سه درس برای موفقیت از زبان یک زن شاغل حرفه‌ای عرب

زنان عرب شاغل و حرفه ای نسبت به همتایان مردشان با مسئولیت های بیشتری دست و پنجه نرم می‌کنند، و نسبت به زنان غربی با سخت گیری فرهنگی بیشتری مواجه می‌شوند. موفقیت های آنها می‌تواند چه چیزی به ما دربارۀ پایداری، رقابت، اولویت‌ها و ترقی بیاموزد؟ با ترسیم حرفه‌اش بعنوان یک مهندس، مشاور و مادر در ابوظبی، لیلا هوتیت سه درس برای موفقیت در دنیای مدرن را به اشتراک می‌گذارد.

"مامان،این آدما کی هستند؟"

این سوال معصومانۀ دختربچه ام، آلیا بود.

حدوداً وقتی سه ساله بود.

همراه همسرم داشتیم

در یکی از فروشگاه های بزرگ
و مجلل ابوظبی پیاده روی میکردیم.

آلیا داشت به پوستر بزرگ و بلندی که وسط
فروشگاه نصب شده بود، نگاه میکرد.

در آن، عکس سه تا از حاکمان
امارات متحده عربی بود.

همانطور که به پهلوم چسبیده بود

خم شدم و توضیح دادم که آن عکس
حاکمان امارات است.

کسانی که خیلی تلاش کردند
تا کشورشان را توسعه دهند

و وحدتش را حفظ کنند.

او پرسید، «مامان، چرا جایی
که ما زندگی میکنیم

ودر لبنان جایی که پدربزرگ و
مادربزرگ زندگی میکنند

ما هیچ وقت تصویر زنان قدرتمند را
در خیابانها نمی بینیم؟»

آیا به خاطر این است که زنان مهم نیستند؟

احتمالاً این سختترین سوالی بود
که در سالهای مادر بودنم

و حتی در بیش از ۱۶ سال
زندگی حرفهایم، باید جواب میدادم.

من در زادگاهم در لبنان بزرگ شدم،

کوچکترین دختر از دو دختر یک خلبان زحمت کش

و مدیر عملیاتهای خطوط هوایی لبنان بودم،

و یک مادربزرگ و مادر خانه دار
و فوق العاده حمایت کننده داشتم.

پدرم من و خواهرم را تشویق میکرد
که تحصیلاتمان را ادامه بدهیم

با وجود اینکه
فرهنگ آن زمان تأکید داشت

که باید به پسرها انگیزه
فعالیت حرفه ای داد نه دخترها.

من یکی از معدود دختران نسل خودم بودم

که در ۱۸سالگی برای درس خواندن
به خارج از کشور رفتم.

پدرم، فرزند پسر نداشت،

و من یکجورهایی پسرش شدم.

چند دهه جلوتر برویم. امیدوارم در نقش
پسر پدرم باعث افتخارش بوده

و خیلی بد نبوده باشم.

من لیسانس و دکتری در رشته مهندسی برق
گرفتم، دوره تحقیق و توسعهام را

در انگلستان گذراندم و به عنوان
مشاور در خاورمیانه کار کردم.

من همیشه در محیطهای مرد سالار بوده ام.

راستش را بگویم هرگز سرمشقی
که بتوانم با او همزاد پنداری کنم نیافتم.

کسی از نسل مادرم
به مدیریت حرفه ای علاقه نداشت.

در طول مسیر چند مردی
که مشوقم باشند بودند،

اما از مطالبات و فشارهایی
که در برابر من بود بیخبر بودند،

فشارهایی که بطور خاص زمانی
که صاحب دو فرزند زیبایم شدم، شدید شد.

و هرچند زنان غربی عاشق این هستند که ما
زنان عرب بیچاره و مظلوم را نصیحت کنند،

اما زندگی و محدودیتهای آنان
با ما متفاوت است.

بنابراین ما زنان عرب نسل من
باید الگوهای خودمان میشدهایم.

