Gezegeni besleyen bir cenaze merasimi

İşte size er ya da geç hepimizin cevaplayacağı bir soru: Öldüğünde vücudunuza ne olsun istersin? Cenaze evi müdürü Caitlin Doughty bizi kaçınılmaz ölüme hazırlayacak yolları arıyor. Bu düşündürücü konuşmada defin ile ilgili başka seçeneklerden haberdar olacaksınız. Bedenin yeniden kazanımı ve çevre korumaya yönelik defin gibi bu seçenekler, bedenimizi yeryüzüne çevre dostu, sade ve bilinçli bir şekilde kazandıran yöntemlerdir.

Ben öldüğümde,

bedenimi açıkta bıraksınlar ki
hayvanlar tarafından yensin.

Bedenin böyle hayvanlara yem
edilmesi her yiğidin harcı değildir.

(Kahkahalar)

Belki de çoktan ailenizle ölüm
sonrasını konuşmuşsunuzdur.

Belki de, ne bileyim,
yakılmakta karar kılmışsınızdır.

Daha açık konuşmak gerekirse

ölü bedenim için önerim
şu anda pek de yasal sayılmaz

ama örnekleri de yok sayılmaz.

İnsanlık tarihi boyunca
ölülerimizi açıkta bırakıyoruz.

Buna teşhir defni denir.

Aslında daha konuşurken gerçekleşiyordur.

Tibet'in dağlık bölgelerinde mesela.

Onlarda adı "gökyüzü defni"dir.

Bedenin akbabalara yem edildiği bir tören.

Hindistan'ın Mumbai şehrinde
Parsi dini mensupları

ölülerini "Sessizlik Kuleleri"
dedikleri yapılara koyarlar.

Bunlar ufak genel kültür bilgileri

ama yine de Batı'da yaygın değiller.

Bize uyan şeyler değiller.

Amerika'da cenaze merasimi
kimyasal mumyalama

ve ardından yerel bir
mezarlığa definden ibarettir

ya da son zamanlarda yakılma.

Ben yeni vejetaryen oldum.

Yani hayatımın yaklaşık ilk 30 yılını

elime geçen hayvanı afiyetle

yutarak geçirdim.

O zaman ben öldüğümde
neden sıra onlara geçmesin?

(Kahkahalar)

Ben de bir hayvan değil miyim?

Biyolojik bakımdan, bu odadaki
herkes hayvan değil mi?

Hepimizin hayvan olduğu
gerçeğini kabullenmek

korkunç sonuçlar doğurabilir.

Bunun anlamı, hepimizin
yeryüzündeki diğer canlılar gibi

ölüp çürüyeceğimizi kabullenmektir.

Son dokuz yıldır
cenaze işinde çalışıyorum.

Önce ceset yakma fırını operatörü oldum,

sonra cenaze levazımatçısı.

Son zamanlarda da kendi
cenaze evimi açtım.

Ve iyi haberlerim var:

Eğer "ölüp çürüme" meselesini
göz ardı etmek isterseniz

cenaze evleri size bu konuda her türlü

yardımı sağlar.

Bu milyon dolarlık bir iş sahası.

Ekonomik olarak model
aldığı şey ise cesedin

korunması, temizlenmesi
ve güzelleştirilmesi ilkesi.

Niyetleri ne olursa olsun

cenaze endüstrisi insanların
istisna sayılması ilkesini destekler.

Ne kadar süreceği,

neye mal olacağı,

çevreye etkileri önemli değildir.

Bunu yapacağız, çünkü buna değeriz!

Ölümün yıkıcı

ve karmaşık bir doğası
olduğunu görmezden geliriz.

Çürümenin güzelliğini de.

Geldiğimiz yere, toprağa
dönüşün güzelliğini de.

Şimdi yanlış anlamayın beni.

Cenaze töreninin önemini
kesinlikle anlıyorum,

özellikle de sevdiklerimiz
söz konusu olduğunda.

Fakat bu töreni çevremize zarar vermeden

gerçekleştirmemiz gerekiyor.

Bu yüzden yeni seçeneklere
ihtiyacımız var.

