3 lessen in succes van een Arabische zakenvrouw

Professionele Arabische vrouwen worstelen met meer verantwoordelijkheden dan hun mannelijke collega's en ze hebben veel meer met culturele starheid te maken dan westerse vrouwen. Wat kan hun succes ons leren over vastberadenheid, concurrentie, prioriteiten en vooruitgang?
Terugkijkend op haar carrière als ingenieur, voorvechter en moeder in Abu Dhabi, deelt Leila Hoteit drie lessen met ons om te gedijen in de moderne wereld.

Mama, wie zijn deze mensen?

Het was een onschuldige vraag
van mijn dochter Alia

toen ze ongeveer drie was.

We liepen met mijn man

in één van de luxe winkelcentra
in Abu Dhabi.

Alia staarde naar een gigantische poster
midden in het winkelcentrum.

Daarop stonden de drie leiders
van de Verenigde Arabische Emiraten.

Terwijl ze tegen me aanstond,

bukte ik en legde aan haar uit
dat dit de leiders waren van de VAE

die hard hadden gewerkt
aan de opbouw van deze natie

en aan het bewaren van de eenheid.

Ze vroeg: "Mama, waarom zien we hier,

maar ook in Libanon,
waar opa en oma wonen,

nooit foto's van machtige vrouwen
aan de muur?

Zijn vrouwen dan niet belangrijk?"

Dit is waarschijnlijk de moeilijkste vraag
die ik als ouder moest beantwoorden,

en overigens ook in de 16 jaar
van mijn beroepsleven.

Ik ben opgegroeid in Libanon,

ik was de jongste van twee dochters
van een hardwerkende piloot,

tevens uitvoerend directeur
van de Libanese luchtvaartmaatschappij,

en van een superzorgzame
thuisblijfmoeder en oma.

Mijn vader moedigde mij en mijn zus aan
om een opleiding te volgen,

ondanks dat onze cultuur
in die tijd benadrukte

dat zonen en niet dochters
daartoe gemotiveerd moesten worden.

Ik was een van de weinige meisjes
van mijn generatie

die op haar 18e
in het buitenland ging studeren.

Mijn vader had geen zoon,

en dus werd ik die in zekere zin.

Nu, tientallen jaren later
hoop ik dat ik hem niet teleurstelde

en dat hij trots kan zijn op zijn 'zoon'.

Ik haalde mijn bachelor- en
doctoraatsdiploma in elektrotechniek,

deed R&D in het VK,
werd consultant in het Midden-Oosten.

Ik werkte altijd in mannen-omgevingen.

Eerlijk gezegd kwam ik nooit een rolmodel
tegen waar ik me mee kon identificeren.

Mijn moeders generatie deed niet zoveel
met professioneel leiderschap.

Er waren wel wat aanmoedigende mannen

maar niemand wist met welke eisen
en spanningen ik te maken had,

de spanningen die vooral intens werden
toen ik mijn twee eigen kinderen kreeg.

Hoewel westerse vrouwen ons,

de arme, onderdrukte Arabische vrouwen,
graag advies geven,

leven zij andere levens
met andere beperkingen.

Dus moesten de Arabische vrouwen van
mijn generatie hun eigen rolmodel worden.

We moeten meer ballen hooghouden
dan Arabische mannen

en we hebben met meer culturele starheid
te maken dan de westerse vrouw.

Als gevolg daarvan denk ik dat wij,
arme, onderdrukte vrouwen

eigenlijk toch wel bruikbare, en zeker
hardverdiende lessen kunnen delen,

lessen die nuttig kunnen blijken

voor iedereen die streeft naar succes
in de moderne wereld.

Dit zijn mijn drie lessen.

["Maak van hun sh*t jouw brandstof."]

(Gelach)

(Applaus)

Er is een woord dat iedereen noemt
als de sleutel tot succes,

veerkracht.

Wat is veerkracht nu precies
en hoe ontwikkel je die?

Ik geloof simpelweg dat veerkracht

het vermogen is om shit
om te zetten in brandstof.

In mijn vorige baan,

werkte ik samen met een man
die ik John zal noemen.

