Return to Video

Waarom mensen zich aansluiten bij sekten - Janja Lalich

  • 0:08 - 0:13
    Toen priester Jim Jones
    zijn volkstempel had opgericht in 1955,
  • 0:13 - 0:16
    konden weinigen zich
    zijn gruwelijke einde voorstellen.
  • 0:16 - 0:20
    Deze progressieve religieuze beweging
    werd razend populair en kreeg de steun
  • 0:21 - 0:24
    van de meest prominente politici
    uit San Francisco.
  • 0:24 - 0:29
    Maar in 1977, na beschuldigingen
    van hersenspoelingen en misbruik,
  • 0:29 - 0:32
    vertrok Jones met honderden volgers
  • 0:32 - 0:36
    om de commune Jonestown
    te stichten in Guyana.
  • 0:36 - 0:41
    Geportretteerd als een utopisch paradijs
    was de stad meer een gevangeniskamp
  • 0:41 - 0:45
    en toen een delegatie van het congres
    de omstandigheden kwam onderzoeken,
  • 0:45 - 0:48
    voerde Jones zijn laatste plan uit.
  • 0:48 - 0:54
    Op 18 november 1978 vonden
    909 mannen, vrouwen en kinderen de dood
  • 0:54 - 0:58
    nadat ze waren gedwongen
    een giftig drankje te drinken.
  • 0:58 - 1:03
    Dat akelige beeld is inmiddels
    vereeuwigd in dit simpele zinnetje
  • 1:03 - 1:06
    om eensgezind sekte-achtig
    denken te typeren:
  • 1:06 - 1:08
    'Ze dronken de Kool-aid'.
  • 1:08 - 1:11
    Tegenwoordig zijn er
    duizenden sekten wereldwijd.
  • 1:11 - 1:14
    Het is belangrijk om twee dingen
    over ze te weten.
  • 1:14 - 1:17
    Ten eerste zijn
    niet alle sekten religieus.
  • 1:17 - 1:19
    Sommige zijn politiek,
  • 1:19 - 1:23
    therapie-gebaseerd, gericht
    op zelfontwikkeling, of anderszins.
  • 1:23 - 1:24
    Aan de andere kant
  • 1:24 - 1:28
    zijn niet alle nieuwe religies
    wat wij noemen sekten.
  • 1:28 - 1:32
    Dus wat definieert precies
    ons moderne concept van sekten
  • 1:32 - 1:35
    en waarom doen mensen mee?
  • 1:35 - 1:38
    Globaal genomen is een sekte
    een groep of beweging
  • 1:38 - 1:42
    met een gezamenlijk streven
    naar een meestal extreme ideologie
  • 1:42 - 1:45
    die doorgaans wordt belichaamd
    in een charismatische leider.
  • 1:45 - 1:49
    En hoewel slechts weinige zo dodelijk
    waren als Jonestown of Heaven's Gate,
  • 1:49 - 1:54
    die eindigde in een massale zelfdoding
    van 39 mensen in 1997,
  • 1:54 - 1:58
    hebben de meeste sekten
    dezelfde basiskenmerken.
  • 1:58 - 2:02
    Een typische sekte vereist een hoge mate
    van betrokkenheid van haar leden
  • 2:02 - 2:04
    en handhaaft een strikte hiërarchie,
  • 2:04 - 2:07
    welke nietsvermoedende
    aanhangers en nieuwelingen
  • 2:07 - 2:09
    afgescheiden houdt
    van de operationele kern.
  • 2:09 - 2:12
    Het beweert antwoorden te geven
    op belangrijke vragen van het leven
  • 2:12 - 2:14
    door zijn filosofie,
  • 2:14 - 2:16
    samen met het vereiste recept
    voor verandering
  • 2:16 - 2:20
    dat een nieuw lid transformeert
    tot een ware gelovige.
  • 2:20 - 2:24
    En het belangrijkste: het gebruikt zowel
    formele en informele systemen
  • 2:24 - 2:28
    van invloed en zeggenschap
    om de leden gehoorzaam te houden,
  • 2:28 - 2:34
    met weinig tolerantie voor
    interne onenigheid of externe controle.
  • 2:34 - 2:37
    Je kunt je afvragen of sommige
    van deze beschrijvingen
  • 2:37 - 2:40
    ook van toepassing kunnen zijn
    op gevestigde religies.
  • 2:40 - 2:43
    In feite beschreef
    het woord 'cultus' oorspronkelijk
  • 2:43 - 2:46
    mensen die de verering
    van bepaalde goden cultiveren
  • 2:46 - 2:49
    door rituelen te verrichten
    en tempels te handhaven.
  • 2:49 - 2:53
    Maar na verloop van tijd ging het
    buitensporige toewijding betekenen.
  • 2:53 - 2:55
    Veel religies zijn als sekten begonnen
  • 2:55 - 3:00
    maar in de samenleving geïntegreerd
    naarmate ze groeiden.
  • 3:00 - 3:04
    Een moderne sekte, aan de andere kant,
    scheidt de leden van de rest.
  • 3:04 - 3:08
    In plaats van haar leden
    richtlijnen te geven voor een beter leven,
  • 3:08 - 3:10
    probeert een sekte
    hen direct te controleren
  • 3:10 - 3:12
    van persoonlijke en familierelaties
  • 3:12 - 3:15
    tot financiële middelen
    en leefomstandigheden.
  • 3:16 - 3:19
    Sekten eisen ook gehoorzaamheid
    aan menselijke leiders,
  • 3:19 - 3:21
    wat meestal overtuigende mensen zijn
  • 3:21 - 3:24
    met autoritaire en narcistische trekken
  • 3:24 - 3:29
    en gemotiveerd door geld,
    seks, macht, of alle drie.
  • 3:29 - 3:34
    Terwijl de sekteleider zijn charisma
    gebruikt om volgelingen aan te trekken,
  • 3:34 - 3:37