Yine koruma, temizlik ve güzellik
kavramlarına dönelim.

Ölü bir bedenle başlayalım.

Cenaze endüstrisi cenazenizi

kauçuk yalıtkanlı metal veya
ahşap bir tabutla

defnetmenizi önerecektir.

Mezarlıkta, defin günü bu tabut
aşağıya, içi metal döşeli

bir mezara indirilecek.

Beton, metal ve ahşap gibi
bütün bu kaynakları harcayıp

ölülerimizi dev yeraltı kalelerinde
muhafaza ediyoruz.

Mezarlıkta defni seçtiyseniz

naaşınız etraftaki toprağa değmez bile.

Bedeniniz kurda kuşa yem olmaz,

toprağa karışmaz.

Dahası, cenaze endüstrisi,
bir çeşit mumyalama tekniğiyle

bedeninizi kimyasal olarak korur.

Bu işlemde vücuttaki kan boşaltılır,

yerine toksik, kanserojen
formaldehid koyulur.

Toplum sağlığı için
yaptıklarını söylerler,

çünkü ölü beden tehlikeli olabilir.

Ama etrafta bir doktor olsa,

bu iddia ancak ölen,

Ebola tarzı bulaşıcı bir
hastalık taşırsa mümkün der.

Dürüst olmak gerekirse,
oldukça nahoş ve kötü kokulu

bir süreç olan bedenin çürümesi

bile gayet güvenlidir.

Hastalığa yol açan bakterinin,
çürüyen bedendeki ile

alakası yoktur.

Son olarak, cenaze endüstrisi
cesedi güzelleştirir.

Size, annenizin ya da babanızın
ölü bedeninin bu hâliyle

yeterince iyi olmadığını söylerler.

Cesede makyaj yaparlar.

Bir takım elbiseye sokarlar.

Hatta daha canlı görünsün
diye boya enjekte ederler.

Huzur içinde dinlensin.

Mumyalama da işin aldatmacası.

Ölüm ve sonrası çürümenin bu
gezegendeki organik hayatın,

doğal bir sonucu olmadığı
yanılsaması için.

Şimdi, bu güzelleştirme,
temizlik, koruma sistemi

size uymuyorsa

yalnız değilsiniz.

Daha çevre dostu bir ölüm şeklini

bulmaya çalışan bir sürü
cenaze evi sahibi,

tasarımcı ve çevreci var.

Bu insanlara göre ölüm illa ki

el değmemiş, purda mavisi
bir takımla makyajdan ibaret değil.

Şüphe yok ki

defin sürecimiz pek de
sürdürülebilir değil.

Kaynakların harcanması ve
kimyasallara bağımlılığımıza bir bakın.

Cesedi yakmak bile

genelde çevre dostu bir
seçenek diye bilinir,

fakat ceset başına 800 km'lik araba
yolculuğuna denk yakıt harcar.

Peki, şimdi ne yapalım?

Geçen yaz Kuzey Karolina dağlarındaydım.

Güneşin alnında kovalarca
çalı çırpı taşıdım.

Western California Üniversitesi'nin
"Ceset Çiftliği"nde,

daha doğru bir tabirle, bir
"vücut çürüme tesisi"ndeydim.

Bilime bağışlanmış
bedenler buraya getirilir

ve adli tıp adına bunların
çürümesi incelenir.

O gün, 12 vücut çürümenin çeşitli
evrelerinde açıkta bırakılmıştı.

Bazıları iskelete dönmüştü.

Bir tanesinin mor pijaması vardı.

Birinin de yüzünde hâlâ sarı sakalı vardı.

Adli tıp gerçekten büyüleyicidir,

ama orada olma nedenim başkaydı.

Ordaydım çünkü Katrina Spade
adında bir meslektaşım

bedeni yakmak yerine
doğaya gübre olarak

kazandırmak üzerine çalışıyor.

Bunun adına, "bedenin
yeniden kazanımı" diyor.

Yıllardır bunu sığırlarla
yapıyoruz aslında.

Hayalindeki tesiste,

aile gelip sevdiklerinin bedenini
besin değeri yüksek

bir karışımın içine bırakabilir,
bu karışım da 4-6 hafta içinde

bedeni, kemikler de dâhil,
toprağa dönüştürebilir.