Ik vormde samen met John een team
en ik werkte hard

in de hoop dat hij zou merken
hoe goed ik was

en dat hij mij zou steunen
om partner van het bedrijf te worden.

Naast mijn consulting-projecten
schreef ik ook met passie

over de empowerment
van vrouwen in de economie.

Op een dag presenteerde ik mijn onderzoek
aan een groep MBA-studenten.

John zat er ook bij

en luisterde voor de eerste keer
naar de details van mijn studie.

Toen ik bezig was met mijn presentatie,

zag ik John vanuit mijn ooghoek.

Hij was nogal rood aangelopen

en zat onderuitgezakt in zijn stoel,
vol van schaamte.

Mijn presentatie eindigde
met een luid applaus

en we haastten ons naar buiten
en in de auto.

Daar ontplofte hij.

"Wat jij daar deed, was onacceptabel!

Je bent een consultant, geen activist!"

Ik zei: "John, ik snap het niet.

Ik presenteerde een paar
gendergelijkheid-indices,

en een paar conclusies
over de Arabische wereld.

Ja, we staan onderaan de index,

maar wat heb ik gezegd dat
niet op waarheid gebaseerd is?

Hij antwoordde: "De hele premisse
van je studie klopt niet.

Wat je doet, is gevaarlijk

en het maakt het sociale weefsel
van onze samenleving kapot."

Hij pauzeerde en voegde toe:

"Als vrouwen kinderen hebben,
moeten ze thuisblijven."

De tijd stond heel even stil,

en het enige waar ik in alle verwarring
aan kon denken, was:

"Vergeet dat partnerschap maar, Leila.

Dat gaat nooit gebeuren."

Het duurde een paar dagen

voordat dit incident
en de gevolgen tot me doordrongen,

maar toen dat eenmaal gebeurde,
trok ik drie conclusies.

Ten eerste, dit was zijn probleem,

zijn complex.

Veel mensen denken zo in onze gemeenschap,

maar ik laat dit
niet mijn probleem worden.

Ten tweede, dat ik een andere sponsor
nodig had, en wel snel.

(Gelach)

Ik kreeg er trouwens één
en hij was geweldig.

En ten derde, dat ik John zou laten zien
wat vrouwen met kinderen allemaal kunnen.

Ik pas deze les ook toe
op mijn persoonlijke leven.

Terwijl ik hard aan mijn carrière werkte,

werd ik vaak aangemoedigd,

maar ik kwam ook vaak mannen,
vrouwen en koppels tegen,

die duidelijk een probleem hebben
met mijn man en mij,

omdat we allebei een carrière hebben.

Dan kom je zo'n welmenend koppel tegen,

dat je tijdens een familie- of
of vriendenbijeenkomst

recht voor z'n raap vertelt,
dat je geen goede moeder kunt zijn

als je zoveel tijd
in je carrière investeert, toch?

Ik zou liegen als ik zou zeggen
dat dit mij niets doet.

Mijn kinderen zijn
het allerbelangrijkste voor me,

en de gedachte dat ik hen
tekort zou schieten, is ondraaglijk.

Maar net zoals met John,

herinnerde ik mezelf eraan
dat dit hun probleem is,

hun complex.

In plaats van te reageren,

gaf ik hen een grote glimlach

terwijl ik in knipperlicht

het volgende plaatje
in gedachten voor me zag.

Wees gelukkig, het maakt mensen gek.

(Applaus)

Weet je, als jonge vrouw heb je
in zulke situaties twee opties.

Je kunt deze negatieve boodschappen,
die naar je hoofd worden gegooid,

tot je door laten dringen

en je een mislukkeling laten voelen,

alsof het onhaalbaar zou zijn
om ooit succesvol te zijn,

of je kiest ervoor

om andermans negativiteit
hun probleem te laten zijn,

en die te transformeren
in jouw persoonlijke brandstof.

Ik heb geleerd om altijd
voor de tweede optie te kiezen,

en dat heeft mij
alleen maar sterker gemaakt.

Het is waar wat ze zeggen:

succes is de beste wraak.

