Return to Video

Why are these 32 symbols found in ancient caves all over Europe?

  • 0:01 - 0:03
    Các hang động
  • 0:05 - 0:09
    luôn có một lối mờ tối trong núi đá vôi
    thu hút bạn vào.
  • 0:10 - 0:13
    Khi bước qua ranh giới
    giữa ánh sáng và bóng tối,
  • 0:13 - 0:16
    bạn sẽ bước vào một thế giới bí mật --
  • 0:16 - 0:21
    nơi của bóng tối, mùi hơi đất, sự yên tĩnh
  • 0:23 - 0:24
    Từ xưa ở châu Âu,
  • 0:24 - 0:27
    người cổ đại từng khám phá thế giới này
  • 0:27 - 0:28
    Như để minh chứng,
  • 0:28 - 0:32
    họ đã để lại những bức điêu khắc
    lẫn những bức vẽ kỳ bí,
  • 0:32 - 0:39
    như bức vẽ về con người, các hình tam giác
    và đường ziczac ở Ojo Guareña, Spain.
  • 0:40 - 0:43
    Giờ thì bạn đang chung đường
    với những danh họa thời kì đầu
  • 0:43 - 0:46
    Và trong thế giới kì lạ này,
    nơi thuộc về thế giới bên kia,
  • 0:46 - 0:48
    bạn có thể tưởng tượng
  • 0:48 - 0:53
    rằng bạn đang nghe thấy tiếng đôi giày da
    bước nhẹ trên mặt đất mềm
  • 0:53 - 0:56
    hoặc rằng bạn nhìn thấy ánh đuốc
    lập lòe phía trước khúc quanh
  • 0:58 - 0:59
    Khi tôi ở trong hang,
  • 0:59 - 1:04
    tôi thường tự hỏi điều gì
    khiến họ vào sâu như vậy
  • 1:04 - 1:08
    bất chấp nguy hiểm
    lối đi hẹp chỉ để lưu lại dấu vết
  • 1:08 - 1:10
    Trong clip này,
  • 1:10 - 1:13
    đây là một nửa km, khoảng 1/3 dặm
    dưới mặt đất,
  • 1:13 - 1:15
    trong một hang ở Cudon, Tây Ban Nha,
  • 1:15 - 1:18
    chúng tôi đã tìm thấy
    nhiều bức vẽ màu đỏ trên trần hang
  • 1:18 - 1:20
    phần mà trước đây chưa được thăm dò.
  • 1:20 - 1:24
    chúng tôi phải trườn kiểu quân đội
  • 1:24 - 1:29
    cuối cùng đến một điểm thấp nhất của trần hang
  • 1:29 - 1:31
    nơi mà chồng tôi và Dylan, một nhíêp ảnh gia của dự án
  • 1:31 - 1:35
    không thể nào điều chỉnh camera
    để quay thêm nữa.
  • 1:35 - 1:37
    Khi anh ấy quay phim tôi,
  • 1:37 - 1:38
    chỉ với ngọn đèn
    tôi lần theo dấu của bức vẽ màu đỏ
  • 1:40 - 1:44
    và một điểm sáng của máy quay
    thứ chúng tôi giữ khi gặp trường hợp đặc biệt
  • 1:46 - 1:48
    Nửa km dưới mặt đất.
  • 1:49 - 1:50
    Thật không thể đùa
  • 1:50 - 1:53
    Người ta đang làm gì dưới đó
    với một cây đuốc hay một cái đèn đá?
  • 1:54 - 1:56
    (cười)
  • 1:56 - 1:57
    Ý tôi là, tôi
    nó đúng?
  • 1:57 - 2:01
    Nhưng mà bạn biết đấy,
  • 2:01 - 2:04
    Đây là câu hỏi tôi đang giải đáp
    trong nghiên cứu của mình.
  • 2:05 - 2:07
    Tôi nghiên cứu một số
    nghệ thuật cổ trên thế giới.
  • 2:07 - 2:10
    Nó được tạo ra bởi
    những họa sĩ đầu tiên của châu Âu,
  • 2:11 - 2:13
    khoảng 10,000
    40,000 năm
  • 2:13 - 2:16
    Và vấn đề là,,
  • 2:16 - 2:17
    tôi nghiên cứu
    không vì nó đẹp
  • 2:18 - 2:21
    mặc dù chúng thật sự như vậy.
  • 2:22 - 2:26
    Nhưng điều khiến tôi thấy thú vị
    đó là sự phát triển của tư duy hiện đại,
  • 2:26 - 2:29
    tiến hóa của óc sáng tạo,
    trí tưởngtượng, suy nghĩ trừu tượng.
