Η μελλοντική ορχήστρα που φτιάχνεις ο ίδιος

Ο Γκε Γουάνγκ φτιάχνει μουσική σε υπολογιστή αλλά δεν πρόκειται για κωδικοποιημένα μπιπ. Με την Ορχήστρα Φορητών Η/Υ του Πανεπιστημίου του Στάνφορντ δημιουργεί νέα όργανα από απρόσμενα υλικά -όπως ένα μπολ από το ΙΚΕΑ- που επιτρέπουν στους μουσικούς να παίζουν μουσική, που είναι και όμορφη και εκφραστική.

Θέλω να σας μιλήσω για ένα πράγμα

και μόνο ένα πράγμα,

και αυτό έχει σχέση με αυτό
που με ρωτάει ο κόσμος,

τι δουλειά κάνεις;

Κι εγώ συνήθως απαντάω,

κάνω μουσική σε υπολογιστή.

Λοιπόν, μερικοί άνθρωποι

απλώς σταματούν να μου μιλάνε
την ίδια στιγμή,

και οι υπόλοιποι που μένουν

έχουν συνήθως αυτό το κενό βλέμμα,

σαν να λένε, τι σημαίνει αυτό;

Και νιώθω πραγματικά
ότι τους στερώ πληροφορίες

με αυτό που τους λέω,

και τότε συνήθως πανικοβάλλομαι

και ξεστομίζω το πρώτο που μου 'ρχεται,

δηλαδή, δεν έχω ιδέα τι κάνω.

Που είναι αλήθεια.

Αυτό συνήθως ακολουθείται
από μια δεύτερη σκέψη,

που είναι,

ό,τι και αν κάνω, το αγαπώ.

Και σήμερα θέλω λοιπόν

να μοιραστώ μαζί σας κάτι που αγαπώ,

και γιατί το αγαπώ.

Και νομίζω ότι θα ξεκινήσουμε
μόνο με αυτή την ερώτηση:

Τι είναι ηλεκτρονική μουσική;

Και θα προσπαθήσω όσο μπορώ
για να δώσω έναν ορισμό,

ίσως λέγοντάς σας μια ιστορία

που αφορά κάποια πράγματα

πάνω στα οποία δουλεύω.

Και το πρώτο πράγμα στην ιστορία μας

θα είναι κάτι που λέγεται ChucK.

Το ChucK λοιπόν είναι γλώσσα
προγραμματισμού για μουσική,

είναι ανοικτός κώδικας, δωρεάν διαθέσιμη,

και πιστεύω ότι κρασάρει εξίσου καλά

με όλα τα σύγχρονα λειτουργικά συστήματα.

Αντί να σας μιλήσω περισσότερο για αυτό,

θα σας κάνω μια επίδειξη.

Επειδή θα το παρακάνω

μόνο για λίγα λεπτά εδώ.

γι' αυτό ήθελα να σας πω, μην φρικάρετε.

Θέλω μάλιστα να σας προσκαλέσω

να παρεκτραπούμε όλοι μαζί.

Αν δεν έχετε γράψει
ούτε μια γραμμή κώδικα στη ζωή σας,

μην ανησυχείτε.

Στοιχηματίζω ότι θα τα καταφέρετε
να ακολουθήσετε.

Το πρώτο πράγμα που θα φτιάξω είναι

ένας ταλαντωτής ημιτονοειδούς κύματος,

και θα ονομάσουμε αυτή τη γεννήτρια

«Γκε».

Και μετά θα συνδέσουμε το «Γκε» με το DAC.

Είναι ένα είδος παραμόρφωσης

στην απόδοση του ήχου στον υπολογιστή.
Εντάξει;

Έτσι έχω συνδεθεί με το ηχείο.

Μετά θα ρυθμίσω τη συχνότητά μου

στα 440 Hz,

και θα δώσω προβάδισμα δύο δευτερολέπτων

μέσα από αυτή τη λειτουργία.

Λοιπόν, αν το έπαιζα αυτό --

(Τόνος) --

θα ακούγατε ένα ηχητικό κύμα στα 440 ΗΖ
για δύο δευτερόλεπτα.

Ωραία. Τώρα θα το κάνω αυτό
αντιγραφή και επικόλληση,

θα αλλάξω απλώς κάποιους αριθμούς,

αυτό 220,5 και το 440 θα το αφήσω έτσι,

και 0,5 και 880.

