Return to Video

Geschiedenis vs. Vladimir Lenin - Alex Gendler

  • 0:07 - 0:09
    Hij was één van
    de meest invloedrijke figuren
  • 0:09 - 0:11
    van de 20e eeuw,
  • 0:11 - 0:12
    die voor altijd de koers
  • 0:12 - 0:15
    van één van de grootste landen
    ter wereld veranderde.
  • 0:15 - 0:16
    Maar was hij een held
  • 0:16 - 0:18
    die een onderdrukkende
    tirannie omgooide
  • 0:18 - 0:21
    of een schurk die
    ze verving door een andere?
  • 0:21 - 0:23
    Het is tijd om Lenin op te roepen
  • 0:23 - 0:26
    voor de zaak 'Geschiedenis vs Lenin'.
  • 0:26 - 0:28
    "Stilte, stilte, hmm.
  • 0:28 - 0:33
    Dus, was het jouw schuld
    dat de band uit elkaar viel?"
  • 0:33 - 0:36
    "Edelachtbare, dit is
    Vladimir Iljitsj Oeljanov,
  • 0:36 - 0:38
    ofwel Lenin, de onruststoker
  • 0:38 - 0:43
    die hielp de Russische tsaar Nicolaas II
    af te zetten in 1917
  • 0:43 - 0:45
    en de Sovjet-Unie stichtte,
  • 0:45 - 0:49
    één van de ergste dictaturen
    van de 20e eeuw."
  • 0:49 - 0:51
    "Ohh."
  • 0:51 - 0:53
    "De tsaar was
    een bloeddorstige tiran
  • 0:53 - 0:56
    die het volk in slavernij
    liet zwoegen."
  • 0:56 - 0:57
    "Dit is onzin.
  • 0:57 - 1:01
    Lijfeigenschap was
    al in 1861 afgeschaft."
  • 1:01 - 1:03
    "En vervangen door
    iets ergers.
  • 1:03 - 1:05
    De fabrieksbazen
    behandelen mensen
  • 1:05 - 1:08
    nog slechter dan
    hun feodale landheren.
  • 1:08 - 1:10
    En anders dan die heren,
  • 1:10 - 1:12
    waren zij altijd aanwezig.
  • 1:12 - 1:17
    Russische arbeiders zwoegden
    elf uur per dag
  • 1:17 - 1:20
    en werden het laagst betaald
    van heel Europa."
  • 1:20 - 1:23
    "Maar tsaar Nicolaas maakte wetten
    om de arbeiders te beschermen."
  • 1:23 - 1:27
    "Hij deed met tegenzin het minst
    mogelijke om revolutie te voorkomen
  • 1:27 - 1:29
    en zelfs daarin faalde hij.
  • 1:29 - 1:31
    Bedenk wat er gebeurde in 1905,
  • 1:31 - 1:35
    nadat zijn troepen het vuur openden
    op vreedzame betogers?"
  • 1:35 - 1:37
    "Ja, en de tsaar eindigde de opstand
  • 1:37 - 1:39
    door een grondwet in te voeren
  • 1:39 - 1:42
    en een gekozen parlement
    in te stellen, de Doema."
  • 1:42 - 1:46
    "Terwijl hij zelf absolute macht behield
    en het ontbond
  • 1:46 - 1:47
    wanneer hij maar wilde."
  • 1:47 - 1:49
    "Misschien waren er
    meer hervormingen gekomen
  • 1:49 - 1:52
    als radicalen, zoals Lenin,
  • 1:52 - 1:54
    niet steeds onrust stookten."
  • 1:54 - 1:58
    "Edelachtbare, Lenin had gezien hoe
    zijn oudere broer Alexandr
  • 1:58 - 2:03
    werd geëxecuteerd door de vorige tsaar
    wegens revolutionaire activiteit.
  • 2:03 - 2:05
    Zelfs na de hervormingen
  • 2:05 - 2:09
    ging Nicolaas door met grootschalige
    onderdrukking en executies.
  • 2:09 - 2:12
    Dit bovenop
    de impopulaire deelname
  • 2:12 - 2:13
    aan de Eerste Wereldoorlog,
  • 2:13 - 2:17
    die aan zo veel Russen hun leven
    en bestaan kostte."
  • 2:17 - 2:19
    "Hm, deze tsaar klinkt niet als
  • 2:19 - 2:20
    zo'n goede kerel."
  • 2:20 - 2:24
    "Edelachtbare, misschien heeft Nicolaas
    zichzelf verdoemd met slechte besluiten,
  • 2:24 - 2:27
    maar Lenin verdient
    hiervoor geen eer.
  • 2:27 - 2:29
    Toen de Februarirevolutie in 1917
  • 2:29 - 2:31
    de tsaar dwong
    om troonsafstand te nemen,
  • 2:31 - 2:34
    was Lenin nog balling in Zwitserland."