  • 2:31 - 2:35
    về ý nghĩa của loài người.
  • 2:35 - 2:38
    Trong khi tất cả loài vật giao tiếp
    bằng cách này hay cách khác,
  • 2:38 - 2:40
    chỉ loài người đưa giao tiếp
    lên một cấp độ khác.
  • 2:40 - 2:43
    Tham vọng, khả năng chia sẻ,
    và cộng tác của chúng ta
  • 2:43 - 2:48
    đã là một phần to lớn
    trong sự thành công của chúng ta.
  • 2:48 - 2:52
    Thế giới hiện đại của chúng ta dựa trên
    hệ thống chia sẻ thông tin toàn cầu
  • 2:52 - 2:56
    phần lớn là do
    khả năng giao tiếp của chúng ta tạo nên
  • 2:57 - 2:57
    sử dụng đồ họa
    hoặc văn bản
  • 2:57 - 3:00
    mặc dù,
  • 3:00 - 3:03
    chúng ta vẫn đang xây dựng trên
    những thành tựu trí óc
  • 3:03 - 3:08
    mà đã có trước chúng ta từ rất lâu
  • 3:09 - 3:11
    nó dễ quên rằng những khả năng này
    chưa hề tồn tại.
  • 3:11 - 3:14
    Đó là một trong những điều
    làm tôi hứng thú
  • 3:14 - 3:18
    khi nghiên cứu kỹ về lịch sử của chúng ta
  • 3:18 - 3:20
    Những người không
    kế thừa được gì từ thế hệ trước.
  • 3:20 - 3:23
    Chính họ đã là những điều đó
  • 3:23 - 3:25
    Con số đáng ngạc nhiên về
    các phát minh quan trọng
  • 3:25 - 3:30
    đến từ thời xa xưa,
  • 3:31 - 3:33
    Điều tôi muốn nói hôm nay là
    phát minh về giao tiếp đồ họa
  • 3:33 - 3:36
    Có 3 dạng giao tiếp chính,
  • 3:36 - 3:39
    Nói, cử chỉ-giống như ngôn ngữ kí hiệu,
  • 3:39 - 3:42
    và truyền thông đồ họa
  • 3:42 - 3:46
    Lời nói và cử chỉ là do tạo hóa
  • 3:46 - 3:50
    Nó yêu cầu sự kết nối gần để thông tin
    được gửi và nhận.
  • 3:50 - 3:54
    Và sau đó thì chúng qua đi mãi mãi.
  • 3:54 - 3:58
    Ngược lại, giao tiếp đồ họa,
    tách riêng với mối quan hệ đó.
  • 3:58 - 4:01
    Ngay từ đầu nó đã trở nên có khả năng
  • 4:01 - 4:05
    để truyền đạt và lưu giữ thông tin
  • 4:05 - 4:07
    vượt khỏi thời khắc
    không gian, thời gian.
  • 4:07 - 4:10
    Châu Âu là
    một trong những nơi đầu tiên
  • 4:10 - 4:14
    chúng tôi nhìn thấy
    những hình vẽ thường xuyên xuất hiện
  • 4:14 - 4:17
    trong hang động, vỏ đá và cả ở
    những nơi lộ thiên.
  • 4:17 - 4:20
    Nhưng đây không phải là châu Âu mà
    chúng ta biết hôm nay
  • 4:20 - 4:22
    đây là thế giới bị thống trị bởi
    những khối băng
  • 4:22 - 4:25
    cao từ 3 đến 4 km,
  • 4:25 - 4:27
    cuốn đi các đồng cỏ
    và lãnh nguyên băng giá
  • 4:28 - 4:29
    Đây là kỉ băng hà.
  • 4:29 - 4:35
    Khoảng cuối thế kỉ trước,
  • 4:35 - 4:39
    hơn 350 mặt đá nghệ thuật thời kỉ băng hà
    đã được tìm thấy qua các lục địa,
  • 4:39 - 4:42
    được trang trí bởi hình thù động vật
    biểu tượng và con người từng thời kỳ,
  • 4:42 - 4:45
    giống những hình được khắc ở
    Grotta dell'Addaura ,Sicily.
  • 4:45 - 4:48
    Chúng cung cấp cho chúng ta
    một cái nhìn hiếm hoi
  • 4:50 - 4:51
    về thế giới sáng tạo và tưởng tượng
    của những họa sĩ đầu tiên
  • 4:51 - 4:55
    Từ những khám phá của họ,
  • 4:55 - 4:58
    Động vật là đề tài nghiên cứu chính
  • 4:58 - 5:02
    như ngựa đen của Cullalvera, Tây Ban Nha
  • 5:02 - 5:08
    hay con bò rừng màu tím
    tuyệt vời này từ La Pasiega.