Sommige vrouwen in het Midden-Oosten

hebben geluk als ze een echtgenoot
hebben die hen daarin steunen.

Correctie: Ik moet zeggen
'die slim genoeg zijn'

want met wie je trouwt is je eigen keuze,

en je trouwt liever met iemand die je
steunt als je een carrière wil opbouwen.

De Arabische man draagt nog steeds
niet evenredig bij aan het huishouden.

Het wordt niet verwacht
in onze gemeenschap

en zelfs afgekeurd
als iets wat niet mannelijk is.

Onze gemeenschap veronderstelt
dat voor Arabische vrouwen

de belangrijkste bron van geluk,
het geluk en de voorspoed

van haar man en kinderen zijn.

Ze leeft voornamelijk voor haar familie.

Dingen veranderen,
maar het zal tijd kosten.

Op dit moment betekent het
dat de Arabische vrouw

haar huis perfect in orde moet hebben,

ervoor moet zorgen dat het hun kinderen
aan niets ontbreekt,

en haar veeleisende carrière moet managen.

Om dit te bereiken, hier ben ik
op de harde manier achter gekomen,

moet je je professionele vaardigheden
toepassen op je persoonlijke leven.

Beschouw je leven als je werk.

Zo doe ik het in mijn persoonlijke leven.

Iets dat je moet weten
over het Midden-Oosten

is dat bijna elke familie toegang heeft
tot huishoudelijke hulp.

De uitdaging daarvoor is
hoe je effectief iemand kunt vinden.

Net zoals in het zakelijk leven
heb ik mijn selectie,

voor iemand die mij ondersteunt
met de kinderen terwijl ik werk,

gebaseerd op doorverwijzingen.

Cristina had vier jaar
voor m'n zus gewerkt,

ik was verzekerd
van de kwaliteit van haar werk.

Ze is nu volledig geïntegreerd
als familielid,

ze is bij ons sinds Alia
zes maanden oud was.

Ze zorgt ervoor dat alles
op rolletjes loopt als ik werk

en ik zorg ervoor
dat ze haar taken optimaal

voor haarzelf en voor mijn kinderen
kan uitvoeren,

net zoals ik dat doe
voor mijn beste talent op het werk.

Deze les is van toepassing
op elke kinderopvangsituatie,

of het nu om een au pair gaat,
kinderopvang,

of een part-time oppas
die je met iemand anders deelt.

Kies zorgvuldig, en zorg
voor een optimale situatie.

Als je mijn kalender bekijkt,

zie je dat op elke werkdag

tussen 19 en 20:30 's avonds,
anderhalf uur

geblokkeerd is onder het kopje
'tijd met m'n gezin'.

Die tijd is heilig.

Dit doe ik al sinds Alia een baby was.

Ik doe er alles aan
om die tijd vrij te houden

zodat ik dan thuis ben
en tijd kan besteden met mijn kinderen.

Ik vraag naar hun dag,

bekijk hun huiswerk met ze,
lees een verhaaltje voor

en geef ze veel kusjes en knuffels.

Als ik op reis ben,
in welke tijdzone dan ook,

maak ik gebruik van Skype en bel ze,
ook al ben ik mijlenver weg.

Onze zoon Burhan is vijf,

en hij leert lezen en rekenen.

Ik heb nog een bekentenis:

ik heb gemerkt dat onze dochter
meer succes heeft

om hem daarbij te helpen dan ik.

(Gelach)

Het begon als een spelletje, maar Alia
vindt het leuk om juf te spelen,

en ik heb gemerkt dat die sessies
Burhan enorm helpen,

maar ook Alia's gevoel
voor verantwoordelijkheid,

en dat het de band tussen hen versterkt,

een win-win situatie.

De succesvolle Arabische
vrouwen die ik ken,

hebben allemaal hun eigen benadering
gevonden in hun beroepsleven,

terwijl ze thuis
nog steeds het leeuwendeel

van de verantwoordelijkheden
op zich nemen.

Maar dit gaat niet alleen om
overleven in je tweeledige rol

als carrièrevrouw en moeder.

Het gaat ook om 'in het nu' leven.

Als ik met mijn kinderen ben,

probeer ik niet aan werk te denken.

