Return to Video

Çfarë është kaq qesharake për sëmundjen mendore?

  • 0:00 - 0:04
    Një në katër persona vuajnë nga
    një lloj sëmundjeje mendore,
  • 0:04 - 0:08
    kështu që nëse do të ishte një, dy, tre,
    katër, je ti, zotëri.
  • 0:08 - 0:10
    Ti. Po. (të qeshura)
  • 0:10 - 0:13
    Me dhëmbët e çuditshëm. Dhe ti
    pranë tij. (të qeshura)
  • 0:13 - 0:14
    Ti e di kush je.
  • 0:14 - 0:17
    Në fakt, i tërë ai rresht nuk është
    ne rregull. (Qeshje)
  • 0:17 - 0:22
    Kjo nuk është mirë. Po. Me te
    vertete keq. As mos me shiko. (Qeshje)
  • 0:22 - 0:27
    Unë jam një nga katër.
    Faleminderit.
  • 0:27 - 0:30
    Unë mendoj se e trashëgoj atë
    nga nëna ime, e cila,
  • 0:30 - 0:33
    zvarritej në të katër anët e shtëpisë.
  • 0:33 - 0:36
    Ajo kishte dy shpuza në dorë,
    pastaj kishte dy
  • 0:36 - 0:40
    të tjera të lidhura në kembë. Nëna ime
    ishte plotësisht absorbuese. (të qeshura)
  • 0:40 - 0:43
    Dhe ajo të tërhiqej prapa meje
    dhe shkoj,
  • 0:43 - 0:45
    "Kush sjell gjurmët e këmbëve
    brenda ndërtese ?!"
  • 0:45 - 0:49
    Pra, kjo ishte një e dhënë që tregonte
    qe gjërat nuk ishin në rregull.
  • 0:49 - 0:54
    Kështu që para se të filloj, do të
    doja të falënderoja
  • 0:54 - 0:58
    prodhuesit e Lamotrigine, Sertraline,
    dhe Reboxetine,
  • 0:58 - 1:03
    sepse pa ato pak kimikate të thjeshta,
    nuk do isha në këmbë sot.
  • 1:03 - 1:08
    Pra, si nisi?
  • 1:08 - 1:12
    Sëmundja ime mendore - mirë, unë as
    nuk do të flas për sëmundjen time mendore.
  • 1:12 - 1:15
    Për çfarë do të flas? Në rregull.
  • 1:15 - 1:19
    Unë gjithmonë ëndërroja që, kur
    kur pata dobësimin tim të fundit,
  • 1:19 - 1:22
    do të ishte sepse kisha një Kafkaesque
    të thellë
  • 1:22 - 1:24
    Zbulesë ekzistencialiste.
  • 1:24 - 1:28
    ose që ndoshta Cate Blanchett do të më
    luante mua dhe ajo do të fitonte një Oscar
  • 1:28 - 1:32
    për të. (të qeshura). Por kjo nuk është
    ajo që ndodhi. Kam pasur përçarjen time
  • 1:32 - 1:33
    gjatë ditës sportive të vajzës sime .
  • 1:33 - 1:37
    Ishin të gjithë prindërit ulur në një
    parkim
  • 1:37 - 1:41
    duke ngrënë ushqim nga pjesa e pasme
    e makinës së tyre - vetëm anglezët -
  • 1:41 - 1:47
    duke ngrënë sallamrat e tyre. Ata i
    donin sallamrat e tyre. (Qeshje)
  • 1:47 - 1:51
    Zotëri dhe zonja Rigor Mortis ishin duke
    ngrëne afër rrugës,
  • 1:51 - 1:55
    dhe pastaj arma shkrepi dhe të gjitha
    vajzat filluan të vrapojnë,
  • 1:55 - 2:00
    dhe të gjithë mamat vraponin, "Vrapo,
    vrapo Chlamydia! Vrapo!" (të qeshura)
  • 2:00 - 2:03
    Vrapo si era, Veruca! Vrapo! "
  • 2:03 - 2:06
    Dhe të gjitha vajzat, vajzat
    vraponin, vraponin, vraponin,
  • 2:06 - 2:09
    të gjitha përveç vajzës sime, e
    cila po qendronte vetëm në këmbë
  • 2:09 - 2:12
    në vijën startuese, duke pritur shenjën,
  • 2:12 - 2:14
    sepse ajo nuk e dinte që duhej të
    vraponte.
  • 2:14 - 2:18
    Kështu që unë u çova nga shtrati im
    pas një muaji, dhe kur u zgjova
  • 2:18 - 2:23
    Pash që isha i institucionalizuar dhe
    kur pashë të burgosurit e tjerë,
  • 2:23 - 2:27
    kuptova se kisha gjetur njerëzit e mi,
    fisin tim. (të qeshura)
  • 2:27 - 2:31
    Ata u bënë miqtë e mi
    të vetëm, ata u bënë miqtë e mi,
  • 2:31 - 2:34
    sepse shumë pak njerëz që i njihja - Epo,
    unë nuk isha
  • 2:34 - 2:37
    dërgoi shumë letra ose lule. Dua të
    them, sikur të kisha një këmbë të thyer
  • 2:37 - 2:40
    ose sikur te isha me fëmijë do të
    isha përmbytur,
  • 2:40 - 2:43
    por gjithçka që mora ishin dy telefonata
    që më thoshin të ngre kokën lart.
  • 2:43 - 2:45
    Ngre kokën lart.
  • 2:45 - 2:50
