Return to Video

چۆن دادوەری دادگای باڵای ئەمریکا دەستنیشان دەکرێت؟-پیتەر پاکۆنی

  • 0:09 - 0:13
    کارێک هەیە کە زۆر باشە مامەڵەیە
    لەگەڵ هێز و پارە و پایە،
  • 0:13 - 0:16
    و نزیک کارێک ئاسایشی تەواوە.
  • 0:16 - 0:18
    و تەنها یەک رێگە بۆ
    دەست کەوتنی هەیە:
  • 0:18 - 0:22
    گەیشتنە بە دادگای باڵای ئەمریکایە.
  • 0:22 - 0:24
    گەر دەتەوێت دادوەرێک لە دادگای باڵا بیت،
  • 0:24 - 0:27
    بەرزترین دادگای فیدراڵی
    لە ولایەتەیەگرتووەکان،
  • 0:27 - 0:29
    سێ شت دەبێت روو بدات.
  • 0:29 - 0:32
    دەبێت لە لایەن سەرۆکی ئەمریکاوە
    کاندید بکرێیت.
  • 0:32 - 0:35
    پێویستە لە لایەن ئەنجومەنی پیرانەوە
    پاڵاوتنت پەسەند بکرێت.
  • 0:35 - 0:40
    و لە کۆتایدا، سەرۆک دەبێت بە فەرمی
    بۆ دادگات دیاری بکات.
  • 0:40 - 0:44
    چونکە دەستوور هیچ مەرجێک دیاری ناکات،
  • 0:44 - 0:47
    بە وتەیەکی تر، نەتەمەن، پەروەردە،
    و پێشینەیەک گرینگ نیە،
  • 0:47 - 0:50
    یان تەنانەت گرینگی رەچەڵەکی هاوڵاتی،
  • 0:50 - 0:54
    سەرۆک دەتوانێت هەر کەسێک
    دەستنیشان بکات بۆ خزمەتکردن.
  • 0:54 - 0:57
    تا ئێستا، شەش دادوەر هاوڵاتی
    بیانی بوویتن،
  • 0:57 - 1:00
    لانی کەم کەسێک کە هەرگیز
    دەرنەچووە لە قۆناغی ئامادەی،
  • 1:00 - 1:04
    و یەکێکی تر تەنیا ۳۲ ساڵ بوو
    کاتێک چووە سەر کورسیەکە.
  • 1:04 - 1:10
    زۆربەی سەرۆکەکان ئەو کەسانە کاندید
    دەکەن کە لایەنی ئایدۆلۆژیان فراوانە،
  • 1:10 - 1:12
    کەواتە سەرۆک ئایدۆلۆژیای لیبراڵیە
  • 1:12 - 1:14
    بۆ دەستنیشانکردنی ئازاد خوازان بۆ دادگا.
  • 1:14 - 1:18
    بە دڵنیایەوە، لایەنگری دادپەروەری
    هەمیشە پێشبینی ناکرێت.
  • 1:18 - 1:21
    بۆ نموونە، کاتێک سەرۆک ئایزنهاوەری کۆماری،
  • 1:21 - 1:24
    بۆ سەرۆکی دادی ئیرل وارن پاڵێوراو،
  • 1:24 - 1:28
    ئایزنهاوەر چاوەرێی دەکرد
    بریاری پارێزگاری بدات.
  • 1:28 - 1:31
    لەجیاتی ئەمە، دادوەرەکانی وارن
    زیاتر چوونە خوارەوە وەکو زۆربەی لیبراڵەکان
  • 1:31 - 1:33
    لە مێژووی دادگادا.
  • 1:33 - 1:35
    ئایزنهاوەر دواتر تێبینی
    لە سەر ئەم بابەتە کرد
  • 1:35 - 1:39
    وەکو"گەورەترین هەڵەی نەفرەتی"
    ئەو دروستی کردووە.
  • 1:39 - 1:42
    هەروها، زۆر فاکتەری تر بۆ
    رەچاو کردن دێنەپێش،
  • 1:42 - 1:47
    لەوانە ئەزموون، دڵسۆزی کەسی،
    نەژاد و رەگەز
  • 1:47 - 1:49
    دوای ئەوەی کاندیدەکان
    بەتەواوی هەڵسەنگێندران
  • 1:49 - 1:53
    بۆ تۆمارکردنی باجەکانیان لە خوارەوە
    بۆ هەر پارەدانێکی ناوخۆی.
  • 1:53 - 1:55
    جارێک سەرۆک چاوپێکەوتنی کاندید دەکات
  • 1:55 - 1:57
    و راگەیاندنی پاڵێوراوان فەرمی دەکات.
  • 1:57 - 2:01
    سەرکردایەتی ئەنجومەنی پیران بە شێوەیەکی
    نەریتی پاڵاوتنەکە دەگۆرێت بۆ گوێگرتن
  • 2:01 - 2:04
    لە لایەن لیژنەی ئەنجومەنی پیران.
  • 2:04 - 2:06
    پشت بە نارازیبوونی هەڵبژاردنەکە دەبەستێت،
  • 2:06 - 2:09
    کە دەتوانێت بۆ چەندین رۆژ درێژ بێت.
  • 2:09 - 2:13
    لە ماوەی ئیدارەی نیکسۆن،
    تێکرای ٦۰رۆژ هەیە بۆ گوێگرتن.
  • 2:13 - 2:17
    پاڵێوراوەکە چاوپێکەوتنی لەگەڵ کراوە
    دەربارەی تۆماری یاسای، ئەگەر کارپێکراوبێت،
  • 2:17 - 2:21
    و کاتێک لەسەر کێشەی سەرەکی
    دەوەستن بۆ ئەوەی بزانن چۆن دەنگ دەدەن.