In plaats van me zorgen te maken
over de tijd ik met ze besteed,

focus ik me erop om van die minuten
gedenkwaardige momenten te maken,

momenten waarop ik m'n kinderen zie,

hoor en ook echt contact met ze heb.

"Bundel je krachten,
het is geen competitie."

Arabische vrouwen van mijn generatie
staan eerder in de schaduw

als ze opgroeien.

Dit verklaart grotendeels, denk ik,

waarom je zo weinig Arabische vrouwen
in de politiek ziet.

Een voordeel hiervan echter,

is dat we behoorlijk
wat tijd hebben besteed

aan het ontwikkelen van sociale
vaardigheden achter de schermen,

in cafés, in de huiskamer,

aan de telefoon,

een sociale vaardigheid
die erg belangrijk is voor succes,

netwerken.

De gemiddelde Arabische vrouw

heeft een groot netwerk
van vrienden en kennissen.

De meerderheid daarvan is ook vrouw.

In het westen lijkt het erop

dat ambitieuze vrouwen
zich meten aan andere vrouwen

en hopen de meest succesvolle vrouw
in de kamer te zijn.

Dit leidt tot competitief gedrag

tussen professionele vrouwen.

Als er plek is voor
maar één vrouw aan de top

dan blijft er geen plek over
voor anderen, er is minder ontwikkeling.

Over het algemeen zijn Arabische vrouwen

niet in die psychologische
valkuil getrapt.

Geconfronteerd met
een patriarchale samenleving

hebben ze ervaren
dat wanneer je elkaar helpt,

dat goed is voor iedereen.

In mijn vorige baan was ik de hoogst
leidinggevende vrouw in het Midden-Oosten

en dacht men dat investeren
in mijn netwerk van vrouwelijke collega's

niet veel voordelen zou brengen,

en dat ik mijn tijd zou moeten investeren

in het ontwikkelen van relaties met
mannelijke collega's aan de top.

Maar twee van mijn grootste doorbraken
kwamen door steun van andere vrouwen.

Het was het hoofd marketing
die mij aanvankelijk

voordroeg als jonge wereldleider
van het Wereld Economisch Forum.

Zij was bekend met mijn betrokkenheid
in de media en mijn publicaties,

en toen men om haar mening vroeg,

gaf ze mijn naam op.

Het was een jonge Saoedische
consultant en vriendin

die me hielp met mijn eerste project
in Saoedi-Arabië,

een markt waar je als vrouw
moeilijk greep op kunt krijgen.

Zij introduceerde me bij een klant,

en die introductie heeft geleid
tot vele projecten in Saoedi-Arabië.

Nu heb ik twee senior vrouwen
in mijn team,

en hen succesvol maken
is de sleutel van mijn succes.

Vrouwen komen steeds verder in de wereld,

niet snel genoeg, maar we gaan voorwaarts.

De Arabische wereld maakt ook vooruitgang,
ondanks veel recente tegenslagen.

Dit jaar hebben de VAE vijf nieuwe
vrouwelijke ministers in het kabinet,

en acht vrouwelijke ministers in totaal.

Dat is bijna 28% van het kabinet,

en meer dan veel ontwikkelde
landen kunnen claimen.

Nu is dit de lievelingsfoto
van mijn dochter Alia.

Dit is het resultaat
van fantastisch leiderschap,

maar ook het resultaat
van sterke Arabische vrouwen

die niet opgeven
en constant grenzen verleggen.

Het is het resultaat van Arabische vrouwen
die elke dag besluiten, net zoals ik,

om shit om te zetten in brandstof,

om hun leven zo efficiënt mogelijk
in te richten,

en om samen te werken
en niet te concurreren.

Als ik naar de toekomst kijk,

hoop ik dat mijn dochter op dit podium,

20 of 30 jaar vanaf nu,

zich even trots haar moeders
als haar vaders dochter noemt.

Ik hoop voor mijn zoon

dat in die tijd de uitdrukking
'[zijn] moeders zoon' of 'moederskindje'

een compleet andere betekenis
hebben gekregen.

Dank je wel.

(Applaus)