    Sepse nuk e mendoja këtë. (të qeshura)
  • 2:50 - 2:53
    (të qeshura) (Duartrokitje)
  • 2:53 - 2:57
    Sepse, ju e dini, një gjë, një gjë që ju
    fitoni me këtë sëmundje,
  • 2:57 - 3:00
    vjen e paketuar, e keni një
    ndjenjë të vërtetë turpi,
  • 3:00 - 3:03
    shoqet me thonin, "Oh hajde tash, na
    trego gungën,
  • 3:03 - 3:06
    më trego rrezet X, "dhe sigurisht
    nuk ke asgjë për të treguar,
  • 3:06 - 3:09
    kështu që ju jeni, me të vërtetë
    i neveritur me veten sepse po mendoni,
  • 3:09 - 3:12
    "Unë nuk jam duke u bombarduar
    me qilim. Unë nuk jetoj në një qytet."
  • 3:12 - 3:16
    Keshtu që ju filloni t'i dëgjoni këto zëra
    abuzivë, por nuk dëgjoni një zë abuziv,
  • 3:16 - 3:19
    ju dëgjoni rreth njëmijë - 100,000 zëra
    abuzivë,
  • 3:19 - 3:22
    sikur Djalli të kishte Tourette-in,
    kështu tingellonte.
  • 3:22 - 3:25
    Por, në të gjithë e dimë këtu, ju e dini,
    nuk ka Djall,
  • 3:25 - 3:27
    nuk ka zëra në kokën tuaj.
  • 3:27 - 3:28
    Ti e di që kur ke ato zëra abuzues,
  • 3:28 - 3:32
    të gjithë ata neurone të vegjël mblidhen
    së bashku në atë boshllek të vogël
  • 3:32 - 3:35
    ju merrni një helm të vërtetë
    "Dua të vras veten", si një lloj kemikali,
  • 3:35 - 3:38
    dhe kjo ndodh vazhdimisht si një shirit
    i zi që sillet,
  • 3:38 - 3:39
    ju mund të keni depresion.
  • 3:39 - 3:42
    Oh, dhe kjo nuk është as maja e ajsbergut.
  • 3:42 - 3:46
    Nëse keni një fëmijë të vogël dhe e
    abuzoni atë me fjale,
  • 3:46 - 3:49
    truri i tij i vogël dërgon kimikate që
    janë kaq shkatërruese
  • 3:49 - 3:53
    sa pjesa e vogël e trurit që na mundeson
    të dallojmë të miren nga e keqja nuk
  • 3:53 - 3:57
    rritet, kështu që ju mund të rritni
    një psikotikë ne shtëpi.
  • 3:57 - 4:00
    Nëse një ushtar e sheh mikun e tij të
    hedhur në erë, truri i tij hyn në
  • 4:00 - 4:04
    alarm kaq te lartë sa që ai në fakt nuk
    mund ta shpreh përvojën me fjalë,
  • 4:04 - 4:06
    kështu që ai vetëm e përjeton tmerrin
    pa pushim.
  • 4:06 - 4:09
    Kështu, këtu eshte pyetja ime . Pyetja
    ime është, si vjen
  • 4:09 - 4:13
    që njerëzit kanë dëmtime mendore,
    është gjithmonë një imagjinatë aktive?
  • 4:13 - 4:16
    Si mund të sëmuret çdo organ tjetër
    në trupin tuaj
  • 4:16 - 4:19
    dhe ju keni dhimbje gjithkund, përveç
    trurit?
  • 4:19 - 4:21
    Unë do të doja të flisja pak më shumë
    për trurin,
  • 4:21 - 4:23
    sepse e di që ju pëlqen këtu në TED,
  • 4:23 - 4:26
    kështu që nëse më jepni vetëm një
    minutë këtu, mirë.
  • 4:26 - 4:29
    Në rregull, më lejoni të iu them se
    ka disa lajme të mira.
  • 4:29 - 4:32
    Ka disa lajme të mira. Para së gjithash,
    më lejoni të them,
  • 4:32 - 4:34
    kemi bërë një rrugë të gjatë dhe të gjatë.
  • 4:34 - 4:38
    Ne u nisëm si një amebe e re, një qelizë
    e vogël, me një qelizë,
  • 4:38 - 4:43
    i vogël, thjesht ngjitet mbi një shkëmb,
    dhe tani, ja ku është, truri.
  • 4:43 - 4:45
    Këtu shkojmë. (të qeshura)
  • 4:45 - 4:47
    Ky fëmijë i vogël ka shumë kuaj fuqi.
  • 4:47 - 4:52
    Ajo vjen plotësisht e vetëdijshme. E ka
    gjendjen e lobit të artit
  • 4:52 - 4:55
    Ne kemi lobin oksipital, kështu që ne
    mund ta shohim botën.
  • 4:55 - 4:58
    Ne e morëm lobin temporal
    që të mund ta dëgjojmë botën.
  • 4:58 - 5:00
    Këtu kemi pak kujtesë afatgjate,
  • 5:00 - 5:04
    kështu, ju e dini atë natë që ju doni ta
    harroni, kur ju u dehët?
  • 5:04 - 5:08
    Mirupafshim! Shkojmë. (të qeshura)Pra,
    në të vërtetë, është e mbushur me 100
  • 5:08 - 5:11
    miliardë neurone thjeshtë një zhurmë
    nga larg,
  • 5:11 - 5:14
    zizzing, zizzing. Unë do të ju jap