Διπλασιάζοντας τη συχνότητα,

ουσιαστικά ανεβαίνουμε
στις διαδοχικές οκτάβες,

και έχουμε αυτή την ακολουθία, --

(Τόνοι) -- από τόνους.

Ωραία, φαντάζομαι ότι μπορώ να φτιάξω

κάθε είδους απαίσια μουσική
με ημιτονοειδή κύματα

με αυτό τον τρόπο,

αλλά θα κάνω κάτι
που οι υπολογιστές κάνουν καλά,

που είναι η επανάληψη.

Θα βάλω όλο αυτό

σε μια εντολή επανάληψης υπό συνθήκη,

η εσοχή εδώ είναι καθαρά
για αισθητικούς λόγους.

Είναι καλή πρακτική.

Και όταν κάνουμε αυτό --

(Τόνοι) --

αυτό θα συνεχίσει για λίγο.

Βασικά, μάλλον δεν θα σταματήσει

μέχρι να διαλυθεί ο υπολογιστής.

Αυτό δεν μπορώ να το αποδείξω εμπειρικά,

αλλά ελπίζω να πιστεύετε αυτό που σας λέω.

Έπειτα, θα αντικαταστήσω αυτό το 220

με τη μεταβλητή math.random2f.

Θα παραγάγω έναν τυχαίο αριθμό

ανάμεσα στο 30 και το 1.000

και θα το στείλω στη συχνότητά μου.

Και θα το κάνω αυτό
κάθε μισό δευτερόλεπτο.

(Τόνοι)

Ας το κάνουμε κάθε 200 χιλιοστά
του δευτερολέπτου.

(Τόνοι)

Εκατό.

(Τόνοι)

Εντάξει.

Σ' αυτό το σημείο, έχουμε φτάσει κάτι

που θέλω να το θεωρώ

ως κανονική ηλεκτρονική μουσική.

Αυτό είναι, για μένα,
ο ήχος που πρέπει να κάνει

ένας υπερυπολογιστής

όταν δουλεύει πραγματικά σκληρά.

Αυτός ο ήχος είναι, μοιάζει σαν,

την τετραγωνική ρίζα
των πέντε εκατομμυρίων.

Είναι λοιπόν αυτό ηλεκτρονική μουσική;

Ναι, υποθέτω ότι είναι εξ ορισμού

είδος ηλεκτρονικής μουσικής.

Πιθανόν δεν είναι
το είδος μουσικής που θα ακούγατε

οδηγώντας στην εθνική,

αλλά είναι μια βάση μουσικής
που έχει παραχθεί από υπολογιστή

και χρησιμοποιώντας το ChucK,

ουσιαστικά κατασκευάζουμε όργανα

στην Ορχήστρα Φορητών Η/Υ
του Πανεπιστημίου Στάνφορντ

με έδρα το Κέντρο Μουσικής
και Ακουστικής Έρευνας σε Η/Υ.

Η Ορχήστρα Φορητών Η/Υ
είναι μουσικό σύνολο από λάπτοπ,

ανθρώπους και ειδικές συστοιχίες
από ημισφαιρικά ηχεία.

Ο λόγος που έχουμε αυτά είναι επειδή,

για τα όργανα που δημιουργούμε
μέσω των λάπτοπ,

θέλουμε ο ήχος να βγαίνει

από κάπου κοντά στο όργανο

και στον εκτελεστή,

περίπου όπως από ένα παραδοσιακό,
ακουστικό όργανο.

Δηλαδή, αν έπαιζα ένα βιολί εδώ,

ο ήχος φυσιολογικά
δεν θα έβγαινε από τη μικροφωνική,

αλλά από το ίδιο το μουσικό όργανο.

Έτσι σκοπός αυτών των ηχείων
είναι να κάνουν αυτή την εξομοίωση.

Και όντως, θα σας δείξω

πώς τα κατασκευάζουμε.

Το πρώτο βήμα είναι να πάμε στο ΙΚΕΑ

να αγοράσουμε ένα μπολ σαλάτας.

Αυτό είναι ένα Μπλάντα Ματ
των 28 εκατοστών.

Έτσι λέγεται

και όντως χρησιμοποιώ ένα ίδιο

για τις σαλάτες στο σπίτι, δεν κάνω πλάκα.