ما باید بیشتر از مردان عرب
تقلا میکردهایم،

و نسبت به زنان غربی با سخت گیری
فرهنگی بیشتری مواجه بودهایم.

در نتیجه، من دوست دارم فکر کنم
ما زنان بیچاره و مظلوم در حقیقت درسهای

مفیدی برای به اشتراک گذاشتن داشته باشیم
که البته بسیار به زحمت به دست آمدهاند،

درسهایی که شاید برای کسی که آرزو دارد

در جهان مدرن موفق شود، مفید باشد.

سه درس من اینها هستند.

[«گ*شان را به سوخت خود تبدیل کنید.»]

(خنده حضار)

(تشویق حضار)

کلمهای هست که همه
به عنوان کلید موفقیت ترویج میدهند:

انعطاف پذیری.

خب، انعطاف پذیری دقیقاً چیست؟
و چگونه پرورش مییابد؟

من معتقدم انعطاف پذیری
تنها توانایی تبدیل گه به سوخت است.

در شغل قبلیام، خب قبل از شرکت فعلیام،

با مردی کار میکردم که بهش جان خواهیم گفت.

من با جان همکار شده بودم
و سخت کار میکردم.

به امید اینکه متوجه بشود، من چقدر عالیام

و از من حمایت کند تا در شرکت سهیم شوم.

من، علاوه بر انجام دادن
پروژه های مشاورهایم،

درباره موضوع توانمندسازی
اقتصادی زنان هم با علاقه مینوشتم.

یک روز، این فرصت را داشتم که تحقیقم را

در اتاقی پر از دانشجویان
کارشناسی ارشد مدیریت بازرگانی ارائه دهم.

جان یکی از حضار بود

و برای اولین بار
به جزئیات تحقیقم گوش میداد.

همانطور که در ارائهام پیش میرفتم،

میتوانستم از گوشۀ چشمم جان را ببینم.

صورتش صورتی پررنگی شده بود

و از خجالت آشکار
به زیر صندلیش سر خورده بود.

من ارائهام را تمام کردم
و حضار تشویقم کردند.

ما با عجله بیرون آمدیم و سوار ماشین شدیم.

آنجا او منفجر شد.

«کاری که تو آنجا کردی غیر قابل قبول بود!

تو یک مشاوری، نه یک فعال اجتماعی!»

گفتم: «جان، من نمیفهمم.

من چند شاخص برابری جنسیتی

و نتایجی درباره جهان عرب ارائه دادم.

بله، اتفاقاً امروزه با توجه
به این شاخص ما در وضع بدی هستیم.

اما کدام حرف یا بخش
از ارائۀ من واقعی نبود؟»

او جواب داد، «اساس تحقیق تو اشتباه است.

کاری که تو میکنی خطرناک است
و اساس اجتماعی جامعۀ ما را در هم میشکند.

مکث کرد، سپس اضافه کرد،

«وقتی زنان بچهدار میشوند،
جایشان در خانه است.»

زمان برای مدت زیادی متوقف شد،

و من در شلوغی ذهنم تنها میتوانستم
فکر کنم و تکرار کنم که:

«تو میتوانی آن شراکت را فراموش کنی، لیلا.

هرگز اتفاق نخواهد افتاد.»

چند روز طول کشید تا من
کاملاً این اتفاق و معانی آن را هضم کنم،

و وقتی هضم کردم، به سه نتیجه رسیدم.

یک، اینکه اینها مشکلات او بودند.

عقدههای او بودند.

ممکن است بسیاری مانند او
در جامعۀ ما باشند،

اما من هرگز اجازه نمیدهم
که مشکلات آنها تبدیل به مشکلات من شوند.

دو، من نیاز به حامی دیگری داشتم، سریعاً.

(خنده حضار)

اتفاقاً، حامی دیگری پیدا کردم،
و واقعاً عالی بود.

و سه، من به جان نشان خواهم داد که زنان
بچه دار توانایی انجام چه کارهایی را دارند.

من این درس را به همین اندازه
در زندگی شخصیم به کار میگیرم.

