Ứng dụng độ co giãn cung cầu

Trong bài học này, chúng ta sẽ tìm hiểu những ứng dụng thực tế của độ co giãn, sử dụng ví dụ từ chiến dịch giải phóng nô lệ ở Sudan và ảnh hưởng của chiến dịch mua lại súng trên nước Mỹ.

Khóa học kinh tế vi mô: http://mruniversity.com/cifts/principles-economics-microeconomics

Ðặt câu hỏi về bài giảng: http://mruniversity.com/cifts/principles-economics-microeconomics/elasticity-examples-appluggest#QandA

Video tiếp theo: http://mruniversity.com/cifts/principles-economics-microeconomics/taxes-subidies-def d?nh-tax-wedge

♪ (âm nhạc) ♪

- [Alex] Trong video trước,
Tyler đã giới thiệu chủ đề

giải phóng nô lệ

và cách thức mà độ co giãn
giúp ta hiểu hệ quả của giải phóng nô lệ.

Trong video này,
ta sẽ tìm hiểu sâu hơn và chỉ ra

cách phân tích vấn đề thông qua
cung, cầu và độ co giãn.

Ta cũng sẽ tìm hiểu
những ứng dụng thực tế khác

của độ co giãn.

Bắt đầu thôi!

- [Tyler] Nào, ta cùng phân tích nhé!

Ta đặt giá nô lệ
ở trục tung,

và số lượng ở trục hoành.

Và đây là nhu cầu mua nô lệ
của những chủ nô tiềm năng.

Vậy, đây là cầu - nếu bạn
muốn nói - của những người xấu.

Ta nên bắt đầu
bằng một trường hợp điển hình.

Giả sử với
cung của nô lệ

hoàn toàn không co giãn,
tức là không hề có thay đổi,

thì lượng cung nô lệ
không chịu ảnh hưởng của giá cả.

Với những giả thiết này,
độ cân bằng nằm ở điểm A

với giá 15 đô la/nô lệ,

và với 1000 nô lệ

bị bắt giam

mỗi kỳ,
trong trường hợp này là mỗi năm.

Giờ hãy xem...

chiến dịch giải phóng nô lệ sẽ làm gì?

Vâng, chiến dịch giải phóng nô lệ
đã làm tăng

cầu về nô lệ.

Vậy nên nhu cầu mua nô lệ

giờ đây dịch chuyển
sang đường màu đỏ.

Và đây là nhu cầu
của những chủ nô tiềm năng

cộng thêm nhu cầu của
những người giải phóng nô lệ.

Vì vậy, đây là tổng
cầu về nô lệ.

Và với tổng cầu mới
tăng lên như vậy,

thì ta thấy
mức cân bằng ở điểm B

với giá 50 đô la/nô lệ.

Giá nô lệ
tăng lên là một điều tốt,

xét từ quan điểm
của chiến dịch,

bởi nói một cách ngắn gọn,
giá càng cao

thì càng khiến
chủ nô

không muốn mua nô lệ nữa.

Chính giá cả tăng lên
đã đẩy họ ra khỏi thị trường.

Thế đấy...
Người giải phóng nô lệ

đang khiến giá nô lệ
tăng cao tới mức

chủ nô tiềm năng
không thể mua nô lệ nữa.

Chủ nô tiềm năng

sẽ mua 1000 nô lệ
với giá ban đầu là 15 đô la/nô lệ.

Khi tăng giá lên 50 đô la,

chủ nô tiềm năng
chỉ mua 200 nô lệ.

Vậy, sau một năm thực hiện
chiến dịch giải phóng,

chỉ còn 200 nô lệ
bị giam cầm,

so với 1000 nô lệ
trước chiến dịch.

Kết quả là chiến dịch
đã giải phóng được 800 nô lệ.

Và trong trường hợp này,

khi mà đường cung
hoàn toàn không co giãn,

thì chiến dịch có tác dụng khá tốt

ở khía cạnh mỗi nô lệ được tự do

đã có thể bị bắt

nếu như không có
chiến dịch giải phóng.

Thực tế là
toàn bộ 800 nô lệ

đã có thể bị bắt giữ,

nếu không có
chiến dịch giải phóng.

Và điều chúng ta
nhìn thấy ngay

là khi đường cung
co giãn nhiều hơn, mọi chuyện sẽ khác.

Khi đường cung co giãn hơn,

thì chính chiến dịch này
có thể làm tăng số người

bị giữ làm nô lệ
ít nhất trong một khoảng thời gian.

Giờ ta hãy cùng xét

trường hợp đường cung
co giãn nhiều hơn.

Về cơ bản, ta sẽ lặp lại
cách phân tích ở trên

nhưng với một đường cung
co giãn nhiều hơn.

