hãy thành thật và tìm kiếm sự thật trong người khác
-
0:01 - 0:03Như mỗi người trong chúng ta,
-
0:03 - 0:05tôi đã có nhiều công việc
-
0:05 - 0:07và mặc dù chúng rất đa dạng,
-
0:07 - 0:11công việc đầu tiên của tôi
đã đặt nền móng cho tất cả -
0:11 - 0:15Tôi đã từng làm bà đỡ cho nhiều nhà
trong quảng thời gian tôi 20 tuổi -
0:16 - 0:21Đỡ đẻ dạy tôi nhiều điều quý giá
và thỉnh thoảng còn thú vị -
0:21 - 0:24như làm thể nào để
lái xe lúc 2h sáng -
0:24 - 0:25khi dưới -10 độ
-
0:25 - 0:26(Cười)
-
0:26 - 0:31hoặc cách làm tỉnh một người cha đã ngất
khi nhìn thấy máu -
0:31 - 0:32(Cười)
-
0:32 - 0:34hoặc cách cắt dây rốn
để có được một lỗ rốn đẹp. -
0:34 - 0:37để có được một lỗ rốn đẹp
-
0:37 - 0:40Nhưng tôi lại không gắn bó nhiều với chúng
-
0:40 - 0:44hoặc dựa vào chúng khi tôi ngưng làm bà đẻ
và bắt đầu 1 công việc mới -
0:44 - 0:48Điều gắn bó với tôi là niềm tin sắt đá
-
0:48 - 0:54rằng mỗi chúng ta sinh ra trên cõi đới này
đều mang một giá trị. -
0:54 - 0:58Khi tôi nhìn vào khuôn mặt của
1 đứa bé mới sinh -
0:58 - 1:02tôi nhìn thấy được giá trị,
-
1:02 - 1:05cái tính ích kỉ vô tội vạ
-
1:05 - 1:07một đốm sáng.
-
1:09 - 1:12Tôi dùng từ "tâm hồn"
để miêu tả đốm sáng đó -
1:12 - 1:17vì đó là từ duy nhất trong tiếng anh
gần nhất với việc gọi tên -
1:17 - 1:20cái mà mỗi em bé mang đến căn phòng này.
-
1:21 - 1:25Mỗi đứa bé mới sinh
như 1 bông hoa tuyết -
1:25 - 1:29sự pha trộn không thể
nhầm lẫn được của sinh học -
1:29 - 1:31của tổ tiên và của sự bí ẩn.
-
1:32 - 1:34Và rồi đứa bé đó lớn lên,
-
1:34 - 1:36và để hòa nhập với gia đình,
-
1:36 - 1:38để phù hợp với văn hóa,
-
1:38 - 1:41với cộng đồng, với giới tính
-
1:41 - 1:44đứa bé đó bắt đầu
hình thành tâm hồn -
1:44 - 1:46từng lớp 1
-
1:46 - 1:48Chúng ta được sinh ra theo cách này,
-
1:48 - 1:50nhưng
-
1:50 - 1:51(Cười)
-
1:51 - 1:54nhưng khi chúng ta lớn lên,
ta gặp phải rất nhiều chuyện -
1:55 - 1:56làm chúng ta muốn
-
1:58 - 2:03che giấu đi tính kì quặc và chân thật
của tâm hồn mình -
2:03 - 2:04Ai cũng vậy
-
2:04 - 2:07Mọi người trong căn phòng này
đều từng là một đứa bé -
2:07 - 2:08(Cười)
-
2:08 - 2:11Với một quyền thừa kế riêng biệt
-
2:12 - 2:17Nhưng khi lớn lên chúng ta giành nhiều
thời gian che giấu bản thân mình -
2:17 - 2:21như ta bị thiếu tính chân thật
-
2:21 - 2:23Nhưng những đứa bé kia
-
2:23 - 2:24thì chưa
-
2:24 - 2:26Chúng nói với tôi rằng
-
2:26 - 2:29hãy bộc lộ tâm hồn mình
-
2:29 - 2:32và tìm kiếm đốm sáng đó
-
2:32 - 2:33trong mỗi con người.
