Return to Video

Cha tôi, thân thể tù túng nhưng tinh thần thì bay bổng

  • 0:01 - 0:06
    Tôi biết một người đàn ông
    hàng đêm chao lượn trên thành phố.
  • 0:06 - 0:09
    Trong những giấc mơ của mình,
    ông xoay người
  • 0:09 - 0:12
    đầu ngón chân khẽ chạm mặt đất.
  • 0:12 - 0:15
    Ông khẳng định mọi thứ đều chuyển động,
  • 0:15 - 0:20
    kể cả với một cơ thể bị liệt
    như của chính ông ấy.
  • 0:20 - 0:25
    Người đàn ông ấy là cha tôi.
  • 0:25 - 0:27
    Ba năm trước, khi tôi phát hiện ra
  • 0:27 - 0:29
    rằng cha tôi đã trải qua
    một cơn đột quỵ não
  • 0:29 - 0:32
    vô cùng nguy hiểm
  • 0:32 - 0:35
    Tôi bước vào phòng ông ấy ở khu ICU
  • 0:35 - 0:38
    ở viện thần kinh học Montreal
  • 0:38 - 0:41
    và thấy ông ấy nằm bất động,
  • 0:41 - 0:43
    được nối với một máy thở.
  • 0:43 - 0:48
    Chứng liệt đã từ từ
    ăn mòn cơ thể ông ấy
  • 0:48 - 0:50
    bắt đầu ở ngón chân, sau đó là chân,
  • 0:50 - 0:52
    thân trên, ngón tay và cánh tay.
  • 0:52 - 0:55
    rồi lan dần đến cổ ông ấy
  • 0:55 - 0:57
    làm hạn chế khả năng thở của ông ấy
  • 0:57 - 1:01
    và chỉ dừng lại phía dưới con mắt.
  • 1:01 - 1:04
    Ông ấy chưa bao giờ mất ý thức.
  • 1:04 - 1:06
    Đúng hơn là, ông ấy dõi theo mọi vật
    từ bên trong
  • 1:06 - 1:08
    khi cơ thể ông ấy ngừng hoạt động
  • 1:08 - 1:11
    từng chi
  • 1:11 - 1:14
    từng cơ
  • 1:14 - 1:18
    Trong phòng ICU,
    tôi đến bên cơ thể ông ấy
  • 1:18 - 1:22
    với một giọng run run và đầy nước mắt
  • 1:22 - 1:25
    Tôi bắt đầu đọc bảng chữ cái
  • 1:25 - 1:31
    A, B, C, D, E, F, G,
  • 1:31 - 1:35
    H, I, J, K,
  • 1:35 - 1:38
    Đến K, ông ấy đã nhấp nháy mắt.
  • 1:38 - 1:40
    Tôi bắt đầu lại
  • 1:40 - 1:45
    A, B, C, D, E, F, G,
  • 1:45 - 1:47
    H, I.
  • 1:47 - 1:50
    Ông ấy nháy mắt lần nữa ở chữ cái I,
  • 1:50 - 1:54
    sau đó ở T, rồi R, và A.
  • 1:54 - 1:56
    Kitra
  • 1:56 - 2:00
    Ông ấy nói "Kitra,
    con gái xinh đẹp của ta, đừng khóc.
  • 2:00 - 2:04
    Đây là một phúc lành."
  • 2:04 - 2:07
    Dù không có giọng nói rõ ràng,
    nhưng cha tôi
  • 2:07 - 2:10
    đã gọi tên tôi đầy mạnh mẽ
  • 2:10 - 2:13
    Chỉ 72 giờ sau cơn đột quỵ,
  • 2:13 - 2:15
    ông ấy đã hoàn toàn nắm được
  • 2:15 - 2:18
    toàn bộ tình cảnh của mình.
  • 2:18 - 2:21
    Mặc dù tình trạng cơ thể nghiêm trọng
  • 2:21 - 2:24
    ông ấy đã hoàn toàn hiện diện bên tôi
  • 2:24 - 2:26
    hướng dẫn, chăm sóc
  • 2:26 - 2:29
    và trở thành cha tôi
  • 2:29 - 2:32
    như thể chưa bao giờ làm điều đó.
