WEBVTT

00:00:06.645 --> 00:00:09.047
W 1978 Louise Brown została
pierwszym dzieckiem

00:00:09.047 --> 00:00:14.320
urodzonym za pomocą metody
in vitro, w skrócie IVF.

00:00:14.320 --> 00:00:17.780
Jej narodziny zrewolucjonizowały 
medycynę rozrodczą.

00:00:17.780 --> 00:00:20.931
Zakładając, że jedna na osiem
par heteroseksualnych

00:00:20.931 --> 00:00:22.997
ma problemy z zajściem w ciążę,

00:00:22.997 --> 00:00:25.172
oraz, że pary homoseksualne
i samotni rodzice

00:00:25.172 --> 00:00:27.804
często potrzebują pomocy, 
żeby począć dziecko,

00:00:27.804 --> 00:00:30.561
zapotrzebowanie na in vitro rośnie.

00:00:30.561 --> 00:00:36.889
Dzięki tej popularnej metodzie
urodziło się ponad 5 milionów dzieci.

NOTE Paragraph

00:00:36.889 --> 00:00:42.645
IVF działa przez imitację doskonałego, 
naturalnego sposobu reprodukcji.

00:00:42.645 --> 00:00:44.789
Żeby zrozumieć in vitro,

00:00:44.789 --> 00:00:49.516
musimy najpierw prześledzić ten proces.

00:00:49.516 --> 00:00:53.788
Wierzcie lub nie, 
wszystko zaczyna się w mózgu.

00:00:53.788 --> 00:00:57.127
Około 15 dni przed możliwym zapłodnieniem,

00:00:57.127 --> 00:01:02.612
przedni płat przysadki mózgowej
wydziela hormon folikulotropowy FSH,

00:01:02.612 --> 00:01:05.476
który pobudza dojrzewanie
pęcherzyków jajnikowych,

00:01:05.476 --> 00:01:07.817
a następnie wydzielanie estrogenów.

00:01:07.817 --> 00:01:09.788
Każdy pęcherzyk 
zawiera komórkę jajową

00:01:09.788 --> 00:01:14.280
i średnio tylko jeden z nich
w pełni dojrzewa.

00:01:14.280 --> 00:01:17.295
W miarę jego wzrostu
wydzielany jest estrogen,

00:01:17.295 --> 00:01:21.664
który nie tylko koordynuje 
wzrost i przygotowanie macicy,

00:01:21.664 --> 00:01:27.088
ale przekazuje też informacje do mózgu,
w jakim stadium rozwoju jest pęcherzyk.

00:01:27.088 --> 00:01:29.466
Gdy poziom estrogenu 
jest odpowiednio wysoki,

00:01:29.466 --> 00:01:35.378
przednia cześć przysadki
wydziela hormon luteinizujący LH,

00:01:35.378 --> 00:01:37.213
który doprowadza do owulacji,

00:01:37.213 --> 00:01:42.417
powodując pęknięcie pęcherzyka
i uwolnienie komórki jajowej.

NOTE Paragraph

00:01:42.417 --> 00:01:44.468
Gdy komórka opuści jajnik,

00:01:44.468 --> 00:01:49.179
kieruje się w stronę jajowodu
poprzez palczaste strzępki.

00:01:49.179 --> 00:01:52.681
Jeśli komórka jajowa nie jest zapłodniona
przez spermę w czasie 24 godzin,

00:01:52.681 --> 00:01:54.807
niezapłodniona obumiera

00:01:54.807 --> 00:01:57.266
i cały cykl zaczyna się od początku,

00:01:57.266 --> 00:02:02.087
przygotowując uwolnienie nowej komórki
oraz wyściółkę macicy na kolejny miesiąc.

NOTE Paragraph

00:02:02.087 --> 00:02:05.011
Komórka jajowa 
jest największą komórką w organizmie.

00:02:05.011 --> 00:02:08.473
Chroni ją gruba
zewnętrzna warstwa cukru i białka,

00:02:08.473 --> 00:02:12.313
zwana osłoną przejrzystą.