  • 5:08 - 5:10
    Nhưng với tôi đó là những hình trừu tượng
    như kí hiệu hình học,
  • 5:11 - 5:14
    điều khiến
    tôi nghiên cứu nghệ thuật
  • 5:14 - 5:18
    Điều thú vị ở hầu hết các mặt đá
  • 5:18 - 5:21
    là kí hiệu hình học chiếm nhiều hơn
    hình động vật và con người.
  • 5:21 - 5:25
    Nhưng khi tôi bắt đầu trên lĩnh vực
    này vào năm 2007,
  • 5:25 - 5:27
    không một danh sách nào cho biết
    có bao nhiêu hình vẽ
  • 5:27 - 5:30
    và cũng không có ý nghĩa nào rõ ràng
  • 5:32 - 5:35
    hay một bằng chứng nào cho thấy chúng đã
    xuất hiện cùng lúc.
  • 5:35 - 5:37
    trước khi đi vào vấn đề,
  • 5:37 - 5:41
    bước đầu tiên là tôi sưu tập dữ liệu
  • 5:41 - 5:45
    các kí hiệu hình học
    từ các mặt đá.
  • 5:45 - 5:47
    khó khăn là khi tài liệu
    về các mặt đá được cung cấp
  • 5:47 - 5:51
    luôn có những mặt
    chứa nhiều hình vẽ động vật,
  • 5:51 - 5:53
    chúng chiếm một
    số lượng lớn, không rõ nguồn gốc
  • 5:53 - 5:56
    không có nhiều sự mô tả
    hay chi tiết
  • 5:57 - 6:00
    Một trong số chúng đã không được
    biết đến hơn nửa thế kỉ.
  • 6:00 - 6:02
    Đây là mục tiêu
    nghiên cứu của tôi
  • 6:02 - 6:07
    Trong khoảng thời gian hai năm
  • 6:07 - 6:11
    tôi và chồng tôi, Dylan
    đã dành ra hơn 300h dưới lòng đất,
  • 6:11 - 6:14
    trèo, bò và trườn khoảng
    52 mặt
  • 6:14 - 6:16
    ở Pháp, Tây Ban Nha
    Bồ Đào Nha và Sicily
  • 6:16 - 6:23
    Và thật sự rất xứng đáng.
  • 6:23 - 6:25
    Chúng tôi đã tìm ra nhiều kí hiệu
    hình học mới trên khoảng 75% mặt đá
  • 6:26 - 6:29
    Đây là sự chính xác
    mà chúng tôi đang cần
  • 6:29 - 6:31
    nếu muốn trả lời
    những câu hỏi lớn kia.
  • 6:31 - 6:36
    Hãy bắt đầu trả lời chúng.
  • 6:36 - 6:38
    Trừ những cái không liên quan
    chỉ có 32 kí hiệu hình học
  • 6:38 - 6:43
    Chỉ 32 kí hiệu
  • 6:44 - 6:46
    trải qua 30,000 năm
    và rải khắp châu Âu,
  • 6:46 - 6:49
    Đó là một con số khá nhỏ.