-
2:33 - 2:34Nó vẫn luôn ở đó.
-
2:35 - 2:38Và đây là điều tôi học được
từ những người phụ nữ nhân công -
2:38 - 2:41Thông điệp của họ là hãy lạc quan
-
2:41 - 2:44ngay cả khi đau khổ.
-
2:45 - 2:47Thường thì cổ tử cung của
người phụ nữ như thế này. -
2:47 - 2:49Đó là một cơ quan nhỏ và khít
-
2:49 - 2:51ở phía dưới tử cung.
-
2:51 - 2:55Và khi lao động,
nó phải duỗi từ đây -
2:56 - 2:57sang đây.
-
2:57 - 2:58Ui da!
-
2:58 - 3:01Nếu bạn ráng chịu cơn đau đó,
-
3:01 - 3:03bạn sẽ càng đau thêm,
-
3:03 - 3:06và bạn sẽ không thể sinh con được.
-
3:06 - 3:10Tôi không bao giờ quên được
điều diệu kỳ đã xảy ra -
3:10 - 3:13khi một người phụ nữ ngưng
kháng cự lại cơn đau -
3:14 - 3:15và mở ra.
-
3:15 - 3:19Như thể thế gian đã nhìn thấy
-
3:19 - 3:21và trao cho sự giúp đỡ.
-
3:22 - 3:24Tôi không bao giờ quên thông điệp đó,
-
3:24 - 3:28và bây giờ, khi tôi gặp khó khăn
hay đau khổ -
3:28 - 3:30trong cuộc sống và công việc,
-
3:30 - 3:33đương nhiên tôi sẽ chống cự lại trước,
-
3:33 - 3:36nhưng sau đó tôi chợt nhớ lại
điều tôi đã học được từ các bà mẹ: -
3:36 - 3:37hãy mở ra,
-
3:38 - 3:39Hãy tò mò.
-
3:39 - 3:42Hãy hỏi cơn đau vì sao nó lại đến.
-
3:42 - 3:44Một thứ gì đó mới đang được sinh ra.
-
3:45 - 3:48Và còn một bài học tâm hồn đáng nhớ,
-
3:48 - 3:50tôi học được từ Albert Einstein.
-
3:51 - 3:53Ông ta không thuộc một dòng dõi nào,
-
3:53 - 3:54(Cười)
-
3:54 - 3:56nhưng đó là một bài học về thời gian
-
3:58 - 4:02Cuối đời, ông ấy kết luận rằng
-
4:02 - 4:06trải nghiệm bình thường và cứ xoay vòng
vè cuộc sống của chúng ta -
4:06 - 4:07chỉ là ảo giác.
-
4:08 - 4:10Ta đi vòng quanh, ngày càng nhanh,
-
4:10 - 4:12cố tìm một thứ gì đó.
-
4:12 - 4:14Và suốt quãng thời gian đó,
-
4:15 - 4:19bên dưới lớp vỏ thời gian
là một không gian hoàn toàn khác -
4:19 - 4:24nơi quá khứ, hiện tại và tương lai
nhập lại thành một -
4:24 - 4:27và hình thành thời gian.
-
4:27 - 4:30Và ta không đi đến đâu cả.
-
4:31 - 4:35Albert Einstein gọi chiều không gian này,
-
4:35 - 4:37"sự tồn tại".
-
4:37 - 4:39Và nói rằng khi trải qua nó,
-
4:39 - 4:41ông cảm thấy nể phục.
-
4:42 - 4:43Khi tôi đõ đẻ,
-
4:43 - 4:45tôi bị mắc kẹt trong cái vòng quay đó.
-
4:45 - 4:49Đôi khi tôi phải ngồi mấy ngày,
nhiều tiếng đồng hồ, -
4:49 - 4:52để thở cùng với bệnh nhân;
-
4:52 - 4:53chỉ vậy thôi.
-
4:54 - 4:57Và tôi cực kỳ nể phục.
-
4:57 - 5:02Đó là ba điều tôi học được
khi làm bà đỡ. -
5:02 - 5:05Một: hãy mở rộng tâm hồn.
-
5:05 - 5:12Hai: Khi rắc rối xảy đến, hãy cởi mở.