  • 2:34 - 2:36
    "Hm, wie kwam dan
    aan de macht?"
  • 2:36 - 2:39
    "De Doema stelde
    een voorlopige regering samen,
  • 2:39 - 2:41
    geleid door Aleksandr Kerenski,
  • 2:41 - 2:43
    een incompetente mislukkeling
    uit de rijke burgerij.
  • 2:43 - 2:46
    Hij begon zelfs nog
    een mislukt offensief in de oorlog,
  • 2:46 - 2:49
    terwijl Rusland al
    zo veel had verloren,
  • 2:49 - 2:52
    in plaats van het te eindigen
    zoals het volk wilde."
  • 2:52 - 2:55
    "Het was een grondwettelijke
    sociaaldemocratische regering,
  • 2:55 - 2:57
    de meest vooruitstrevende
    van zijn tijd.
  • 2:57 - 2:59
    En het had
    alles kunnen bereiken
  • 2:59 - 3:02
    als Lenin niet
    terug was gekeerd in april.
  • 3:02 - 3:05
    gestuurd door de Duitsers om
    de Russische slagkracht te ondermijnen
  • 3:05 - 3:07
    en rellen te veroorzaken."
  • 3:07 - 3:09
    "Wat een laster!
  • 3:09 - 3:12
    De Juliopstand was
    een spontane en gerechtigde reactie
  • 3:12 - 3:15
    tegen de fouten
    van de regering.
  • 3:15 - 3:17
    En Kerenski liet
    zijn ware aard zien
  • 3:17 - 3:19
    toen hij Lenin de schuld gaf
  • 3:19 - 3:22
    en zijn Bolsjewistische partij
    verbood en arresteerde,
  • 3:22 - 3:24
    waardoor hij weer moest vluchten.
  • 3:24 - 3:26
    Mooie democratie is dat!
  • 3:26 - 3:28
    Maar goed dat
    de regering uiteen viel
  • 3:28 - 3:30
    door hun eigen
    onkunde en hebzucht,
  • 3:30 - 3:32
    toen ze een militaire coup
    wilde plegen
  • 3:32 - 3:36
    en de Bolsjewieken
    om hulp moesten vragen
  • 3:36 - 3:38
    toen het mislukte.
  • 3:38 - 3:39
    Daarna hoefde Lenin alleen maar
  • 3:39 - 3:43
    terug te komen in oktober
    en de leiding nemen.
  • 3:43 - 3:46
    De regering werd zonder geweld
    omvergeworpen."
  • 3:46 - 3:48
    "Maar wat de Bolsjewieken deden
  • 3:48 - 3:50
    toen ze de macht hadden,
  • 3:50 - 3:51
    was niet zo vredelievend.
  • 3:51 - 3:53
    Hoe veel zijn geëxecuteerd
    zonder rechtszaak?
  • 3:53 - 3:55
    En was het echt noodzakelijk
  • 3:55 - 4:00
    om de hele familie van de tsaar
    te vermoorden, zelfs de kinderen?"
  • 4:00 - 4:02
    "Rusland werd aangevallen
    door imperialisten
  • 4:02 - 4:04
    die de tsaar weer
    op de troon wilden.
  • 4:04 - 4:07
    Elke erfgenaam
    die het overleefd zou hebben,
  • 4:07 - 4:10
    zou worden erkend door
    buitenlandse regeringen.
  • 4:10 - 4:11
    Het zou het einde zijn
  • 4:11 - 4:13
    van alles waar het volk
    zo voor had gestreden.
  • 4:13 - 4:17
    Daarbij was het misschien niet Lenin
    die het bevel gaf."
  • 4:17 - 4:20
    "Maar de Bolsjewieken doodden meer dan
    aanhangers van de tsaar.
  • 4:20 - 4:21
    Hoe zit het met
    de zuiveringen
  • 4:21 - 4:24
    van andere socialisten
    en anarchisten,
  • 4:24 - 4:25
    hun voormalig bondgenoten?
  • 4:25 - 4:27
    En de Tambov-opstand,
  • 4:27 - 4:29
    waar boeren die inbeslagname
    van graan tegenhielden
  • 4:29 - 4:32
    werden gedood met gifgas?
  • 4:32 - 4:33
    Of de inzet van het leger
  • 4:33 - 4:35
    tegen de arbeiders in Kronstadt
  • 4:35 - 4:37
    die een democratisch
    zelfbestuur opeisten?
  • 4:37 - 4:40
    Was dit nog steeds
    vechten voor het volk?"
  • 4:40 - 4:42
    "Ja! De maatregelen
    waren zwaar,
  • 4:42 - 4:44
    maar het was
    een moeilijke periode.
  • 4:44 - 4:46