  • 6:49 - 6:51
    Nếu đây là những nét chữ,
    sự trang trí ngẫu nhiên
  • 6:51 - 6:54
    chúng tôi mong được thấy
    nhiều những biến thể,
  • 6:54 - 6:56
    nhưng chúng lại là những
    kí hiệu giống nhau
  • 6:57 - 7:01
    lặp lại cả về thời gian lẫn không gian
  • 7:01 - 7:03
    Một vài kí hiệu rời ra
    trước khi thực sự biến mất
  • 7:03 - 7:09
    trong khi những kí hiệu khác
    là các phát minh sau
  • 7:09 - 7:13
    Khoảng 65% các kí hiệu này
    được dùng hầu như trong thời gian trước
  • 7:13 - 7:15
    như đường kẻ, hình chữ nhật, tam giác
    trái xoan và hình tròn
  • 7:15 - 7:19
    chúng ta có thể thấy trên màn hình đây
    từ thời cổ đại
  • 7:19 - 7:22
    ở độ cao 10000 năm của dãy núi Pyrenees
  • 7:23 - 7:25
    những kí hiệu nối nhau
    cả hàng ngàn ki lô met
  • 7:26 - 7:28
    những kí hiệu khác
    chỉ giới hạn trong vài khuôn mẫu
  • 7:28 - 7:30
    một số thì giới hạn trong vùng lẻ
  • 7:30 - 7:32
    như ta thấy ở đây
    các hình tam giác bị chia ra
  • 7:32 - 7:34
    nó chỉ được tìm thấy ở phía bắc
    Tây Ban Nha
  • 7:34 - 7:37
    và một số nhà nghiên cứu đã suy đoán
  • 7:38 - 7:39
    có thể là vài loại ký hiệu
    của gia đình hoặc bộ tộc
  • 7:39 - 7:43
    Trên một mặt ghi chú,
  • 7:43 - 7:47
    có sự giống nhau đến ngạc nhiên
    của nghệ thuật đá thời xưa
  • 7:47 - 7:52
    trên tất cả các nước
    từ Pháp, Tây Ban Nha đến In-đô và Úc
  • 7:52 - 7:55
    nhiều kí hiệu giống nhau xuất hiện
    ở những nơi bao la như thế
  • 7:55 - 7:57
    đặc biệt trong khoảng
    30,000 đến 40,000 năm,
  • 7:58 - 8:02
    nó bắt đầu có vẻ gia tăng
  • 8:02 - 8:05
    phát minh này đã vạch ra
    điểm gốc chung ở Châu Phi
  • 8:05 - 8:07
    tôi e rằng
    nó là chủ đề trong tương lai
  • 8:07 - 8:08
    trở lại với vấn đề
  • 8:08 - 8:11
    không có nghi ngờ gì về ý nghĩa của
    những ký hiệu này với người tạo ra nó
  • 8:11 - 8:14

    như những bức trạm nổi 25,000 năm
  • 8:14 - 8:16
    của La Roque de Venasque nước Pháp này
  • 8:16 - 8:21
    chúng ta có thể không hiểu chúng nghĩa gì
    nhưng người trong thời đó chắc chắn hiểu.
  • 8:22 - 8:28
    Việc lặp lại của những ký hiệu giống nhau
    và tại nhiều nơi, lâu dần
  • 8:28 - 8:31
    cho chúng ta biết rằng các họa sĩ
    đã tạo nên những lựa chọn có chủ ý
  • 8:32 - 8:34
    nếu chúng ta nói đến những mẫu hình học,
  • 8:34 - 8:39
    với những ý nghĩa đặc trưng, phù hợp với
    văn hóa và đã được thỏa hiệp,
  • 8:39 - 8:41
    hơn là chúng ta nhìn nhận rất tốt
  • 8:41 - 8:45
    về một trong những hệ thống cổ nhất
    của giao tiếp tạo hình trên thế giới.
  • 8:45 - 8:47
    tôi vẫn chưa nói đến chữ viết.
  • 8:47 - 8:49
    về mặt này thì vẫn chư có đủ các ký tự
  • 8:49 - 8:52
    để miêu tả hết những từ ngữ
    có trong ngôn ngữ nói,
  • 8:52 - 8:55
    một vật mà là điều kiện cần thiết cho
    toàn hệ thống chữ viết
  • 8:55 - 8:58
    và ta không thấy các dấu hiệu
    lặp lại thường xuyên
  • 8:58 - 9:00
    để đưa ra giả thuyết
    chúng là một mảng của bảng chữ cái.
  • 9:00 - 9:03
    Nhưng điều chúng tôi nghiên cứu
    là điều chỉ xảy ra một lần.
  • 9:03 - 9:08
    như bức pano ở La Pasiege Tây Ban Nha này
    được biết như là "bảng khắc"
  • 9:08 - 9:10
    với sự đối xứng phía bên trái,
  • 9:10 - 9:13
    những sự trình bày cách điệu của
    đôi bàn tay ở giữa,
  • 9:14 - 9:16
    và trông giống hình ngoặc vuông
    bên phía tay phải
  • 9:17 - 9:20
    Những hệ thống cổ nhất của
    giao tiếp tạo hình trên thế giới
  • 9:20 - 9:25
    chữ nêm người Xu me, tượng hình của Ai Cập
    chữ in của người Trung Hoa cổ
  • 9:25 - 9:28
    tất cả hiện ra khoảng
    4 và 5 ngàn năm về trước
  • 9:29 - 9:32
    mỗi loại tồn tại trong hệ thống cổ
    đầu tiên
  • 9:32 - 9:35
    đã tạo nên các loại dấu,
    và các lối chữ hình vẻ,
  • 9:35 - 9:38
    thời mà ngữ nghĩa và hình ảnh
    tương đồng nhau.
  • 9:38 - 9:42
    Như một bức vẽ về con chim thì thực sự
    miêu tả về lòai vật.