-
5:12 - 5:16Và ba: Đôi khi, hãy thoát khỏi
cái vòng quay kinh nghiệm -
5:16 - 5:18và đi vào thời gian.
-
5:19 - 5:22Những bài học đó đã giúp tôi cả cuộc đời,
-
5:23 - 5:25nhưng nhất là gần đây,
-
5:25 - 5:30khi tôi nhìn vào công việc quan trọng
mình đã làm từ trước đến giờ. -
5:31 - 5:35Hai năm trước, đã được Chúa cưu mang
-
5:35 - 5:37khỏ một căn bệnh ung thư máu hiếm gặp,
-
5:38 - 5:42và liệu pháp duy nhất là cấy ghép tủy sống
-
5:43 - 5:46Và thật bất ngờ, vẫn tìm được
của một người phù hợp để ghép, -
5:46 - 5:48đó chính là tôi,
-
5:49 - 5:52Gia đình tôi có 4 chị em,
-
5:52 - 5:58và khi biết rằng chỉ mình tôi
có thể cứu cô ấy, -
5:59 - 6:01phản ứng của họ là :"Thật sao? Chị à?"
-
6:01 - 6:02(Cười)
-
6:02 - 6:04"Một cặp đôi hoàn hảo?"
-
6:04 - 6:07Cũng khá là điển hình đối với anh chị em.
-
6:07 - 6:10Trong xã hội này,
có rất nhiều thứ. -
6:10 - 6:14Có tính yêu, tính bạn
và sự đùm bọc chở che, -
6:14 - 6:16Nhưng cũng có sự đố kị
-
6:17 - 6:18và ganh đua
-
6:19 - 6:21từ chối và công kích.
-
6:22 - 6:28Trong tình cảm anh chị em, đó là nơi
chúng ta bắt đầu hình thành tâm hồn -
6:28 - 6:29qua nhiều lớp.
-
6:30 - 6:33Khi phát hiện ra chỉ tôi
có thể cứu em mình, -
6:33 - 6:35Tôi bắt đầu tìm kiếm.
-
6:35 - 6:37Và khám phá ra rằng
-
6:38 - 6:41giả thuyết của việc cấy ghép
khá là dễ hiểu. -
6:41 - 6:44Bạn phá hủy tất cả xương tủy
của một bệnh nhân ung thư -
6:44 - 6:47với hàm lượng lớn liệu pháp hóa học,
-
6:47 - 6:50và sau đó thay bằng
-
6:50 - 6:54những tủy sống khỏe mạnh khác từ
những người hiến tủy. -
6:54 - 6:56Sau đó bạn làm mọi thứ có thể
-
6:56 - 7:00để đảm bảo rằng những tế bào đó
có thể ghép được cho bệnh nhân. -
7:00 - 7:05Tôi cũng hoc được rằng cấy ghép xương tủy
rất nguy hiểm. -
7:05 - 7:10Nếu em tôi có thể vượt qua được
giai đoạn nguy hiểm này, -
7:11 - 7:14cô ấy vẫn phải đối đầu với
những thử thách khác. -
7:14 - 7:16Tế bào của tôi
-
7:17 - 7:19có thể sẽ tấn công cơ thể cô ấy.
-
7:20 - 7:23Và cơ thẻ cô ấy có thể
từ chối tế bào của tôi. -
7:23 - 7:25Sự từ chối hay tấn công này,
-
7:25 - 7:27có thể giết cô ấy.
-
7:28 - 7:30Từ chối, tấn công,
-
7:30 - 7:32Những từ đó nghe rất quen thuộc
-
7:32 - 7:35đối với những người làm anh chị em.
-
7:36 - 7:39Em gái tôi và tôi luôn yêu thương nhau,
-
7:39 - 7:42nhưng cũng từ chối và công kích nhau,
-
7:42 - 7:46từ những chuyện bất đồng nhỏ nhặt
đến những sự phản bội lớn hơn. -
7:47 - 7:49Chúng tôi
-
7:49 - 7:51không nói về những chuyện sâu xa;
-
7:52 - 7:57nhưng, cũng giống như bao người khác,
-
7:57 - 8:00chúng tôi lưỡng lự nói sự thật,
-
8:00 - 8:03để che giấu vết thương,
-
8:03 - 8:05để thừa nhận những việc làm sai trái.
