Ο πατέρας μου, κλειδωμένος στο σώμα του αλλά πετάει στα ύψη ελεύθερος

Το 2011 ο Ρόννι Καχάνα υπέστη σοβαρό εγκεφαλικό επεισόδιο που τον οδήγησε σε σύνδρομο εγκλεισμού: εντελώς παράλυτο εκτός από τα μάτια του. Ενώ αυτό μπορεί σε ένα κανονικό ατόμο να συντρίψει την ψυχική του κατάσταση, ο Καχάνα βρήκε ειρήνη στην «θαλερότητα κάτω από τον εξωτερικό φλοιό» και «ερωτεύτηκε τη ζωή και το σώμα εκ νέου». Σε μια μελαγχολική, συναισθηματική ομιλία, η κόρη του Κίτρα μοιράζεται πως κατέγραψε την πνευματική εμπειρία του πατέρα της, καθώς ο ίδιος βοηθούσε στο να καθοδηγεί τους άλλους, ακόμη και σε κατάσταση φαινομενικά αδύνατη.

Ξέρω έναν άνθρωπο που πετά στα ύψη,
πάνω από την πόλη κάθε βράδυ.

Στα όνειρα του,
στριφογυρίζει και στροβιλίζεται

με τα δάχτυλα των ποδιών του
να αγγίζουν τη Γη.

Όλα έχουν κίνηση, ισχυρίζεται,

ακόμη και ένα σώμα
παράλυτο όπως το δικό του.

Αυτός ο άνθρωπος είναι ο πατέρας μου.

Πριν από τρία χρόνια, όταν έμαθα

ότι ο πατέρας μου είχε υποστεί
ένα σοβαρό εγκεφαλικό επεισόδιο,

μπήκα στο δωμάτιό του
στη Μονάδα Εντατικής Θεραπείας

στο Νευρολογικό Ινστιτούτο του Μοντρεάλ

και τον βρήκα
ξαπλωμένο σε νεκρική ακινησία,

διασωληνομένο σε ένα μηχάνημα αναπνοής.

Η παράλυση ξεκίνησε στο σώμα του
σιγά-σιγά,

αρχίζοντας από τα δάχτυλα των ποδιών,

μετά στα πόδια, στον κορμό,
τα δάχτυλα και τα χέρια.

Προχώρησε μέχρι το λαιμό του,

αποκόπτοντας του
την ικανότητά να αναπνέει,

και σταμάτησε ακριβώς κάτω από τα μάτια.

Ποτέ δεν έχασε τις αισθήσεις του.

Αντίθετα, παρακολουθούσε από μέσα του

το σώμα του να σβήνει,

μέλος προς μέλος,

μυς προς μυς.

Σε εκείνο το δωμάτιο του Μ.Ε.Θ.,
στάθηκα πάνω από το σώμα του πατέρα μου,

και με τρεμάμενη φωνή και δάκρυα,

άρχισα να λέω την αλφαβήτα.

A, B, C, D, E, F, G,

H, I, J, K.

Στο Κ, ανοιγόκλεισε τα μάτια του.

Άρχισα πάλι.

A, B, C, D, E, F, G,

H, I.

Εκείνος ανοιγόκλεισε
και πάλι στο γράμμα I,

μετά στο Τ, στο R, και Α:

Κίτρα.

Είπε «Κίτρα, ομορφιά μου, μην κλαις.

Αυτό είναι ευλογία.»

Δεν ακουγόταν καμιά φωνή,

αλλά ο πατέρας μου
φώναξε το όνομά μου δυνατά.

Μόλις 72 ώρες
μετά το εγκεφαλικό του επεισόδιο,

είχε ήδη αγκαλιάσει
το σύνολο της κατάστασης του.

Παρά την ακραία σωματική του κατάσταση,

ήταν ολοκληρωτικά παρών μαζί μου,

καθοδηγώντας, φροντίζοντας,

και όντας πατέρας μου το ίδιο

αν όχι περισσότερο, από ό,τι πριν.

Κλειδωμένος σε ένα σύνδρομο

που είναι ο χειρότερος εφιάλτης
πολλών ανθρώπων.

Στα γαλλικά, μερικές φορές ονομάζεται

"maladie de l'emmuré vivant."

Κυριολεκτικά,
«η ασθένεια του ζωντανού εντοιχισμένου."

Για πολλούς,
ίσως τους περισσότερους,

η παράλυση είναι μια ανείπωτη φρίκη,

αλλά η εμπειρία του πατέρα μου

χάνοντας κάθε λειτουργία του σώματός του

δεν ήταν μια εμπειρία
στην οποία αισθανόταν παγιδευμένος,

αλλά αντίθετα έστρεψε
την ψυχή του προς τα μέσα,

εξασθενίζοντας τον εξωτερικό θόρυβο,

αντιμετωπίζοντας τις εσοχές
του μυαλού του,

και από αυτή τη θέση,

αγάπησε εκ νέου την ζωή
και το σώμα του.

Ως ραβίνος και πνευματικός άνθρωπος

ακροβατούσε ανάμεσα στο νου και το σώμα,
τη ζωή και το θάνατο,

η παράλυση του άνοιξε μια νέα αντίληψη.

