Bản đồ hạnh phúc

Các ứng dụng bản đồ giúp chúng ta tìm ra lộ trình nhanh nhất để đến nơi. Thế nhưng, sẽ thế nào nếu ta chấp nhận đi lang thang? Nhà nghiên cứu Daniele Quercia trình diễn "bản đồ hạnh phúc", ứng dụng cập nhật không chỉ con đường bạn muốn đi, mà còn cả những thứ mà bạn muốn cảm nhận khi di chuyển dọc theo nó.

Tôi cần phải thú nhận.

Là một nhà khoa học kiêm kỹ sư,

trong nhiều năm liền,
tôi đã quá tập trung vào hiệu suất.

Hiệu suất
có thể trở thành lối mòn,

và hôm nay tôi sẽ kể
cho các bạn về hành trình

đưa tôi ra khỏi lối mòn
trở về với thực tế phong phú.

Vài năm trước,
sau khi hoàn thành Chương trình Tiến Sỹ,

ở Luân Đôn, tôi chuyển đến Boston.

Tôi sống ở Boston và làm việc ở Cambridge.

Tôi đã mua một chiếc xe đạp đua
mùa hè ấy, và đạp đi làm mỗi ngày.

Tôi dùng điện thoại để tìm đường đi.

Nó đưa tôi đi qua
đại lộ Mass, Massachusetts,

con đường ngắn nhất
từ Boston đến Cambridge.

Tôi đã đạp xe mỗi ngày
trên đại lộ nhiều xe hơi ấy,

trong suốt một tháng.

Một ngày nọ, tôi chọn đi
con đường khác.

Tôi không rõ vì sao mình đã chọn,
ngày hôm đó, một con đường vòng.

Tôi chỉ nhớ cảm giác
của sự ngạc nhiên;

ngạc nhiên vì tìm thấy
một con đường không có xe hơi,

trái ngược với đại lộ Mass gần đó,
đầy xe;

ngạc nhiên vì tìm thấy
một con đường đầy lá và cây bao phủ.

Đi hết sự ngạc nhiên,
tôi lại cảm thấy xấu hổ.

Làm sao mà tôi
lại mù đường đến thế?

Trong suốt một tháng,

tôi bị mắc kẹt
trong ứng dụng điện thoại

tin rằng hành trình đi làm
duy nhất chỉ là

con đường ngắn nhất.

Trên con đường cô đơn này,
không có suy nghĩ,

không có tận hưởng,

không có niềm vui
hòa mình vào thiên nhiên,

không có khả năng
nhìn vào mắt mọi người.

Sao lại như vậy?

Bởi vì tôi đã giữ chúng
bên ngoài hành trình đi làm của mình.

Bây giờ, để tôi hỏi các bạn:
Liệu có phải chỉ có mình tôi không?

Bao nhiêu bạn từng
sử dụng ứng dụng bản đồ để tìm đường?

Phần lớn, nếu không phải là tất cả.

Đừng hiểu lầm -- ứng dụng bản đồ
là những thay đổi tuyệt vời nhất

khuyến khích mọi người
khám phá thành phố.

Lấy điện thoại ra
và bạn biết ngay phải đi đâu.

Tuy nhiên, với ứng dụng này,
có vẻ chỉ có vài con đường là đến nơi,

trong khi còn có rất nhiều con đường khác
ngoài kia.

Sau trải nghiệm đó, tôi đã thay đổi.

Tôi chuyển hướng tìm kiếm
từ khai phá dữ liệu truyền thống

sang thấu hiểu
cách con người trải nghiệm thành phố.

Tôi sử dụng
công cụ khoa học máy tính

để tái tạo thử nghiệm khoa học xã hội
ở quy mô phức tạp.

Tôi bị say đắm bởi vẻ đẹp
và nguồn cảm hứng

từ những thử nghiệm
khoa học xã hội thuần túy

do Jane Jacobs, Stanley Milgram,
Kevin Lynch tiến hành.