00:02:12.313 --> 00:02:16.576
Stanowi ona barierę przed przeniknięciem
więcej niż jednego plemnika,

00:02:16.576 --> 00:02:19.978
który jest najmniejszą komórka ciała.

NOTE Paragraph

00:02:19.978 --> 00:02:23.060
Wyprodukowanie spermy 
zajmuje mężczyźnie od 2 do 3 miesięcy

00:02:23.060 --> 00:02:26.220
i jest to proces ciągły.

00:02:26.220 --> 00:02:31.856
Każdy wytrysk podczas stosunku 
uwalnia ponad 100 milionów plemników.

00:02:31.856 --> 00:02:37.035
Ale jedynie około stu uda się przedostać
w pobliże komórki jajowej

00:02:37.035 --> 00:02:42.732
i tylko jeden z powodzeniem przejdzie 
przez zaporę osłony przejrzystej.

NOTE Paragraph

00:02:43.112 --> 00:02:45.514
Po zapłodnieniu

00:02:45.514 --> 00:02:48.756
zygota od razu dzieli się,
rozwijając się w zarodek,

00:02:48.756 --> 00:02:52.006
jednocześnie wędruje do macicy,
co zajmuje około 3 dni.

00:02:52.006 --> 00:02:54.272
Tam około kolejne 3 dni

00:02:54.402 --> 00:02:59.742
trwa zagnieżdżenie się w endometrium,
błonie śluzowej macicy.

00:02:59.742 --> 00:03:02.895
Kiedy to nastąpi, 
komórki przekształcające się w łożysko,

00:03:02.895 --> 00:03:06.037
wydzielają hormony 
do owulującego pęcherzyka,

00:03:06.037 --> 00:03:08.898
że w macicy jest ciąża.

00:03:08.898 --> 00:03:12.403
Ta informacja pozwala uratować
pęcherzyk, zwany teraz ciałem żółtym,

NOTE Paragraph

00:03:12.403 --> 00:03:17.697
przed zmianami, które nastąpiłyby,
w następstwie cyklu menstruacyjnego.

00:03:17.697 --> 00:03:20.839
Ciałko żółte 
odpowiada za produkcję progesteronu

00:03:20.839 --> 00:03:25.594
potrzebnego do utrzymania ciąży
przez sześć do siedmiu tygodni,

00:03:25.594 --> 00:03:28.273
do czasu rozwoju łożyska,
które przejmie to zadanie

00:03:28.273 --> 00:03:32.073
aż do urodzin dziecka,
około 40 tygodni później.

NOTE Paragraph

00:03:32.223 --> 00:03:35.587
A jak powstaje dziecko w laboratorium?

00:03:35.587 --> 00:03:37.926
U pacjentek poddającym się in vitro

00:03:37.926 --> 00:03:42.333
poziom FSH zostaje zwiększony
do poziomu wyższego niż naturalny,

00:03:42.333 --> 00:03:45.859
by wywołać kontrolowaną, 
większą aktywność jajników,

00:03:45.859 --> 00:03:49.599
aby wyprodukowały 
większą ilość komórek jajowych.

00:03:49.599 --> 00:03:53.462
Następnie są one pobierane
tuż przed owulacją,

00:03:53.462 --> 00:03:55.738
kiedy kobieta jest pod narkozą,

00:03:55.738 --> 00:04:00.111
przy pomocy specjalnej igły
pod kontrolą USG.

00:04:00.111 --> 00:04:03.999
Próbki spermy uzyskuje się 
przeważnie przez masturbację.

NOTE Paragraph

00:04:04.869 --> 00:04:09.599
W laboratorium komórki jajowe 
oddziela się od innych komórek

00:04:09.599 --> 00:04:13.594
i przygotowuje do zapłodnienia 
w naczyniu zwanym szalką Petriego.

00:04:13.594 --> 00:04:16.851
Do zapłodnienia 
używa się dwóch technik.

00:04:16.851 --> 00:04:20.307
W pierwszej komórki jajowe 
umieszcza się razem z tysiącami plemników

00:04:20.307 --> 00:04:24.725
i zapłodnienie następuje naturalnie
w ciągu kilku godzin.

