • 5:04 - 5:09
    Gdy komórki są złej jakości
    przez wiek matki czy kontakt z toksynami
  • 5:09 - 5:11
    lub zostały usunięte
    ze względu na nowotwór,
  • 5:11 - 5:14
    mogą być użyte komórki jajowe dawczyni.
  • 5:14 - 5:19
    W przypadku gdy przyszła matka
    ma problemy z macicą lub jej nie ma,
  • 5:19 - 5:23
    inna kobieta, zwana
    matką zastępczą lub surogatką
  • 5:23 - 5:26
    może użyć swojej macicy, by nosić ciążę.
  • 5:26 - 5:28
    Aby zwiększyć szansę na powodzenie,
  • 5:28 - 5:32
    która dla kobiet
    poniżej 35 lat wynosi 40%,
  • 5:32 - 5:37
    czasem lekarze przenoszą
    kilka zarodków w jednym zabiegu,
  • 5:37 - 5:40
    dlatego bliźnięta i trojaczki
    rodzą się częściej
  • 5:40 - 5:43
    w przypadku in vitro
    niż w naturalnej ciąży.
  • 5:43 - 5:48
    Jednakże większość klinik stara się
    zmniejszać możliwość mnogich ciąży,
  • 5:48 - 5:52
    ponieważ są one bardziej ryzykowne
    zarówno dla matek jak i dzieci.
  • 5:52 - 5:56
    Miliony dzieci, jak Louise Brown,
    przyszło na świat za pomocą in vitro,
  • 5:56 - 6:00
    są zdrowe i prowadzą normalny tryb życia.
  • 6:00 - 6:03
    Zdrowotne i długofalowe
    skutki stymulacji jajników
  • 6:03 - 6:06
    za pomocą leków używanych przy in vitro,
    są mniej zbadane,
  • 6:06 - 6:10
    jednakże jak dotąd INV wydaje się
    bezpieczne dla kobiet.
  • 6:10 - 6:12
    Ze względu na lepsze badania genetyczne,
  • 6:12 - 6:14
    przesuniecie wieku zachodzenia w ciążę,
  • 6:14 - 6:17
    rosnącą dostępność i malejące koszty,
  • 6:17 - 6:23
    nie jest wykluczone,
    że in vitro i podobne techniki
  • 6:23 - 6:29
    mogą w przyszłości zastąpić
    naturalny sposób prokreacji.
Title:
Jak począć dziecko (w laboratorium) - Nassim Assefi i Brian A. Levine
Speaker:
Nassim Assefi i Brian A. Levine
Description:

Zobacz całą lekcję: http://ed.ted.com/lessons/how-to-make-a-baby-in-a-lab-nassim-assefi-and-brian-a-levine

Na całym świecie bezpłodność dotyka jedną na osiem par. Jednakże przez ostatnie 40 lat ponad 5 milionów dzieci urodziło się przy pomocy metody in vitro (IVF). Na czym ona polega? Nassim Assefi i Brian A. Levine tłumaczą naukę stojącą za poczęciem dziecka w laboratorium.

Lekcja: Nassim Assefi i Brian A. Levine, animacja: Kozmonot Animation Studio.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
06:43
  • Hej, bardzo fajne napisy, mam tylko kilka uwag:

    - w j.polskim nie rozdzielamy okoliczników czasu przecinkiem od reszty zdania (inaczej niż w angielskim):
    "In 1978, Louise Brown became....." - "W 1978 Louise Brown została
    pierwszym dzieckiem.."
    ---------------------------------------------------------------------
    - sporadycznie niewłasciwe dzielenie linijek, posłużę się opisem Rysi Wand:

    "Niewłaściwy podział linijek

    Na końcu napisu/linijki należy zostawiać w razie możliwości językową "całość". To stosunkowo istotna kwestia. Czasami ostatnie słowo lub wyrażenie trzeba przenieść do napisu następnego, żeby umożliwić zakończenie napisu na językową całość - nawet jeśli odpowiednik w oryginale jest na końcu danego napisu.

    Przykłady:
    1. Nie należy zostawiać na końcu linijki przyimków (w, po, z, o, do), zaimków względnych (który, że, gdy, gdzie).

    2. "Tak więc zacznę od tego, że jeśli" – trzeba zakończyć po "tego,"; w następnym napisie byłoby zdanie podrzędne.

    3. W zdaniu „Można nawet symulować te zachowania w przeglądarce” nie można rozbić „te” i „zachowania”.

    Wyjątkiem jest sytuacja, w której napisy muszą być bardzo zsynchronizowane z tym, co się dzieje na
    ekranie - na przykład ostatnie słowo odnosi się do jakiejś zmiany w pokazywanej właśnie animacji.

    Więcej informacji w poradniku pod adresem http://translations.ted.org/wiki/How_to_break_lines"

    *U Ciebie jest to np.:
    Żeby zrozumieć in vitro, najpierw musimy//
    prześledzić naturalny proces powstawania dzieci.//
    * "musimy prześledzić" powinno być razem.

    nie jest wykluczone, że //
    zapłodnienie in vitro i podobne techniki//
    * że powinno być w następnej linijce

    ------------------------------------------------------
    - przecinki - sporo ich brakuje, szczególnie przy zdaniach wielokrotnie złożonych, przy imiesłowach itp.
    --------------------------------------------------------
    - poskracałam, gdzie się dało

Polish subtitles

Revisions Compare revisions