Και ως πρώτο βήμα
το γυρνάς ανάποδα,

και μετά κάνεις τρύπες σ' αυτά,

έξι τρύπες σε κάθε ημισφαίριο,

μετά φτιάχνεις μια βάση,

βάζεις ηχεία αυτοκινήτου

μαζί με ενισχυτές
μέσα στην κατασκευή,

τα βάζεις όλα μαζί

και έχεις συστοιχίες
ημισφαιρικών ηχείων.

Προσθέτεις ανθρώπους και λάπτοπ,

και έχεις μια ορχήστρα λάπτοπ.

Και πώς ακούγεται μια ορχήστρα από λάπτοπ;

Επιτρέψτε μου να σας κάνω μια επίδειξη

από περίπου 200 όργανα
που έχουμε δημιουργήσει μέχρι στιγμής

για την Ορχήστρα Φορητών Η/Υ.

Αυτό που πραγματικά θα κάνω
είναι να έρθω εδώ.

Αυτό το πράγμα που έχω μπροστά μου

ήταν παλιά ένα χειριστήριο παιχνιδιών

που λέγεται Gametrak.

Στην ουσία έχει ένα γάντι που φοράς.

Είναι συνδεδεμένο με τη βάση,

και θα εντοπίζει τη θέση του χεριού σου

σε πραγματικό χρόνο.

Σχεδιάστηκε αρχικά
ως χειριστήριο για παιχνίδι γκολφ

για να ανιχνεύει την κίνησή σου
κατά το χτύπημα.

Αποδείχθηκε τελικά

μια τεράστια εμπορική αποτυχία,

τότε μείωσαν τις τιμές στα 10 δολάρια,

οπότε οι μουσικοί ερευνητές σκέφτηκαν,

«Αυτό είναι θαυμάσιο!

Μπορούμε να φτιάξουμε
πρωτότυπα όργανα με αυτά».

Να σας δείξω λοιπόν
ένα όργανο που φτιάξαμε,

ένα από τα πολλά,

και το όργανο λέγεται «Twilight»

και υποτίθεται ότι φέρει
τη μεταφορική έννοια

του να βγάζεις ήχο μέσα από το έδαφος.

Να δούμε λοιπόν αν θα το καταφέρουμε.

(Μουσική)

Και βάλτο πίσω.

Και αν πας αριστερά,

δεξιά,

ακούγεται σαν ελέφαντας που πονάει.

Αυτός είναι ελαφρά μεταλικός ήχος.

Γύρισέ το λίγο.

(Μουσική)

Είναι σαν ιπτάμενο αυτοκίνητο.

Εντάξει.

Το τρίτο είναι σαν να γυρίζεις καστάνια,

γι' αυτό ας το γυρίσω.

(Μουσική)

Είναι μια ελαφρώς διαφορετική διάδραση.

Το τέταρτο είναι ένας βόμβος.

(Μουσική)

Και τέλος ας δούμε,

αυτή είναι τελείως διαφορετική διάδραση

και νομίζω πρέπει να φανταστείτε

ότι υπάρχει ένα τεράστιο αόρατο τύμπανο
εδώ επάνω στη σκηνή,

και πρόκειται να ηχήσει.

(Τύμπανο)

(Γέλια)

Ορίστε λοιπόν, ένα από τα πολλά όργανα
της Ορχήστρας Φορητών Η/Υ.

(Χειροκρότημα)

Ευχαριστώ.

Και όταν τα βάλεις μαζί,

παίρνεις έναν τέτοιο ήχο.

(Μουσική)

Έτσι από την εμπειρία μου
στην κατασκευή πολλών οργάνων

για την Ορχήστρα Φορητών Η/Υ,

και από την περιέργεια να αναρωτιέσαι,

τι θα γινόταν αν πηγαίναμε

αυτά τα εκφραστικά όργανα

σε πολλούς ανθρώπους

μαζί με μια υγιή δόση παράνοιας,

μαζί και τα τρία αυτά πράγματα

με οδήγησαν να γίνω συνιδρυτής
της νεοφυής τότε εταιρείας Smule το 2008.

Η αποστολή της εταιρείας

είναι να δημιουργεί
εκφραστικά φορητά μουσικά όργανα

και ένα από τα πρώτα όργανα
που φτιάξαμε ονομάζεται Οκαρίνα.

Θα σας κάνω μια γρήγορη επίδειξη.