همانطور که در حرفهام پیشرفت کردهام،

حرفهای تشویق کننده خیلی شنیدهام.

اما با زنان، مردان،
و زوجهای بسیاری هم مواجه شدهام

که مشخصاً با اینکه من و همسرم راه زوجی

که هر دو شاغل هستند را
انتخاب کرده ایم، مشکل دارند.

پس این زوج خوش نیت را داریم

که در یک جمع خانوادگی یا یک جمع دوستانه

مستقیماً به شما میگویند

بیخیال، حتماً میدانی که با اینهمه ارزشی

که برای شغلت قائلی،
مادر عالیای نیستی، درسته؟

اگر بگویم این کلمات
ناراحتم نکرد، دروغ گفتهام.

بچههای من عزیزترین چیز من هستند.

و فکر اینکه شاید به طریقی در حقشان
کوتاهی کرده باشم غیر قابل تحمل است.

اما همانطور که با جان برخورد کردم،

سریع به خودم یادآوری کردم
که اینها مشکلات آنها هستند.

عقدههای آنها هستند.

پس به جای پاسخ دادن،

یکی از بزرگترین
لبخند هایم را تحویلشان دادم

و در یک چشم بهم زدن

نشانهٔ بعدی را در ذهنم دیدم.

[خوشحال باش، این مردم را دیوانه میکند.]

(تشویق حضار)

میدانید به عنوان زنی جوان
در این شرایط دو گزینه دارید.

یا میتوانید با این پیامهای منفی
که به سویتان روانه است،

یکی شده و بگذارید به شما
حس شکست را القاء کنند،

گویی که رسیدن به موفقیت آنقدر دشوار است
که هرگز به آن نمیرسید،

یا اینکه می توانید منفی گرایی دیگران را
مسالۀ شخصی آنها بدانید.

و در عوض آن را
به سوخت شخصی خود تبدیل کنید.

من یاد گرفتم همیشه پی گزینۀ دوم را بگیرم،

و فهمیدهام که بر قدرتم میافزاید.

و این گفته حقیقت دارد:

موفقیت بهترین انتقام است.

برخی زنان در خاورمیانه

به حد کافی خوش شانس هستند و با کسی
ازدواج میکنند که حامی راه حرفهایشان است.

تصحیح میکنم: « به حد کافی باهوش»،

چون کسی که با او ازدواج میکنید
انتخاب خود شماست، و بهتر است

اگر میخواهید فعالیت
حرفه ای طولانی داشته باشید

با کسی ازدواج کنید که حمایتتان کند.

امروزه هنوز، یک مرد عرب
به میزان برابر در خانه مشارکت نمیکند.

به سادگی این مسئله در
جامعۀ ما مورد انتظار نیست.

و حتی بعنوان کاری خارج از مردانگی
از آن خرده گرفته میشود.

و برای زن عرب جامعهٔ ما
هنوز فکر میکند

که منبع اصلی خوشبختی او
باید خوشبختی و رفاه

بچهها و شوهرش باشد.

او غالباً به خاطر خانوادهاش وجود دارد.

چیزها در حال تغییرند اما زمان میبرد.

اکنون، این به این معناست
که زن عرب شاغل و حرفه ای

باید به نحوی خانهٔ بینقصی داشته باشد،

مطمئن شود که به همۀ نیازهای
بچههایش پاسخ داده میشود

و شغل سختش را مدیریت کند.

برای موفق شدن در این راه، من با تجربههای
سخت به این نتیجه رسیدهام که شما باید

مهارتهای حرفهایتان را که به سختی به دست
آوردهاید در زندگی شخصیتان به کار ببرید.

باید برای زندگیتان کار کنید.

من اینگونه در زندگی شخصیام عمل میکنم.

چیزی که باید درباره خاورمیانه بدانید

این است که تقریباً همۀ خانواده ها به کمک
خانگی مقرون به صرفه دسترسی دارند.

بنابراین چالش، استخدام موثر است.