  • 2:32 - 2:33
    Bị khóa chặt trong một chứng bệnh
  • 2:33 - 2:37
    là cơn ác mộng tồi tệ nhất
    của nhiều người.
  • 2:37 - 2:39
    Ở Pháp, nó được gọi thỉnh thoảng là
  • 2:39 - 2:41
    "maladie de l'emmuré vivant."
  • 2:41 - 2:47
    Nghĩa là " bệnh
    sống trong những bức tường"
  • 2:47 - 2:48
    Đối với nhiều người, có lẽ là đa số,
  • 2:48 - 2:52
    tê liệt là nỗi kinh hoàng
    không thể diễn tả nổi
  • 2:52 - 2:54
    nhưng trải nghiệm của ba tôi,
  • 2:54 - 2:57
    mất đi từng hệ thống của cơ thể ông ấy,
  • 2:57 - 3:00
    không phải là trải nghiệm
    cảm giác bị mắc bẫy
  • 3:00 - 3:04
    mà đúng hơn là
    việc chuyển tâm lý vào trong
  • 3:04 - 3:07
    mở tiếng nói bên ngoài
  • 3:07 - 3:10
    đối mặt nơi sâu thẳm
    trong tâm trí bản thân
  • 3:10 - 3:12
    và ở nơi đó
  • 3:12 - 3:16
    yêu cuộc sống
    và cơ thể theo một cách khác.
  • 3:16 - 3:19
    Như một giáo trưởng
    sống nội tâm
  • 3:19 - 3:23
    đong đưa giữa trí óc và thể xác,
    cuộc sống và cái chết,
  • 3:23 - 3:28
    chứng liệt đã mở ra
    một sự nhận thức mới cho ông ấy
  • 3:28 - 3:30
    Ông ấy nhận ra mình không bao giờ
    cần phải nhìn
  • 3:30 - 3:33
    xa hơn thế giới hữu hình
  • 3:33 - 3:36
    để tìm thần thánh
  • 3:36 - 3:40
    "Thiên đường ở bên trong cơ thể này.
  • 3:40 - 3:44
    Nó ở ngay thế giới này," ông ấy nói.
  • 3:44 - 3:48
    Tôi ngủ cạnh cha mình
    trong 4 tháng đầu tiên
  • 3:48 - 3:50
    chăm sóc hết mình
  • 3:50 - 3:53
    với mọi sự khó chịu của ông ấy
  • 3:53 - 3:56
    thấu hiểu nỗi sợ sâu thẳm của con người
  • 3:56 - 4:00
    về việc không thể
    kêu người khác giúp đỡ.
  • 4:00 - 4:03
    Mẹ tôi, các anh chị em và tôi,
  • 4:03 - 4:08
    chúng tôi bao quanh ông ấy
    như một cái kén chữa bệnh.
  • 4:08 - 4:10
    Chúng tôi trở thành ống nói của cha
  • 4:10 - 4:14
    mỗi ngày bỏ ra hàng giờ
    đọc bảng chữ cái
  • 4:14 - 4:16
    khi ông ấy thì thầm bài thuyết pháp
  • 4:16 - 4:20
    và nói với những đôi mắt nhấp nháy
  • 4:20 - 4:25
    Căn phòng của ông đã trở thành
    ngôi đền chữa bệnh.
  • 4:25 - 4:28
    Bên cạnh giường của ông
    trở thành nơi cho những người
  • 4:28 - 4:32
    đi tìm lời khuyên và chỉ bảo tinh thần,
    và qua chúng tôi
  • 4:32 - 4:34
    cha tôi có thể nói
  • 4:34 - 4:37
    và nâng đỡ,
  • 4:37 - 4:39
    từng chữ
  • 4:39 - 4:41
    từng cái nháy mắt.