Η Οκαρίνα λοιπόν, --

(Μουσική)

-- βασίζεται στο αρχαίο μουσικό όργανο
που έμοιαζε με το φλάουτο

που ονομαζόταν οκαρίνα,

και αυτή είναι η αγγλική κρεμαστή έκδοση
με τις τέσσερεις τρύπες

και κυριολεκτικά φυσάς στο μικρόφωνο
για να βγάλεις ήχο.

Και ουσιαστικά

εδώ τρέχει ένα προγραμματάκι της ChucK

που ανιχνεύει την ένταση του φυσήματος

και συνθέτει τον ήχο.

(Μουσική)

Και το βιμπράτο μετριέται στο ταχύμετρο

και έτσι μπορείς να έχεις --

(Μουσική)

Εντάξει.
Να σας παίξω ένα τραγουδάκι,

λίγο Μπαχ.

Θα ακούσετε και μια μικρή συνοδεία
μαζί με τη μελωδία.

Η συνοδεία ακολουθεί τη μελωδία,

όχι ανάποδα.

(Μουσική)

Και αυτό σχεδιάστηκε

για να σας δίνει την άνεση

να ανακαλύψετε
πού είναι ο χώρος έκφρασής σας,

και μπορείτε να μείνετε εδώ για λίγο,

για εντυπωσιακό αποτέλεσμα,
αν θέλετε,

και όταν είστε έτοιμοι --

(Μουσική)

Στις μακρύτερες νότες

θα βάλω περισσότερο βιμπράτο

στο τέλος της νότας

για να δώσω λίγο παραπάνω
εκφραστική ποιότητα.

(Μουσική)

Χμ, ωραία συγχορδία
για να κλείσεις το απόσπασμα.

(Χειροκρότημα)

Σας ευχαριστώ.

Μια καλή ερώτηση για την Οκαρίνα θα ήταν,

είναι παιχνίδι ή μουσικό όργανο;
Ίσως είναι και τα δύο,

αλλά για μένα
η πιό σημαντική ερώτηση είναι,

είναι εκφραστική;

Και ταυτόχρονα,

η δημιουργία αυτων των οργάνων

είναι ερώτηση για το ρόλο της τεχνολογίας,

και τη θέση της στην παραγωγή μουσικής.

Προφανώς, για παράδειγμα,

όχι παλιά, περίπου πριν εκατό χρόνια

δεν είναι πολύ σε σχέση
με την ανθρώπινη ιστορία

οι οικογένειες τότε

συνήθιζαν να φτιάχνουν μουσική ομαδικά

σαν κοινό είδος ψυχαγωγίας.

Δεν νομίζω ότι αυτό συμβαίνει

πλέον.

Ήταν πριν το ραδιόφωνο και την ηχογράφηση.

Τα τελευταία εκατό χρόνια,
με την τεχνολογία

έχουμε περισσότερη πρόσβαση στη μουσική

ως ακροατές και καταναλωτές,

αλλά έχω την εντύπωση
ότι φτιάχνουμε λιγότερη μουσική

από ποτέ πριν.

Δεν είμαι σίγουρος γιατί.

Ίσως επειδή είναι πολύ εύκολο
να πατήσεις το κουμπί play.

και ενώ το να ακούς μουσική είναι υπέροχο,

είναι ιδιαίτερη απόλαυση
στο να φτιάχνεις μουσική

που είναι εντελώς ξεχωριστή.

Νομίζω ότι μέρος του λόγου

που κάνω αυτό που κάνω

είναι για να μας πάω λίγο πίσω
στο παρελθόν. Σωστά;

Αν αυτός είναι ο ένας στόχος,

ο άλλος είναι να κοιτάξουμε το μέλλον

και να δούμε
τι μουσικά πράγματα να φτιάξουμε,

που ίσως ούτε όνομα δεν έχουν ακόμα,

που είναι δυνατά λόγω τεχνολογίας,

αλλά ίσως τελικά αλλάξουν
τον τρόπο που φτιάχνουμε μουσική.

Θα σας δώσω ένα παράδειγμα

και αυτό είναι
το άλλο χαρακτηριστικό της Οκαρίνας.

Αυτή είναι μια υδρόγειος σφαίρα,

και εδώ ακούτε

άλλους χρήστες της Οκαρίνας

να φυσούν στο iPhone τους
για να παίξουν κάτι.