همانطور که در زندگی حرفهایم
انجام میدهم، من اساس انتخاب

کسی که وقتی من سرکارم
از بچه هایم مراقبت میکند را

بر مبنای محکمی گذاشتهام.

کریستینا چهار سال با خواهرم کار کرده است،

و کیفیت کارش بخوبی ثابت شده است.

او اکنون کاملا عضوی از خانوادۀ ماست،

از شش ماهگی آلیا با ما بوده است.

او مطمئن میشود که وقتی من سرکارم
خانه در آرامش است.

و من مطمئن میشوم که توانمندش کنم

که او و بچه هایم شرایط مطلوبی داشته باشند.

همانطور که به بهترین استعدادم
سر کار بها میدهم.

این درس در مورد همۀ
موقعیتهای بچه داری به کارتان میآید.

پرستار خانگی، مهدکودک،

پرستار نیمه وقت که با کس دیگری
مشترک استفاده میکنید.

با دقت بسیار انتخاب کنید،
و توانمند سازی کنید.

اگر به تقویم من نگاه کنید،

خواهید دید که همۀ روزهای کاری

یک ساعت و نیم از هفت تا هشت و نیم
بعد از ظهر به وقت امارات متحده عربی

به نام «وقت خانواده» پر است.

این زمان مقدس است.

من اینکار را از وقتی
آلیا بچه بود انجام دادهام.

من هر کاری در توانم باشد انجام میدهم
که از این زمان محافظت کنم

تا آن ساعت برای گذراندن وقت کافی
با بچههایم خانه باشم.

دربارۀ روزشان از آنها بپرسم،

تکالیفشان را چک کنم، قبل از خواب
برایشان داستان بخوانم.

و خیلی بغل و بوسشان کنم.

اگر در سفر باشم،
در هر منطقه زمانیای که باشم،

با اسکایپ با بچههایم تماس میگیرم
حتی اگر چندین مایل از آنها دور باشم.

پسرمان برهان پنج سالش است،

و دارد خواندن و ریاضیات ساده یاد میگیرد.

اعتراف دیگری برایتان دارم:

فهمیدهام که دخترم در واقع

در آموزش این مهارتها
به او موفقتر از من است.

(خنده حضار)

اولش بازی بود، اما آلیا عاشق این است
که نقش معلم را برای برادرش بازی کند،

و من متوجه شدهام که این جلسات
واقعاً سواد برهان را بهتر کرده،

حس مسئولیت آلیا را افزایش داده،

و رابطه این دو را هم قوی کرده است،

شرایط برد-برد برای همه.

زنان عرب موفقی که میشناسم

هر کدام رویکرد منحصر به فردی را
برای پیشبرد زندگی خود یافتهاند

در حالیکه همچنان بیشتر

مسئولیتها را در منزل به دوش میکشند.

اما فقط موضوع بقا یافتن در نقش دوگانۀ شما

به عنوان یک زن شاغل و مادر نیست.

موضوع در لحظه حضور داشتن است.

وقتی با کودکانم هستم

سعی می کنم کار را از زندگیمان بیرون کنم.

به جای این که نگران باشم
چند دقیقه میتوانم هرروز با آنها بگذرانم،

سعی در تبدیل این دقایق
به لحظاتی خاطره انگیز دارم،

لحظاتی که کودکانم را میبینم،

حرفهایشان را میشنوم،
با آنها ارتباط برقرار می کنم.

[«متحد شوید، رقابت نکنید.»]

زنان عرب نسل من وقتی بزرگ میشدند،

چندان جلو چشم نبودند.

به همین خاطر به نظرم تا حدودی گویا باشد

که چرا زنان کمی را
در سیاست جهان عرب میبینید.

مزیت این اما

این است که ما زمان زیادی را

صرف پرورش دادن مهارتی اجتماعی
در پشت پرده کرده ایم.

در کافیشاپها، در اتاقهای نشیمن

پشت تلفن،

مهارتی اجتماعی
که برای موفقیت بسیار مهم است.