Συνειδητοποίησε
ότι δεν χρειάζεται να κοιτάμε

πέρα από τον υλικό κόσμο

προκειμένου να βρεθεί το θείο.

«Ο παράδεισος είναι σε αυτό το σώμα.

Είναι σε αυτόν τον κόσμο», είπε.

Κοιμήθηκα δίπλα στον πατέρα μου
για τους πρώτους τέσσερις μήνες,

φροντίζοντας τον όσο περισσότερο μπορούσα

σε κάθε δυσφορία του,

κατανοώντας τον βαθιά ανθρώπινο
ψυχολογικό φόβο

του να μην είναι σε θέση
να φωνάξει για βοήθεια.

Η μητέρα μου, οι αδελφές,
ο αδελφός μου και εγώ,

τον περιβάλαμε σε ένα κουκούλι επούλωσης.

Γίναμε το επιστόμιο του,

ξοδεύοντας ώρες κάθε μέρα
απαγγέλοντας το αλφάβητο

καθώς ψιθύριζε κηρύγματα

και ποίηση με το ανοιγόκλειμα
των ματιών του

Το δωμάτιό του, έγινε ναός της επούλωσης.

Το προσκέφαλο του έγινε ένας χώρος

για όσους αναζητούν συμβουλή
και πνευματική καθοδήγηση,

και μέσα από εμάς, ο πατέρας μου
ήταν σε θέση να μιλήσει

και να υψωθεί,

γράμμα προς γράμμα,

βλέφαρο προς βλέφαρο.

Τα πάντα στον κόσμο μας
γίνανε αργά και στοργικά

όπως η φασαρία, το δράμα και ο θάνατος
στο θάλαμο του νοσοκομείου

ξεθώριασαν στο παρασκήνιο.

Θέλω να σας διαβάσω
ένα από τα πρώτα πράγματα

που καταγράψαμε την εβδομάδα
που ακολούθησε το εγκεφαλικό.

Συνέθεσε ένα γράμμα,

απευθυνόμενος στη συγκέντρωση
της συναγωγής του,

και το τελείωσε με τις ακόλουθες
κατευθυντήριες γραμμές:

«Όταν έσπασε το αγγείο στον αυχένα μου,

μπήκα σε άλλη διάσταση:

ατελής, υπο-πλανητική, πρωτόζωη.

Τα σύμπαντα ανοίγουν και κλείνουν συνεχώς.

Υπάρχουν πολλά που όταν είναι χαμηλά,

που σταματούν να μεγαλώνουν.

Την περασμένη εβδομάδα έπεσα τόσο χαμηλά,

αλλά ένιωσα
το χέρι του πατέρα μου γύρω μου,

και ο πατέρας μου με έφερε πίσω.»

Όταν δεν ήμασταν η φωνή του,

ήμασταν τα πόδια και τα χέρια του.

Τον μετακινούσα,
όπως εγώ νομίζω πως θα ήθελα

να μετακινηθούν
τα δικά μου χέρια και πόδια

όταν ήταν ακίνητα
για όλες τις ώρες της ημέρας.

Θυμάμαι είχα κρατήσει τα δάχτυλά του
κοντά στο πρόσωπό μου,

λυγίζοντας κάθε άρθρωση
για να τις κρατήσω μαλακές και εύκαμπτες.

Θα τον ρωτούσα ξανά και ξανά

να φανταστεί την κίνηση,

να δει από μέσα του
καθώς τα δάχτυλα δίπλωναν

και τέντωναν,

και να προχωρήσει με αυτό
στο μυαλό του.

Τότε, μια ημέρα
με την άκρη του ματιού μου,

είδα στο σώμα του ένα ολίσθημα σαν φίδι,

ένας ακούσιος σπασμός
που διαπερνά τα άκρα του.

Στην αρχή,
νόμιζα ότι ήταν ψευδαίσθηση,

έχοντας ξοδέψει τόσο πολύ χρόνο
φροντίζοντας αυτό το σώμα

σε τόση απόγνωση να το δω
να αντιδρά από μόνο του.

Αλλά μου είπε ότι αισθάνθηκε τσιμπίματα,

σπινθήρες ηλεκτρισμού
να ανάβουν και να σβήνουν

ακριβώς κάτω
από την επιφάνεια του δέρματος.

Την επόμενη εβδομάδα,
άρχισε πάντα πολύ ελαφρά

να δείχνει αντοχή στους μύες.

Γίνονταν συνδέσεις.

Το σώμα αργά και απαλά αφυπνιζόταν,

άκρο προς άκρο, μυς προς μυ,

σύσπαση προς σύσπαση.

Ως φωτογράφος ντοκιμαντέρ,

ένιωσα την ανάγκη να φωτογραφίσω

κάθε μια από τις πρώτες κινήσεις του

όπως μια μητέρα το νεογέννητο της.

Τον φωτογράφισα να παίρνει
την πρώτη του αναπνοή χωρίς βοήθεια,

την χαρούμενη στιγμή αφού έδειξε

μυϊκή αντοχή, για πρώτη φορά,

τις νέες προσαρμοσμένες τεχνολογίες
που του επέτρεψαν

να κερδίσει
όλο και μεγαλύτερη ανεξαρτησία.