    De regering moest zich
    veilig stellen
  • 4:46 - 4:48
    terwijl het aan alle kanten
    werd belaagd,
  • 4:48 - 4:51
    zodat de socialistische orde
    kon worden gevestigd."
  • 4:51 - 4:54
    "En welk goeds kwam
    hieruit voort?
  • 4:54 - 4:56
    Zelfs na dat de burgeroorlog
  • 4:56 - 4:58
    was er hongersnood,
    onderdrukking
  • 4:58 - 5:01
    en miljoenen die ter dood gebracht
    of naar kampen gestuurd werden.
  • 5:01 - 5:04
    Dit terwijl Lenin's opvolger Stalin
  • 5:04 - 5:07
    een persoonscultus
    en absolute macht instelde."
  • 5:07 - 5:09
    "Dat was niet het plan.
  • 5:09 - 5:11
    Lenin gaf niets
    om persoonlijk gewin,
  • 5:11 - 5:13
    zelfs zijn vijanden gaven toe
  • 5:13 - 5:14
    dat hij zijn zaak echt aanhing,
  • 5:14 - 5:17
    bescheiden leefde
    en onvermoeibaar werkte
  • 5:17 - 5:20
    vanaf zijn studententijd
    tot aan zijn te vroege dood.
  • 5:20 - 5:22
    Hij zag Stalins machtswellust
  • 5:22 - 5:24
    en probeerde
    de partij te waarschuwen,
  • 5:24 - 5:26
    maar het was te laat."
  • 5:26 - 5:28
    "En de decennia van
    totalitarisme die volgden?"
  • 5:28 - 5:30
    "Zo kan je het noemen,
  • 5:30 - 5:33
    maar het was Lenins inzet
    die Rusland veranderde;
  • 5:33 - 5:35
    binnen een paar decennia
  • 5:35 - 5:38
    van een achterlijk
    en onontwikkelde monarchie
  • 5:38 - 5:40
    vol ongeletterde arme boeren
  • 5:40 - 5:43
    naar een moderne,
    industriële grootmacht,
  • 5:43 - 5:46
    met één van de
    best opgeleide bevolkingen,
  • 5:46 - 5:49
    ongekende mogelijkheden
    voor vrouwen
  • 5:49 - 5:52
    en enkele van de grootste
    wetenschappelijke vooruitgangen
  • 5:52 - 5:53
    van de eeuw.
  • 5:53 - 5:55
    Het leven was dan wel
    niet luxueus,
  • 5:55 - 5:58
    maar bijna iedereen had
    een dak boven het hoofd
  • 5:58 - 5:59
    en eten op hun bord,
  • 5:59 - 6:01
    wat maar weinig landen
    hebben bereikt."
  • 6:01 - 6:03
    "Maar deze vorderingen hadden
    ook
  • 6:03 - 6:05
    plaats kunnen vinden
    zonder Lenin
  • 6:05 - 6:07
    en zonder zijn
    onderdrukkende regime."
  • 6:07 - 6:10
    "Ja, en ik had een beroemde
    rockzanger kunnen zijn.
  • 6:10 - 6:14
    Maar hoe zou ik geklonken hebben?"
  • 6:14 - 6:16
    We kunnen nooit zeker weten
    hoe zaken waren verlopen
  • 6:16 - 6:18
    met andere personen
    aan de macht
  • 6:18 - 6:20
    of andere beslissingen
    waren genomen.
  • 6:20 - 6:22
    Maar om herhaling van
    vergissingen te voorkomen,
  • 6:22 - 6:24
    moeten we altijd bereid zijn
  • 6:24 - 6:27
    om historische figuren
    te berechten.
Title:
Geschiedenis vs. Vladimir Lenin - Alex Gendler
Description:

Bekijk de hele les: http://ed.ted.com/lessons/history-vs-vladimir-lenin-alex-gendler

Vladimir Lenin zette de Russische tsaar Nicolaas II af, stichtte de Sovjet-Unie en veranderde voor eeuwig de koers van de Russische politiek. Maar was hij een held die een onderdrukkende tirannie omver wierp of een schurk die ze verving door een andere? Alex Gendler berecht deze controversiële persoon en onderzoekt beide kanten van een debat dat al bijna een eeuw gaande is.

Les door Alex Gendler, animatie door Brett Underhill.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
06:43

  • Els De Keyser

    Paar kleine aanpassingen gedaan, Feike.

    Vriendelijke groeten,

    Els

Dutch subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.