-
8:05 - 8:10Nhưng khi tôi biết được nguy hiểm
của việc từ chối và tấn công, -
8:10 - 8:12Tôi nghĩ, đến lúc thay đổi điều này.
-
8:13 - 8:18Nếu như chúng ta có thể mang tủy sống
đến các bác sĩ, -
8:18 - 8:24nhưng làm chuyện ta gọi là
" cấy ghép tủy tâm hồn?" -
8:24 - 8:28Nếu như ta có thể đối mặt bất kì
nối đau nào ta gây ra cho nhau, -
8:28 - 8:31thay vì từ chối và tấn công,
-
8:31 - 8:33ta có thể lắng nghe?
-
8:33 - 8:35Ta có thể tha thứ?
-
8:35 - 8:37Ta có thể hòa nhập?
-
8:37 - 8:40Nếu vậy thì tế bào của ta cũng có thể
làm tương tự? -
8:41 - 8:46Để giải thích cho nhiều người
hay hoài nghi, tôi tìm đến lời nhắn
của bố mẹ: -
8:46 - 8:48Tờ the New Yorker.
-
8:48 - 8:50(Cười)
-
8:50 - 8:53Tôi gửi cô ấy một bức tranh từ trang báo
-
8:53 - 8:57để giải thích tại sao chúng ta
nên tìm đến nhà vật lý trị liệu -
8:57 - 9:02trước khi cấy ghép tủy sống vào cơ thể.
-
9:02 - 9:04Nó đây rồi.
-
9:04 - 9:08"Tôi không bao giờ quên ông ấy vì
một thứ tôi tự nghĩ ra trong đầu." -
9:08 - 9:10(Cười)
-
9:10 - 9:12Tôi nói em mình
-
9:13 - 9:16chúng ta có thể đã làm điều tương tự,
-
9:16 - 9:22nghĩ đến những câu chuyện bịa đặt
đã chia rẽ chúng tôi. -
9:22 - 9:25Và nói cô ấy rằng sau khi cấy ghép,
-
9:25 - 9:28tất cả máu chảy trong mạch
-
9:28 - 9:29sẽ là máu của tôi,
-
9:29 - 9:32từ tủy sống của tôi,
-
9:32 - 9:37và trong nhân của mỗi tế bào
-
9:37 - 9:39sẽ hoàn toàn là ADN của tôi.
-
9:39 - 9:43"Chị sẽ luôn ở trong em
suốt quãng đời còn lại." -
9:43 - 9:46Em tôi có vẻ hơi sợ
-
9:46 - 9:48(Cười)
-
9:48 - 9:51"Chị nghĩ ta nên trở nên thân thiết hơn."
-
9:52 - 9:55Khủng hoảng khiến con người ta dại dột,
-
9:56 - 9:59như nghỉ việc hoặc nhảy máy bay
-
10:00 - 10:02và, trong trường hợp em tôi,
-
10:02 - 10:05nói "đồng ý" với những đợt vật lý trị liệu
-
10:06 - 10:09mà chúng tôi bắt đầu quan tâm đến tủy sống
-
10:12 - 10:16Chúng tôi nhìn lại những câu chuyện
-
10:16 - 10:18và kết luận về nhau
-
10:18 - 10:20trách móc nhau rồi hổ thẹn
-
10:20 - 10:24đến khi tình yêu chỉ còn lại cuối cùng.
-
10:26 - 10:30Người ta nói tôi rất dũng cảm khi
hiến tủy của mình, -
10:30 - 10:32nhưng tôi không nghĩ vậy.
-
10:32 - 10:34Hành động mà tôi cho là dũng cảm
-
10:34 - 10:37là một loại hiến và ghép khác kìa,
-
10:37 - 10:39cấy ghép tâm hồn,
-
10:40 - 10:44bắt đầu thổ lộ với nhau,
-
10:44 - 10:47trút bỏ đi danh dự và sự phòng thủ,
-
10:47 - 10:49nâng tầm hạnh phúc
-
10:50 - 10:54và chia sẽ với nhau
những tổn thương của tâm hồn. -
10:54 - 10:57Tôi gợi nhớ lại bài học của các bà đỡ:
-
10:57 - 10:59hãy mở rộng tâm hồn.