Kết quả của nghiên cứu đó
đã tạo nên những bản đồ mới,

nơi các bạn không chỉ tìm được
con đường ngắn nhất, màu xanh,

mà còn cả con đường thú vị nhất,
màu đỏ.

Điều đó xảy ra như thế nào?

Einstein từng nói:

"Lôgic sẽ dẫn bạn từ A tới B.

Nhưng trí tưởng tượng
sẽ đưa bạn tới cùng trời cuối đất."

Vì thế, với một chút tưởng tượng,

ta cần tìm hiểu

nơi nào trong thành phố
mà mọi người đều thấy đẹp.

Tại trường đại học Cambridge,
với đồng nghiệp,

chúng tôi suy nghĩ
về thử nghiệm đơn giản này.

Nếu tôi cho các bạn thấy
hai cảnh này,

và hỏi rằng
cảnh nào đẹp hơn,

các bạn sẽ chọn cái nào?

Mạnh dạn lên nào.

Ai nói A? Ai nói B?

Thật sáng suốt.

Dựa trên ý tưởng đó,
chúng tôi xây dựng

mô hình dựa vào quần chúng,
một trò chơi trên mạng,

Người chơi được cho xem
những cặp cảnh,

và được yêu cầu chọn
cái nào đẹp, yên tĩnh và vui hơn.

Dựa trên hàng ngàn bình chọn,

chúng tôi tìm kiếm điểm chung,

tìm ra cảnh thành thị nào
làm mọi người cảm thấy vui vẻ.

Sau đó,
tôi tham gia vào Yahoo Labs,

chung đội với Luca và Rossano,

cùng với nhau, chúng tôi tập hợp
những nơi thắng cuộc ở London

để tạo lập bản đồ thành phố mới,

cần thiết cho cảm xúc con người.

Trong bản đồ này,
các bạn không chỉ tìm thấy

đoạn đường ngắn nhất,
từ điểm A đến điểm B

mà còn tìm thấy
đoạn đường hạnh phúc,

một con đường tuyệt đẹp, yên tĩnh.

Trong các cuộc kiểm tra,
những người tham gia

thích thú với con đường hạnh phúc,
xinh đẹp và yên tĩnh

hơn là con đường ngắn nhất,

trong khi chỉ tốn thêm vài phút di chuyển.

Những người tham gia cũng yêu
những kí ức gắn liền với địa điểm.

những kí ức chung
-- tòa nhà BBC xưa;

và những kí ức riêng
-- nơi có nụ hôn đầu.

Chúng cũng gợi lại
cách những con đường

tỏa mùi và phát ra âm thanh.

Vì thế, giả như ta
có một công cụ dẫn đường

đưa ta trở lại
với những con đường thú vị

không chỉ dựa trên thẩm mỹ

mà còn cả mùi vị,
âm thanh, kí ức, thì sao?

Đấy là nơi mà chúng tôi
đang tiến hành nghiên cứu.

Nhìn chung, điều mà tôi muốn làm

là tránh đi mối đe dọa
từ con đường duy nhất,

không cho nó lấy đi trải nghiệm
thành phố một cách trọn vẹn.

Đi trên con đường qua công viên,
chứ không phải qua bãi đậu xe hơi,

và các bạn có
một con đường hoàn toàn khác.

Đi trên con đường tràn ngập
những người mà bạn yêu mến

thay vì đầy ắp xe hơi,
một con đường hoàn toàn khác.

Thật đơn giản.

Tôi muốn kết thúc bài nói
với suy nghĩ này:

các bạn có nhớ "The Truman Show" không?

Một sự trào phúng trong truyền thông

nơi con người không biết
mình đang sống trong thế giới phức tạp.

Có lẽ ta sống trong một thế giới
bị tính hiệu quả làm cho phức tạp.

Hãy nhìn vào
những thói quen hằng ngày,

giống như Truman trong bộ phim,
trốn thoát khỏi thế giới phức tạp.

Vì sao ư?

Nếu bạn cho rằng phiêu lưu là nguy hiểm,

hãy tiếp tục làm
những công việc hằng ngày.

Chết người đấy!

Xin cảm ơn!

(Vỗ tay)