    një pamje nga këtu anash.
  • 5:14 - 5:17
    Nuk e di nëse mund ta merrni këtu.
    (të qeshura)
  • 5:17 - 5:22
    Pra, duke thënë zizzing nga larg, dhe
    kështu - (Qeshje) -
  • 5:22 - 5:25
    Dhe për secilin - e di, e nxorra vetë
    këtë.
  • 5:25 - 5:29
    Për çdo neuron të vetëm, në të vërtetë
    mund të keni
  • 5:29 - 5:33
    nga 10,000 në 100,000 lidhje të ndryshme
  • 5:33 - 5:36
    ose dendrite ose çfarëdo që doni ta
    quani, dhe çdo herë
  • 5:36 - 5:38
    kur ju mësoni diçka, ose keni një përvojë,
  • 5:38 - 5:41
    ajo shkurre rritet, ju e dini, ajo
    shkurre informacioni.
  • 5:41 - 5:44
    Mund ta imagjinoni, çdo qenie njerëzore
    po bart
  • 5:44 - 5:49
    këtë pajisje, madje Paris Hilton?
    (të qeshura)
  • 5:49 - 5:50
    Shkojmë me figura.
  • 5:50 - 5:54
    Por kam marrë një lajm pak të keq
    për njerëzit. Kam marrë një lajm të keq.
  • 5:54 - 5:57
    Kjo nuk është për një në katër.
    Kjo është për të katër në katër.
  • 5:57 - 6:01
    Ne nuk jemi të furnizuar për shekullin
    XXI.
  • 6:01 - 6:04
    Evolucioni nuk na përgatiti për këtë.
    Ne thjesht nuk kemi energji,
  • 6:04 - 6:07
    dhe për njerëzit që thonë, oh, ata po
    kalojnë një ditë të këndshme,
  • 6:07 - 6:11
    ata janë plotësisht mirë, ata janë më të
    çmendur se pjesa tjetër.
  • 6:11 - 6:13
    Sepse unë do t'ju tregoj se ku mund të
    këtë disa anije
  • 6:13 - 6:16
    në evolucion. Në rregull, më lër ta
    shpjegoj vetëm këtë.
  • 6:16 - 6:19
    Kur ishim njeri i lashtë - (të qeshura) -
  • 6:19 - 6:23
    miliona vjet më parë, dhe befas ndiheshim
    të kërcënuar
  • 6:23 - 6:27
    nga një grabitqar, mirë? - (të qeshura) -
  • 6:27 - 6:30
    faleminderit. I pikturova vetë.
    (të qeshura)
  • 6:30 - 6:34
    Faleminderit shumë. Faleminderit.
    Faleminderit. (Duartrokitje)
  • 6:34 - 6:37
    Faleminderit. Sidoqoftë, do të
    mbusheshim me adrenalinën
  • 6:37 - 6:40
    dhe vetë kortizolin tonë, dhe
    atëherë do të vrisnim ose do të vriteshim,
  • 6:40 - 6:44
    ne do të hanim ose do të hamë,
    dhe papritmas do të ndiznim karburantin,
  • 6:44 - 6:46
    dhe ne do të kthehemi në normale.
  • 6:46 - 6:51
    Pra, problemi është, në ditët e sotme,
    me njeriun modern (të qeshura)
  • 6:51 - 6:55
    kur ndihemi të rrezikuar, ne ende
    mbushemi me kimikatet tona
  • 6:55 - 6:58
    por sepse ne nuk mund të vrasim gardianët
    e trafikut - (E qeshura) -
  • 6:58 - 7:02
    ose hani agjentët e pronave, karburanti
    thjesht qëndron në trupin tonë
  • 7:02 - 7:06
    pa pushim, kështu që ne jemi në një
    gjendje alarmi të vazhdueshme,
  • 7:06 - 7:09
    gjendje e vazhdueshme. Dhe këtu është
    edhe një gjë tjetër që ndodhi.
  • 7:09 - 7:12
    Rreth 150,000 vjet më parë, kur gjuha
    erdhi në internet,
  • 7:12 - 7:14
    filluam të themi fjalë për këtë emergjencë
    të vazhdueshme
  • 7:14 - 7:18
    kështu që nuk ishte thjesht, "Oh Zoti im,
    ka një tigër me dhëmbë të mprehte",
  • 7:18 - 7:22
    e cila mund të ishte, ishte papritur, "Oh
    Zoti , unë nuk e dërgova emailin. Oh Zot,
  • 7:22 - 7:26
    kofshët e mia janë shumë të dhjamshme. Oh
    Zoti im, të gjithë mund ta shohin se jam
  • 7:26 - 7:30
    budalla. Unë nuk u ftova në festën e
    Krishtlindjeve! " Kështu që ju keni këtë
  • 7:30 - 7:33
    shirit të bezdisshëm që ecë pa pushim që
    ju bën të çmendur, kështu,
  • 7:33 - 7:37
    e shihni se cili është problemi? dikur ju
    bëri të ndiheni te sigurt
  • 7:37 - 7:38
    tani ju çon për në çmenduri.
  • 7:38 - 7:41
    Më vjen keq që jam bartës i lajmeve
    të këqija, por dikush duhet të jetë.
  • 7:41 - 7:45
    Kafshët e juaja shtëpiake janë më të
    lumtura se sa ju jeni. (Qeshje)
  • 7:45 - 7:46