  • 2:21 - 2:24
    و بەتایبەت لە مێژووی تازەدا،
  • 2:24 - 2:29
    لیژنەکە هەوڵ دەدات هەر نهێنیەکی رەش
    یان بێدەربەتی رابردوو ئاشکرا بکات.
  • 2:29 - 2:33
    لیژنەی دادوەری دەنگەکانی پاڵێوراو
    دەنێرێت بۆ تەواوی ئەنجومەنی پیران
  • 2:33 - 2:36
    بە پێشنیاری ئەرێنی و نەرێنی،
  • 2:36 - 2:41
    زۆر جار رەنگدانەوەی لاری پارتە
    سیاسیەکان، یان بێ هیچ راسپاردەیەک.
  • 2:41 - 2:43
    بەزۆرینەی ئەنجومەنی پیران
    زۆربەیان رەتکرانەوە
  • 2:43 - 2:47
    سەرۆکەکان لە حزبی جیاواز بوونە.
  • 2:47 - 2:50
    کاتێک ئەنجمەنی پیران پەسەندی کرد،
    بە زۆرینەی دەنگ،
  • 2:50 - 2:53
    لە لایەن جێگری سەرۆک.
  • 2:53 - 2:55
    رازیبوونی ئەنجومەنی پیران
  • 2:55 - 2:57
    سەرۆک کۆمار چاوپێکەوتنێکی
    نوسراوی بۆ دەکات.
  • 2:57 - 3:00
    رێگەدان بە پاڵێوراوەکە بۆ
    تەواوکردنی هەنگاوی کۆتای
  • 3:00 - 3:03
    بۆ وەرگرتنی دەستوور و سوێندی یاسای.
  • 3:03 - 3:04
    لە ئەنجامدانی ئەمەدا،
  • 3:04 - 3:08
    بە تەنها سوێند دەخۆن بە بەرێوبردنی
    دادپەروەری بەبێ جیاوازی
  • 3:08 - 3:11
    و مافی یەکسانی بۆ هەژار و دەوڵەمەند
  • 3:11 - 3:16
    و بە دڵسۆزی و بەبێ لایەن هەموو
    ئەرکەکانیان جێبەجێ دەکەن
  • 3:16 - 3:19
    لەسەر دادگای باڵای ئەمریکا.
  • 3:19 - 3:21
    ئەم کارە بۆ ژیانە،
  • 3:21 - 3:25
    بەبێ دەست لە کارکێشانەوە، خانەنشینکردن،
    یان لابردنی لە دادگا بە ناکۆکی.
  • 3:25 - 3:29
    و لە ۱۱۲ دادوەر کە خزمەتی پلەکەیان کردووە،
  • 3:29 - 3:34
    هێشتا هیچ کەسێک لە ئۆفیس
    لانەبراوە لە ئەنجامی تۆمەتبارکردن.
  • 3:34 - 3:38
    یەکێک لە ڕۆڵەکانیان پاراستنی
    مافە بنەڕەتییەکانی هەموو ئەمریکیەکانە،
  • 3:38 - 3:40
    تەنانەت وەک حزبە جیاوازەکان
    دەسەڵات وەردەگرن.
  • 3:40 - 3:43
    لەگەڵ کاریگەری گەورەی ئەم بەرپرسیارەتیە،
  • 3:43 - 3:47
    هیچ سەیر نیە کە چاوەروانی دادوەری
    دادگاری باڵای ئەمریکا دەکرێت،
  • 3:47 - 3:49
    لەسەر وتەی یرڤین ر.کاوفمان،
  • 3:49 - 3:51
    "لە شێوازێکی چاکەدا،
  • 3:51 - 3:53
    رۆشنبیریەکی زۆر بەهێز،
  • 3:53 - 3:56
    و بەرێوبەرێکی بلیمەت"
  • 3:56 - 4:01
    بێگومان، هەموو ئەندامێکی دادگا وەک
    نموونەی دادپەروەری دەرناکەوێت.
  • 4:01 - 4:04
    هەر یەکێک لە بریار و بۆچونەکانی
    سامانێک جێدەهێڵێت
  • 4:04 - 4:07
    بۆ ئەوەی گفتووگۆ بکرێت، جیابکرێتەوە
    لە لایەن دادوەری کۆتای،
  • 4:07 - 4:09
    کات و مێژوو.
Title:
چۆن دادوەری دادگای باڵای ئەمریکا دەستنیشان دەکرێت؟-پیتەر پاکۆنی
Speaker:
پیتەر پاکۆنی
Description:

لەم بەستەرە کۆی وانەکە ببینە:http://ed.ted.com/lessons/how-do--پیتەر پاکۆنی-us-supreme-court-justices-get-appointed-

کارێک هەیە کە هێز و پارە و پایەیکی زۆری هەیە و لە نزیک کاری ئەمنی. و تەنها یەک رێگە هەیە بۆ بەدەست هێنانی:گەیشتنە بە دادگای باڵای ئەمریکا.
بەڵام چۆن دادگای باڵای ئەمریکا ئەم شانازیە بەدەست دەهێنێت؟ پیتەر پکاکۆن باس لە پرۆسە دژوارەکانی بەدەستهێنانی بەرزترین کورسی وڵات دەکات.
وانەیەک لەلاین پیتەر پاکۆنی، ئەنیمەیشن لە لاین گڵۆبیزکۆ
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
04:26

Kurdish (Central) subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.