Ở đây chúng ta có đường cầu
y chang như trước.

Còn đây là đường cầu
co giãn nhiều hơn.

Bạn để ý thấy tôi đã vẽ các đường này

với giá cân bằng hoàn toàn
giống hệt như trước,

tức là giá ở điểm A.

Giá nô lệ
là 15 đô la

và có 1000 người

bị bắt làm nô lệ
với mức cân bằng ban đầu,

giống như ta có ở phần trước.

Cùng xem tác động
của chiến dịch giải phóng nô lệ nhé!

Chiến dịch sẽ làm tăng
cầu về nô lệ.

Với cầu cao hơn,
thì điểm B

là điểm cân bằng mới.

Tại điểm B,

ta thấy giá
là 30 đô la/nô lệ.

Không còn là 50 đô la/nô lệ nữa,

giá không tăng cao
như trước đây nữa.

Vì sao vậy?

Vâng, giá nô lệ đã không tăng nhiều
như trước,

bởi giá cao hơn
sẽ thúc đẩy một lượng cung lớn hơn.

Vì thế,
điều mà người giải phóng nô lệ đã gây ra

khi tăng
cầu về nô lệ,

là tăng hoa lợi
cho người buôn nô lệ

khiến họ lùng sục và bắt giữ nhiều người hơn.

Và thực tế, trước đây,

người buôn nô lệ bắt giữ
1000 người trong một khoảng thời gian,

thì nay họ bắt giữ
2200 người trong cùng khoảng thời gian đó.

Vậy là số người
bị bắt làm nô lệ

đã tăng thêm 1200 người.

Chiến dịch này vẫn hoạt động
vì lý do sau.

Cầu về nô lệ

của chủ nô
cũng giảm xuống,

không nhiều như trước đây,

bởi giá cả
không tăng cao nữa.

Nhưng giá tăng từ 15 lên 30 đô la

đã làm giảm
cầu về nô lệ

của chủ nô tiềm năng
xuống 600 người.

Vậy chiến dịch này
vẫn thành công

bởi trước khi
chiến dịch bắt đầu,

đã có 1000 người bị bắt giữ.

Sau chiến dịch,
chỉ có 600 người bị bắt,

nên 400 người được thả tự do.

Tuy nhiên, 400 người được
tự do

phải trả giá đắt

bởi giờ đây

thêm 1200 người nữa

bị bắt giữ, ít nhất
trong một khoảng thời gian.

Nhiều người trong số đó
sẽ bị mua lại,

nhưng 1200 trong số 1600 người

được giải phóng
có lẽ sẽ không trở thành nô lệ,

nếu không có
chiến dịch giải phóng nô lệ.

Vậy chiến dịch này cuối cùng

vẫn trả tự do cho nhiều người hơn,

với con số ghi nhận là 1600.

Nhưng 1200 người trong số đó

đã không trở thành nô lệ,

nếu chiến dịch
giải phóng kia không tự

đẩy giá nô lệ lên,

thúc đẩy việc bắt giữ
thêm nhiều nô lệ.

Trên thực tế, chỉ có
400 người được trả tự do.

Vậy nên chiến dịch không
mấy thành công

khi đường cung
co giãn nhiều hơn,

vì hai lý do sau.

Thứ nhất,

số người được giải phóng
thực tế giảm xuống,

song nhu cầu mua nô lệ
không giảm nhiều

do giá cả
không tăng quá cao nữa.

Tuy nhiên, lý do thứ hai là,

để có thể
giải phóng số nô lệ đó,

chúng ta lại thực sự
tạo ra nhiều nô lệ hơn,

vì khiến
nhiều người bị bắt giữ hơn.

Vậy, xét cho cùng,

400 người vẫn được trả tự do.

Thực tế, ít người được chấm dứt
kiếp nô lệ hơn

nhưng để làm được điều đó,
ngay từ ban đầu

chúng ta lại biến nhiều người
thành nô lệ hơn

do bị người buôn
nô lệ bắt giữ.

Vậy, điều này khiến vấn đề
trở nên khó khăn.

Đường cung càng co giãn,

thì chiến dịch
càng ít thành công,

khiến ngày càng nhiều thương vụ
"đáng sợ" kiểu này xuất hiện.

Và bạn còn nhớ
chút kiến thức về độ co giãn chứ?

Cụ thể là,

trong dài hạn, thì đường cung
càng co giãn nhiều hơn.

Vâng, đây chính là điều
chúng ta đã thấy ở Sudan.

Ban đầu,

chiến dịch giải phóng nô lệ
đẩy giá nô lệ lên rất cao,

nhưng khi đường cung
dần trở nên co giãn,

thì giá nô lệ lại bắt đầu giảm

chứ không tăng nhiều như trước nữa.

