Zahra' Langhi: Tại sao cuộc khởi nghĩa Lybia không mang lại kết quả -- và điều gì có thể mang lại kết quả
-
0:01 - 0:07Tôi chưa bao giờ quên những lời bà tôi dặn dò -
-
0:07 - 0:09bà đã qua đời trong cảnh tha hương:
-
0:09 - 0:14"Này cháu, hãy chống lại Gaddafi. Hãy chiến đấu chống lại hắn.
-
0:14 - 0:17Nhưng đừng bao giờ biến thành
-
0:17 - 0:24một dạng người cách mạng kiểu Gaddafi."
-
0:24 - 0:26Gần hai năm đã trôi qua
-
0:26 - 0:29từ khi cuộc Khởi Nghĩa ở Libya nổ ra,
-
0:29 - 0:33được tiếp thêm sinh lực bởi những làn sóng động viên trên diện rộng
-
0:33 - 0:38từ những cuộc khởi nghĩa ở Tunisia và Ai Cập.
-
0:38 - 0:43Tôi tham gia vào các lực lượng trong và ngoài Libya
-
0:43 - 0:45để kêu gọi cho ngày của thịnh nộ
-
0:45 - 0:52và để khởi đầu một cuộc khởi nghĩa chống lại chế độ chuyên chế Gaddafi.
-
0:52 - 0:56Và đó là một cuộc cách mạng vĩ đại.
-
0:56 - 1:00Nam nữ thanh niên đứng đầu chiến tuyến
-
1:00 - 1:03đòi lật đổ chính quyền,
-
1:03 - 1:08giơ cao những biểu ngữ về tự do, phẩm giá, công bằng xã hội.
-
1:08 - 1:11Họ đã tỏ rõ một tấm gương về lòng quả cảm
-
1:11 - 1:15trong việc đối đầu với chế độ độc tài tàn bạo của Gaddafi.
-
1:15 - 1:19Họ đã cho thấy một tình đoàn kết keo sơn
-
1:19 - 1:22trải từ đông sang tây và kéo dài đến tận miền nam.
-
1:22 - 1:28Cuối cùng thì, sau 6 tháng chiến tranh ác liệt
-
1:28 - 1:34với tổng thương vong lên đến 50,000 người
-
1:34 - 1:39chúng tôi đã xoay sở giải phóng đất nước mình và lật đổ tên bạo chúa.
-
1:39 - 1:45(Vỗ tay)
-
1:45 - 1:50Tuy nhiên, Gaddafi đã để lại một gánh nặng,
-
1:50 - 1:57một di sản của chính thể chuyên chế, tham nhũng và những mầm mống chia rẽ.
-
1:57 - 2:01Trong suốt bốn thập kỉ, nền chuyên chế tàn bạo của Gaddafi
-
2:01 - 2:10đã phá huỷ cơ sở hạ tầng cũng như nền văn hóa và nền tảng đạo đức của xã hội Libya.
-
2:10 - 2:13Nhận thức được sự huỷ hoại và những thách thức,
-
2:13 - 2:20tôi cũng như bao nhiêu phụ nữ khác, hăm hở tái xây dựng xã hội dân sự của Libya,
-
2:20 - 2:24kêu gọi sự toàn diện và quá trình chuyển tiếp
-
2:24 - 2:27sang nền dân chủ và hoà giải quốc gia.
-
2:27 - 2:31Gần 200 tổ chức được thiết lập tại Benghazi
-
2:31 - 2:33trong suốt thời gian đó và ngay sau Gaddafi sụp đổ --
-
2:33 - 2:36gần 300 tại Tripoli.
-
2:36 - 2:42Sau 33 năm trời tha hương, tôi trở lại Libya,
-
2:42 - 2:44với một lòng nhiệt huyết độc nhất,
-
2:44 - 2:47tôi bắt đầu tổ chức các lớp huấn luyện
-
2:47 - 2:52nâng cao năng lực, phát triển con người về kỹ năng lãnh đạo.
-
2:52 - 2:54Cùng một nhóm phụ nữ tuyệt vời,
-
2:54 - 2:58tôi đồng sáng lập Cương Lĩnh Phụ Nữ Libya vì Hoà Bình (Libyan Women's Platform for Peace)
-
2:58 - 3:03một phong trào của phụ nữ, các nhà lãnh đạo từ mọi thành phần khác nhau trong xã hội,
-
3:03 - 3:08để vận động hành lang cho sự trao quyền chính trị xã hội cho phụ nữ
-
3:08 - 3:10và để vận động cho quyền của chúng tôi
-
3:10 - 3:15được bình đẳng tham gia xây dựng nền dân chủ và hoà bình.
-
3:15 - 3:21Tôi đã ở trong hoàn cảnh vô cùng khó khăn giai đoạn tiền bầu cử,
-
3:21 - 3:25một môi trường ngày càng phân cực,
-
3:25 - 3:34một môi trường được thành hình bởi quan điểm chính trị ích kỷ đầy tính thống trị và loại trừ.