-
11:00 - 11:03Đón nhận những sợ hãi và đau đớn.
-
11:03 - 11:04Hãy nể phục.
-
11:06 - 11:09Tôi đứng đây sau khi đã hiến tủy mình,
-
11:09 - 11:11Họ gọi là "hiến",
-
11:11 - 11:14như những hoạt động thôn dã
-
11:14 - 11:15(Cười)
-
11:15 - 11:18Đương nhiên là không phải vậy.
-
11:20 - 11:23Và đây là cô em gái dũng cảm
-
11:23 - 11:25đã nhận tủy của tôi.
-
11:26 - 11:30Sau khi cấy xong, chúng tôi dành nhiều
thời gian cho nhau hơn trước. -
11:30 - 11:33Như thể chúng tôi còn là con gái.
-
11:34 - 11:37Quá khứ và hiện tại hòa làm một.
-
11:37 - 11:39Chúng tôi đi vào thời gian.
-
11:39 - 11:44Tôi rời bỏ vòng quay
công việc và cuộc sống -
11:44 - 11:45đi cùng em mình
-
11:46 - 11:48đến hòn đảo cô đơn
-
11:48 - 11:50của những căn bệnh và sự chữa lành
-
11:51 - 11:53Chúng tôi dành nhiều tháng cho nhau
-
11:53 - 11:55trong sự tách biệt,
-
11:55 - 11:57trong bệnh viện và nhà cô ấy.
-
11:58 - 12:00Xã hội luôn vận động này
-
12:00 - 12:05không bao giờ ủng hộ hoặc công nhận
giá trị của việc này. -
12:05 - 12:09Chúng ta xem nó như sự chi rẽ
đối với hiện thực và công việc. -
12:09 - 12:14Ta lo lắng về việc hao tổn cảm xúc
và giá cả tài chính -
12:14 - 12:17và, dĩ nhiên, là giá cả tài chính.
-
12:17 - 12:19Nhưng tiền lương của tôi
-
12:20 - 12:24thì ở đơn vị mà văn hóa loài người
dường như đã quên mất. -
12:25 - 12:27Tôi được trả công bằng tình yêu.
-
12:28 - 12:29Tôi được trả công bằng tâm hồn.
-
12:29 - 12:32Tôi được trả công bằng em gái của mình.
-
12:33 - 12:38Em tôi nói rằng năm sau khi cấy ghép
là khoảng thời gian hạnh phúc nhất
của cuộc đời, -
12:38 - 12:39ngạc nhiên làm sao.
-
12:39 - 12:42Cô ấy phải chịu đựng nhiều.
-
12:42 - 12:46Nhưng nói rằng cuộc đời
chưa bao giờ có vị ngọt, -
12:46 - 12:49đó là vị những chịu đựng về mặt tâm hồn
-
12:49 - 12:51và thành thật mà chúng tôi
đã làm cùng nhau, -
12:52 - 12:56cô ấy trở nên chính bản thân mình
-
12:56 - 12:57đối với mọi người.
-
12:57 - 13:00Cô ấy nói những điều mình cần nói.
-
13:00 - 13:03Cô ấy làm những điều mình muốn làm.
-
13:03 - 13:05Tôi cũng như vậy.
-
13:05 - 13:11Tôi trở nên dũng cảm hơn khi
thành thật với mọi người. -
13:12 - 13:14Tôi nói sự thật,
-
13:14 - 13:18nhưng quan trọng hơn, tôi tìm thấy
sự thật trong những người khác. -
13:20 - 13:23Đó là cho đến khi chương cuối cùng
của câu chuyện này -
13:23 - 13:27tôi mới nhận ra công việc bà đỡ
dạy tôi như thế nào. -
13:27 - 13:30Sau năm hạnh phúc nhất cuộc đời
của em gái tôi, -
13:30 - 13:32bệnh ung thư diễn biến trở lại,
-
13:33 - 13:36và lần này không ai có thể làm gì được.