  • 4:41 - 4:45
    Mọi thứ trong thế giới của chúng tôi
    trở nên chậm và mềm yếu
  • 4:45 - 4:48
    như sự ồn ào, kịch tính và chết chóc của
    một khu bệnh viện
  • 4:48 - 4:52
    phai mờ hậu cảnh
  • 4:52 - 4:54
    Tôi muốn đọc cho bạn thứ đầu tiên
  • 4:54 - 4:58
    mà chúng tôi chép lại vào tuần lễ sau cú
    đột quỵ
  • 4:58 - 5:01
    Ông ấy soạn một lá thư
  • 5:01 - 5:03
    ghi địa chỉ giáo đường của ông ấy
  • 5:03 - 5:07
    và kết thúc với hàng chữ sau:
  • 5:07 - 5:09
    Khi cái gáy của tôi nổ tung,
  • 5:09 - 5:12
    tôi bước vào một phương diện khác:
  • 5:12 - 5:17
    vừa bắt đầu, hành tinh thay thế, đơn bào.
  • 5:17 - 5:21
    Vũ trụ đóng và mở liên tục
  • 5:21 - 5:23
    Có những thứ đi xuống
  • 5:23 - 5:25
    khi mà ngừng phát triển
  • 5:25 - 5:28
    Tuần trước, tâm trạng tôi xuống rất thấp
  • 5:28 - 5:31
    nhưng tôi cảm giác bàn tay của ông ấy ở
    xung quanh tôi
  • 5:31 - 5:34
    và cha tôi mang tôi trở lại.
  • 5:34 - 5:37
    Khi chúng tôi không phải là giọng nói
    của ông ấy,
  • 5:37 - 5:40
    chúng tôi là chân và tay của ông.
  • 5:40 - 5:43
    Tôi đã di chuyển chúng như tôi biết
    tôi muốn
  • 5:43 - 5:45
    tay và chân của tôi được di chuyển
  • 5:45 - 5:49
    chúng vẫn thế trong cả ngày
  • 5:49 - 5:53
    Tôi nhớ tôi đã giữ những ngón tay ông ấy
    gần mặt tôi
  • 5:53 - 5:57
    gập từng ngón để giữ chúng mềm mại và
    linh hoạt
  • 5:57 - 6:00
    Tôi hỏi ông ấy hết lần này đến lần khác
  • 6:00 - 6:02
    để mường tượng sự chuyển động
  • 6:02 - 6:06
    để xem từ bên trong khi ngón tay cong
  • 6:06 - 6:10
    và duỗi thẳng, và tiến lên với chúng
  • 6:10 - 6:13
    trong tâm trí ông ấy
  • 6:13 - 6:15
    Sau đó, vào 1 ngày, từ khóe mắt tôi
  • 6:15 - 6:18
    tôi thấy cơ thể ông ấy trườn như một
    con rắn
  • 6:18 - 6:22
    một sự co thắt ngẫu nhiên
  • 6:22 - 6:24
    ở các chi của ông ấy.
  • 6:24 - 6:26
    Lúc đầu, tôi nghĩ đó là ảo giác
  • 6:26 - 6:30
    bỏ quá nhiều thời gian chăm sóc cơ thể
    ông ấy
  • 6:30 - 6:34
    quá tuyệt vọng để thấy bất kỳ phản ứng
    nào của ông ấy.
  • 6:34 - 6:37
    Nhưng ông ấy nói với tôi rằng
    ông cảm thấy sự nhói lên,
  • 6:37 - 6:41
    lóe lên của năng lượng bập bùng
    bật và tắt
  • 6:41 - 6:44
    ở ngay bên dưới da.
  • 6:44 - 6:48
    Những tuần tiếp theo, ông ấy bắt đầu hết
    sức nhỏ
  • 6:48 - 6:50
    để thể hiện sự phản ứng của cơ.
  • 6:50 - 6:53
    Sự kết nối đang được tạo nên.
  • 6:53 - 6:58
    Cơ thể từ từ tỉnh giấc lại.
  • 6:58 - 7:02
    từng chi một, từng cơ một
  • 7:02 - 7:05
    từng cái co rút một.
  • 7:05 - 7:07
    Như một nhiếp ảnh gia tài liệu,
  • 7:07 - 7:09
    tôi cảm thấy cần phải chụp ảnh
  • 7:09 - 7:11
    từng chuyển động đầu tiên của ông ấy
  • 7:11 - 7:14
    như một bà mẹ với đứa con mới sinh.