    (Duartrokitje)
  • 7:46 - 7:51
    Pra, mace kotele, meow, e lumtur, e lumtur
    e lumtur, qenia njerëzore,e dreqosur .
  • 7:51 - 7:53
    (të qeshura).Plotësisht dhe plotësisht -
    kaq, i dreqosur.
  • 7:53 - 7:56
    Por çështja ime është, nëse nuk flasim për
    këto gjëra,
  • 7:56 - 7:59
    dhe ne nuk mësojmë se si të merremi me
    jetën tonë, nuk do të
  • 7:59 - 8:01
    të jetë një në katër. Do të jetë katër
    në katër
  • 8:01 - 8:05
    të cilët janë vërtetë, me të vërtetë do të
    sëmuren në sektorin e sipërm.
  • 8:05 - 8:07
    Dhe ndërsa jemi tek ajo, a mund ta
    ndalojmë stigmën?
  • 8:07 - 8:13

    Faleminderit. (Duartrokitje)
  • 8:13 - 8:24
    (Duartrokitje) Faleminderit.
Title:
Çfarë është kaq qesharake për sëmundjen mendore?
Speaker:
Ruby Wax
Description:

Çrregullimet e simpatisë së mbledhësit të trupit thotë komedianja Ruby Wax përveç atyre të trurit. Pse është kështu? Me energji dhe humor verbues, Wax, i diagnostikuar një dekadë më parë me depresion klinik, na nxit t'i japim fund stigmës së sëmundjes mendore.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
08:44

Albanian subtitles

Revisions