Và do vậy, chiến dịch giải phóng nô lệ

dần trở nên kém hiệu quả hơn.

Đây là vấn đề cực rắc rối.

Một vấn đề gây nhiều tranh cãi.

Liệu những nhóm hội như
Christian Solidarity International

có gây được ảnh hưởng tốt không?

Có những thương vụ rất khủng khiếp.

Tuy chưa thể lý giải cho
câu hỏi này,

nhưng ít nhất thì bộ môn kinh tế học
có thể chỉ ra phản ứng

và ý nghĩa của cung về mặt đạo đức.

Ta sẽ cùng xem một ứng dụng khác.

Một câu hỏi quan trọng khác

mà ta có thể phân tích
dựa vào khái niệm cung và cầu.

Ảnh hưởng của chiến dịch mua lại súng
là gì?

Chiến dịch này

thường được tài trợ
bởi chính quyền địa phương,

cảnh sát địa phương,
thị trưởng địa phương...

Trong vụ mua lại súng
được tiến hành ở Oakland,

nhà chức trách
đã trả 250 đô la tiền mặt

để mua khẩu súng còn sử dụng được,
mà không chất vấn gì thêm.

Họ thu mua rồi tiêu hủy
đám súng ống đó đi.

Mục đích của chiến dịch
là giảm lượng súng trên đường phố.

Cuối cùng, họ thu được 500
khẩu trong chiến dịch mua lại này.

Những chiến dịch như vậy
vẫn thường được tiến hành.

Từng có một chiến dịch như vậy
tại Thành phố Washington,

tại Rochester, New York,
và khắp nước Mỹ.

Chiến dịch này cũng khá
phổ biến ở cấp độ địa phương.

Câu hỏi là:
Liệu những chiến dịch này có hiệu quả?

Để giải đáp câu hỏi này,
ta có một vài giả định

hoặc cần biết một vài điều
về cung và cầu.

Cụ thể,

giả thiết nào là đúng

về độ co giãn của cung?

Liệu đường cung súng
cho một thành phố như Washington

hay Oakland, California

sẽ co giãn
hay không co giãn?

Hãy nhớ kỹ ý nghĩa của cung
trong từng trường hợp.

Hãy cùng xét

độ co giãn của cung

về súng ở thành phố

như Washington
hay một thị trấn nhé.

Bạn cũng cần nhớ rằng,

trên khắp nước Mỹ

có đến hàng trăm triệu
khẩu súng

và loại vũ khí này
sẽ còn được sản xuất, gia công,

mua bán hàng ngày.

Vậy giả định ta đưa ra

cho đường cung về súng

ở Thành phố Washington là gì?

Cùng tư duy nào!

Tôi sẽ cho bạn một ví dụ
trong slide tiếp theo.

Cung về súng
cho một khu vực địa phương

sẽ rất co giãn.

Nhớ lại ví dụ trước đây,

khi ta xem xét một mức tăng

cầu về xăng
ở Thành phố Washington

liệu có làm tăng giá
xăng ở Thành phố Washington?

Câu trả lời là không,

bởi chỉ cần tăng giá
đôi chút

là xăng dầu sẽ được
chuyển đến từ Virginia,

Maryland,
và các bang khác trên cả nước.

Bạn hãy nhớ rằng,
khu vực càng có tính địa phương

thì đường cung càng co giãn.

Vậy, cầu về xăng ở
Thành phố Washington có tăng

cũng sẽ không làm tăng giá xăng dầu
trên toàn thế giới.

Và thậm chí cũng sẽ không

làm tăng giá xăng
ở Thành phố Washington,

bởi nếu có,

thì người ta sẽ bán xăng
ở Thành phố Washington

thay vì bán ở Virginia,
hay Maryland.

Vậy giá cả
sẽ ngang nhau

trên toàn nước Mỹ.

Điều này cũng đúng với
cung về súng.

Cung về súng
trong một vùng

như Oakland hay Thành phố Washington
sẽ rất co giãn.

Thực tế sẽ khiến bạn ngạc nhiên.

Chiến dịch mua lại súng tại địa phương

sẽ không gây ảnh hưởng
đến lượng súng trên đường phố

cũng như giá mua bán súng.

Ta cùng xem trên biểu đồ nhé!

Đây là đường cầu về súng.

Đây là đường cung,

rất co giãn

bởi đang thể hiện
thị trường địa phương.

Điểm cân bằng ban đầu là A

với mức giá và lượng súng
cụ thể

được tiêu thụ mỗi thời kỳ.

