Return to Video

چۆن خەیاڵەکانی بینایی مێشکت هەڵدەخەڵەتێنن

  • 0:09 - 0:10
    چاوێک لەم بکە:
  • 0:10 - 0:15
    ئەمە تۆڕێکە، شتێکی تایبەت نیە
    تەنها تۆڕی سەرەکی، زۆر تۆڕی
  • 0:15 - 0:19
    بەڵام ورتر سەیری
    ئەم پەڵە سپییەی ناوەند بکە
  • 0:19 - 0:23
    کە دوو ستوونی ناوەندی
    و هێڵەکانی ئاسۆیی یەکتربڕ دەکەن.
  • 0:23 - 0:27
    ورتر سەیربکە، تێبینی هیچ
    شتێکی پێکەنیناویت لەبارەی ئەم خاڵەوە نەکردوە؟
  • 0:27 - 0:28
    بەڵێ، هیچ.
  • 0:28 - 0:31
    بەڵام بەردەوام بە لە گەڕان
    و سەیر بکە.
  • 0:31 - 0:34
    ئێستا،چاودێری نیگاکانت بکە
    لەسەر ئەم پەڵە سپییە جێگیرکراوە،
  • 0:34 - 0:37
    بزانە چی ڕوودەدات
    لەم سەرکردنە بەردەوامیەت،
  • 0:37 - 0:44
    ئەو خاڵانەی تر،ئایا هێشتا سپین؟
    یان فلاشی سەیر و خۆڵەمێشی نیشان دەدەن؟
  • 0:44 - 0:47
    ئێستا سەیری ئەم تاوە بکە بۆ برژاندن.
  • 0:47 - 0:51
    ئۆه ببورە، یەکێک لە جامەکان هەڵگێردراوەیە.
    لە جیاتی نقوم بوون.
  • 0:51 - 0:55
    بوەستە، تەوەکە نەخولێنمەوە.
    پێنجەکەی تر ئێستا دۆمکراوە؟
  • 0:55 - 0:58
    هەر کامێک بێت،ئەم تاوە هەڵگەڕاوەیە.
  • 0:58 - 1:02
    ئەمە وێنەی ئەبراهام لینکۆڵنە،
    وە ئەمەش سەرەو خوارە.
  • 1:02 - 1:04
    هیچ شتێکی سەیر لێرە نیە.
  • 1:04 - 1:10
    بۆستە، ئەوە بەرەو سەرەوە بسوڕێنەوە.
    چییان لە ئابێ کردووە؟
  • 1:10 - 1:13
    ئەمانە تەنها سێ خەیاڵی بیناین،
    ئەو وێنانە کەوا دیارە فێڵمان لێ دەکەن.
  • 1:13 - 1:15
    چۆن کاردەکەن؟
  • 1:15 - 1:18
    ئایا شتی جادوویی
    لە وێنەکانی خۆیاندا ڕوودەدەن؟
  • 1:18 - 1:21
    لەکاتێکدا کە دەتوانین بە
    دزیەوە فلاشی خۆڵەمێشی ھەڵبکەن
  • 1:21 - 1:24
    بۆ ناو خاڵی سپی گەڕۆک
    لە تۆڕی جوڵە،
  • 1:24 - 1:26
    ئێمە بەڵێن دەدەین کە وانیە.
  • 1:26 - 1:30
    هەمان کاریگەری دەبینیت لەگەڵ تۆڕ
    لەسەر پارچە کاغەزێکی کۆنی سادە چاپ کراوە.
  • 1:30 - 1:36
    لە ڕاستیدا، ئەم تۆڕە تەنها تۆڕێکە
    بەڵام نەک بۆ سیستەمی بینایی مێشکت.
  • 1:36 - 1:41
    لێرەدا ڕووناکی چۆن لێکدەدرێتەوە
    زانیاریەکت هەیە کە پێی دەلێیت تۆڕ.
  • 1:41 - 1:46
    چواردەوری یەکتربڕی سپی
    بە ڕێژەیی سپیتر لە هەر چوار لاوە
  • 1:46 - 1:49
    لە هەر خاڵێکی سپی بە درێژایی پارچە هێڵێک.
  • 1:49 - 1:54
    خانە چەتە تۆینەکان تێبینی ئەوە دەکەن
    سپی تر هەیە لە دەوری یەکتربڕەکان
  • 1:54 - 2:00
    چونکە ئەوان ڕێکخراون بۆ
    زیادکردنی جیاوازی لەگەڵ رێپێوی تەنیشتی.