ایجاد شبکه ارتباطی.

من میتوانم بگویم که یک زن عرب معمولی

شبکهٔ بزرگی از دوستان و آشنایان دارد.

که بخش زیادی از آنان هم زن هستند.

در غرب، به نظر میرسد که زنان جاه طلب
معمولاً خود را با زنان دیگر مقایسه میکنند

به امید آنکه بعنوان موفق ترین زن
در جمع شناخته شوند.

این منجر به چیزی میشود
که بسیار درباره اش صحبت شده است،

رفتار رقابتی میان زنان حرفهای.

اگر تنها جای یک زن در مراتب بالا باشد،

پس شما نمیتوانید برای دیگران جا باز کنید،
چه برسد به اینکه کمک کنید بالا بیایند.

زنان عرب به طور کلی،

در این دام روانی نیافتادهاند.

در مواجهه با جامعهای مرد سالار،

فهمیدهاند که کمک کردن به یکدیگر

به نفع همگی است.

در شغل قبلیم من بلند مرتبه ترین زن
در خاورمیانه بودم،

پس ممکن است کسی فکر کند که ارزش قائل شدن
برای شبکه ارتباطیِ زنان همکارم

نمیتوانست فایدۀ زیادی داشته باشد.

و اینکه به جایش باید وقتم را

صرف بهبود روابطم
با مردان هم رده و ارشد کنم.

با این حال دو تا از بزرگترین پیشرفتهایم
به لطف حمایت زنان دیگر اتفاق افتاد.

این سرپرست بازاریابی بود
که در ابتدا پیشنهاد کرد

من به عنوان یک رهبر جهانی جوان
در مجمع جهانی اقتصاد در نظر گرفته شوم.

او با تعاملات رسانه ای و مقالاتم آشنا بود،

و زمانی که از وی خواسته شد
نظرش را اعلام کند،

اسم من را مطرح کرد.

یک دوست زن و مشاور جوان
اهل عربستان سعودی بود

که به من کمک کرد اولین پروژه ام را
در عربستان سعودی بفروشم،

بازاری که دستیابی به آن
به عنوان یک زن آسان نبود.

او مرا به یک مشتری معرفی کرد،

و آن معرفی منتهی به اولین مورد از
پروژه های بسیار بعدیم در عربستان سعودی شد.

امروز در تیمم دو زن ارشد دارم،

و مراقب موفقیت آنها هستم
چون برای موفقیت خودم مهم است.

زنان به پیشروی در دنیا ادامه میدهند،

نه چندان سریع اما در حرکت هستیم.

دنیای عرب هم در حال پیشروی است،
علی رغم تمام مشکلات اخیر.

همین امسال، امارات متحده عربی
پنج وزیر زن جدید در کابینه منصوب کرد

که در جمع هشت زن میشوند.

تقریبا ۲۸٪ کابینه،

و میتوان ادعا کرد بیشتر از
خیلی از کشورهای توسعه یافته.

امروز این تصویر مورد علاقۀ دخترم آلیاست.

بدون شک این امر نتیجهٔ رهبری عالی،

و همچنین نتیجه زنان قدرتمند عربی است

که تسلیم نشده و پیوسته در حال
پس زدن محدودیتها هستند.

به خاطر زنان عربی است
که هرروز مثل من تصمیم می گیرند

که گه را تبدیل به سوخت کنند،

کار را از زندگی خود سوا نگه دارند،

و به جای رقابت کردن با هم متحد شوند.

همانطور که به آینده نگاه میکنم،

آرزوهایم برای دخترم

زمانی که ۲۰ یا ۳۰ سال بعد اینجا میایستد

این است که او به همان اندازهای
که از دختر پدرش بودن احساس غرور میکند،

از دختر مادرش بودن هم احساس غرور کند.

آرزوهایم برای پسرم

این است که تا آن موقع عبارت
«پسر مادرش» یا «بچه ننه»

کاملا معنای متفاوتی داشته باشد.

متشکرم.

(تشویق حضار)