-
13:36 - 13:39Cô ấy chỉ còn vài tháng để sống.
-
13:40 - 13:43Đêm trước ngày cô ấy mất,
-
13:43 - 13:46tôi ngồi cạnh giường ngủ.
-
13:46 - 13:48Cô ấy trông nhỏ bé và ốm quá.
-
13:49 - 13:51Tôi có thể thấy mạch máu trên cổ.
-
13:52 - 13:55Đó là máu tôi, máu của cô ấy,
máu của cả hai chúng tôi. -
13:56 - 13:59Khi cô ấy qua đời, một phần nào đó
trong tôi cũng như chết theo. -
14:01 - 14:05Tôi cố gắng tìm hiểu,
-
14:05 - 14:08việc trở nên gắn kết với nhau
-
14:08 - 14:10lại càng làm nên mỗi chúng ta,
-
14:10 - 14:12mỗi tâm hồn của chúng ta,
-
14:12 - 14:17và nhờ đối mặt và đón nhận
nỗi đau trong quá khứ, -
14:17 - 14:20ta có thể chạm đến được với nhau,
-
14:21 - 14:23và khi bước khỏi thời gian,
-
14:23 - 14:25ta sẽ được kết nối với nhau mãi mãi.
-
14:27 - 14:30Em tôi đã để lại cho tôi nhiều thứ,
-
14:30 - 14:33và tôi sẽ cho các bạn biết một trong số đó
-
14:34 - 14:38Bạn không cần phải chờ đến lúc đối mặt
giữa sự sông và cái chết -
14:38 - 14:42để hàn gắn mối quan hệ
quan trọng đối với bạn, -
14:42 - 14:44để cho đi tủy sống tâm hồn mình
-
14:45 - 14:47và tìm kiếm nó trong người khác.
-
14:48 - 14:50Ai cũng có thể làm được.
-
14:50 - 14:55Ta có thể đáp trả theo kiểu khác,
-
14:55 - 14:59như dũng cảm
-
15:00 - 15:02tiến tới người khác,
-
15:02 - 15:05và làm gì hoặc cố gắng làm gì
-
15:05 - 15:08khác với từ chối và tấn công.
-
15:09 - 15:11Ta có thể làm điều này với anh chị em mình
-
15:11 - 15:12và vợ hoặc chồng mình
-
15:12 - 15:14và bạn mình và đồng nghiệp.
-
15:14 - 15:17Ta có thể làm với sự chia rẽ
-
15:17 - 15:20và bất hòa xung quanh ta.
-
15:20 - 15:24Ta có thể làm vì tâm hồn của thế giới.
-
15:25 - 15:26Cảm ơn.
-
15:26 - 15:32(Vỗ tay)
- Title:
- hãy thành thật và tìm kiếm sự thật trong người khác
- Speaker:
- Elizabeth Lesser
- Description:
-
Trong một bài nói trữ tình, vô cùng hài hước về những vấn đề nan giải như quan hệ căn thẳng và cái chết của người thân, Elizabeth Lesser mô tả quá trình chữa lành vết thương của việc để sang một bên danh dự và sự phòng thủ để chịu đựng tâm hồn và thành thật. Cô nói rằng: "Bạn không cần phải chờ đến khoảnh khoắc giữa sự sống và cái chết để có thể hàn gắn quan hệ quan trọng với mình". "Hãy đáp trả theo cách mới...dũng cảm tiến tới người khác."
- Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TEDTalks
- Duration:
- 15:44
TED Translators admin approved Vietnamese subtitles for Say your truths and seek them in others | ||
Dzung Do accepted Vietnamese subtitles for Say your truths and seek them in others | ||
Dzung Do edited Vietnamese subtitles for Say your truths and seek them in others | ||
Dzung Do declined Vietnamese subtitles for Say your truths and seek them in others | ||
Dzung Do edited Vietnamese subtitles for Say your truths and seek them in others | ||
RobertS Nguyen edited Vietnamese subtitles for Say your truths and seek them in others | ||
RobertS Nguyen edited Vietnamese subtitles for Say your truths and seek them in others |