Bu 4-6 hafta içinde

molekülleriniz başka moleküllere çevrilir,

resmen dönüşüm geçirirsiniz.

Bir sürü insanın bir ağacın altına

gömülmeyi veya ağaç olmak istediği

bir dünyada,

bu mümkün mü?

Geleneksel bir ceset fırınında
geriye küller kalır.

Organik olmayan kemik parçaları,

kalın, kirecimsi bir tabakaya dönüşür.

Bu küller toprağa doğru yayılmazsa

bir ağacın gelişimine
zarar bile verebilir.

Ama bedeniniz yeniden toğrağa dönerse
yani gerçekten toprak olursa

ağacı da besleyebilirsiniz

ve istediğiniz gibi, ölümünüzden
sonra da doğaya yararınız dokunur.

Hak ettiğiniz şey budur.

Şimdi yakılmaya alternatif
bir seçenek bu.

Peki ya mezarlıkların geleceği?

Bir sürü kişi bunlara dahi
gerek olmadığını savunuyor.

Çünkü kullanılabilir
toprak alanını daraltıyorlar.

Peki ya bunun çerçevesini değiştirirsek

ve ceset, toprağın düşmanı değil,

potansiyel koruyucusu hâline gelse?

Çevre korumaya yönelik
definden bahsediyorum.

Büyük arazilerin bir vakıfça alınıp

içine birkaç naaş gömüldükten sonra

dokunulmaz ve üzerine imar
yapılmaz hâle getirilmesinden.

Bu yüzden adına "çevre korumaya
yönelik defin" deniyor.

Kendinizi öldükten sonra bir ağaca
zincirlemeniz gibi bir şey.

"Hayır, gitmeyeceğim!

Gerçekten, gidemem.
Şuracıkta çürüyeceğim.

(Kahkahalar)

Ailenin mezarlığa verdiği tüm para

bu arazinin bakımı
ve korunmasına harcanır.

Ne bir mezar taşı, ne de
bildiğimiz türden bir mezar var.

Mezarlar araziye yayılmış.

Narin tümsekler hâlinde.

Üzerlerinde bir kaya ya da metal bir levha

ya da sadece GPS'le ulaşılabilir hâlde.

Ne mumyalama var,

ne ağır, metal tabut.

Benim cenaze evimde de tabutlar var.

Söğüt ve bambudan yapılmış.

Ama açıkçası aile üyelerimizin çoğu
basit bir kefen seçiyor sadece.

Bir sürü mezarlıkta sırf peyzaja
uysun diye zorunluluk olan

büyük duvarlı mezarlar yok.

Aileler buraya gelip doğanın
keyfini çıkarabilir,

hatta bir ağaç ya da çalı dikebilirler.

Gerçi sadece bölge iklimine
uygun bitkilere izin var.

Ölüler de kolayca doğaya karışır böylece.

Bu tür mezarlıklar umut vaat ediyor.

Hem kentsel, hem kırsal
bölgeler için yeşil alan sağlıyor.

Bölge bitkilerinin ve hayvanlarının
bölgeye tekrar kazandırılmasını da.

Ayrıca yürüyüş yolları,

manevi ibadet alanları,

ders ve etkinlik alanları

ve doğa ile yasın buluşmasını sağlıyor.

Her şeyden önemlisi, yine bir çukurda

çürüme şansını sağlıyor.

Haberiniz olsun,

toprak

bizi özlüyor.

Birçok insan

cenaze endüstrimizin

kendileri için çalışmadığını
anlamaya başlıyor.

Birçoğumuz için

temizlenip güzelleştirilmek
aslında bizi yansıtmaz.

Hayattaki yerimizi yansıtmaz.

Ölülerimizi defnetme yolumuzu değiştirmek
iklim değişikliğini bitirir mi?

Hayır.

Ama cesur bir adım olur.

Bu gezegenin birer vatandaşı
olduğumuzu görmemizi sağlar.

Daha sade ve bilinçli bir ölüm için

bir şansımız olur en azından.

Teşekkürler.

(Alkışlar)