Điều mà chiến dịch mua lại súng
đã làm là tăng

cầu về súng,

dịch chuyển điểm cân bằng sang B.

Chiến dịch đã mua lại được
rất nhiều súng,

nhưng đó

lại chính là phần tăng
trong lượng cung.

Ta để ý thấy chiến dịch
không đẩy giá súng lên.

Chiến dịch không
đẩy được giá súng lên,

vì thế chẳng ai ngừng mua súng cả.

Cần lưu ý, chiến dịch mua lại súng
sẽ chỉ hiệu quả

khi khiến súng
đắt thêm,

và giảm
lượng cầu về súng.

Bởi mọi mức tăng cung

đều phát sinh
từ chính việc mua lại súng,

nên chiến dịch sẽ không khiến giá súng ở Thành phố Washington tăng lên,

không làm giảm
lượng cầu về súng

ở đó,

vì vậy không ảnh hưởng
gì đến số lượng súng.

Bây giờ,
điều gì sẽ xảy ra

nếu Thị trưởng
trả 250 đô la/khẩu súng,

thì người ta sẽ lục lọi tủ giả,

tìm bằng được một khẩu súng cũ,
chất lượng kém,

tóm lại là khẩu súng
họ không muốn giữ lại.

Họ sẽ đem nộp
khẩu súng này,

rồi vài tuần hoặc vài tháng sau
họ sẽ tậu một khẩu súng mới.

Bạn hãy xem xét theo cách này.

Thử tưởng tượng
vì một lý do vớ vẩn nào đó,

chính quyền Thành phố Washington

muốn giảm lượng người
đi giày thể thao.

Vậy nên họ tiến hành
chiến dịch mua lại giày thể thao.

Với giá 50 đô la, họ sẽ mua bất cứ
đôi giày nào, không cần chất vấn gì thêm.

Vâng, tất nhiên người ta
lại sẽ lục tủ,

tìm kiếm một đôi giày
thể thao cũ

mà họ chẳng cần đến nữa
rồi đem nộp.

Họ sẽ đem bán

những đôi giày đó
cho chính phủ.

Nhưng về lâu về dài,
liệu người dân Thành phố Washington

sẽ không đi giày nữa?

Thậm chí là không
đi giày thể thao nữa? Không.

Họ có thể sẽ nộp giày thể thao,

nhưng vài tuần sau,
vài tháng sau,

họ sẽ mua
một đôi giày thể thao mới toanh.

Ta vẫn chưa thay đổi được
giá giày thể thao,

nên cũng chưa thay đổi được
lượng cầu về giày thể thao,

thành thử cứ đứng mãi
ở điểm cân bằng.

Khi chiến dịch kết thúc,

ta vẫn sẽ
dậm chân tại điểm cân bằng A.

Vậy nên chiến dịch mua lại súng
ở địa phương không hiệu quả.

Theo tôi, chiến dịch này
thực sự chỉ lãng phí thời gian.

Nhưng không có nghĩa là
ta không thể làm gì cả.

Ta có thể điều
thêm cảnh sát trên đường,

ta có thể đối phó
tội phạm theo những cách khác,

nhưng chiến dịch mua lại súng
sẽ không hiệu quả.

Thêm vào đó, một vài quốc gia,

như Úc, đã yêu cầu thực hiện
chiến dịch mua lại súng,

chiến dịch bắt buộc,

ở những nơi mà họ từng cấm súng,
sau đó mua lại súng.

Bởi đó là quy định bắt buộc,
lại áp dụng trên cả nước,

nên có thể loại bỏ được
súng trên đường phố,

nhưng ở đây, ta đang nói đến
chiến dịch ở địa phương.

Và do độ co giãn của cung,
nên chiến dịch này

sẽ không thể
tác động lên lượng súng

ở địa phương,
kể cả giá mua bán súng

và theo tôi, chiến dịch sẽ
hoàn toàn không hiệu quả.

Thật thú vị
bởi chút kiến thức kinh tế học

có thể giúp bạn lý giải

và cải thiện được
chính sách công.

Hy vọng là, bạn có thể hiểu rõ

độ co giãn
của cung về súng,

mặc dù ta vẫn thường thấy
những chính sách như vậy:

dù không hiệu quả
nhưng vẫn được thực hiện.

Chỉ cần chút kiến thức
về kinh tế học,

là có thể cải thiện chính sách công

miễn là chúng ta được ủy thác.

Thế nhé, cảm ơn các bạn rất nhiều.
Hẹn gặp lại trong những phần sau.

- [Lời dẫn] Nếu muốn tự kiểm tra,
hãy nhấn “Practice Questions.”

Còn nếu đã sẵn sàng học tiếp,
hãy nhấn "Next Video".

♪ (âm nhạc) ♪