-
3:34 - 3:38Tôi dẫn đầu một sáng kiến của Cương Lĩnh Phụ Nữ Libya vì Hoà Bình
-
3:38 - 3:42để vận động hành lang cho một luật bầu cử mang tính toàn diện hơn,
-
3:42 - 3:47luật mà có thể mang đến cho mọi công dân, dù họ xuất thân ra sao,
-
3:47 - 3:50quyền được bầu và tranh cử,
-
3:50 - 3:54và quan trọng nhất là đặt quy định cho những đảng chính trị
-
3:54 - 3:59phải đan xen các ứng cử viên nam và nữ
-
3:59 - 4:02theo cả chiều dọc và chiều ngang trong danh sách của họ
-
4:02 - 4:05tạo ra danh sách hình khoá kéo.
-
4:05 - 4:11Cuối cùng thì sáng kiến của chúng tôi cũng đã được tiếp nhận và thành công.
-
4:11 - 4:17Phụ nữ thắng 17,5 phần trăm trong Quốc Hội Nhà Nước
-
4:17 - 4:21ở những cuộc bầu cử đầu tiên trong vòng 52 năm trở lại đây.
-
4:21 - 4:28(Vỗ tay)
-
4:28 - 4:34Tuy nhiên, từng chút từng chút một, sự hưng phấn từ các cuộc bầu cử
-
4:34 - 4:38và của cuộc cách mạng nhìn chung
-
4:38 - 4:40biến mất dần --
-
4:40 - 4:44khi từng ngày qua đi chúng tôi thức dậy với các tin tức về bạo lực.
-
4:44 - 4:46Một ngày chúng tôi thức giấc với tin tức về
-
4:46 - 4:50sự báng bổ các đền thờ cổ và lăng mộ của người Sufi.
-
4:50 - 4:52Ngày khác chúng tôi thức dậy với tin tức
-
4:52 - 4:56về vụ tàn sát đại sứ Mỹ và vụ tấn công vào lãnh sự quán.
-
4:56 - 4:58Ngày khác nữa chúng tôi thức dậy với tin
-
4:58 - 5:02về vụ ám sát các sỹ quan quân đội.
-
5:02 - 5:07Và mỗi ngày, mỗi ngày chúng tôi thức dậy với luật lệ của lực lượng dân quân
-
5:07 - 5:12và những sự vi phạm liên tiếp của họ về quyền con người với tù nhân
-
5:12 - 5:16cũng như sự không tôn trọng các quy định trong luật pháp của họ.
-
5:16 - 5:20Xã hội của chúng tôi, thành hình bởi các tư duy cách mạng,
-
5:20 - 5:22trở nên phân cực hơn
-
5:22 - 5:25và đã rời xa các lý tưởng, các nguyên tắc
-
5:25 - 5:28về tự do, phẩm giá, bình đẳng xã hội
-
5:28 - 5:30mà chúng tôi theo đuổi lúc ban đầu.
-
5:30 - 5:34Tính không dung thứ, loại trừ và báo thù
-
5:34 - 5:39trở thành biểu tượng của thời (hậu) khởi nghĩa.
-
5:39 - 5:44Tôi tới đây không có ý định truyền cảm hứng cho bạn
-
5:44 - 5:48với câu chuyện thành công trong việc tạo ra danh sách hình khoá kéo và các cuộc bầu cử.
-
5:48 - 5:50Mà tôi đến đây để thú nhận rằng
-
5:50 - 5:57chúng tôi - toàn bộ đất nước đã lựa chọn sai lầm, đã quyết định sai lầm.
-
5:57 - 6:00Chúng tôi đã không ưu tiên quyền công dân.
-
6:00 - 6:07Vì những cuộc bầu cử không đem lại hoà bình, sự ổn định hay an ninh cho Libya.
-
6:07 - 6:13Liệu danh sách hình khoá kéo và sự dan xen giữa các ứng cử viên nam và nữ
-
6:13 - 6:16đã đem lại hòa bình và hoà giải cho đất nước chăng?
-
6:16 - 6:18Không, không hề.
-
6:18 - 6:20Vậy cuối cùng nó đã giúp ích gì?
-
6:20 - 6:26Tại sao xã hội chúng tôi tiếp tục là một xã hội phân cực và thống trị
-
6:26 - 6:34bởi những nền chính trị ích kỷ của sự thống trị và loại trừ, bởi cả hai giới nam và nữ?
-
6:34 - 6:38Có thể sự thiếu sót không chỉ là về mặt bình quyền của phụ nữ
-
6:38 - 6:45mà còn là những giá trị tính nữ về lòng trắc ẩn, sự khoan dung, và tính toàn diện.
-
6:45 - 6:50Xã hội của chúng tôi cần một cuộc đối thoại cấp quốc gia và sự đồng lòng xây dựng
-
6:50 - 6:51hơn là cần những cuộc bầu cử
-
6:51 - 6:55điều mà, chỉ làm tăng sự phân cực và chia rẽ hơn thôi.