00:04:24.725 --> 00:04:27.835
Druga technika zwiększa 
prawdopodobieństwo zapłodnienia

00:04:27.835 --> 00:04:32.465
przez wprowadzenie do komórki jajowej
pojedynczego plemnika przy pomocy igły.

00:04:32.465 --> 00:04:37.181
Ten sposób jest używany zwłaszcza,
gdy plemniki są słabej jakości.

NOTE Paragraph

00:04:37.181 --> 00:04:41.819
Po zapłodnieniu zarodki mogą być zbadane
na wypadek chorób genetycznych,

00:04:41.819 --> 00:04:44.480
zamrażane w razie kolejnych prób,

00:04:44.480 --> 00:04:48.687
lub przeniesione do macicy
za pomocą specjalnej rurki.

00:04:48.687 --> 00:04:53.913
Z reguły transfer zarodka następuje
trzy dni po zapłodnieniu,

00:04:53.913 --> 00:04:56.542
gdy embrion składa się z ośmiu komórek,

00:04:56.542 --> 00:05:01.137
lub dnia piątego, gdy zarodek
zwany jest blastocystą

00:05:01.137 --> 00:05:03.439
i posiada setki komórek.

00:05:03.769 --> 00:05:08.717
Gdy komórki są złej jakości 
przez wiek matki czy kontakt z toksynami

00:05:08.717 --> 00:05:11.478
lub zostały usunięte 
ze względu na nowotwór,

00:05:11.478 --> 00:05:14.237
mogą być użyte komórki jajowe dawczyni.

00:05:14.237 --> 00:05:18.671
W przypadku gdy przyszła matka
ma problemy z macicą lub jej nie ma,

00:05:18.671 --> 00:05:22.622
inna kobieta, zwana 
matką zastępczą lub surogatką

00:05:22.622 --> 00:05:26.448
może użyć swojej macicy, by nosić ciążę.

NOTE Paragraph

00:05:26.448 --> 00:05:28.378
Aby zwiększyć szansę na powodzenie,

00:05:28.378 --> 00:05:32.330
która dla kobiet 
poniżej 35 lat wynosi 40%,

00:05:32.330 --> 00:05:36.536
czasem lekarze przenoszą 
kilka zarodków w jednym zabiegu,

00:05:36.536 --> 00:05:39.512
dlatego bliźnięta i trojaczki 
rodzą się częściej

00:05:39.512 --> 00:05:43.050
w przypadku in vitro
niż w naturalnej ciąży.

00:05:43.050 --> 00:05:48.003
Jednakże większość klinik stara się 
zmniejszać możliwość mnogich ciąży,

00:05:48.003 --> 00:05:51.726
ponieważ są one bardziej ryzykowne
zarówno dla matek jak i dzieci.

NOTE Paragraph

00:05:51.726 --> 00:05:56.336
Miliony dzieci, jak Louise Brown,
przyszło na świat za pomocą in vitro,

00:05:56.336 --> 00:05:59.501
są zdrowe i prowadzą normalny tryb życia.

00:05:59.501 --> 00:06:02.728
Zdrowotne i długofalowe 
skutki stymulacji jajników

00:06:02.728 --> 00:06:05.879
za pomocą leków używanych przy in vitro,
są mniej zbadane,

00:06:05.879 --> 00:06:09.920
jednakże jak dotąd INV wydaje się 
bezpieczne dla kobiet.

00:06:09.920 --> 00:06:11.876
Ze względu na lepsze badania genetyczne,

00:06:11.876 --> 00:06:13.794
przesuniecie wieku zachodzenia w ciążę,

00:06:13.794 --> 00:06:16.730
rosnącą dostępność i malejące koszty,

00:06:16.730 --> 00:06:22.667
nie jest wykluczone, 
że in vitro i podobne techniki

00:06:22.680 --> 00:06:28.923
mogą w przyszłości zastąpić 
naturalny sposób prokreacji.