    werkt verdere uitbreiding
    als een piramidespel
  • 3:37 - 3:41
    waarin de oudere leden nieuwe aanwerven.
  • 3:41 - 3:44
    Sekten weten heel goed
    wie ze moeten hebben
  • 3:44 - 3:46
    vaak gericht op mensen
    die pas in de buurt zijn komen wonen,
  • 3:46 - 3:51
    of die recent een persoonlijk
    of professioneel verlies hebben ondergaan.
  • 3:51 - 3:53
    Eenzaamheid en de zoektocht naar betekenis
  • 3:53 - 3:58
    maken iemand gevoelig voor aardige mensen
    die communiteit bieden.
  • 3:58 - 4:00
    Het rekruteringsproces kan subtiel zijn
  • 4:00 - 4:03
    en soms duurt het maanden
    om een band te bouwen.
  • 4:03 - 4:06
    Feitelijk wordt meer dan 2/3
    van de sekteleden
  • 4:06 - 4:10
    door een vriend, familie
    of collega aangeworven,
  • 4:10 - 4:13
    waarvan de uitnodigingen
    moeilijk zijn te weigeren.
  • 4:13 - 4:18
    Eenmaal in de sekte krijgen leden te maken
    met vele vormen van indoctrinatie.
  • 4:18 - 4:22
    Sommige gebruiken onze natuurlijke neiging
    om sociaal gedrag na te doen
  • 4:22 - 4:24
    of bevelen te volgen.
  • 4:24 - 4:26
    Andere methoden kunnen intenser zijn
  • 4:26 - 4:29
    door dwingende overtuigingstechnieken
  • 4:29 - 4:32
    die inspelen op op schuld,
    schaamte en angst.
  • 4:32 - 4:37
    In veel gevallen schikken leden zich
    uit verlangen om erbij te horen
  • 4:37 - 4:41
    en om de beloofde beloningen te bereiken.
  • 4:41 - 4:44
    De sfeer van de sekte
    ontmoedigt kritisch denken,
  • 4:44 - 4:46
    waardoor het moeilijk wordt
    om te twijfelen
  • 4:46 - 4:50
    wanneer iedereen om je heen
    een absoluut geloof belijdt.
  • 4:50 - 4:54
    De resulterende interne conflict,
    bekend als cognitieve dissonantie,
  • 4:54 - 4:55
    houdt je ingesloten,
  • 4:55 - 5:01
    omdat elk compromis het pijnlijker maakt
    om te erkennen dat je bent bedrogen.
  • 5:01 - 5:04
    En hoewel de meeste sekten
    de leden niet tot hun dood leiden,
  • 5:04 - 5:05
    kunnen ze toch schadelijk zijn.
  • 5:06 - 5:09
    Door de basisvrijheden van denken,
    meningsuiting en associatie te ontnemen,
  • 5:09 - 5:12
    belemmeren sekten de emotionele
    en psychologische ontwikkeling
  • 5:12 - 5:14
    van hun leden,
  • 5:14 - 5:16
    wat met name een probleem
    is voor kinderen,
  • 5:16 - 5:20
    die worden beroofd van normale
    ontwikkelingsactiviteiten en mijlpalen.
  • 5:20 - 5:24
    Toch zullen vele sekteleden
    uiteindelijk een uitweg vinden,
  • 5:24 - 5:28
    hetzij door hun eigen besef,
    de hulp van familie en vrienden
  • 5:28 - 5:33
    of wanneer de sekte door druk
    van buitenaf of schandalen uiteenvalt.
  • 5:33 - 5:36
    Vele sekten zijn wellicht
    moeilijk te identificeren
  • 5:36 - 5:39
    en van sommige zijn de overtuigingen,
    hoe vreemd ze ook zijn,
  • 5:39 - 5:42
    beschermd door de godsdienstvrijheid.
  • 5:42 - 5:45
    Maar als ze dingen gebruiken
    zoals intimidatie, bedreigingen,
  • 5:45 - 5:48
    illegale activiteiten of misbruik
  • 5:48 - 5:50
    kan de wet optreden.
  • 5:50 - 5:55
    Geloven in iets mag niet ten koste gaan
    van familie en vrienden
  • 5:55 - 5:59
    en als iemand je vraagt
    om je relaties of moraal op te geven
  • 6:00 - 6:02
    in het algemeen belang
  • 6:02 - 6:06
    zullen zij je waarschijnlijk uitbuiten
    voor hun eigen doeleinden.
Title:
Waarom mensen zich aansluiten bij sekten - Janja Lalich
Speaker:
Janja Lalich
Description:

Zie de volledige les hier: http://ed.ted.com/lessons/why-do-people-join cults-janja-lalich

Tegenwoordig zijn er duizenden sekten wereldwijd. In grote lijnen is een sekte een groep of beweging met een gezamenlijk streven naar een meestal extreme ideologie die doorgaans is belichaamd in een charismatische leider. Maar wat onderscheidt sekten precies van andere groepen – en waarom doen mensen mee? Janja Lalich beschrijft hoe sekten hun leden werven en manipuleren.

Les van Janja Lalich, animatie door Globizco.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
06:27
Peter van de Ven approved Dutch subtitles for Why do people join cults?
Peter van de Ven accepted Dutch subtitles for Why do people join cults?
Peter van de Ven edited Dutch subtitles for Why do people join cults?
Peter van de Ven edited Dutch subtitles for Why do people join cults?
Willem Toet edited Dutch subtitles for Why do people join cults?
Willem Toet edited Dutch subtitles for Why do people join cults?
Willem Toet edited Dutch subtitles for Why do people join cults?

Dutch subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.