  • 2:00 - 2:03
    جیاوازی باشتر واتە ئاسانترە
    بۆ بینینی لێواری شتێک.
  • 2:03 - 2:08
    و شتەکان ئەوەن کە چاوەکانت
    و مێشک گەشەی کردووە بۆ بینین.
  • 2:08 - 2:12
    خانە چەتە تۆینەکان
    وەڵامیان نەبوو بە هەمان شێوەی پەڕینەوەکان
  • 2:12 - 2:16
    چونکە زیاتر لە ڕێپێوی تەنیشت هەیە
    بۆ زیاتر خاڵی سپی لە نزیک
  • 2:16 - 2:20
    بەراورد بە هێڵەکان
    کە بە ڕەش دەورە دراوە.
  • 2:20 - 2:22
    ئەمە تەنها کەموکوڕی چاوەکانت نیە؛
  • 2:22 - 2:27
    ئەگەر تۆ ببینی، ئەوا وەهمە بینراوەکان
    دەتوانێت بە پەرداخەکانت فێڵت لێ بکات
  • 2:27 - 2:30
    یان بەم وەرەقە یان
    شاشەی کۆمپیوتەرەکە لە بەر چاوت دایە.
  • 2:30 - 2:32
    چ وەهمێکی بینراو نیشانمان دەدات
  • 2:32 - 2:37
    ئەو ڕێگایەیە کە وەرگرەکانی وێنە و مێشکت
    کۆکردنەوەی زانیاری بینراو
  • 2:37 - 2:40
    بۆ ناو جیهانی سێ ڕەهەندی
    لە دەوروبەرت دەیبینیت،
  • 2:40 - 2:42
    کە لێوارەکان دەبێت سەرنجی
    زیاتر بەدەست بهینن
  • 2:42 - 2:46
    چونکە شتەکانی لێوارەکان
    دەتوانێت یارمەتیت بدات یان بتکوژێت.
  • 2:46 - 2:49
    جارێکی تر سەیری تاوەی برژاندنە بکە.
    دەزانیت چی لێرە دەبێتە هۆی سەرلێشێوان،
  • 2:49 - 2:55
    توێکڵی بینایی مێشکت کار دەکات
    گریمانەکان دەربارەی ڕووناکی ئەم وێنەیە.
  • 2:55 - 2:59
    پێشبینی ڕووناکی دەکات ،کە لە
    لەسەرەوە دەدرەوشایەوە.
  • 2:59 - 3:04
    بۆیە ئەم شێوازی سێبەرانە تەنها دەتوانن
    بەهۆی ڕوناکی
  • 3:04 - 3:07
    لە لای لاشەکانی ناو مەکۆیەک،
    یان لە خوارەوەی کونێک.
  • 3:07 - 3:11
    ئەگەر بە وریاییەوە ئەم بەڵگانە
    دروست بکەین بە کێشانی شێوازی سێبەر،
  • 3:11 - 3:13
    تەنانەت لەسەر پارچە کاغەزێکی تەختیش،
  • 3:13 - 3:17
    مێشکمان بە شێوەی پەرچەکرداری دروست
    دەکات ٣دی یان شێوەی کون.
  • 3:17 - 3:20
    ئێستا بۆ ئەو لینکۆلنە ترسناکە
    دەم و چاوی سەرەو خوار.
  • 3:20 - 3:23
    چالاکی ڕووخسارت
    لە ناوچەکانی مێشکدا
  • 3:23 - 3:27
    کە بە تایبەتی گەشەی کردووە بۆ ئەوەی
    یارمەتیمان بدات بۆ ناسینەوەی ڕوخسارەکان.
  • 3:27 - 3:32
    وەک ناوچەی دەموچاوی فووسیفۆرم و ئەوانی تر
    لە ناو پەردەی گوێ سەرو دەمودەستەکان.
  • 3:32 - 3:35
    مانای هەیە،
    ئێمە ئاژەڵی کۆمەڵایەتین
  • 3:35 - 3:38
    لەگەڵ ڕێگا زۆر ئاڵۆزەکان
    لەگەڵ یەکتر دا کاردەکەن.
  • 3:38 - 3:41
    کاتێک ڕوخسارەکان دەبینین،
    دەبێت ئەوە بناسینەوە کە ئەوان ڕوخسارن
  • 3:41 - 3:44
    و بزانن زۆر
    بە خێرایی گوزارشت لە چی دەکەن.
  • 3:44 - 3:48
    و ئەوەی کە ئێمە زۆر سەرنجی لەسەر دەکەین
    چاو و دەمە.