-
6:55 - 7:02Xã hội của chúng tôi cần những sự đại diện có phẩm chất từ nữ giới
-
7:02 - 7:08hơn là cần những con số và số lượng về sự đại diện mang tính nữ giới.
-
7:08 - 7:14Chúng tôi cần dừng việc hành động như những sứ giả cuồng nộ, dừng việc ủng hộ những ngày cuồng nộ.
-
7:14 - 7:20Chúng tôi cần bắt đầu hành động như những sứ giả của lòng trắc ẩn và khoan dung.
-
7:20 - 7:24Chúng tôi cần phát triển một cuộc đàm luận mang tính nữ
-
7:24 - 7:28không chỉ vinh danh mà còn phải thực hành
-
7:28 - 7:36sự khoan dung thay vì thù hằn, cộng tác thay vì cạnh tranh,
-
7:36 - 7:39bao hàm thay vì loại trừ.
-
7:39 - 7:42Đây là những ý tưởng cần thiết mà một đất nước đã bị chiến tranh tàn phá như Libya
-
7:42 - 7:46tuyệt đối cần để có thể gặt hái được hoà bình.
-
7:46 - 7:48Bởi vì hòa bình như thuật giả kim,
-
7:48 - 7:55nó cần đến sự hoà quyện, sự đan xen
-
7:55 - 7:59giữa các quan điểm nam và nữ.
-
7:59 - 8:01Đó mới là cái khoá kéo thật sự.
-
8:01 - 8:04Và chúng tôi cần thiết lập yếu tố sống còn đó
-
8:04 - 8:06trước khi thực hiện mặt chính trị - xã hội.
-
8:06 - 8:09Theo một đoạn thơ trong Kinh Koran
-
8:09 - 8:16"Salam" -- hoà bình -- "là từ của Chúa Trời đầy lòng khoan dung, raheem."
-
8:16 - 8:21Tiếp theo, từ "raheem" được biết đến trong các truyền thống của Abraham
-
8:21 - 8:26có chung nguồn gốc với tiếng Ả Rập là "rahem" -- tử cung--
-
8:26 - 8:32biểu hiện cho tính nữ - tình mẹ bao bọc lấy nhân loại
-
8:32 - 8:34nơi mà đàn ông và đàn bà,
-
8:34 - 8:40từ mọi bộ lạc, mọi dân tộc, được sinh ra.
-
8:40 - 8:49Và bởi vì tử cung bao bọc hoàn toàn phôi thai đang phát triển trong lòng nó,
-
8:49 - 8:56ma trận thiêng liêng của tình thương nuôi dưỡng toàn bộ sự sống đó.
-
8:56 - 9:02Vì thế chúng ta được dạy rằng "Sự khoan dung của ta bao trùm vạn vật".
-
9:02 - 9:08Vì thế chúng ta được dạy rằng "Sự khoan dung của ta chiến thắng cơn phẫn nộ".
-
9:08 - 9:12Cầu cho mỗi chúng ta được ân sủng của lòng khoan dung.
-
9:12 - 9:16Vỗ tay
-
9:16 - 9:18Cám ơn
-
9:18 - 9:24Vỗ tay
- Title:
- Zahra' Langhi: Tại sao cuộc khởi nghĩa Lybia không mang lại kết quả -- và điều gì có thể mang lại kết quả
- Speaker:
- Zahra' Langhi
- Description:
-
Tại Libya, Zahra' Langhi từng tham gia vào sự kiện "ngày thịnh nộ" và đã góp phần lật đổ nhà độc tài Gaddafi. Nhưng -- sau đó ra sao? Trong những cuộc bầu cử đầu tiên, người dân Libya đã thử nghiệm một danh sách ứng cử viên có tính chất đổi mới "lá phiếu khoá kéo", để đảm bảo cho sự đại diện bình đẳng từ hai phía nam giới và phụ nữ. Tuy nhiên, sự ách tắc tương tự về chính trị của sự thống trị và loại trừ đã đến mức không thể chịu đựng được nữa. Cái mà Libya cần ngay bây giờ, Langhi cho rằng, là sự cộng tác chứ không phải cạnh tranh, lòng khoan dung chứ không phải sự phẫn nộ.
- Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TEDTalks
- Duration:
- 09:48
Dimitra Papageorgiou approved Vietnamese subtitles for Why Libya's revolution didn't work -- and what might | ||
Trinh Brunch accepted Vietnamese subtitles for Why Libya's revolution didn't work -- and what might | ||
Trinh Brunch edited Vietnamese subtitles for Why Libya's revolution didn't work -- and what might | ||
Trinh Brunch edited Vietnamese subtitles for Why Libya's revolution didn't work -- and what might | ||
Trinh Brunch edited Vietnamese subtitles for Why Libya's revolution didn't work -- and what might | ||
Thuy Chau Vu edited Vietnamese subtitles for Why Libya's revolution didn't work -- and what might | ||
Thuy Chau Vu edited Vietnamese subtitles for Why Libya's revolution didn't work -- and what might | ||
Thuy Chau Vu edited Vietnamese subtitles for Why Libya's revolution didn't work -- and what might |