  • 7:14 - 7:18
    Tôi đã chụp ảnh hơi thở đầu tiên không cần
    ống thở của ông,
  • 7:18 - 7:21
    khoảnh khắc chúc mừng sau khi ông
    cho thấy
  • 7:21 - 7:25
    sự phản ứng của cơ lần đầu tiên
  • 7:25 - 7:28
    công nghệ thích hợp mới cho phép ông
  • 7:28 - 7:32
    giành lấy càng nhiều hơn sự độc lập.
  • 7:32 - 7:34
    Tôi đã chụp hình sự quan tâm và tình yêu
  • 7:34 - 7:36
    xung quanh ông ấy.
  • 7:45 - 7:48
    Nhưng những bức ảnh chỉ kể được phía ngoài
    câu chuyện
  • 7:48 - 7:52
    của một người đàn ông nằm trên giường bệnh
  • 7:52 - 7:53
    dính liền với một máy thở.
  • 7:53 - 7:57
    Tôi không thể miêu tả câu chuyện của ông ấy
    từ bên trong
  • 7:57 - 8:00
    và vì thế tôi đã bắt đầu tìm kiếm một ngôn
    ngữ thị giác mới
  • 8:00 - 8:04
    thứ mà cố gắng truyền tải chất lượng
    chóng tàn
  • 8:04 - 8:07
    của trải nghiệm tinh thần của ông ấy.
  • 8:26 - 8:28
    Sau cùng, tôi muốn chia sẻ với các bạn
  • 8:28 - 8:32
    một video từ chuỗi tôi đang
    làm việc
  • 8:32 - 8:35
    mà cố gắng thể hiện sự chậm rãi, ở khoảng
    giữa của sự tồn tại
  • 8:35 - 8:38
    mà cha tôi đã trả nghiệm.
  • 8:38 - 8:41
    Khi ông ấy bắt đầu lại lấy khả năng
    hô hấp
  • 8:41 - 8:44
    tôi bắt đầu ghi chép lại những suy nghĩ
    của ông ấy,
  • 8:44 - 8:46
    và vì thế giọng nói mà bạn nghe trong
    đoạn video này
  • 8:46 - 8:48
    là của ông ấy.
  • 8:48 - 8:51
    (Video) Ronnie Cahana: Bạn phải tin
  • 8:51 - 8:54
    bạn bị liệt
  • 8:54 - 8:57
    để là một phần
  • 8:57 - 9:02
    của việc bị liệt cả tay chân
  • 9:02 - 9:04
    Tôi không.
  • 9:04 - 9:07
    Trong tâm trí tôi,
  • 9:07 - 9:09
    và trong những giấc mơ
  • 9:09 - 9:12
    hằng đêm
  • 9:12 - 9:17
    tôi lơ lửng
  • 9:17 - 9:20
    trên thành phố
  • 9:20 - 9:24
    xoay vòng và cuộn
  • 9:24 - 9:31
    với những ngón chân hôn sàn nhà
  • 9:31 - 9:38
    Tôi không biết gì về lời tuyên bố
  • 9:38 - 9:44
    của một người đàn ông mà không thể
    chuyển động
  • 9:44 - 9:48
    Mọi vật có chuyển động
  • 9:48 - 9:51
    Con tim đập
  • 9:51 - 9:55
    Cơ thể phập phồng
  • 9:55 - 10:00
    Cái miệng chuyển động
  • 10:00 - 10:04
    Chúng ta chẳng bao giờ đình trệ
  • 10:04 - 10:11
    Cuộc sống chiến thắng lên và xuống.
  • 10:11 - 10:13
    Kitra Cahana: Phần đông chúng ta
  • 10:13 - 10:16
    bắp cơ bắt đầu co và chuyển động
  • 10:16 - 10:18
    lâu trước cả khi chúng ta biết nhận thức
  • 10:18 - 10:21
    nhưng cha tôi kể tôi đặc ân của ông
  • 10:21 - 10:23
    là sống xa bên ngoài
  • 10:23 - 10:26
    trải nghiệm của nhân loại
  • 10:26 - 10:29
    Như một nhà du hành vũ trụ thấy viễn cảnh
  • 10:29 - 10:32
    mà chỉ một vài người trong chúng ta có thể
    chia sẻ
  • 10:32 - 10:35
    Ông ấy ngạc nhiên và quan sát khi ông
    ấy thở
  • 10:35 - 10:37
    hơi thở đầu tiên
  • 10:37 - 10:41
    và mơ về việc lê bước về nhà
  • 10:41 - 10:45
    Vây là bắt đầu cuộc sống ở tuổi 57,
    ông ấy nói.