Αυτοί είναι οι «G.I.R.» από το Τέξας,

πολλά ονόματα με τρία γράμματα σήμερα,
οι «R.I.K.» από το Λος Άντζελες.

Όλοι παίζουν ωραία,

λίγο μινιμαλιστική μουσική εδώ.

(Μουσική)

Και ο σκοπός γι' αυτό είναι

ότι η τεχνολογία δεν πρέπει
να είναι σε πρώτο πλάνο εδώ,

και,
(Γέλιο)

εμείς του δώσαμε τόση έκταση.

Η πρώτη σκέψη είναι, ξέρεις,

υπάρχει κάποιος κάπου εκεί έξω

που παίζει κάποια μουσική,

και αυτή είναι μια μικρή

αλλά σημαντική σύνδεση ανθρώπων

που μπορεί να κάνει η τεχνολογία.

Σαν τελευταίο παράδειγμα,

και ίσως το αγαπημένο μου,

είναι ότι στον απόηχο του σεισμού του 2011

και της καταστροφής από τσουνάμι
στην Ιαπωνία,

μια γυναίκα έκανε έκκληση
μέσω μιας εφαρμογής μας για τραγούδι

για να πείσει ανθρώπους
να τραγουδήσουν μαζί της

μια έκδοση του «Lean on Me».

Σε αυτές τις εφαρμογές,
υπάρχει ένα χαρακτηριστικό

που επιτρέπει σε κάθε χρήστη
να προσθέσει τη φωνή του

σε υπάρχουσα εκτέλεση κάθε άλλου χρήστη

ή ομάδας χρηστών,

έτσι κατά μία έννοια,

δημιούργησε μια σύναξη αγνώστων
με κοινό σκοπό,

και εντός ολίγων εβδομάδων,

χιλιάδες άνθρωποι προσχώρησαν,

και θα δεις ανθρώπους από όλο τον κόσμο

και όλες αυτές οι γραμμές
να συγκλίνουν στην αρχή

όπου έγινε η πρώτη ερμηνεία του τραγουδιού

και αυτό είναι το Τόκυο.

Και έτσι ακούγεται
όταν είναι 1.000 άνθρωποι.

Αυτές είναι 1.000 φωνές.

(Ηχογράφηση)
♪ Κάποτε στη ζωή ♪

♪ Όλοι πονάμε, όλοι λυπόμαστε ♪

♪ Αλλά αν είμαστε συνετοί ♪

♪ Ξέρουμε ότι πάντα θα υπάρχει αύριο ♪

♪ Γείρε στον ώμο μου ♪

♪ Όταν είσαι αδύναμος ♪

♪ Και θα 'μαι φίλος σου ♪

♪ Θα σε βοηθήσω να συνεχίσεις ♪

♪ Γιατί πολύ σύντομα ♪

♪ Θα χρειαστώ κάποιον ♪

♪ Να γείρω στον ώμο του ♪

♪ Απλά να γείρω -- ♪

Είναι αυτή μουσική από υπολογιστή;

(Χειροκρότημα)

Ήταν αυτή μουσική από υπολογιστή;

Μάλλον ναι.

Είναι κάτι που δεν θα μπορούσες
να κάνεις χωρίς υπολογιστή.

Αλλά ταυτόχρονα,
είναι επίσης τόσο ανθρώπινο,

και νομίζω ότι ουσιαστικά
όσα απάντησα μέχρι τώρα

είναι ο λόγος που ασχολούμαι
με αυτά τα πράγματα,

και ας γυρίσουμε τελικά
στην πρώτη ερώτηση:

Τι είναι η μουσική από υπολογιστή;

Νομίζω ότι η παγίδα εδώ είναι ότι,

για μένα τουλάχιστον,

η ηλεκτρονική μουσική
δεν αφορά τον υπολογιστή.

Απευθύνεται στον άνθρωπο.

Πώς θα χρησιμοποιήσουμε την τεχνολογία

για ν' αλλάξουμε τον τρόπο
που σκεφτόμαστε και πράττουμε

και φτιάχνουμε μουσική,

και ίσως μπορεί να προσθέσει κάτι

στο πώς αλληλοσυνδεόμαστε
μέσα από τη μουσική.

Και με αυτό θέλω να σας πω
ότι αυτή είναι η μουσική από υπολογιστή

και σας ευχαριστώ για την ακρόαση.

(Χειροκρότημα)