Φωτογράφισα την φροντίδα και την αγάπη

που τον περιστοίχιζαν.

Αλλά οι φωτογραφίες μου
έλεγαν μόνο την εξωτερική ιστορία

ενός άντρα ξαπλωμένου
σε ένα κρεβάτι νοσοκομείου

συνδεδεμένο σε μηχάνημα αναπνοής.

δεν ήμουν σε θέση να απεικονίσω
την ιστορία εκ των έσω,

και έτσι άρχισα να ψάχνω
για μια νέα οπτική γλώσσα,

με την οποία προσπάθησα να εκφράσω
με την εφήμερη ποιότητα

της πνευματικής εμπειρίας του.

Τέλος, θέλω να μοιραστώ μαζί σας

ένα βίντεο από μια σειρά που δουλεύω

που προσπαθεί να εκφράσει
το αργό ενδιάμεσο στάδιο της ύπαρξης

που ο πατέρας μου έχει βιώσει.

Καθώς ο ίδιος άρχισε να ανακτά
την ικανότητά του να αναπνέει,

ξεκίνησα να ηχογραφώ τις σκέψεις του,

και έτσι η φωνή σε αυτό το βίντεο

είναι η φωνή του.

(Βίντεο) Ρόννι Καχάνα:
Πρέπει να πιστέψετε

ότι είστε παράλυτοι

για να παίξετε το ρόλο

ενός τετραπληγικού.

Εγώ όχι.

Στο μυαλό μου,

και στα όνειρά μου

κάθε βράδυ

εγώ ο Σαγκάλ αιωρούμαι

πάνω από την πόλη

στριφογυρίζω και στροβιλίζομαι

με τα δάχτυλα των ποδιών
μου να αγγίζουν το πάτωμα.

Αγνοώ την ύπαρξη

ενός ανθρώπου χωρίς κίνηση.

Τα πάντα έχουν κίνηση.

Η καρδιά χτυπά

Το σώμα εκτοξεύεται.

Το στόμα κινείται.

Εμείς ποτέ δεν μένουμε στάσιμοι.

Η ζωή θριαμβεύει παντού.

Για τους περισσότερους από εμάς,

οι μύες μας να αρχίζουν
να συσπώνται και να κινούνται

πολύ πριν το συνειδητοποιήσουμε,

αλλά ο πατέρας μου λέει
για το προνόμιο του

να ζει στη μακρινή περιφέρεια

της ανθρώπινης εμπειρίας.

Όπως ένας αστροναύτης
που βλέπει μια προοπτική

που πολύ λίγοι από εμάς
θα μπορέσουν ποτέ να μοιραστούν,

αναρωτιέται και παρακολουθεί καθώς παίρνει

τις πρώτες ανάσες του

και ονειρεύεται να γυρίζει πίσω στο σπίτι.

Έτσι αρχίζει η ζωή στα 57, λέει.

Ένα νήπιο δεν έχει καμιά
συμπεριφορά στο ξεκίνημά του,

αλλά ένας άνθρωπος επιμένει
στον κόσμο του κάθε μέρα.

Λίγοι από εμάς θα χρειαστεί
να αντιμετωπίσουμε φυσικούς περιορισμούς

στο βαθμό που ο πατέρας μου τους έχει,

αλλά όλοι θα βιώσουμε στιγμές παράλυσης

στη ζωή μας.

Ξέρω ότι συχνά αντιμετωπίζω τοίχους

που φαίνονται εντελώς ανυπέρβλητοι,

αλλά ο πατέρας μου επιμένει

ότι δεν υπάρχουν αδιέξοδα.

Αντ 'αυτού, με προσκαλεί στο δικό του χώρο
της από κοινού ίασης

για να δώσω τον καλύτερο μου εαυτό,

και αυτός να δώσει
τον καλύτερο του εαυτό σε μένα.

Η παράλυση ήταν μια αρχή για τον ίδιο.

Ήταν μια ευκαιρία για να αναδυθεί,

να αναζωπυρώσει τη δύναμη της ζωής,

να καθίσει αρκετό καιρό με τον εαυτό του

έτσι ώστε να αγαπήσει με προσήλωση
τη δημιουργία.

Σήμερα, ο πατέρας μου
δεν είναι πλέον κλειδωμένος.

Κινεί το λαιμό του με ευκολία,

ο σωλήνας σίτισης του έχει αφαιρεθεί,

αναπνέει με τους δικούς τους πνεύμονες,

Μιλάει αργά με τη δική του σιγανή φωνή,

και δουλεύει κάθε μέρα

να πετύχει περισσότερη κίνηση
στο παράλυτο σώμα του.

Αλλά το έργο δεν πρόκειται
ποτέ να τελειώσει.

Όπως λέει ο ίδιος,
«Ζω σε ένα διαλυμένο κόσμο,

και έχουμε ιερή εργασία να κάνουμε.»

Ευχαριστώ.

(Χειροκροτήματα)