  • 10:45 - 10:49
    Một đứa bé không có thái độ trong bản
    chất của nó
  • 10:49 - 10:54
    nhưng một người đàn ông yêu cầu trong
    thế giới của ông mỗi ngày.
  • 10:54 - 10:58
    Một vài chúng ta sẽ chẳng bao giờ đối mặt
    những giới hạn cơ thể
  • 10:58 - 11:01
    ở mức độ mà cha tôi đã đối mặt,
  • 11:01 - 11:04
    nhưng tất cả chúng ta sẽ có những khoảnh
    khắc của việc tê liệt
  • 11:04 - 11:06
    trong cuộc sống chúng ta.
  • 11:06 - 11:10
    Tôi biết tôi thường xuyên đứng trước những
    bức tường,
  • 11:10 - 11:13
    cảm thấy hoàn toàn không thể trèo được
  • 11:13 - 11:15
    nhưng ba tôi khăng khăng
  • 11:15 - 11:18
    rằng không có ngõ cụt.
  • 11:18 - 11:23
    Thay đó, ông ấy mời tôi vào không gian của
    việc hợp tác chữa bệnh
  • 11:23 - 11:27
    để cho những phần tốt nhất của tôi, và đối
    với ông ấy
  • 11:27 - 11:30
    cho những phần tốt nhất của ông ấy cho tôi
  • 11:30 - 11:33
    Tê liệt là một sự mở đầu đối với ông.
  • 11:33 - 11:36
    Nó là một cơ hội xuất hiện
  • 11:36 - 11:38
    để thắp lại ý nghĩa cuộc sống,
  • 11:38 - 11:40
    để ngồi đủ lâu với ông ấy
  • 11:40 - 11:43
    để chìm đắm trong sự liên tục
  • 11:43 - 11:45
    của tạo hóa.
  • 11:45 - 11:49
    Hôm nay, cha tôi không còn bị hãm lại nữa
  • 11:49 - 11:53
    Ông ấy di chuyển cổ dễ dàng
  • 11:53 - 11:55
    có cảm giác chứng bệnh pen-la-grơ đã
    được loại bỏ,
  • 11:55 - 11:58
    thở bằng chính phổi của ông ấy,
  • 11:58 - 12:02
    nói chậm rãi bằng giọng êm ả,
  • 12:02 - 12:04
    và làm việc mỗi ngày
  • 12:04 - 12:09
    để giành lấy nhiều hơn sự chuyển động
    trong cơ thể liệt của ông
  • 12:09 - 12:11
    Nhưng công việc sẽ không bao giờ
    hoàn thành.
  • 12:11 - 12:16
    Như ông ấy nói, " tôi đang sống trong một
    thế giới tuyệt vọng
  • 12:16 - 12:19
    và có những công việc thiêng liêng để làm"
  • 12:19 - 12:21
    Cảm ơn các bạn.
  • 12:21 - 12:25
    (Vỗ tay)
Title:
Cha tôi, thân thể tù túng nhưng tinh thần thì bay bổng
Speaker:
Kitra Cahana
Description:

Năm 2011, Ronnie Cahana trải qua một cơn đột quỵ nghiêm trọng, để lại cho ông với một thân thể tù túng: liệt toàn thân chỉ trừ đôi mắt. Trong khi điều này có thể phá vỡ tình trạng tinh thần bình thường của một người, Cahana tìm thấy bình yên trong " lờ đi tiếng nói bên trong" và " yêu thương cuộc sống và cơ thể mới". Trong một cuộc nói chuyện u sầu và xúc động, con gái ông, Kitra, đã chia sẻ việc cô ấy đã ghi lại những trải nghiệm tinh thần của cha như thế nào, cũng như ông giúp đỡ hướng dẫn mọi người trong những giai đoạn tưởng chừng tuyệt vọng.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
12:38

Vietnamese subtitles

Revisions