  • 9:42 - 9:47
    sau đó chúng ta thấy những lối chữ hình vẽ
    đã được cách điệu hơn,
  • 9:47 - 9:49
    cho đến khi tất cả các ký tự
    đều không thể nhận ra
  • 9:49 - 9:52
    chúng ta cũng bắt đầu nhận ra
    nhiều biểu tượng đã được tạo ra
  • 9:52 - 9:55
    đễ diễn tả tất cả những từ bị bỏ sót
    trong ngôn ngữ
  • 9:55 - 9:57
    như là đại từ, trạng ngữ và tính từ.
  • 9:58 - 10:00
    Để biết tất cả những thứ đó,
  • 10:00 - 10:04
    không chắc chắn rằng
    các ký hiệu hình học đến từ Châu Âu cổ đại
  • 10:04 - 10:06
    thực sự là các chữ viết trừu tượng.
  • 10:06 - 10:09
    Mà là, điều đó giống như
  • 10:09 - 10:13
    cái họa sĩ cổ đang tạo ra các dấu đếm,
  • 10:13 - 10:17
    như là những đường kẻ dọc
    của Riparo di Za MInic ở Sicily này,
  • 10:17 - 10:19
    khi tạo ra các tượng trưng được
    cách điệu hóa
  • 10:19 - 10:22
    những vật từ thế giới xung quanh họ.
  • 10:22 - 10:24
    có thể là các ký hiệu của vũ khí
    hay nhà cửa?
  • 10:24 - 10:29
    hoặc và các vật thể trên trời
    như là các chòm sao?
  • 10:29 - 10:33
    thậm chí là các con sông, ngọn núi,
    rừng cây hay là cảnh đẹp,
  • 10:33 - 10:38
    có thể là hình lông chim màu đen được
    bao quanh bởi những hình chuông lạ này
  • 10:38 - 10:40
    đến từ vùng EI Castillo ở Tây Ban Nha
  • 10:40 - 10:43
    thuật ngữ penniform có nghĩa"dáng lông vũ"
    trong tiếng Latin,
  • 10:44 - 10:47
    nhưng nó thật sự là sự miêu tả về thực vật
    hoặc là cái cây?
  • 10:48 - 10:51
    một số nhà nghiên cứu đã đặt ra
    một vài câu hỏi
  • 10:51 - 10:54
    về những ký tự chắn chắn
    ở những vùng đặc trưng,
  • 10:54 - 10:59
    nhưng tôi tin đã tới lúc để thăm dò lại
    toàn bộ kiểu ký tự này.
  • 10:59 - 11:00
    Dĩ nhiên, sự châm biếm về loại đó
  • 11:00 - 11:05
    là đã phân loại những ký hiệu đó
    thành những phạm trù đơn lẻ,
  • 11:05 - 11:08
    tôi có cảm giác rằng bước tiếp theo
    là phân chia nó thành những mảng nhỏ
  • 11:08 - 11:12
    như những loại khác nhau của hình tượng
    được nhận định và chia ra.
  • 11:12 - 11:14
    Đừng hiểu lầm ý của tôi,
  • 11:14 - 11:16
    Sự sáng tạo gần đây của chữ viết
  • 11:16 - 11:19
    là một kỳ công ấn tượng
    trong chính điều kiện của nó.
  • 11:19 - 11:20
    Nhưng điều quan trọng cần nhớ
  • 11:20 - 11:24
    là hệ thống chữ viết trước đây
    không phải đến từ chân không.
  • 11:24 - 11:26
    Và thậm chí là 5,000 năm về trước
  • 11:26 - 11:29
    con người đã xây dựng
    nhứng thứ cổ hơn thế nữa,
  • 11:29 - 11:33
    với nguồn gốc của nó trải dài
    lên cả 10 ngàn năm
  • 11:33 - 11:37
    đến những ký hiệu hình học của
    thời Châu Âu cổ đại và xa hơn thế
  • 11:37 - 11:40
    đến những điểm, vực thẳm
    trong lịch sử chung của chúng ta,
  • 11:40 - 11:44
    khi một người nào đó có ý nghĩ đầu tiên
    tạo ra dấu đồ thị
  • 11:44 - 11:47
    và thay đổi vĩnh viễn về bản chất
    cách chúng ta giao tiếp.
  • 11:47 - 11:49
    Cảm ơn.
  • 11:49 - 11:52
    (vỗ tay)
Title:
Why are these 32 symbols found in ancient caves all over Europe?
Speaker:
Genevieve von Petzinger
Description:

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
12:05

Vietnamese subtitles

Revisions