  • 3:48 - 3:52
    بەو شێوەیە دەتوانین بزانین کە کەسێک
    دەیەوێت ببێت بە هاوڕێی ئێمە.
  • 3:52 - 3:53
    لە دەموچاوی سەروخواری لینکۆلن،
  • 3:53 - 3:56
    چاو و دەم
    لە ڕاستیدا لە لای ڕاستەوە،
  • 3:56 - 3:58
    بۆیە هیچ شتێکت نەدەزانی.
  • 3:58 - 4:02
    بەڵام کاتێک هەموو وێنەکەمان ھەڵدا،
    گرنگترین بەشەکانی دەموچاو،
  • 4:02 - 4:07
    چاو و دەم، ئێستا سەرەو خوار بوون،
    و تۆ زانیت کە شتێکی ماسی بەرز بوو.
  • 4:07 - 4:11
    تۆ زانیت مێشکت بردوە
    کەمێکم بڕی و شتێکم لە دەست دا.
  • 4:11 - 4:15
    بەڵام مێشکت زۆر تەمبەڵ نەبوو،
    زۆر سەرقاڵە.
  • 4:15 - 4:18
    کەواتە وزەیەکی مەعریفی خەرج دەکات
    تا ئەو کارامەیەی کە دەکرێت،
  • 4:18 - 4:25
    بەکارهێنانی گریمانەدەربارەی زانیاری بینراو
    بۆ دروستکردنی بینی دەستکاریکراو لە جیھاندا
  • 4:25 - 4:28
    مێشکت بهێنە پێش چاوت
    ئەم سەرچاوانە لەسەر مێش دەڵێن:
  • 4:28 - 4:30
    “باشە،ئەو چوارگۆشانەش لەوانەیە ئامانج بن.
  • 4:30 - 4:34
    با ئەو جیاوازییە سپییەو ڕەشانە باشتر بکەین
    لە لاکان لەگەڵ تەنیشتی کۆسپەکە.
  • 4:34 - 4:35
    ئەو سووچانە تاریک بکە!
  • 4:35 - 4:37
    خۆڵەمێشی تۆخ کاڵ دەبێت بۆ خۆڵەمێشی کاڵ؟
  • 4:37 - 4:40
    وادابنێ تیشکی خۆر
    کە لە چەماوەیەکی لاردا نزم بۆوە. دواتر!
  • 4:40 - 4:44
    ئەو چاوانە لە زۆربەی ئەو چاوانە دەچێت
    کەپێشتر، بینیومە هیچ شتێکی سەیر لێرە نیە."
  • 4:44 - 4:47
    دەبینی؟ فێڵە بینراوەکانمان
    کاری مێشکتی ئاشکرا کرد
  • 4:47 - 4:52
    وەک دەرهێنەرێکی سەرقاڵ لە ٣ دی ئەنیمەیشن
    لە ستۆدیۆیەک لە ناو کەلە سەرتدا،
  • 4:52 - 4:56
    تەرخانکردنی وزەی مەعریفی و
    بنیاتنانی جیهانێک لەسەر مێش
  • 4:56 - 5:01
    لەگەڵ هەوڵی زۆرتردا -- بەڵام هەمیشە نا
    فێڵی خۆی بکات.
Title:
چۆن خەیاڵەکانی بینایی مێشکت هەڵدەخەڵەتێنن
Speaker:
ناثان ئێس جەیکۆبس
Description:

لەم بەستەرە تەواوی ڤیدیۆکە ببینە:
https://www.ted.com/talks/nathan_s_jacobs_how_optical_illusions_trick_your_brain?utm_campaign=tedspread&utm_medium=referral&utm_source=tedcomshare
خەیاڵەکانی بینایی ئەو وێنەن کە وا دیارە مێشکی ئێمە دەفڕن بۆ بینینی شتێکی جیاواز لەوەی کە لە ڕاستیدا هەن بەڵام چۆن کار دەکەن؟ ناتان س. جاکۆب بە ناو چەند وەهمێکی بینایی هاوبەشدا پیاسەمان دەکات و ڕوونی دەکاتەوە کە ئەم فێڵانەی چاو دەتوانێت چیمان پێ بڵێت دەربارەی ئەوەی کە مێشکمان چۆن زانیاری بینراو کۆدەکاتەوە بۆ ئەو جیهانە ٣ دیەی کە لە دەوروبەرمان دەیبینین. [دەرهێنانی TED-Ed، گێڕانەوەی ئەدیسۆن ئەندرسۆن].
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
05:19

Kurdish (Central) subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.